ندا اظهری، روزنامه‌نگار: مراکش به‌عنوان یکی از کشورهای قاره آفریقا، همواره برای بهبود وضعیت آموزش عالی و دانشگاهی خود تلاش می‌کند. سیستم آموزش عالی این کشور آفریقایی از مجموع حدود 13 دانشگاه دولتی، هشت دانشگاه خصوصی و 211 موسسه خصوصی تشکیل شده است. دانشگاه‌های دولتی این کشور رایگان هستند و دانشجویان تنها با تحصیل در دو دانشگاه «ال‌اخاوین» و دانشگاه بین‌المللی «رباط» ملزم به پرداخت شهریه هستند که دانشگاه‌های شهریه‌محور هستند. دانشگاه پلی‌تکنیک محمد یکی از برترین دانشگاه‌های مراکش به شمار می‌رود که با توجه به موقعیت گردشگری که در آن واقع شده، به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های این کشور با عملکرد مطلوب دانشگاهی روبه‌رو است. شاید قابل‌توجه‌ترین دانشگاه مراکش، دانشگاه «قرویین» باشد که از سوی رکوردهای گینس، به‌عنوان قدیمی‌ترین دانشگاه جهان معرفی شده که مدرک دانشگاهی ارائه کرده و هنوز به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این دانشگاه بیش از هزار سال قدمت دارد.

  تغییر سبک آموزشی در مراکش

به گزارش acei-global، وزارت آموزش ملی، مشاغل، آموزش، آموزش عالی و تحقیقات علمی مراکش از سپتامبر 2020 سیستم لیسانس را برای آموزش عالی در نظر گرفته است. این بدان معناست که شیوه دریافت مدارک دانشگاهی از لیسانس، ارشد و دکتری (LMD) که در کشورهای فرانکوفون اجرا می‌شود، تغییر یافته است. این سیستم در مراکش به سیستم آنگلوفون تبدیل شده است. سیستم LMD به‌ویژه مجوز سه‌ساله، فاقد مهارت تفکر انتقادی است و به اندازه کافی برای دستیابی دانشجویان به زمینه قوی آموزشی موثر نیست. تغییر این شیوه در مراکش به گسترس دسترسی و آماده‌سازی جوانان و دانشجویان برای ورود به بازار رقابت جهانی بسیار تاثیرگذار است. براساس این تغییر، دانشجویانی که در سپتامبر 2020 وارد دانشگاه شدند، اولین گروهی بودند که در این سیستم شروع به تحصیل کردند. این درحالی است که دانشجویان سال دومی و بالاتر همچنان به همان سیستم قبل ادامه می‌دهند. سیستم جدید لیسانس برنامه‌ای چهارساله است که انتظار می‌رود دانشجویان بعد از اتمام آن، مهارت‌های نرم را کسب کرده و یادگیری آنها از زبان‌های خارجی و فناوری اطلاعات رشد زیادی کرده باشد. در این سیستم جدید، زبان فرانسه همچنان زبان غالب بر آموزش تمام دروس علمی و فنی دانشگاهی است. بحث درمورد چگونگی آموزش زبان انگلیسی به استادان مراکشی، به‌ویژه استادان رشته‌های علمی مانند ریاضیات، فیزیک و شیمی درحال انجام است. وزارت آموزش مراکش اعلام کرده است تغییر این سیستم، باعث ایجاد همکاری بین مراکش و انگلیس به‌منظور آموزش زبان انگلیسی به 20 هزار استاد دروس غیرزبانی می‌شود. این پروژه باعث رونق استفاده از زبان انگلیسی در مراکش شده و امید می‌رود دانشگاه‌هایی با زبان غالب انگلیسی در این کشور راه‌اندازی شوند و نیز باعث می‌شود قراردادهایی مابین دانشگاه‌های مراکشی و انگلیسی منعقد شود.

به گزارش al-fanarmedia، مراکش جزء معدود کشورهای عربی است که تغییرات بسیاری را طی سال‌های اخیر در نظام آموزش عالی خود به وجود آورده است. این تغییرات که از سوی وزارت آموزش اعلام شده است، الزامی است که مهارت دانشجویان را در یادگیری زبان انگلیسی بالا می‌برد و شامل یک دوره مقدماتی در برنامه کارشناسی چهار ساله جدید است تا دانشجویان دانش و مهارت لازم را برای موفقیت در سه سال آخر تحصیل کسب کنند. دوره چهارساله تحصیلی در دانشگاه‌های مراکش مشابه سیستم آموزشی در برخی کشورهای عربی مانند مصر، اردن، سوریه و کشورهای خلیج است. اما این تغییرات با مخالفت‌هایی مواجه است که بیشتر بر اعمال تغییرات بر بالارفتن حقوق استادان تاکید می‌کنند. درواقع، اعمال این تغییرات با هدف بهبود کیفیت آموزش دانشگاهی و کیفیت عملکرد دانشجویان فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌هاست. مقامات وزارت آموزش این کشور معتقدند تلاش می‌کنند تا سیستم آموزش عالی دانشگاهی مراکش به اندازه سیستم آموزش عالی در آمریکا انعطاف‌پذیر باشد. این کار فرصت‌های خوبی را برای توسعه مهارت‌ها و کسب تجربه‌های بیشتر در طول تحصیل دراختیار دانشجویان قرار می‌دهد.

