جنگ در یمن هر لحظه شگفت‌انگیزتر می‌شود. درحالی‌که سعودی‌ها با تکیه بر میلیاردها دلار تجهیزات پیشرفته غربی در سال2015 می‌خواستند طی مدت 3هفته صنعا، پایتخت یمن را اشغال کنند حالا این یمنی‌ها هستند که دست برتر را داشته و درحال تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‌ای در سطح غرب‌آسیا، شمال و شاخ‌آفریقا هستند. دستیابی پی‌درپی یمنی‌ها به تسلیحات جدید و پیشرفته که از برد بالایی برخوردار هستند قدرت شگرفی به آنها بخشیده است به‌گونه‌ای که درجریان جنگ 6ساله یمن بسیاری از طرف‌های بین‌المللی از این جنگ گریخته‌اند و درحال حاضر به شکل علنی تنها سعودی‌ها در باتلاق یمن به‌خاطر حفظ حیثیت‌شان باقی‌مانده‌اند. یمن تاکنون چندین‌بار اقدام به برگزاری نمایشگاه‌های نظامی خود کرده و در آنها از تسلیحات جدیدش پرده‌برداری کرده است.در آخرین سری از این اقدامات، روز پنجشنبه هفته گذشته مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی یمن (معادل رئیس‌جمهور) به‌عنوان فرمانده‌کل نیروهای مسلح با همراهی محمدناصر العاطفی وزیر دفاع،‌ محمد عبدالکریم‌الغماری رئیس ستاد مشترک و تعدادی از روسای کمیسیون‌ها و نهادهای نظامی، نمایشگاه دستاوردهای نظامی کشورش را افتتاح کرد. این نمایشگاه به‌مناسبت سالگرد شهادت سیدحسن بدرالدین‌الحوثی که در سال2004 به شهادت رسید، افتتاح شد.

به گزارش فارس به‌نقل از شبکه المسیره یمن، در این نمایشگاه در بخش موشکی از موشک‌های بالستیک جدید از نوع «سعیر»، «قاصم۲» و همچنین موشک کروز «قدس۲» پرده‌برداری شده است. در قسمت پهپادها نیز پهپادهای «وعید»، «صماد۴»، «شهاب»، «مرصاد»، «رجوم» و «نبأ» به نمایش درآمده‌اند.در حوزه تسلیحات دریایی نیز نیروهای مسلح یمن مین‌های دریایی جدیدی از نوع «کرار۱»، «کرار۲»، «کرار۳»، «عاصف۲»، «عاصف۳»، «عاصف۴»، «شواظ»، «ثاقب»، «اویس» «مجاهد» و «النازعات» را در نمایشگاه تسلیحاتی شهید سیدحسن بدرالدین‌الحوثی، رونمایی کرده‌اند.

 پیام‌های راهبردی نمایشگاه تسلیحاتی یمن

رونمایی تسلیحات جدید نیروهای یمن پس از حملات گسترده موشکی و پهپادی به عربستان سعودی که تمامی جغرافیای این کشور را در برگرفته بود بیشتر حاوی پیام به طرف‌های درگیر در منازعه یمن است.
ارتش یمن سعی کرد با این حملات که از پراکندگی کمی‌وکیفی برخوردار بوده و در بازه زمانی چند روزه انواع اهداف نظامی، اقتصادی و سیاسی را هدف قرار دادند نقطه برجسته یا ویترینی بلند برای رونمایی از تسلیحات خود بسازد. این حملات که پیامدها و واکنش‌های جهانی داشتند باعث شده تا نمایشگاه تسلیحاتی هفته گذشته بهتر دیده شود و طرف‌های متخاصم با درک بالاتری به آن بنگرند. در ادامه به برخی از اهداف رونمایی نمایشگاه تسلیحات راهبردی یمن می‌پردازیم.

1_ جلوگیری از تلاش‌ها برای تغییر موازنه قوا در یمن

فوری‌ترین مساله و نخستین مورد مهم در بررسی پیام‌های رونمایی از تسلیحات جدید ارتش یمن، تلاش این نیرو برای پاکسازی شهر مارب و تلاش‌های طرف‌های بین‌المللی برای ممانعت از آزادسازی این منطقه است. در صورت پاکسازی استان مارب، دولت قانونی یمن ضمن دسترسی به منابع نفتی این استان و دسترسی آسان‌تر به سواحل جنوبی یمن جهت شکستن محاصره می‌تواند خطوط تدارکاتی زمینی عربستان به داخل یمن را نیز قطع کند. در این صورت موازنه قوا در یمن و به‌طور کلی منطقه به شکلی بی‌سابقه تغییر خواهد کرد.

