دبیران کانون‌های فرهنگی دانشگاه‌های بزرگ تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
نیلوفر هوشمند، روزنامه‌نگار: کانون‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری در دانشگاه‌ها مجموعه‌هایی هستند که زیرمجموعه معاونت فرهنگی هر دانشگاهی به فعالیت می‌پردازند و مدیرکل فرهنگی معاونت فرهنگی، اجتماعی وزارت علوم حامی و بانی آنها محسوب می‌شوند. باتوجه به اینکه در مجموعه‌ای دیگر تحت عنوان تشکل نیز در دانشگاه‌ها فعالیت دارند، نوع فعالیت کانون‌ها از بعد سیاسی خارج شده و صرفا رنگ‌و‌بوی فرهنگی، اجتماعی و هنری به‌خود گرفته است. کانون‌هایی تحت‌عنوان کانون خیریه، موسیقی، تئاتر، مهدویت، نجوم و امثالهم ازجمله مجموعه‌های کوچکی محسوب می‌شوند که وظیفه پر کردن خلأ‌های بزرگ فرهنگی در دانشگاه‌ها را برعهده دارند، اما همان‌قدر که این‌روزها حال عمومی آموزش‌عالی خوب نیست و همه‌چیز از فرم فیزیکی خود خارج شده است، حال عمومی کانون‌ها هم به‌دنبال این پاندمی قاعدتا بر وفق مراد نخواهد بود.
برای اینکه دریابیم کانون‌هایی که روزگاری فضای دانشگاه را از آموزش صرف یا سیاسی بودن خارج می‌کردند و گرمای فرهنگ و هنر را به آن می‌بخشیدند، حالا باوجود کرونا چقدر توانسته‌اند گرمابخش دانشجویانی باشند که خارج از فضای فیزیکی دانشگاه هرکدام در خانه‌های خودشان پای گوشی یا لپ‌تاپ تلاش می‌کنند تا همچنان دانشجو بودن خودشان را حفظ کنند، به‌سراغ برخی از دبیران کانون‌ها رفتیم، گرچه بعضی از آنها فعالیتی نداشتند و نتوانستیم گفت‌وگویی داشته باشیم، اما برخی هم باوجود تمام مشکلات ناشی‌از کرونا بازهم عجیب فعال بودند و افراد زیادی را درگیر خود کرده بودند.
برای شنیدن نقاط‌قوت و ضعف این‌روزهای سخت کرونایی با دبیر کانون نجوم دانشگاه امیرکبیر، دبیر کانون وارث دانشگاه تهران، دبیر کانون نیستان دانشگاه شریف و دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه الزهرا، به گفت‌وگو نشستیم.
دبیر کانون نجوم دانشگاه صنعتی امیرکبیر:
بی‌نیازی به حضور فیزیکی مخاطبان، کانون را گسترده کرده
بیتا باغانی، دبیر کانون نجوم دانشگاه صنعتی امیرکبیر، با اشاره به فعالیت‌هایی که در دوران کرونا انجام داده‌اند، گفت: «کانون نجوم دانشگاه امیرکبیر از فعال‌ترین کانون‌های دوران کرونا به‌حساب می‌آید. شیوه فعالیت ما به دو شکل هست؛ یکی رصد و دیگری آموزشی. تفاوت فعالیت در دوران پیش از کرونا و حین کرونا برای ما این بود که برنامه‌های فیزیکی و رصدهایمان لغو شود و تغییر شکل پیدا کرد به کلاس‌های مجازی و وبینارها و همایش‌های آنلاین.»
وی ادامه داد: «فعالیت در دوران کرونا هم برای ما مشکلات و چالش‌هایی داشت و هم از طرفی توفیق‌هایی به‌بار آورد. پیش از دوران کرونا وقتی تمام فعالیت‌های ما به‌صورت حضوری برگزار می‌شد، مخاطبان ما به دانشجویان دانشگاه و نهایتا دانشجویان استان تهران محدود می‌شد، اما باوجود فعالیت مجازی، شرکت‌کننده‌ها محدودیتی نداشتند و صرفا دانشجویان دانشگاه امیرکبیر یا دانشگاه‌های استان تهران نبودند، بلکه از شهرها و استان‌های دیگر هم در برنامه‌های کانون شرکت می‌کردند و جالب‌تر اینکه این اواخر ما داوطلبانی از کشورهای همسایه داشتیم که در برنامه‌های ما فعال شدند.»