بسیاری از کارشناسان بر این باورند عدم‌تعادل‌هایی در سیستم فعلی آموزشی این کشور به چشم می‌خورد که مهم‌ترین آنها، خروجی ضعیف سیستم آموزش عالی دانشگاهی مراکش است که در قالب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی خود را نشان می‌دهد. حدود 9/18 درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار هستند. علاوه‌بر این، 5/16 درصد از دانشجویانی که به‌تازگی در دانشگاه ثبت‌نام کرده‌اند، بعد از گذشت یک‌سال از تحصیل، آن را رها می‌کنند. سهم دانشجویانی که بدون کسب مدرک دانشگاه را ترک می‌کنند در این کشور به 47درصد می‌رسد که رقم قابل‌توجهی است. بسیاری، مدارس را در این میان مقصر می‌دانند و معتقدند مدارس باید دانش‌آموزان را برای ورود به دانشگاه آماده کنند و وقتی این نقش به‌طور کامل انجام نشود، دانشجویان پس از ورود به دانشگاه ‌انگیزه لازم برای ادامه‌تحصیل پیدا نمی‌کنند و با کوچک‌ترین مشکلی که مواجه شوند، ترک‌تحصیل می‌کنند. اما قرار است این شکاف برداشته شود. حداقل حقوق یک استاد در دانشگاه دولتی ماهیانه 1500 دلار است که حداکثر میزان آن از سه‌هزار دلار فراتر نمی‌رود. کارشناسان بر این باورند که در سیستم جدید آموزش عالی مراکش، باید فکری هم به حال افزایش حقوق استادان دانشگاه شود تا ‌انگیزه تدریس در آنها بالاتر رود.

  مرکزی برای تامین نیازهای آفریقا و تسریع نوآوری

دانشگاه پلی‌تکنیک محمد در مراکش به‌تازگی از قدرتمندترین مرکز ابررایانه در آفریقا رونمایی کرده است. مقامات این دانشگاه هدف از راه‌اندازی چنین مرکزی را حمایت از نظام آموزشی و دانشگاهی مراکش و پژوهش‌های صنعتی آفریقا و کمک به پرورش نسل جدیدی از دانشمندان فعال در عرصه محاسبات و کارآفرینان حوزه دیجیتال عنوان کرده‌اند. این مرکز ابررایانه آفریقایی با همکاری دانشگاه کمبریج و شرکت‌های فناوری Dell و Intel به‌عنوان منبعی برای انجام و پیشبرد پژوهش‌های حیاتی و مهم در آفریقا پیرامون موضوعاتی چون هوش مصنوعی، تحلیل داده، ژنوم، امنیت غذایی، کشاورزی و استخراج معدن ساخته شده است. این ابررایانه که از بیش از 69هزار واحد یا هسته پردازشگر مرکزی (به‌عنوان واحدهای پردازنده اطلاعات)، بیش از هشت‌هزار ترابایت ذخیره و بیش از 1300 سرور برای قابلیت‌های شبکه‌ای تشکیل شده، در میان 500 ابررایانه برتر جهان، در رده نودوهشتم قرار گرفته است اما از طرفی، قدرتمندترین ابررایانه در آفریقا محسوب می‌شود.

  اهمیت ابررایانه

ابررایانه نوعی کامپیوتر با سطح بالای عملکرد نسبت به کاربرد معمول کامپیوترهاست. عملکرد یک ابررایانه معمولا در عملیات ممیز شناور در هر ثانیه (فلاپس) به جای میلیون دستور در ثانیه اندازه‌گیری می‌شود. در‌واقع، «فلاپس» واحد اندازه‌گیری سرعت پردازش داده‌ها توسط کامپیوتر است. ابررایانه‌ها نقش مهمی را در زمینه علوم کامپیوتری بازی می‌کنند و برای طیف گسترده‌ای از کارهای محاسباتی در رشته‌های مختلف ازجمله مکانیک کوآنتوم، پیش‌بینی آب‌وهوا، تحقیقاتی آب‌وهوایی، استخراج نفت و گاز و مدل‌سازی‌های مولکولی و... مورد استفاده قرار می‌گیرند. ابررایانه‌ها نخستین‌بار در دهه 1960 معرفی شدند و چند نمونه از پرسرعت‌ترین ابررایانه‌ها تاکنون معرفی شده‌اند.

