مهراد کوکبی، روزنامه‌نگار: قریب به دو سال از آغاز اجرای یک طرح مهم و تاثیرگذار در دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان با عنوان طرح پویش می‌گذرد. طرح پویش برای استفاده هرچه بیشتر از ظرفیت دانشجویان دانشگاه آزاد در صنایع فعال برنامه‌ریزی شد و حالا قرار است در گام دوم اجرای آن، در استان‌های دیگر هم اجرایی شود. دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تلاش برای تحقق شعار سال، گام دوم طرح پویش را که یک طرح محوری در پشتیبانی از تولید است با مشارکت استان‌های البرز، آذربایجان‌شرقی، زنجان، خراسان‌رضوی، خوزستان، کرمان، قزوین، مرکزی، یزد و واحدهای شهرقدس، شهریار و رباط‌کریم آغاز کرده است.

دانشگاه آزاد اسلامی با اجرای طرح پویش تلاش دارد گام عملی در راستای تبدیل به دانشگاه کارآفرین و حرکت در مسیر حل مسائل صنعت، اشتغال همزمان دانشجویان با تحصیل، مهارت‌افزایی، فراهم‌کردن کمک‌هزینه تحصیل دانشجویان و هدفمندکردن پروژه‌های تحقیقاتی بردارد. در شماره امروز «فرهیختگان» به‌سراغ فعالان و صاحبان صنایع رفتیم تا این طرح را از نگاه آنها ارزیابی کنیم.

محمودرضا نعمت‌بخش، عضو هیات‌رئیسه شرکت شیر و گوشت بهاران نقش جهان:

طرح پایش مدیران قدرتمندی برای صنایع تولیدی تربیت می‌کند

حدود سه ماه قبل مهندس کرمیان مسئول دفتر طرح پویش استان به مجموعه ما مراجعه کردند،  اهداف و فرصت‌هایی که این طرح در اختیار دانشجویان و مجموعه‌های صنعتی قرار می‌دهد را ارائه کرد. ما نیز استقبال کردیم؛ چراکه بنده هم در دوران تحصیلم در دانشگاه این نیاز را در دانشجویان احساس می‌کردم و از اوایل دوران تحصیلم در مقطع کارشناسی نیز به دنبال چنین طرحی بودم. البته می‌دانیم که این طرح به‌تازگی در ایران درحال اجراست اما در کشورهای صنعتی این طرح پیش از ورود دانشجویان به دانشگاه اجرا می‌شود تا افراد بتوانند با بازار کار و آینده‌کاری رشته‌ای که می‌خوانند آشنا شوند و با صنعت از همان ابتدا ارتباط بگیرند. درحال حاضر در مجموعه ما 7 نفر از دانشجویان ترم 2 و 3 در حال فعالیت هستند؛ یکی از مزایای طرح پویش را می‌توان استفاده از دانشجویان ورودی جدید در صنعت دانست؛ همان‌طور که می‌دانید این دانشجویان بعد از فارغ‌التحصیلی فرصتی برای آشنایی عمیق و دقیق با خط تولید و تمام فرآیند‌های منتهی به محصول را ندارند.

ما هم در شرکت درحال آموزش و انتقال تجربیات و تمام مفاهیمی که پیش‌تر تثبیت کردیم، هستیم تا این دانشجویان هم رشد علمی و کاری داشته باشند و آماده شوند تا در زمان فارغ‌التحصیلی به‌راحتی در شرکت ما یا در مجموعه‌های مشابه در جایگاه‌های شغلی مناسبی استخدام شوند و بتوانند با علم و دانش بیشتری نسبت به بقیه در صنعت فعالیت کنند. به نظر بنده قطعا این طرح درصورت ادامه‌دار شدن می‌تواند کمک‌های فراوانی به رشد صنعت و نگاه دانشجویان به تولید داشته باشد. ضمن اینکه این دانشجویان درآینده حتما می‌توانند مدیران قدرتمندی در صنایع تولیدی شوند؛ چراکه در طول تحصیل فرصت آشنایی با تمام بخش‌های یک شرکت را دارند و به درک خوبی از محیط و شرایط هر قسمت می‌رسند. در صنایع دامداری درحال حاضر به خاطر شرایط کرونایی و شرایطی که در کشور به‌وجود آمده است این صنعت با مشکل کمبود نیروی انسانی توانمند روبه‌رو شد. امیدواریم این طرح با گسترش دامنه خود بتواند مشکلات را تا حد قابل قبولی مرتفع کند.

