نیلوفر هوشمند، روزنامهنگار: محیط دانشگاه از اصلیترین بسترهای علمآموزی در دنیا به حساب میآید و از انجمنهای علمی فعال در بدنه دانشگاههای سراسر کشور بهعنوان مهمترین ابزار کسب علم بهصورت تخصصی میتوان نام برد. در موقعیت فعلی باتوجه به ادامه روند شیوع کرونا حدود یکسال است که روند فعالیت حضوری در این فضا متوقف شده، به همین دلیل سراغ دبیران و اعضای شورای مرکزی اتحادیههای انجمنهای علمی رفتیم و با آنها روند چالشی یکسال گذشته را بررسی کردیم.
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی معماری:
وقفه یکساله انتخابات انجمنهای علمی مشکلات جدی به ارمغان آورد
سروش مختاری، دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی معماری سراسر کشور با اشاره به فعالیتهای این اتحادیه در ایام کرونا، گفت: «طی یکسال گذشته بهدلیل شیوع کرونا کلیه فعالیتهای فیزیکی اتحادیه ملغی شد و تاخیر یکساله در برگزاری انتخابات موجب افول فعالیت اتحادیه انجمنهای علمی سراسر کشور شد. همین امر ریزش زیادی برای ما به بار آورد و حضور دانشجویان را کمرنگتر کرد.» وی افزود: «وقفه یکسالهای که با عدم برگزاری انتخابات اتفاق افتاد، ضربهای به بدنه اتحادیه انجمنهای علمی زد و فرآیند جذب و عضوگیری را با مشکلات زیادی همراه کرد.»
مختاری با اشاره به نقش وزارت علوم در حمایت از اتحادیه انجمنهای علمی، گفت: «متاسفانه یک ساختار آموزشی قوی از سوی وزارت علوم وجود ندارد تا دانشجو بداند مادامیکه تحصیلات خود را در دانشگاه انجام میدهد چشماندازی هم برای این تحصیلات و دوره آموزشی وجود دارد. بسیاری از رشتههای ما کارآموزی لازم را ندارند و از طرفی چشمانداز آینده تحصیلی در اختیار دانشجویان قرار نمیگیرد و دانشجو خودش هم نمیداند بعد از تمام شدن دوران تحصیل میتواند در چه مشاغلی شاغل باشد.» دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی معماری ادامه داد: «حمایتهای وزارت علوم به دوشکل مادی و معنوی است که ما آنچنان توقع حمایتهای مادی نداریم اما برای حمایتهای معنوی واقعا انتظار داریم. از آنجا که روند بودجه در کشور با مشکل مواجه شده، برای حمایت مادی آنچنان انتظاری نداریم و پیش از این هم دبیران اتحادیهها برای تامین بخش زیادی از موارد مالی با ارگانهای زیادی رایزنی میکردند. امروز یکی از مشکلات اصلی ما این است که سیستم آموزشی فقط دانشجو تولید میکند اما به سیستم کاری که برای او وجود دارد، توجهی ندارد.»
وی اظهار داشت: «اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی معماری، باتوجه به وضعیت شغلیای که برای معماری در کشور وجود دارد و متاسفانه اغلب دانشجویان معماری یا بیکار هستند و یا اقدام به اپلای و مهاجرت کردهاند، به نام کارآفرینی برای اعضای انجمنهای علمی درنظر گرفته است که طی آن با برگزاری دورههای مهارتی، آموزشی و وبینارهای مختلف علمی و... دانشجویان و اعضای اتحادیه را برای مشغول شدن در مشاغل مرتبط با خودشان در آینده آماده کند تا طی آن دانشجویان بتوانند چشماندازی را برای آینده خود متصور شوند.»
