زنده‌باد کاغذ

محمدرضا محمدی،فعال سابق نشریات دانشجویی:رفته بودم برای تسویه‌حساب با دانشگاه. برای برگه تسویه‌حساب از هرکسی که می‌خواستم امضا بگیرم یک خاطره داشت که بگوید؛ خاطره‌هایی از نشریه‌ای که در دانشگاه منتشر می‌کردم. گاهی مطالب چند سال پیش نشریه را برایم یادآوری می‌کردند و از حرف‌وحدیث‌هایی که آن‌موقع پیش آمده بود برایم می‌گفتند. این اتفاق یعنی نشریه کاغذی ماندگاری بالایی در ذهن دارد، نوعی ماندگاری که در هیچ پلتفرمی از فضای مجازی نمی‌توان نمونه آن را پیدا کرد. پس باید حواس‌مان باشد به مجرد اینکه دانشگاه‌ها دوباره مثل روزهای خوب گذشته کارشان را شروع کردند، باید به کاغذ و نشریه کاغذی برگردیم؛ چراکه نشریه الکترونیکی هیچ‌وقت نمی‌تواند جای نشریه کاغذی را بگیرد، خصوصا از نوع تک‌برگ.
همان‌طور که مجله هرگز نمی‌تواند عمق اثرگذاری کتاب را داشته باشد، فضای مجازی هم نمی‌تواند عمق اثرگذاری نشریه کاغذی را داشته باشد. مساله ماندگاری، مساله مهمی است. یکی از پایه‌های ماندگاری، بی‌رقیب بودن است. نشریه دانشجویی رقبای کمی در محیط توزیع خود دارد، اما صفحات و کانال‌های فضای مجازی تنها یکی از صدها مرجعی‌اند که در تلفن همراه مخاطبان‌شان هستند.
آنچه واضح است اینکه تقابل اندیشه‌ها همچنان در رسانه‌های مکتوب است و این روزنامه‌ها هستند که مشخص می‌کنند رسانه‌های خرد دیگر به چه سمتی حرکت کنند و در چه حوزه‌هایی به تولید بپردازند. در نشریات دانشجویی هم اوضاع به همین ترتیب است. تا زمانی که گفتمان انقلاب اسلامی را روی کاغذهایمان غلبه ندهیم، سخن از فناوری‌های نوین رسانه‌ای زدن، گزافه‌گویی است.
پرواضح است که در یکی، دو سال اخیر به دلایلی دوباره اقبال به نشریات دانشجویی درحال افزایش است. همین مساله موجب این شده که حرکت خوبی جهت رشد و بالندگی رسانه‌های مکتوب دانشجویی ایجاد شود. اما تابع همین رشد و حرکت روبه‌جلو، مشکلات و آسیب‌هایی هم ایجاد می‌شود که تا حدودی هم اجتناب‌ناپذیر است.
درست است که از تولید تا توزیع نشریه کاغذی فرآیندی سخت و پردردسر در انتظار هر فعال نشریاتی است، اما عمق اثرگذاری بالا و گستره توزیع محدود در چارچوب دانشگاه امتیازاتی است که نمی‌توان به‌سادگی از کنار آنها گذشت. از طرفی از آنجایی که در نشریه باید فعالیت تشکیلاتی حاکم باشد و حداقل سه نفر در آن به‌صورت مداوم فعالیت کنند، می‌توان گفت فعالیت در نشریات دانشجویی تنها فعالیتی است که هم در حوزه رسانه کادرسازی می‌کند و هم در حوزه فعالیت تشکیلاتی.
بسیاری معتقدند دیگر دوران رسانه مکتوب تمام شده و امروز تولیدات تصویری و چندرسانه‌ای است که تاثیرگذار است. این گزاره تاحدی صحیح است اما با اندکی دقت می‌توان به این واقعیت رسید که کارگردان موفقی نداریم که سابقه سال‌ها فعالیت در رسانه مکتوب نداشته باشد و این موید این مساله است که بدون داشتن قلمی قوت‌مند، هرگز نمی‌توان کارگردان یا تهیه‌کننده‌ای طراز اول بود.