محمدعلی مفیدی، مدیرعامل شرکت آرا فن نایین:

تغییر نگرش دانشجویان فعال در طرح پایش نسبت به دانشگاه و رشته تحصیلی

شرکت آرا فن نایین، اولین تولیدکنند پمپ‌های هیدرولیک دنده‌ای در ایران است. ما سال گذشته با مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان جلسه‌ای داشتیم و با این طرح آشنا شدیم و منجر به این شد که درحال حاضر تعداد 9 نفر از دانشجویان را در شرکت جذب کردیم. درحال حاضر دانشجویانی که از طریق طرح پویش به مجموعه ما وارد شدند مطابق با رشته‌های خود مشغول به‌کارند؛ تعدادی از دانشجویان رشته حسابداری در بخش حسابداری، دانشجویان بازرگانی در واحد بازرگانی و دانشجویان مکانیک در قسمت مهندسی فعال هستند. همان‌طور که عرض کردم کمتر از یک سال از شروع همکاری ما با دانشگاه آزاد اسلامی تحت طرح پویش می‌گذرد و هنوز نمی‌توان به‌طور کامل بازخورد آن را گرفت اما طبق صحبت‌هایی که با بعضی از دانشجویان داشتم متوجه شدم این طرح باعث گسترش عمق دید آنها نسبت به درس و دانشگاه و رشته تحصیلی آنها شده و به دانشجویان ‌انگیزه جدی داده تا تحصیلات‌شان را با کار پیش ببرند. دانشجویان دیگر وقتی به دانشگاه می‌روند نهایتا به فکر نمره و پاس کردن درس هستند و تمام دغدغه‌شان نمره است اما دانشجویانی که از این طریق وارد صنعت می‌شوند دیگر یادگیری علم ملاک‌شان شده و به دنبال کاربرد مطالبی که در دانشگاه می‌آموزند در کار و صنعت هستند به این ترتیب دانشجو در کلاس فعال‌تر شده و نگرشش نسبت به مابقی تغییر می‌کند.  اگر ارتباط دانشگاه با صنایع به‌وسیله دانشجویان حفظ شود حتما در آینده دانشگاه مشکلات زیادی از صنایع را حل خواهد کرد. البته هنوز برای بررسی میزان اثر دانشگاه در صنایع زود است، اما اگر مشکلات صنایع توسط دانشجویان لمس شود و آنها بتوانند در دانشگاه‌ها به دنبال راهکار رفع موانع تولید باشند و اساتید هم از دانشجویان حمایت کنند، قطعا در آینده صنایع ما عملکرد بهتری خواهند داشت؛ البته در این بین نقش اساتید هم بسیار مهم است؛ چراکه متاسفانه بسیاری از اساتید دانشگاه‌ها هم درحال حاضر کلاسیک هستند و بعضا ارتباط با صنایع ندارند.