مهارتآموزی برای کسب شغل، فعالیت مهم اتحادیه معماری
مختاری با اشاره به اهمیت کارآمدی فعالیتهای اتحادیه، گفت: «تاکنون در بستر برگزاری دورههای تئوریک فعالیتهای زیادی داشتهایم اما اینکه بتوانیم مهارت دانشجویان را در جهت کسب مشاغل افزایش بدهیم، مساله مهمی است که در دورههای پیش کمتر متوجه آن بودهاند. البته تنها مهارتآموزی کافی نیست بلکه باید تلاش کنیم بستری را برای ایجاد مشاغل دانشجویی فراهم کنیم.» دبیر اتحادیه انجمنهای علمی، تصریح کرد: «ازجمله فعالیتهای پیشرو میتوان به مسابقات نقدنویسی اشاره کرد که در حیطه کار معماری مساله نقد اهمیت ویژهای دارد. همچنین یک فصلنامه در این دوره مختص به معماری منتشر خواهد شد و مسابقاتی که از پیش در اتحادیه مرسوم بوده مثل لیگ معماران جوان نیز مجدد راهاندازی خواهد شد و ادامه خواهد داشت. همچنین کمیته میراث فرهنگی و گردشگری را بهتازگی برای پرداختن به مساله معماری میراث فرهنگی، مرمت آثار و حتی تخریبها راهاندازی کردهایم. تمام تلاش ما این است که علاوهبر فعالیتهای اسبق با انجام فعالیتهای جدید خطمشی واحدی را برای دانشجویان درنظر بگیریم تا از تمام پتانسیلهای آنها استفاده شود؛ چراکه وزارت علوم در همین ابعاد اطلاعرسانی و ایجاد اتصال بین انجمنهای علمی و ارگانها هم دچار باگ و خلأ است و ما خود باید تلاش در جبران آن داشته باشیم.»
عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمنهای علمی فیزیک:
وزارت علوم نسبت به انجمنهای علمی بیتوجه بود
فربد دشتی، دبیر انجمن علمی دانشکده فیزیک دانشگاه امیرکبیر و عضو شورای مرکزی این اتحادیه پیرامون فعالیتهایی که این اتحادیه و انجمنهای علمی در دوران کرونا داشتند، گفت: «امسال حدودا بعد از دوسال وقفه انتخابات اتحادیه انجمنهای علمی بهصورت آنلاین برگزار شد و همین وقفه یکساله موجب شد تا همافزایی دانشجویی بهشدت کاهش پیدا کند و کرونا نیز مزید بر علت شود تا میزان جذب و فعالیت دانشجویان کاهش یابد اما باوجود این، کارگروههایی را تشکیل دادهایم با تقسیمبندی انجمن علمی دانشگاههای مختلف و طی آن فعالیتها را سامان بیشتری بخشیدیم.»
عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمنهای علمی فیزیک، افزود: «در تقسیمبندیای که در اتحادیه انجام دادیم یک کارگروه تحتعنوان روابطعمومی و کارگروه دیگری با عنوان ارتباط با صنعت و همچنین آموزشوپژوهش را نیز برقرار کردیم. متاسفانه در طی این دو یا سه سالی که انتخابات انجمن علمی فیزیک انجام نشده است وزارت علوم هیچ پیگیریای در این زمینه نداشته و ما خودمان بهصورت خودجوش تلاش کردیم با افزایش اعضا به حدنصاب برسیم و دوباره اتحادیه را احیا کنیم.»
دبیر انجمن علمی دانشکده فیزیک دانشگاه امیرکبیر، با اشاره به نواقصی که در اساسنامه این اتحادیه وجود دارد، گفت: «در اساسنامهای که وزارت علوم برای اتحادیه انجمنهای علمی فیزیک درنظر گرفته، شأنیت اجرایی برای این اتحادیه قائل نشده و همین مساله فعالیتهای ما را با دشواریهای زیادی مواجه کرده است. تلاش ما بر این است که با ایجاد یک هیاتموسس بتوانیم در بندهایی از این اساسنامه تغییراتی ایجاد کنیم تا باگهای آن رفع شود و فعالیتهای اجرایی سامان بگیرد.»