براساس تجارب گذشته محور مقاومت و محاسبات آن، هرگاه غرب در منطقه‌ای احساس کرده است که احتمال دارد موازنه‌ای علیه‌اش شکل بگیرد دست به اقدامی خاص زده است. به‌عنوان نمونه با پیروزی انقلاب اسلامی غرب، رژیم صدام حسین را به سمت تهاجم به ایران کشاند. پس از پیروزی‌های ایران در جنگ با رژیم بعث و شکسته شدن خطوط دفاعی این رژیم و احتمال پاکسازی شهر بصره توسط رزمندگان اسلام، جبهه غربی رژیم صدام را به سلاح‌های شیمیایی مجهز کرد تا به وسیله آنها مانع از پیروزی ایران و به‌هم خوردن موازنه قوا شود.

این مساله در پرونده یمن نیز نمایانگر بوده است. زمانی که مقاومت یمن موفق شد کنترل صنعا را در سال 2014 به‌دست بگیرد، ائتلاف متجاوز عربی برای جلوگیری از به‌هم خوردن موازنه قوا علیه منافع غرب وارد جنگ با یمن شد. بر همین اساس دولت قانونی یمن مستقر در صنعا به این نتیجه رسید که احتمال دارد جبهه غرب برای جلوگیری از آزادسازی مارب دست به انجام حرکتی خاص بزند. براساس بررسی‌های کلی این حرکت‌ها می‌توانست شامل فشارهای بین‌المللی به دولت صنعا برای دست کشیدن از پاکسازی مارب و آغاز فرآیندهای سیاسی باشد. در این صورت فشار میدانی دولت یمن از طریق فشارهای سیاسی دولت جوبایدن و متحدان اروپایی آن موازنه‌سازی و خنثی می‌شد. برهمین اساس دولت یمن با حملات سراسری به خاک عربستان سعودی سعی کرد سطح موازنه قوا را در سطحی تغییر دهد که تمهیدات جبهه غربی توانایی خنثی‌سازی آن را نداشته باشد. حملات یمن به خاک سعودی‌ها به‌گونه‌ای انجام شد که ارتش عربستان نتوانست مکان شلیک پهپادها و موشک‌ها را شناسایی کرده و از بین ببرد. سعودی‌ها در این مسیر حتی در رهگیری پهپادها و موشک‌ها نیز ناکام بودند. این حملات در کنار رونمایی از دستاوردهای نظامی که شامل سلاح‌های پیشرفته، نقطه زن، غیرقابل رهگیری، دوربرد و ارزان‌قیمت با قابلیت تولید انبوه در مدت زمان کم و غیرتخصصی و ساده بود، باعث شد تا نه‌تنها موازنه قوا در اثر فشارهای سیاسی جبهه غربی تغییری نکند بلکه در معنایی دیگر موازنه قوا مجددا به نفع محور مقاومت تغییر کند.

2 _‌هشدار منطقه‌ای به ترکیه

ترکیه از زمان روی کار آمدن جو بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا دست به ائتلاف با دیکتاتوری‌های موجود در منطقه زده و در پی بهبود روابط با عربستان سعودی، امارات و مصر است. این مساله درحالی است که اساسا روابط آنکارا با قاهره به دلیل کودتای سال 2013 عبدالفتاح السیسی، دیکتاتور مصر علیه محمد مرسی رئیس‌جمهور قانونی این کشور به‌شدت بغرنج بود. رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که یکی از بزرگ‌ترین حامیان اخوان‌المسلمین است پس از کشته شدن مرسی، رئیس‌جمهور اخوانی مصر در سال 2019 او را شهید نامید و حملاتی را به حکومت دیکتاتوری مصر انجام داد.