ما درحال حاضر دو مشکل مهم در این طرح را به مسئولان گفته‌ایم؛ نخست شاید یکی از مهم‌ترین مسائلی که دانشجویان آقا در طرح پویش با آن مواجه می‌شوند مساله سربازی است. این دانشجویان حدود 4 سال همزمان با تحصیل‌شان در صنعت آموزش می‌بینند و طبق قراردادی که امضا کردند باید 4 سال در شرکت ما کار کنند؛ چراکه ما آنها را بورس تحصیلی کردیم و آموزش دادیم تا در آینده در شرکت جذب شوند اما مساله‌ای که دانشجویان آقا بعد از اتمام تحصیل در دانشگاه با آن روبه‌رو می‌شوند مساله سربازی است. ما از مسئولان درخواست کردیم‌ ‌امتیازاتی به این دانشجویان داده شود و بتوانند بعد از دوره آموزشی به‌عنوان سرباز صنعت در شرکت‌ها فعالیت کنند. ما باید برای نیروی جوان کشور ارزش قائل شویم. باید دغدغه این دانشجویان را رفع کنیم، دانشجو وقتی وارد این طرح می‌شود باید بداند که هم مساله تحصیلش حمایت می‌شود، هم در آینده شغل دارد‌؛ چراکه مهارت یاد گرفته و هم برای مساله سربازی‌اش برنامه درستی درنظر گرفته شده است. مساله دیگری که برای تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه، ضروری است اینکه اساتید دانشگاه نیز دغدغه صنعت ‌ و فکر عملی داشته باشند. شاید بزرگ‌ترین عامل فاصله بین صنعت و دانشگاه این باشد که اساتید ما از صنعت وارد دانشگاه نشده‌اند، درک علمی با درک عملی مقداری فاصله دارد و باید این فاصله کم شود. تا زمانی که استاد در صنعت با مشکلی روبه‌رو نشده باشد نمی‌تواند پاسخ سوالات دانشجویانی که در صنعت به مانع و مساله علمی برمی‌خورند را بدهد و تکرار این موضوع شاید حتی باعث از بین رفتن ذوق دانشجوی مشغول در صنعت شود.

آزاده برعانی، مدیر بخش ژنتیک شرکت بازرگانی فرزانگان:

افزایش اثر‌بخشی دانشگاه در صنایع مختلف با اجرای طرح پویش

شرکت فرزانگان یک شرکت بازرگانی فعال در واردات افزودنی‌های خوراک دام، اسپرم گاو و ماشین‌آلات دام طیور است. ما در سال 99 به واسطه اینکه اکثر کارکنان شرکت از فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی هستند و با اساتید دانشگاه ارتباط داشتند از طریق دکتر پیرستانی با طرح پویش دانشگاه آزاد اسلامی آشنا شدیم. درحال حاضر 4 نفر از دانشجویان از طریق این طرح در مجموعه ما مشغول به‌کار هستند، البته ما درخواست تعداد بیشتری دانشجو از دانشگاه داشتیم و امیدواریم ترم‌های آینده تعداد بیشتری وارد مجموعه ما شوند.

خیلی از شرکت‌های فعال در حوزه بازرگانی به‌دنبال جذب نیروی‌های جوان و دانشجو هستند تا بتوانند آنها را آموزش بدهند؛ چراکه راحت‌تر با محیط کار سازگار می‌شوند و سریع‌تر کار را یاد می‌گیرند. ما هم مصمم هستیم این دانشجویان را بعد از آموزش در شرکت جذب کنیم. برای ما این دانشجویان به دلیل اینکه از ابتدای مسیر آموزش در کنارمان بودند بسیار قابل اطمینان‌تر هستند و حفظ آنها در شرکت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

طرح پویش دانشگاه آزاد اسلامی تا حدودی توانسته نیاز صنایع را برطرف کند؛ ما قبل از این طرح به‌شدت به‌دنبال جذب نیرو بودیم و حتی با بسیاری از مراکز مکاتبه می‌کردیم که به ما نیرو معرفی کنند، اما از زمان اجرای این طرح تا حدودی نیاز شرکت ما به نیروی انسانی برطرف می‌شود و از طرفی برای دانشجویان نیز بسیار مفید است که هم با صورت عملی درسی که در دانشگاه می‌خوانند آشنا می‌شوند و تجربه کسب می‌کنند و هم کمک‌هزینه‌ای برای تحصیل دریافت می‌کنند، فلذا این طرح بسیار مفید است. البته باید تدابیری برای افزایش ‌انگیزه دانشجویان برای ورود به این طرح هم اتخاذ شود، اما در‌مجموع من فکر می‌کنم این طرح در آینده اثر‌بخشی دانشگاه در صنایع مختلف را افزایش دهد.

داود افشاری،  رئیس هیات‌مدیره شرکت موتورسازی پویان نی‌استانک:

دانشجویان موانع و مشکلات حوزه صنایع را به‌صورت علمی دنبال می‌کنند

شرکت موتورسازی پویان نی‌استانک در سال 1378 با مشارکت مردم نایین و روستای نی‌استانک با هدف جلوگیری از مهاجرت نیروی انسانی و جوان این شهرستان به شهرهای بزرگ تاسیس شد. در آن سال‌ها با توجه به خشکسالی، بسیاری از مردم و خیران تصمیم گرفتند برای اشتغالزایی در شهرستان با جمع‌آوری مبالغی این شرکت را تاسیس کنند، ما هم از ابتدا تلاش کردیم با جذب بیش از 250 نفر نیروی متخصص و جوان این شهرستان در همین راستا تلاش کنیم.