حداقلیترین انتظار ما حمایت معنوی وزارت علوم است
وی افزود: «عدم شأنیت اجرایی موجب شده ما حتی نتوانیم دورههای مختلف علمی و آموزشی و مهارتی را برگزار کنیم. واقعیت این است که با وضعیت اقتصادی فعلی جامعه دانشجویان انتظار حمایت مالی چندانی نه از دانشگاهها و نه از وزارت علوم ندارند اما حداقلیترین انتظار ما حمایت معنوی وزارت علوم است تا بتوانیم بهعنوان یک ارگان علمی-حقوقی فعالیت داشته باشیم و این وضعیت فعلی که ما داریم حتی نمیتوان اسم تشکل را روی آن گذاشت و هرجا ما میخواهیم دوره برگزار کنیم و به مشکلاتی برمیخوریم، وزارتخانه میگوید نیازی به برگزاری این دورهها نیست، چراکه شما شأنیت اجرایی ندارید.»
دشتی ادامه داد: «بازهم جای امیدواری هست که در یکسال گذشته وزارتخانه فعالتر شده و نسبت به دو سه سال قبل که انجمن علمی فیزیک کنار افتاده بود، فضای پویاتری دارد. همین کنار افتادن موجب میشد دانشجویان نسبت به بسیاری از فعالیتهایی که در زمینه رشته خودشان اتفاق میافتد، بیاطلاع باشند و از جریان علمی دانشجویی عقب بمانند. همین در حاشیه رفتن اتحادیه فیزیک توجهها را از آن دور کرده و دغدغهمندی نسبت به آن را کاهش داده است. تلاش فعلی ما این است که بتوانیم با وزارت علوم به توافق برسیم تا فعالیتهایمان پررنگ شود.»
عضو شورای مرکزی اتحادیه انجمنهای علمی فیزیک، اظهار داشت: «یکی از تلاشهای ما در اتحادیه تفهیم رشته برای دانشجویان این رشته است. باتوجه به دامنه وسیعی که رشته فیزیک دارد و در گرایشهای مختلف کاربرد دارد، این عدم تفهیم موجب کدر شدن ذهن دانشجویان نسبت به آینده شغلی این رشته میشود. انجمن علمی متاسفانه آنقدری که باید و شاید در دانشگاهها مورد پردازش و دغدغهمندی و اهمیت قرار نمیگیرد و این موضوع در نوع فیزیک انجمنهای علمی پررنگتر است. درواقع حمایت دانشگاهی، وزارتی و حتی دانشجویی از این نوع انجمن علمی در رشته فیزیک پایین بوده و درواقع به نوعی ازهمگسیختگی دچار شدهایم که نیازمند پیگیریهای مستمر و ارتباط بین وزارتخانه و دانشگاهها درباره انجمنهای علمی فیزیک است.»
هنوز نتوانستهایم در جشنواره حرکت شرکت کنیم!
این دانشجوی دانشگاه امیرکبیر با اشاره به اینکه عدم شأنیت اجرایی مشکلات زیادی را برای آنها ایجاد کرده است گفت: «همین مساله شأنیت اجرایی در بسیاری از کارها مانع ما بوده اما تاکنون نتوانستهایم در جشنواره حرکت شرکت کنیم اما در تلاش هستیم در عرض یکی دو ماه آینده این مساله را حل کنیم و با وزارت علوم درباره شأنیت اجرایی به توافق برسیم. تاکنون عمده فعالیتهای ما روی حل خلأ اساسنامه متمرکز بوده و همچنین بخشی از تمرکز خود را روی روابطعمومی و ارتباط با اعضا گذاشتهایم. همچنین از ابتدای تابستان دورههای آنلاینی را برای دانشجویان سراسر کشور برگزار خواهیم کرد و سمینار و کنفرانسهایی با حضور هیاتعلمی دانشگاهها برقرار خواهد شد تا همبستگی بین دانشجویان استانهای مختلف و اعضای هیاتعلمی و اساتید را بالا ببرد.»