فعالیت صرف در بستر مجازی چالش‌زا بود
باغانی با اشاره به چالش‌هایی که در دوران کرونا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، گفت: «تا زمانی که در دانشگاه فعالیت داشتیم، محل برگزاری‌مان مشخص بود و دانشگاه امکاناتی را در اختیارمان قرارمی‌داد، اما وقتی مجازی شد، هماهنگی‌های برگزاری برنامه‌ها در بستر دیگر به‌طور کامل با خودمان بود و چون پیش از این چنین کاری را انجام نداده بودیم، باتوجه به سرعت کم اینترنت برایمان نوعی چالش محسوب می‌شد. در زمینه هزینه‌هایی که داشتیم، بخشی از آن را با استفاده از بودجه‌ای که دانشگاه تخصیص داده بود تامین کردیم و بخشی هم با درآمدزایی اندکی که داریم مرتفع کردیم و از این‌جهت به مشکل خاصی برنخوردیم و تقریبا دخل و خرج‌مان یکی شد.»
معاونت فرهنگی امیرکبیر همواره پیگیر مشکلات کانون نجوم بود
دبیر کانون نجوم دانشگاه امیرکبیر با اشاره به حمایت‌های دانشگاه از کانون‌ها گفت: «معاونت فرهنگی دانشگاه ازطریق دبیر شورای هماهنگی همواره پیگیر مشکلات ما بوده است و هرازگاهی که دچار مشکلات متفاوتی بودیم به‌صورت مستقیم با معاونت فرهنگی جلسه داشتیم و به طرح مسائل پرداختیم. همچنین وزارت علوم نیز طی این مدت به ما کمک‌هایی کرد و از آنجاکه در جشنواره رویش پیروز شدیم، جایزه قابل‌توجهی را به کانون اختصاص داد.»
دبیر کانون وارث دانشگاه تهران:
دانشگاه تهران در حمایت از کانون‌ها تبعیض قائل می‌شود
محمدحسین آهنگری، دبیر کانون وارث دانشگاه تهران پیرامون اقداماتی که این کانون دانشجویی در دوران کرونا انجام داده است، گفت: «کانون فرهنگی دانشجویی وارث شامل دو بخش می‌شود؛ یک بخش که فعالیت‌های جهادی دارد و بخش دیگر فعالیت‌های فرهنگی. ما در ایام کرونا همچنان به فعالیت‌های خود ادامه دادیم و باتوجه به شرایط کشور مجبور شدیم فعالیت‌ها را بیشتر هم کنیم. از آنجاکه وضعیت اقتصادی جامعه بحرانی شده بود، خانواده‌های کم‌بضاعت تحت حمایت کانون، به‌شدت تحت فشار بودند. ازطرفی هم به‌دلیل سردرگمی و قرنطینه ابتدای کرونا گروه‌هایی که فعالیت‌های جهادی و خیریه داشتند، فعالیت خود را کمرنگ کرده و عرصه خالی مانده بود.»
آموزش خصوصی برای دانش‌آموزان بی‌بضاعت در دوران کرونا
وی ادامه داد: «باتوجه به شرایطی که در ابتدای شیوع کرونا با آن مواجه بودیم، فعالیت‌های خود را تا جایی ادامه دادیم که نسبت‌به دوران پیش از کرونا افزایش چشمگیری پیدا کرد. اعم فعالیت‌های ما خیریه‌ای بود و ازطرفی هم باتوجه به تعطیلی مدارس و مجازی شدن آموزش، خانواده‌های محروم را که در مسائل درسی دچار ضعف شده بودند پوشش دادیم و سعی کردیم نه‌تنها در آموزش آنها موثر باشیم، بلکه با فعالیت‌های فرهنگی نیز در برگزاری مراسم هیات ماهانه و حلقه‌های کتابخوانی، اثرگذاری مثبت فرهنگی بر دانشجویان و خانواده‌های تحت‌پوشش کانون داشته باشیم.»