ما ‌در حاشیه بازدیدی که رئیس دانشگاه آزاد اسلامی نایین از شرکت و خط تولید ما داشتند با طرح پویش دانشگاه آزاد اسلامی آشنا شدیم و باتوجه به توضیحات ایشان از طرح پویش استقبال کردیم؛ چراکه مدت‌هاست ما در صنعت به ایجاد ارتباط میان دانشگاه و صنعت علاقه‌مندیم و اکنون نیز بعد از حدود یک سال در سطح شهرستان نایین شاهد ثمرات خوب ارتباط صنعت و دانشگاه هستیم. درحال حاضر نیز 4 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی از طریق طرح پویش این دانشگاه وارد شرکت ما شدند. البته به دلیل محدودیت‌های‌ پیش‌آمده و با تعطیلی دانشگاه به‌طور کامل تمام آنچه که درنظر داشتیم را انجام ندادیم، اما امیدواریم در ترم تحصیلی آینده با برنامه قوی منسجم‌تر حرکت کنیم. درحال حاضر این دانشجویان متناسب با رشته خود به واحدهای فنی و منهدسی، حسابداری و بازرگانی شرکت معرفی شدند و درحال فعالیت هستند. البته شرکت ما درحال حاضر هم به دانشجویانی با رشته‌های مهندسی مکانیک، مهندسی برق، تاسیسات و به‌خصوص مهندسی IT و اپراتورهای ماشین ابزار نیاز دارد و امیدواریم با جذب نیرو با کمک دانشگاه و توانمندی‌سازی فنی و تجربی در کارخانه، بتوانیم منابع انسانی متخصص مورد نیازمان را تامین کنیم.

طرح پویش دانشگاه آزاد اسلامی مزایای بسیاری برای دانشجویان و صنایع ایجاد کرده است. اول اینکه دانشجو با ورود به این طرح از نظر تامین شغلی اطمینان خاطر پیدا می‌کند و با تمرکز بیشتری در صنعت فعالیت می‌کند. مزیت دوم اینکه ارتباط دانشجو با صنعت باعث می‌شود تا اساتید دغدغه صنعت پیدا کنند و دانشجویان موانع و مشکلات حوزه صنایع را به‌صورت علمی و از طریق اساتیدشان پیگیری کنند. مزیت سوم اینکه دانشگاه امکان استفاده تحقیقاتی از شرکت‌های همکار در این طرح را با در اختیار داشتن تجربه دانشجویان می‌یابد و می‌تواند با استفاده از این تجارب به صنایع مختلف کمک کند و در پروژه‌هایی که صنعت تعریف می‌کند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مشارکت جدی کند. البته در این مسیر مشکلات جدی نیز وجود دارد و صنعت باید ریسک بزرگی را بپذیرد؛ چراکه باید نیرو انسانی بی‌تجربه را آموزش دهد و ممکن است این سرمایه‌گذاری در آخر بنا به دلایل مختلف نتیجه ندهد. البته امیدواریم مسئولان این ریسک‌ها را برای صنایع کمتر ‌کنند. یکی از موانعی که پیش روی صنایع داشتیم بحث بیمه کارورزان بود که البته با کمک مسئولان استان و تدابیری که اتخاذ کرده‌اند امیدواریم به‌زودی مرتفع شود. اما موضوع دیگری که می‌تواند به‌شدت مانع به ثمر رسیدن سرمایه‌گذاری صنایع روی دانشجویان شود بحث سربازی برای دانشجویان پسر است. این موضوع ریسک بالایی برای صنایع به‌روز ایجاد کرده است. ما دانشجو را آموزش می‌دهیم، بعد از 4 سال و اتمام کارشناسی دانشجو قرار است وارد شرکت شود و به صورت مستمر کار کند اما با مانع بزرگ سربازی مواجه می‌شویم و خروج این نیرو بعد از 4 سال آموزش صدمه بزرگی به صنعت می‌زند، ضمن اینکه بعد از 2 سال سربازی هر آنچه که این فرد آموخته از بین می‌رود و نمی‌شود روی این شخص حساب کرد. ما به مسئولان پیشنهاد کردیم تا این نیروها را به‌عنوان سرباز صنعت معرفی کنند و ما بتوانیم با پارامترهایی که البته ستاد مشترک نیروهای مسلح تعیین می‌کند از این سرمایه‌ها استفاده کنیم، اما شخص از صنعت خارج نشود. قطعا اگر بستر و امکان استفاده از دانشجویان به‌عنوان سرباز صنعت فراهم شود هم صنعت و هم دانشجویان سود خواهند برد؛ چراکه امروز یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دانشجویان موضوع سربازی است و در‌صورت رفع این دغدغه دانشجویان با اطمنیان خاطر بیشتری در صنعت مشغول می‌شوند. امروزه دانشجویان به‌دنبال مشاغل راحت و سهل‌الوصولی هستند که درآمد بالایی هم داشته باشد و این موضوع امکان‌پذیر نیست مگر اینکه شخص در دوران دانشجویی آموزش ببیند و متخصص شود. اگر شخص 4 سال در دوران دانشجویی آموزش ببیند و به جای 2 سال سربازی مثلا 4 سال سرباز صنعت باشد قطعا بعد از آن زمان با تخصص و مهارتی که کسب کرده می‌تواند به‌راحتی مشغول کار شود و صنایع نیز می‌توانند از متخصصان جوان استفاده کنند.