دبیر اتحادیه انجمن علمی دانشجویی علمی مواد و متالورژی:
مواجهه وزارت علوم و انجمنهای علمی در دوران کرونا هیچ نقطه مثبتی نداشت
میلاد شادی، دبیر اتحادیه علمی مواد و متالورژی با اشاره به فضایی که در اوایل شیوع کرونا در کشور برقرار شده بود، گفت: «باتوجه به فضای سردرگمی که در ابتدای کرونا در کشور حاکم شده بود، بسیاری از فعالیتهای فیزیکی اتحادیه علمی مواد و متالورژی نیز به تبعیت از دیگر فعالیتهای جامعه کمرنگ و یا حذف شد.» وی ادامه داد: «رویدادهای سالیانه اتحادیه که از فعالیتهای مهم آن محسوب میشود و هرساله میزبانی آن با یک دانشگاه است، با شیوع کرونا برگزار نشد. این رویداد شامل مسابقات مختلف و همایشهایی است که در اوایل کرونا و با اوجگیری آن به تعویق افتاد تا به یک ایمنی نسبی برسیم و دوباره برگزار کنیم اما باتوجه به ادامهدار شدن روند کرونا این برنامهها بهطور کامل لغو شد و اتحادیه انجمنهای علمی حالت مجازی بهخود گرفت و اولین جلسات خود را بهصورت مجازی راهاندازی کرد. باتوجه به ادامه روند شیوع کرونا و مجازی شدن آموزشهای دانشگاهی و... ما نیز به برگزاری وبینار و همایشهای علمی بهصورت مجازی اقدام کردیم.»
هیچ بستری در دوران فعالیت مجازی فراهم نشد
شادی با اشاره به نقش وزارت علوم در حمایت از اتحادیه انجمنهای علمی در دوران کرونا، اظهار داشت: «عملا نمیتوان هیچ نکته مثبتی از وزارت علوم در دوران کرونا برای حمایت از اتحادیهها گفت. درواقع هیچگونه بودجهای برای اتحادیهها در دوران کرونا بهعنوان تنخواه درنظر گرفته نشد و هیچ بستری در دوران کرونا برای فعالیت مجازی فراهم نشد. وبینارهایی که اتحادیهها برگزار میکنند علاوهبر بستر برگزاری، هزینههایی هم دارند که ما نمیتوانیم این هزینهها را از محل دانشجویان تامین کنیم. گرچه برای ثبتنام وبینارها میتوان هزینه گرفت ولی اگر این کار را انجام دهیم فرق اتحادیه انجمن علمی دانشجویی با موسسات خصوصی چیست؟»
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مواد و متالورژی، ادامه داد: «رسالت اتحادیه ایجاب میکند تا بدون به زحمت انداختن دانشجویان فضایی را برای استفاده علمی آنها فراهم کند. وزارت علوم حداقل کاری که میتوانست برای اتحادیهها انجام دهد، ایجاد بستر مجازی بود که عملا به آن توجهی نشد، درحالیکه خود وزارت علوم از بستر اسکایروم استفاده میکرد ولی این امکانات را در اختیار اتحادیه انجمنهای علمی قرار نداد.»
وی افزود: «برخی دانشگاهها بسترهای مجازی انجمن علمی خود را تامین میکنند اما بهطورکلی اتحادیه چنین امکاناتی را در اختیار ندارد و برگزاری وبینارها برای خودش با مشکلاتی همراه است. البته این مسائل و مشکلات با عسکری، مدیرکل فرهنگی وزارت علوم درمیان گذاشته شد، در جلسه اخیری که با ایشان داشتیم. اما همچنان توجهی به آن نشد و وعدهای در اینباره ندادند.»
بستر فعالیت مجازی هزینهبردار است و مسئولان به آن بیتوجهی میکنند
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مواد و متالورژی با اشاره به ارزیابی فعالیتهای این اتحادیه، گفت: «اتحادیهای که دودهه فعالیت حضوری داشته و در دورههایی حتی ۶رویداد حضوری هم در یکسال برگزار کرده و سه دوره بهعنوان اتحادیه برتر در جشنواره حرکت انتخاب شده، قطعا ارزیابی مطلوبی در سالهای گذشته و پیش از کرونا داشته اما شیوع کرونا در ابتدا روند فعالیتها را کمی نامطلوب و کند کرد تا اینکه دوباره به روال منظمی بازگشتیم و فعالیتها را قوت دادیم و دورههای علمی تا مهارتی و اپلای برای دانشجویان و اعضای انجمنهای علمی سراسر کشور برنامهریزی کردیم.»