به‌جز یکی‌دو کانون، بقیه موردتوجه دانشگاه نیستند
آهنگری با اشاره به چالش‌های مدیریت کانون فرهنگی-دانشجویی در دوران کرونا و حمایت‌های دانشگاه از آنها گفت: «متاسفانه باید در این‌باره بگویم که حمایت دانشگاه از ما به‌عنوان یک کانون فرهنگی-دانشجویی ناچیز بود. جز یکی‌دو گروه که توسط معاونت فرهنگی دانشگاه تهران حمایت می‌شوند، بقیه کانون‌ها موردتوجه نیستند. حتی گروهی که کمتر از نصف ما فعالیت داشت، در جشنواره‌های مختلف تقدیرنامه می‌گرفت، اما به کانون وارث که بسیار فعال بود بها داده نشد. درواقع نگاه وزارت علوم به کانون‌های فرهنگی-هنری در این دوران نیز دست‌کمی از دانشگاه نداشت و آنها نقش موثری در حمایت از کانون‌های فرهنگی حداقل در دانشگاه تهران نداشتند.»
جذب و سازماندهی نیروهای داوطلب در دوران کرونا
دبیرکانون فرهنگی-دانشجویی«وارث» دانشگاه تهران، با اشاره به مشکلاتی که در دوران کرونا با آن دست‌وپنجه نرم می‌کردند، گفت: «بیشتر مشکلات ما به بیماری کرونا برمی‌گشت؛ چراکه این پاندمی موجب محدودیت داوطلبان برای فعالیت‌های خیرخواهانه شده بود، هرچند به‌دلیل سازماندهی قوی بیشترین جذب را داشتیم و توانستیم افرادی را در ایام کرونا در جلسات حضوری و هفتگی شرکت بدهیم و سازماندهی دقیق داشته باشیم. اما در فضای دانشگاهی به‌دلیل تعطیلی دانشگاه و محدودیت‌های کرونا، بسیاری از افراد نمی‌توانستند فعال باشند و از این جهت دچار محدودیت شدیم.»
انتظار داریم دانشگاه از همه کانون‌ها یکسان حمایت کند
وی افزود: «مشکل بعدی ما تامین هزینه‌های داخلی بود، که با مقدار کم بودجه برای ما سخت بود. ازلحاظ توان داخلی، افراد کانون قوی و سازماندهی شده هستند، اما انتظار می‌رود در فضایی که گروه‌های دانشگاهی فعالیت چندانی ندارند، دانشگاه از کانون‌های فعالی که خدمت‌رسانی را به‌صورت تخصصی انجام می‌دهند، حمایت کند.»
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه الزهرا:
مجازی شدن هم فعالیت‌ها را افزایش داد و هم مخاطبان ما را!
هانیه شاطری، دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه الزهرا(س) پیرامون فعالیت‌هایی که این کانون فرهنگی-دانشجویی در دوران کرونا انجام داده، گفت: «در شرایطی که آموزش دانشگاه‌ها مجازی و همه کلا‌س‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شد، کانون قرآن و عترت دانشگاه الزهرا نیز برقراری برنامه‌ها را به مدل مجازی تبدیل کرد و تمام تلاش خود را به‌کار گرفت تا از کیفیت این برنامه‌ها کاسته نشود. ازجمله فعالیت‌هایی که در این دوران انجام شد می‌توان به برگزاری مجازی مراسم سالگرد شهید سلیمانی اشاره کرد. همچنین دیگر فعالیت‌هایی مثل مسابقات تفسیر سوره کوثر را داشتیم که به‌صورت لینک برگزار شد و افراد به‌وسیله لینک در مسابقات شرکت کرده و طی آن به برگزیدگان هدایایی اعطا شد. همین‌طور مسابقه دیگری با عنوان کتابخوانی، در روز ولادت حضرت زهرا(س) نیز به‌صورت مجازی برگزار کردیم.»
