پل‌های‌ شکسته برجام!

 سیدمحمدحسین حسینی، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی استان گلستان: ‌درحالی‌که مردم با حوادثی از قبیل پیک جدید کرونا و صف‌های مرغ و قرارگاه مرغی دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ در پشت‌پرده صحبت از بازگشت گام‌به‌گام آمریکا به برجام و اعطای امتیازاتی ازسوی طرف ایرانی جهت ترغیب آنها به این عمل است.

برجام به فرجام رسیده اما دولت تدبیر و امید همچنان دست به دامن غرب وحشی است. اصلا چرا برجام فایده‌ای ندارد؟

برجام تنها یک توافق است نه معاهده. طرفین این توافق، سلسله‌تعهداتی را دربرابر هم پذیرفته و امتیازاتی را هم پیش‌بینی کرده‌اند. اصلا قصد نداشتند در حقوق بین‌الملل برای خودشان الزاماتی ایجاد کنند. با توجه به اینکه هیچ اشاره‌ای به تشریفاتی که در ماده11 کنوانسیون1969 وین درخصوص حقوق پیش‌بینی شده، در اینجا اصلا وجود ندارد، چون برجام را امضا نکرده‌اند که در مجالس قانونگذاری به تصویب برسد- ‌هرچند در مجلس شورای اسلامی ایران به تصویب رسید ولی عملا فایده‌ای نداشت و ایجاد الزامات یک‌طرفه از سمت ایران برای خود ایران بود- پس برجام یک توافق است نه معاهده. برجام اساسا یک توافق سیاسی است نه یک معاهده و از نظر حقوق بین‌الملل قابل دفاع از طریق روش‌های حقوق بین‌المللی نیست. اگر طرفی آن را نقض کند آثارش این نیست که منتهی به یک اختلاف حقوقی شود و یک مرجع قضایی و حقوقی به آن رسیدگی و حکم دهد. ضمانت اجرای آن فقط‌وفقط برگشت به وضعیت گذشته و شرایط سیاسی قبل است. قطعنامه2231 شورای امنیت سازمان‌ملل متحد، صرفا یک چوب درکنار دیواری ترک‌خورده و دارای ریزش است! اصل برجام یک تفاهم است نه معاهده و قطعنامه شورای امنیت نمی‌تواند تضمین آن باشد چه برسد به امضای کری! همچنین نکته مهم‌تر اینکه در متن برجام ما عمل به تعهدات را داوطلبانه داریم، یعنی می‌توانند عمل کنند یا نکنند! ذکر عبارت داوطلبانه یعنی عدم وجود مسئولیت حقوقی درصورت عدم اجرای تعهدات. بنابراین، برجام یک توافق سیاسی است و طرفین در این زمینه، مسئولیت حقوقی بین‌المللی ندارند.

با توجه به این شواهد و قرائن، چطور می‌توان گفت بازگشت به برجام برای ایران منافعی دارد؟ دولت بایدن حتی به تعلیق مدت‌دار برخی تحریم‌ها هم اقدام نکرده اما دولت ایران همچنان چنگ به دستان غرب می‌اندازد که به مذاکره بنشینند. در تاریخ جمهوری اسلامی ایران، بارها مذاکرات با آمریکا صورت گرفته که جز شکست برای ایران اسلامی حاصلی نداشته است.

از زمان بازرگان تا ماجرای تصرف لانه جاسوسی آمریکا و مذاکرات ضعیف الجزایر تا ماجرای ساده‌سازی دیپلماسی در دوره جناب هاشمی‌رفسنجانی و گروگان‌ها در لبنان. در همان سال‌ها، در تیم مذاکره‌کننده ایرانی چهره‌ای آشنا به چشم می‌خورد، آن‌هم حضور حسن روحانی رئیس‌جمهور کنونی ایران اسلامی بود.

سابقه تاریخی نشان می‌دهد ساده‌سازی در دیپلماسی و مذاکرات هیچ‌گاه به نفع کشور نبوده و این بار هم بازگشت دوباره و اجرای گام‌به‌گام برجام نه‌تنها فایده‌ای ندارد، بلکه احیای تحریم‌های سخت‌تر و کاراتر در این عرصه سخت جهانی است.

موضع جمهوری اسلامی ایران مشخص است؛ آمریکا ابتدا باید تعهدات را عملیاتی کند، نه روی کاغذ بلکه در عمل و بعد از بررسی و صحت‌سنجی، می‌توان درخصوص بازگشت صحبت کرد؛ اما این را مردم فهیم ایران بدانند که برجام یک توافق است نه معاهده بین‌المللی که بتوان دل به آن خوش کرد. با توجه به عقبه خراب و متن تاسف‌باری که در برجام به قلم رسید، بازگشت گام به گام ایران در برجام مساوی است با ضرر مضاعف.

خنده‌دار است که کشوری برسر مواضع قدرتش برود و با یک کشور دیگر مذاکره کند و بگوید که لطفا بیایید این مواضع قدرت ما را ببرید، فقط با ما صحبت کنید!

مثل این می‌ماند که شما 100میلیون تومان به کسی بدهید و در عوض 2میلیون تومان دریافت کنید و بگوید به عقب مذاکره و صلحی! این بازگشت چراغ‌خاموش، در مواجهه با قرارداد 25ساله ایران و چین می‌تواند شیطنتی از سمت دولت اصلاحات جهت زمین زدن سیر سفر به شرق باشد؛ سیری که می‌تواند با مدیریت صحیح، تحریم‌ها را بی‌اثر کند و اقتصاد آمریکا را به فلجی بکشاند.

گرچه این شیطنت‌ها ممکن است در متن قرارداد نیز دیده شود، متنی که دولت ممکن است تنظیم کند تا منافع برجام، به این قرارداد ارجحیت داشته باشد. ضمن اینکه انتظار می‌رود مجلس شورای اسلامی به‌صورت کاملا جدی پیگیر این موضوع باشد، انتظار می‌رود مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز دراین‌باره ورود کند. البته امیدواریم بازهم شاهد تصویب‌های 20دقیقه‌ای نباشیم، چه‌بسا که سوابق عزیزان در عرصه توافق‌ها بسیار درخشان است.

ورود دوباره به برجام و صحبت از مذاکرات، نوشیدن زهری دوباره است؛ زهری که جامش باFATF ها و سایر بندهای مختلف پر می‌شود. نیم بیشتر عمر انقلاب اسلامی در دست جبهه اصلاحات بوده است، کافی نیست سیر مذاکرات پوچ؟ خطوط‌قرمز مشخص شده است و مواضع جمهوری اسلامی ایران درخصوص برجام، همان‌هایی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی به آن اشاره داشتند. جامعه دانشجویی درمقابل این فرآیند ساکت نخواهد نشست و این صدای آشنای بسیجیان دانشجو است که بر پنجره‌های پاستور لرزه می‌اندازد که جلوی این فرآیند خفت‌بار را بگیرید. منافع ایران اسلامی، در خود ایران اسلامی است؛ نه در دامان جاسوس‌پروران غرب وحشی.