میلاد شادی در ادامه بیان کرد: «بسترهایی که ما میخواهیم فعالیتمان را در فضای مجازی در آن قرار دهیم، موضوع مهمی برای ما بوده و هست که از سوی مسئولان به آن اهمیتی داده نشد و مشکلاتی را برای ما ایجاد کرد. اما اصل و اساس هدف این دوره از اتحادیه قوتبخشی ارتباط بین انجمنهای علمی دانشگاههای مختلف و متمرکز کردن آنها برای برگزاری فعالیتها بوده است تا بتوان یک گستردگی و عدالتی برای برگزاری وبینارها و دورهها داشته باشیم و دانشجویان سراسر کشور بتوانند از آن بهرهمند باشند.»
وی تصریح کرد: «تمام تلاش ما این است که با تنوعبخشی به برنامههای یکسال پیشرو فضای علمی را برای بهرهوری دانشجویان مهیا کنیم و از طرفی مانع گسست ارتباط بین آنها در دوران کرونا شویم. کمااینکه در این دوره هفدهمین دوره همایش مهندسی مواد و متالورژی را بهصورت مجازی خواهیم داشت.»
اتحادیه انجمنهای علمی عمران، دوران کرونا را چگونه مدیریت کردند؟
مهران داداشزاده، دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی عمران کشور، پیرامون فعالیتهای این اتحادیه در دوران کرونا، گفت: «پرثمرترین فعالیتی که اتحادیه در دوران کرونا انجام داد، برگزاری جلساتی در سطح مناطق و با انجمنهای علمی سراسر کشور که زیرمجموعه اتحادیه هستند، بهصورت مجازی بود. به اینصورت که جلساتی را برای حفظ شبکه دانشجویی، پیگیری مشکلات و ایجاد انگیزه برای انجام فعالیت در دوران کرونا با دانشجویان عضو انجمنهای علمی عمران سراسر کشور برگزار کردیم. همچنین با برگزاری یکسری نشستهای علمی در دوران کرونا با همکاری اساتید دانشگاهی سعی کردیم این روحیه را در دانشجویان ایجاد کنیم که میتوانند فعالیتهای خود را در بستر مجازی ادامه دهند.»
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی عمران:
وزارت عتف باید برنامه جامعتری نسبت به انجمنها درپیش بگیرد
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی عمران کشور، پیرامون نقش وزارت علوم و دانشگاهها در دوران کرونا و حمایت از اتحادیه انجمنهای علمی، گفت: «دانشگاهها و وزارت علوم میتوانستند با برنامهتر و مقتدرتر وارد میدان شوند و برنامهها و تصمیمات موثری را در حوزه انجمنهای علمی اخذ کنند، اما مثل همه دنیا این مجموعهها هم از این شرایط شوکزده بودند و طول کشید با این وضعیت انطباق پیدا کنند. مجمع عمومی اتحادیههای علمی که بهصورت مجازی بههمراه انتخابات برگزار شد، گرچه نقاط ضعفی داشت اما نتایج خوبی را به بار آورد و موجب روی کارآمدن نیروهای جدید و فعال شدن انجمنهای علمی شد.»
وی با اشاره به نقاط ضعفی که در این دوران از سوی وزارت علوم بیش از پیش خودنمایی میکرد، گفت: «مساله توانافزایی انجمنهای علمی، برنامهریزی و تهیه یک نقشه راه برای آنها یکی از ضعفهایی بود که از سوی وزارت علوم به چشم میآمد و ما در این دوره قصد داریم با جبران این خلأ برنامههایی را در راستای توانافزایی انجمنها برگزار کنیم. طرح این برنامه آماده شده و به وزارت علوم ارسال شده و بهزودی اجرایی خواهد شد. مساله دیگری که قابل طرح است، بحث آسیبشناسی انجمنهای علمی است که به نظر میرسد وزارت عتف باید برنامههای جامعتری را در این راستا پیش بگیرد.»