تلاش کردیم تا دانشجویان از فضای فرهنگی دانشگاه دور نمانند
وی افزود: «دورهمی قرآنی، در ماه رمضان ازجمله دیگر فعالیت‌هایی بود که می‌توان از آن یاد کرد که طی آن ختم قرآن گروهی دانشجویان انجام می‌شود. همچنین گروهی دیگر به‌نام سبک زندگی به شیوه شهدای قرآنی تشکیل شده که اعضای آن شامل افراد کانون و دیگر دانشجویان دانشگاه می‌شود. در این گروه به‌صورت روزانه شهدای قرآنی معرفی می‌شوند تا فرهنگ شهدا همچنان زنده و جاری بماند. همین‌طور با برگزاری مسابقات مختلف در ماه مبارک رمضان تلاش کردیم تا بدنه دانشجویی که یک سال و اندی از دانشگاه دور است، به‌لحاظ فکری نزدیک بماند و این عدم حضور فیزیکی دانشجویان را از فضای فرهنگی دور نکند.»
شاطری با اشاره به اینکه مجازی شدن مخاطبان کانون را زیادتر کرده است، گفت: «از ابتدای شیوع کرونا سعی کردیم همچنان فعال بمانیم و حتی فعالیت‌ها را به‌صورت مجازی بیشتر هم کردیم و از این‌جهت که این فعالیت‌ها به‌صورت مجازی برگزار می‌شود، استقبال از آن کم نشد و دسترسی برای دیگر افرادی که در بستر حضوری گاهی دچار تنگی وقت بودند و نمی‌توانستند شرکت کنند، فراهم شد تا به‌راحتی با کانون در ارتباط باشند.»
معاونت فرهنگی دانشگاه الزهرا همواره پشتیبان کانون‌های دانشجویی بود
دبیر کانون قرآن و عترت دانشگاه الزهرا با اشاره به اینکه دانشگاه الزهرا در حمایت از کانون‌ها کم و کسری نگذاشته، گفت: «هربار که پیشنهاد برگزاری برنامه‌ای را به معاونت فرهنگی دانشگاه داده‌ایم، با بی‌توجهی یا عدم بودجه مواجه نشدیم و حمایت دانشگاه در دوران کرونا از کانون‌ها بسیار خوب بود، تا جایی‌که در فراهم کردن سخنران و میهمان برای همایش‌ها به ما کمک می‌کردند و از برنامه‌های پیشنهادی استقبال خوبی به‌عمل می‌آوردند. ما هیچ‌گاه با وزارت علوم به‌صورت مستقیم در ارتباط نبوده‌ایم و این ارتباط ازسوی معاونت فرهنگی بوده، به این صورت که ما مسائل را با معاونت فرهنگی دانشگاه درمیان می‌گذاشتیم و این معاونت نیز ازطریق ارتباط با رئیس دانشگاه یا وزارت علوم فعالیت‌ها را برای ما تسهیل می‌کرد.»
دبیر کانون «نیستان» دانشگاه شریف:
در سال تحصیلی گذشته تعاملی با معاونت فرهنگی نداشتیم
حسین اسداللهی، دبیر کانون «نیستان» دانشگاه شریف پیرامون فعالیت‌هایی که این کانون فرهنگی- دانشجویی در دوران کرونا داشته است، گفت: «باوجود شیوع کرونا در یک سال اخیر باید بگویم مجموع برنامه‌ها و فعالیت‌های امسال نسبت‌به فعالیت دو تا سه سال اخیر بیشتر بوده است و کانون نیستان (کنگره شهدا) خیلی از فعالیت‌ها و برنامه‌هایی را که قبل از کرونا حضوری بود با برنامه‌ریزی و قالب‌سازی به‌صورت مجازی برگزار کرد، تا جایی‌که میزان آن از قبل هم بیشتر شد. البته در این دوران بسیاری از کانون‌ها برنامه‌های خود را لغو کردند و اگرچه برخی به‌صورت مجازی می‌توانستند فعالیت کنند، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد.»