درحال حاضر شرایط به دلیل حضور دولت جدید در واشنگتن تغییر کرده است. دموکرات‌های تازه راه‌یافته به کاخ سفید از خودسری‌های دیکتاتورهای متحد آمریکا در منطقه ناخرسند هستند و می‌خواهند آنها را تا اندازه‌ای مهار کنند. جو بایدن در مردادماه سال جاری و در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری 2020 آمریکا گفته بود در صورت رای آوردن به حمایت از مخالفان و اپوزیسیون ترکیه خواهد پرداخت و آنها را ترغیب خواهد کرد تا اردوغان را از مسیر انتخابات شکست دهند. کمتر از سه هفته پیش نیز آمریکا دست به انتشار گزارش اطلاعاتی خود از کشته شدن خاشقچی منتقد سعودی کشته‌شده در استانبول زد. پس از انتشار این گزارش دولت آمریکا تحریم‌هایی را علیه 76 مقام سعودی دخیل در این قتل اعمال کرد. صحنه جدید سیاسی در جهان باعث شده است تا دیکتاتوری‌های منطقه برای حفاظت از خود رقابت‌هایشان را تا اندازه‌ای کنار گذاشته و روی به همگرایی بیاورند.

در کنار این مسائل ترکیه ضربات گسترده‌ای را نیز در سوریه متحمل شده است. در آخرین حمله گسترده ارتش سوریه به ادلب که در اواخر سال 2019 و اوایل 2020 ادامه داشت، محدوده تحت کنترل آنکارا و تروریست‌های مورد حمایتش از 9 هزار کیلومتر مربع به 3 هزار کلیومتر مربع کاهش یافت. آنکارا برای جبران اوضاع در سوریه و پیشروی بیشتر در شمال عراق با مانعی به نام محور مقاومت روبه‌رو است و بهترین راه از نظر آنکارا متحد شدن مجدد با اعراب حاشیه جنوبی خلیج‌فارس برای مقابله با محور مقاومت است. بر همین اساس و بر مبنای اطلاعات آشکار، ترکیه قصد داشت تعدادی از افسران خود را به همراه چند هزار تروریست مستقر در ادلب به شهر مارب اعزام کند. این شهر مرکز اصلی حزب اخوانی اصلاح است. این حزب بزرگ‌ترین متحد سعودی‌ها در جنگ با دولت مرکزی یمن است و نیروهای نظامی دولت مستعفی منصور هادی بر بنیان‌های این حزب قرار دارد. با وجود دشمنی میان وهابی‌های ریاض و جریانات اخوانی در یمن، این دو، دست به اتحادی تاکتیکی زده‌اند تا بتوانند با نیروهای مقاومت یمن مقابله کنند. با این حال در ماه‌های اخیر برخی از سران این جریان به ترکیه سفر کرده بودند تا از کمک‌های اردوغان به اخوانی‌ها برخوردار شوند. ترکیه در صورت ورود به جنگ یمن هزاران تروریست مستقر در شمال سوریه را به همراه پهپادهای خود به مارب اعزام می‌کرد. این نیروها گرچه درنهایت کاری از پیش نمی‌بردند اما می‌توانستند پاکسازی مارب را برای مدت قابل‌توجهی به تاخیر بیندازند. در جریان نمایشگاه تسلیحاتی یمن از پهپادهایی دوربرد و نقطه زن مانند وعید رونمایی شد که دارای بردی معادل 2500 کیلومتر است. این پهپادها در حمله اسرارآمیز سال 2019 به آرامکو نقشی بزرگ داشتند و از آن زمان بود که به پهپادهای آرامکو معروف شدند. این پهپاد انتحاری و دیگر پهپادهای دوربرد رونمایی شده در صورت ورود ترکیه به جنگ، اهداف نظامی ترکیه را در سطح منطقه زیر آتش قرار خواهند داد. به‌عنوان نمونه اگر پای تروریست‌های سوری به جنگ باز شود استحکامات نظامی ترکیه در ادلب، شمال حلب و استان حسکه که جزئی از خاک سوریه اما تحت‌اشغال ترکیه هستند مورد حمله قرار خواهند گرفت. همچنین مواضع نظامی ترکیه در پادگان غیرقانونی بعیشیقه در شمال عراق و پایگاه نظامی ترکیه در سومالی جزء اهداف مشروع نظامی خواهند بود.