وی ادامه داد: «شرایط کرونا بهگونهای پیش رفت که تمام مجموعهها دچار افول شدند و با افت شدید فعالیتها در کل دنیا روبهرو شدیم و این تطبیق یافتن با شرایط جدید کمی زمانبر بود. اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی عمران در این دوران تلاش کرد با استفاده از بستر فضای مجازی، ارتباط شبکهای بین دانشجویان سراسر کشور را منسجمتر کند و این اتفاق هم افتاد و شاهد شبکه پیوستهای از اعضا در سراسر کشور هستیم که با فضای مجازی یکدیگر را دنبال میکنند و از طریق همین ارتباطات توانستیم همکاریای با اعضای جدیدالورود داشته باشیم و زمینه آشنایی این عزیزان با فعالیتهای انجمنی را بیش از پیش فراهم کنیم. از طرفی حمایتهایی از طرف اتحادیه صورت گرفت که بهطور مثال برای انجمنهایی که خواهان انتشار نشریه بودند، مراحل اخذ مجوز و انتشار نشریات را آموزش دادیم تا موفق به نشر شوند.»
مهران داداشزاده با اشاره به تاثیر ارتباطگیری در فضای مجازی با اعضای کشوری، گفت: «پیش از این بانک اطلاعاتی گسترده و کاملی از اعضای انجمنهای علمی سراسر کشور نداشتیم اما با برگزاری جلسات منسجم و گسترده در سراسر کشور و ارتباط با دانشگاهها که البته دشواریهایی بههمراه داشت، به این بانک اطلاعاتی دست یافتیم.»
داداشزاده عنوان کرد: «ما بهعنوان اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی عمران بهدنبال ایجاد یک بینش بین فعالان حوزه انجمنهای علمی هستیم و برای اجرای برنامههای توانافزایی، تمام تلاش خود را بهکار میبریم تا نهتنها در بین انجمنهای مهندسی عمران بلکه با همکاری سایر اتحادیهها، این برنامهها در سطح انجمنهای علمی کل کشور و رشتههای دیگر تعمیم داده شود. همچنین قصد داریم در حوزه آسیبشناسی انجمنها وارد شویم و برنامههایی را با همکاری صاحبنظران، فعالان سابق حوزه انجمنها و فعالان امور اجتماعی و فرهنگی دانشگاهها برگزار کنیم. از طرفی نشستهای تخصصی را در حوزهها و گرایشهای مختلف مهندسی عمران با همکاری اعضای هیاتعلمی دانشگاه در دستورکار داریم.»
جشنواره حرکت هیچگونه شفافیتی ندارد
دبیر اتحادیه انجمنهای علمی مهندسی عمران پیرامون جشنواره حرکت تصریح کرد: «این جشنواره رویداد مثبتی در جهت ارزیابی و نمایش دستاوردهای انجمنهای سراسر کشور محسوب میشود اما اشکالات عمدهای به این جشنواره وارد است و آن هم عدم شفافیت در شرایط برگزاری و داوران این مسابقه است. از طرف اتحادیه در دوره قبل به معاونت اجتماعی و فرهنگی وزارت علوم نامهای تنظیم و ارسال شد و درخواست شد تا جشنواره را بهصورت کاملا شفاف برای فعالان این حوزه بازتوضیح کنند اما متاسفانه یکسری اطلاعاتی به دست ما رسیده که برمبنای آن برخی با مدارک جعلی در جشنواره برگزیده شدهاند و از سویی بسیاری از انجمنهای علمی به داوری آثارشان اعتراض داشتهاند و اگر این شفافیت صورت نگیرد، گرچه حرکت مثبتی در جریان دانشجویی است اما تحتالشعاع عدم شفافیت قرار خواهد گرفت و کیفیت برگزاری و جایگاه آن تنزل خواهد یافت.»