جمعیت مخاطبان کانون در دوران کرونا 3 برابر شد
وی با اشاره به نوع فعالیت‌هایی که در دوران کرونا توسط کانون نیستان دانشگاه صنعتی‌شریف انجام شده است، گفت: «پیش از کرونا سنت هرساله‌ای داشتیم که طی آن هر هفته با خانواده شهدا دیدار حضوری داشتیم، اما امسال این دیدارها به‌صورت مجازی برگزار شد. گرچه برقراری ارتباط مجازی با پدر و مادر شهدا به‌سختی امکان‌پذیر بود و ما این دیدار را با خواهر، برادر یا فرزند آن شهید بزرگوار برقرار می‌کردیم. طی این دیدارهای مجازی یک یا دوبار این امکان فراهم شد که دوربین را به خانواده شهید ببریم و مصاحبه‌‌‌ای یک‌نفره به‌صورت زنده برای مخاطبان در بستر فضای مجازی برگزار کنیم. همین‌طور ما هرساله یادواره شهدایی داشتیم که امسال آن را در بستر فضای مجازی برگزار کردیم و با استقبال خوبی هم روبه‌رو شد.»
استقبال دانشجویان از مراسم‌های مجازی بیشتر از حضوری است
اسداللهی ادامه داد: «در مراسمی که برای یادواره شهید شهریاری به‌صورت مجازی برگزار کردیم، حدود 150 نفر شرکت کردند، درصورتی‌که اگر حضوری بود، نهایتا 40 نفر شرکت‌کننده داشتیم، ولی وقتی به‌صورت مجازی برگزار شد، از خارج دانشگاه هم مورد استقبال قرارگرفت، به این دلیل که حضور افراد خارج از دانشگاه هم آزاد بود.»
مسائل درسی و آموزشی خانواده شهدای تیپ فاطمیون توسط کانون رفع می‌شود
دبیر کانون نیستان دانشگاه صنعتی‌شریف افزود: «از دیگر برنامه‌هایی که در دوران کرونا توسط کانون فرهنگی نیستان انجام و پیگیری شد می‌توان به مساله آموزش برای خانواده شهدای تیپ فاطمیون اشاره کرد. از آنجاکه آموزش مجازی در مدارس به تحصیل فرزندان و خانواده شهدا هم ضربه زیادی وارد کرد، ما با طبقه‌بندی و لیست‌بندی کردن اسامی این خانواده‌ها درحال پیگیری ایجاد بستر مجازی و حضوری در منطقه دولت‌آباد برای آموزش خصوصی به فرزندان و خانواده شهدای تیپ فاطمیون هستیم.»
هیچ‌گونه تعاملی با معاونت فرهنگی نداریم!
اسداللهی با اشاره به مشکلات و چالش‌های اداره کردن کانون فرهنگی در دوران کرونا گفت: «در این دوران معاونت فرهنگی دانشگاه شریف تغییر کرد و این تغییر تاحدودی آسیب‌زا بود، چراکه شناخت متقابل معاونت و دانشجویان از یکدیگر بسیار زمان‌بر است و معاونت جدید کلا یک جلسه با کانون‌ها برگزار کرد که این جلسه هم خروجی خوبی نداشت. تقریبا می‌شود گفت در سال تحصیلی که گذشت، تعاملی با معاونت فرهنگی نداشتیم و روی پای خودمان ایستادیم، درواقع شرایطی بود که نه ما را به انجام فعالیت‌ها تشویق می‌کردند و نه مانع آن می‌شدند.»
دانشگاه در پاسخ به کانون‌ها همیشه می‌گوید «پول نداریم!»
وی افزود: «زمانی که مراسم‌ها و دیدارها حضوری برگزار می‌شد نیاز به بودجه برای هزینه‌هایی مثل اتوبوس و پذیرایی داشتیم، اما زمانی که به‌صورت مجازی برنامه‌ها را برگزار کردیم، چندان هزینه‌بردار نبود. معاونت فرهنگی دانشگاه جمله معروفی دارد تحت عنوان «پول نداریم» و امسال هم این صحبت مطرح بود. درواقع ما نه‌تنها ازلحاظ مالی حمایت نمی‌شویم، بلکه ازنظر فکری و معنوی هم حمایتی از جانب دانشگاه نداشتیم و با وزارت علوم هم تعاملی نداریم و حتی نحوه همکاری وزارت علوم با کانون را مطلع نیستیم و از دانشگاه هم در این‌باره چیزی نشنیده‌ایم. درواقع ما خودمان بیشتر برای انجام امور خودمان تلاش می‌کنیم تا پیگیری خاصی از دانشگاه داشته باشیم.»
مطالب پیشنهادی