البته طرح مشابهی نیز در برخی سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی درحال انجام است و افرادی که از طرف برخی سازمان‌ها به دانشگاه بورسیه می‌شوند تا مدتی نسبت به سازمان بورسیه‌کننده تعهد خدمت دارند، اما این موضوع فعلا در طرح پویش دانشگاه آزاد اسلامی نیست ولی اگر اضافه شود مطمئنا ریسک مشارکت برای صنایع کاهش می‌یابد. ضمن اینکه مدیران صنایع کشور وقتی از آینده سرمایه‌گذاری خود مطمئن باشند و بتوانند با آرامش از نیرویی برای تحصیلات پشتیبانی کنند و در این مدت تخصصی و مهارتی را برای شخص فراهم کنند مطمئنا منتظر می‌مانند تا بتوانند از باغی که حداقل 4 سال آبیاری کردند برداشت کنند و این حمایت‌ها قطعا ادامه‌دار خواهد بود؛ در کل این موضوع برای تمام طرف‌ها مفید خواهد بود.

طرح پویش درصورت ادامه یافتن می‌تواند مشکلات زیادی در صنایع را مرتفع کند؛ چراکه دانشجو وقتی با مشکلات صنعت آشنا می‌شود‌ در دانشگاه به دنبال راه‌حل‌های علمی آن می‌گردد. درحال حاضر نیز در بخش تحقیق و توسعه شرکت ما نیز پروژه‌ها و موضوعات زیادی درحال تحقیقات است و امیدواریم در آینده دانشجویانی که به‌دنبال موضوع پایان‌نامه برای تحقیق هستند موضوعات جدی صنایع را مورد مطالعه قرار دهند و پایان‌نامه دانشجویان استان به سمت رفع نیازهای صنایع داخل استان برود. این پایان‌نامه‌ها اگر به‌درستی حمایت شوند می‌توانند به‌عنوان برنامه‌های کمکی صنایع تولیدی کشور استفاده شوند؛ حتی نه‌فقط در یک موضوع، بلکه در موضوعات مختلف، اما به نظر من درحال حاضر حدود 50 درصد از پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های دانشگاه‌های کشور خیلی به فضای صنایع نزدیک نیستند و امکان اجرایی شدن نه در داخل و نه در خارج از کشور را ندارند؛ چراکه اکثرا در یک فضای غیرصنعتی طرح شده‌اند، درصورتی‌که اگر پایان‌نامه‌ها با مشارکت صنعت تولید شوند می‌توانند برای ارتقای کیفیت تولید، رفع موانع و بالابردن تیراژ محصول استفاده شوند.