3 _ نشان دادن دورنمای جنگ به عربستان

تسلیحات جدید یمن به عربستان نشان داد که آنها حداقل طی چندسال آینده موفق به مقابله با حملات یمنی‌ها نخواهند شد. ریاض این پیام را در بستر حملات آزاردهنده و گسترده یمنی‌ها در هفته پیش به‌خوبی درک کرده است. عربستان باید بین دو پایان دردناک برای خود یکی را برگزیند. سعودی‌ها در راه اول می‌توانند شکست در یمن را بپذیرند یا در راه دوم جنگ را ادامه دهند. با شرایط کنونی و میزان تسلیحات در اختیار یمن پایان راه دوم نیز شکست عربستان خواهد بود اما با آسیب‌های گسترده مادی و غیرمادی که در آنها تاسیسات و زیرساخت‌های بسیاری در عربستان تخریب شده است وجهه جهانی و منطقه‌ای سعودی‌ها نیز به‌شدت خدشه‌دار خواهد شد. سعودی‌ها می‌دانند این تعداد سلاح رونمایی شده در چه حجمی قابلیت تولید و تکثیر دارند. آنها همچنین به‌خوبی از مشکلات رهگیری چنین پرتابه‌هایی اطلاع دارند زیرا هیچ طرف بین‌المللی در جهان تاکنون در حملات ترکیبی به اندازه عربستان سعودی کوبیده و تخریب نشده است. اصرار عربستان به ادامه جنگ با یمن آن هم با این سطح از تسلیح معنایی جز استمرار تخریب منابع مادی و غیرمادی سعودی‌ها نخواهد داشت.

4 _ کاربرد دوگانه زمینی- دریایی تسلیحات

برخی از تسلیحات دوربرد و نقطه‌زن به نمایش درآمده توسط ارتش یمن دارای سرجست‌وجوگر بودند. این مساله نشان می‌دهند آنها می‌توانند دست به شناسایی اهداف متحرک نیز بزنند. ارتش یمن با معرفی چنین تسلیحاتی پیام هشدارآمیزی به کشورهای محاصره‌کننده خود ارسال کرد تا بدانند در‌صورت ادامه یافتن محاصره، صنعا می‌تواند ناوگان نظامی، کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های آنها را در دریا مورد هدف قرار دهد. این پهپادهای انتحاری در حملات موجی می‌توانند ناوگروه‌های پیشرفته خارجی را نیز در دریای سرخ و باب‌المندب مورد هدف قرار دهند تا محاصره دریایی یمن شکسته شود. موازنه وحشتناکی که یمنی‌ها به وسیله تسلیحات رونمایی شده خود ایجاد کرده‌اند می‌توانند اهداف راهبردی متفاوتی از چاه‌های نفت، تلمبه‌خانه‌ها، تاسیسات پالایشگاهی و فرآوری نفت، پایانه‌های نفتی و نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری را مورد هدف قرار دهد. برد این پهپادها نیز نشان می‌دهد این اهداف در وسعتی شامل خلیج‌فارس، تنگه هرمز، دریای عمان، اقیانوس هند، دریای سرخ، کانال سوئز و شرق مدیترانه برای یمن قابل دسترس خواهند بود. با این تسلیحات دیگر طرف‌های بین‌المللی نمی‌توانند به نادیده گرفتن دولت قانونی یمن مستقر در صنعا ادامه داده و آن را تحت‌محاصره و حمله قرار دهند. اگر وضعیت فعلی در رابطه با دولت قانونی یمن ادامه داشته باشد، این کشور به دلیل زیر حمله قرار داشتن خاکش، عدم به رسمیت شناخته شدنش از سوی طرف‌های بین‌المللی و تحت‌محاصره بودنش می‌تواند نقاط بسیاری را به‌عنوان اهداف مشروع درنظر گرفته و به شکلی رسمی یا حتی غیررسمی آنها را مورد حمله قرار دهد.

