جلیل جوکار، نگارگر: آیا تعداد نگارگری‌های مرتبط با حضرت علی(ع) به‌اندازه‌ای است که بتوان از آنها یک مجموعه آثار باکیفیت و ماندگار جمع‌آوری کرد؟‌ در هنر اسلامی که در دانشگاه‌های ایران مورد بحث قرار می‌گیرد، هنر اسلامی را هنری می‌دانند که در یک بستر فکری و اندیشه‌ای و حکمی اسلامی شکل‌ گرفته ‌است. مبتنی‌بر آن، هنر شیعی را هم داریم و جزئی‌تر و در زیرمجموعه آن، هنر علوی و هنر عاشورایی یا حسینی را. هنری را که برمبنای سیره و اندیشه حضرت علی(ع) شکل‌گرفته‌باشد، می‌توانیم هنر اسلامی شیعیِ علوی بنامیم. در این زمینه هم آثار بسیاری داریم، یعنی از کتاب «حبیب‌السیر» نوشته خواندمیر مربوط به دوره تیموری تا دوران زند و به‌ویژه قاجار که آثار فراوانی از تمثال مبارک حضرت علی(ع) کار شده است.

صحنه‌های جنگ، قلعه خیبر، نبرد با عمرو‌بن‌عبدود و... ازجمله موضوعاتی است که توسط هنرمندان نگارگر و هنرمندان پرده‌نگار درحوزه خیالی‌نگاری و حوزه نقاشی قهوه‌خانه‌ای کار شده و قابل بررسی است و می‌تواند در مطالعات هنری ما مجموعه مستقلی داشته ‌باشد.  ویژگی‌های بصری یا هنری یا به‌اصطلاح تجسمی همان ویژگی‌هایی است که ما در قرون و اعصار مختلف در نگارگری ایرانی داشتیم. هنرمند در نگارگری صورت خیالش را از یک واقعیت عینی یا حقیقت ذهنی می‌کشد.

درنهایت این هنر از اصولی پیروی می‌کند که در تمام ژانرهای نگارگری یکسان است و عامل پیونددهنده تمام این ژانرهاست، یعنی ما در کلیت با نگارگری روبه‌رو هستیم، اما این آثار در جزئیات تفاوت‌هایی دارند و ما انواع نگارگری‌ها را داریم، از نگارگری غنایی، تغزلی و نگارگری حماسی ایرانی تا نگارگری حماسی دینی مثل پرده‌هایی که برای عاشورا کار شده، مثل تابلوی کوکب هدایت اثر بنده یا عصر عاشورا اثر جناب استاد فرشچیان یا ظهر عاشورا اثر استاد آقامیری. این دسته اخیر، جزء هنر دینی شیعی عاشورایی یا حسینی به‌حساب می‌آیند. منتها چیزی که این آثار را به یکدیگر و ژانر و تاریخ‌نگارگری ما پیوند می‌دهد، ویژگی‌های یکسان و مبنایی نقاشی ایرانی است. مسلما زندگی حضرت علی(ع) صحنه‌های بسیار بکر دارد که هنرمندان می‌توانند به آنها بپردازند و دست به قلم شوند. حتی می‌شود جشنواره‌هایی را با همین نگاه و نگره و با همین محوریت طراحی کرد که هنرمندان بیایند و با این موضوعات اثر خلق کنند و ان‌شاءالله کارهای شاخصی برای آیندگان به‌جا بگذارند.