5_ متزلزل کردن استقرار نظامی غرب در منطقه

یمنی‌ها تاکنون به شکلی مستقیم وارد درگیری نظامی با آمریکا نشده‌اند. یکی از دلایل آن نیز عدم ورود مستقیم واشنگتن به شکل علنی در جنگ یمن بوده است. آمریکایی‌ها می‌دانند در صورت ورود به جنگ با یمن آسیب جدیدی نمی‌توانند به این کشور بزنند ولی در سوی دیگر بهانه‌ای برای حمله به خود در دستان یمن قرار می‌دهند. هم‌اکنون یکی از محورهای استقرار نظامی آمریکا در منطقه زیرآتش قرار دارد یا در معرض حمله است. این محور در کشورهای عراق و سوریه واقع شده است و تاکنون شاهد چندین عملیات نظامی بوده است. با این حال محور مقاومت محدوده درگیری با آمریکا را براساس خطوط درگیری موجود بین طرفین توسعه نداده است. اگر آمریکا درحال حاضر تصمیم به درگیری با یمنی‌ها بگیرد مواضع نظامی‌اش در کل غرب آسیا، شمال و شاخ آفریقا مورد حمله پهپادی و موشکی یمن قرار خواهد گرفت. واشنگتن از لحن مقامات یمنی می‌داند آنها مترصد دستیابی به بهانه‌ای برای انتقام‌جویی از حملات 6 ساله علیه خود هستند. حملاتی که به شکلی غیرمستقیم توسط آمریکا طراحی و توسط ائتلاف متجاوز عربی به شکلی مستقیم اجرا شد. یمنی‌ها پس از ترور سردار سلیمانی نیز با پیام‌های خود خواستار پاسخ فوری ایران به این حمله و مورد هدف قرار دادن پایگاه‌های آمریکا می‌شدند. آمریکا به هیچ عنوان وارد جنگ با یمن نخواهد شد اما با این حال می‌داند دولت یمن عملا تهدیدی بالقوه برای پایگاه‌های نظامی و منافع اقتصادی و ناوگان دریایی نظامی و تجاری آمریکا در منطقه وسیعی از اقیانوس هند، باب‌المندب، دریای سرخ، کانال سوئز و به‌طور کلی غرب آسیا و شمال آفریقا باقی خواهد ماند. در این صورت بسیاری از مواضع نظامی آمریکا در منطقه به دلیل آسیب‌پذیری زیاد در مقابل حملات پهپادی و موشکی اهمیت خود را از دست خواهند داد.

مقامات آمریکایی به گفته کنت‌مک کنزی، فرمانده نیروهای تروریست سنتکام ارتش آمریکا قصد داشتند پایگاه‌های خود را در سراسر عربستان سعودی گسترش دهند تا در صورت درگیری احتمالی با ایران این پایگاه‌ها به دلیل نزدیکی در مرزهای ایران مورد هدف قرار نگیرند. به گفته مک کنزی آمریکا پایگاه‌های جدیدی در مناطق غربی عربستان در نزدیکی سواحل دریای سرخ ایجاد خواهد کرد. باید درنظر داشت اگر آمریکایی‌ها این پایگاه‌ها را به دلیل ترس از حملات ایران در غرب عربستان ایجاد می‌کنند باید بدانند در صورت جنگ ایران و آمریکا، محور مقاومت به شکل صددرصدی وارد جنگ با واشنگتن خواهد شد. در این صورت پایگاه‌های آمریکایی همانند حملاتی که هفته گذشته سراسر عربستان را دربرگرفت مورد حملات گسترده و پرحجم قرار خواهند گرفت. بر این اساس باید گفت پایگاه‌های آمریکا در این منطقه با کاهش وزن در میزان تاثیر‌گذاری روبه‌رو خواهند بود.

یکی از دلایل آسیب‌پذیری بیشتر پایگاه‌های آمریکا در منطقه به دلیل افزایش دایره حملات به آنهاست. به‌عنوان مثال اگر سامانه‌های پدافند هوایی آمریکا در عربستان روی حملات از جانب ایران متمرکز باشند باید تا 60 درجه از سمت شمال یا شمال شرق تنظیم شوند اما اگر این دایره به جز ایران تا لبنان را دربرگرفته باشد و از سمت جنوب یمن نیز وارد آن شود آمریکایی‌ها باید سامانه‌های پدافندی خود را در سمت‌های مختلفی تنظیم کنند که از کارایی آنها خواهد کاست. البته این سامانه‌ها هم‌اکنون در مقابل حملات یمنی‌ها در دایره محدودی تنظیم شده‌اند اما باز هم کاری از دست‌شان ساخته نیست.