  افزایش رقابت بین کشورهای منطقه

به گزارش universityworldnews، این مرکز ابررایانه در 19 فوریه رونمایی شد. راه‌اندازی این مرکز همزمان با تشدید انقلاب چهارم صنعتی در این کشور، رویدادی بسیار مهم و به‌عبارتی، نقطه‌عطفی در قاره آفریقا به شمار می‌رود. کارشناسان بر این باورند که باید تمام تلاش را به کار برد تا جوانان آفریقایی بتوانند نهایت استفاده را از این مرکز ببرند که درنهایت منجر به تسریع در تولید نوآوری و ساخت خدمات ابری می‌شود که هدف آن حل مشکلات و چالش‌های قاره آفریقاست. یکی از استادان بیوتکنولوژی کشاورزی مرکز پژوهش ملی قاهره، مصر معتقد است محاسبات عملکرد بالا و فناوری‌های داده پیشرفته با سرعت بخشیدن به ظرفیت تحقیقات دانشگاهی و بخش خصوصی، ابزارهای قدرتمندی در افزایش رقابت بین مناطق و کشورها به شمار می‌روند.

مرکز ابررایانه مراکش با همکاری دیگر کشورهای آفریقایی مجهز به ابررایانه، ازجمله آفریقای جنوبی و مرکز فعال و موفق در عرصه علوم داده مستقر در روآندا و نیز اتحادیه دانشگاه‌های پژوهشی آفریقا می‌توانند با یک مرکز آفریقایی به توسعه مدل‌های آفریقایی کمک کنند. به‌عنوان مثال، مدل اقلیمی طراحی‌شده برای قاره آفریقا برای اطمینان از امنیت غذایی، بهبود مدیریت منابع آبی و کاهش خطر فاجعه درکنار توسعه سیستم‌های اپیدمیولوژی پیش‌بینی مدل‌های آفریقایی، مدلی را برای گسترش همه‌گیری و اثر آن بر مداخلات سلامت برای حمایت از تصمیم‌گیری‌های صورت‌گرفته، افتتاح کرده است.

  مرکزی برای پرورش محققان

مرکز ابررایانه آفریقا بخش جدیدی از دانشگاه پلی‌تکنیک محمد در مراکش است که هدف آن ارائه خدمات محاسباتی با عملکرد بالا به انجمن‌های تحقیقاتی در این کشور و کل قاره آفریقاست. این مرکز، بزرگ‌ترین مرکز ارائه‌دهنده این قبیل محاسبات عملکرد بالا در این قاره به شمار می‌رود. این پلتفرم پیشرفته، مبتنی‌بر آخرین فناوری‌های جهان در حوزه محاسبات عملکرد بالاست که بالاترین میزان در آفریقاست. همچنین این مرکز، قرار است با آغوش باز میزبان محققان، دانشگاهیان و کارآفرینان آفریقایی باشد. با استفاده از قابلیت‌های این مرکز، امید است محققان و اعضای هیات‌علمی در کلاس جهانی پرورش یابند و دانشجویان آفریقایی هم بتوانند در قالب این فناوری‌ها رشد پیدا کنند.

این مرکز جدید ابررایانه چنین قابلیت‌هایی را در سطح ملی در پیش خواهد گرفت و روند کشف تحقیقات را در موسسات پژوهشی مراکش گسترده‌تر و نیز در منطقه هدایت می‌کند. چشم‌انداز این مرکز، ایجاد زیرساخت‌های تحقیقاتی در سطح جهانی و به‌دنبال آن، حل مشکلات پژوهشی آفریقا در دانشگاه‌ها و صنعت و ایجاد نسل جدید دانشمندان در حوزه‌های محاسباتی و کارآفرینی دیجیتال است. قابلیت ذخیره این مرکز 8000 ترابایت است که بیش از 1300 سرور در آن به کار رفته است.

  رشد محاسبات کوآنتومی در قاره آفریقا

حوزه فناوری اطلاعات پیشرفته محاسبات کوآنتومی یکی از رشته‌های مرز فناوری و درحال توسعه در آفریقاست. در این میان، آفریقای جنوبی به‌عنوان قطب این حوزه فناوری در نظر گرفته شده است. مرکز IBM (شرکت ماشین‌های بین‌المللی کسب‌وکار) در ژوهانسبورگ، دانشگاهیان قاره آفریقا را قادر می‌سازد از طریق اینترنت به شبکه رایانه‌ای کوآنتومی خود از طریق سیستم ابری مستقر در آمریکا دسترسی پیدا کنند. آفریقای جنوبی گام موثری در پیشرفت محاسبات و فناوری‌های کوآنتومی برداشته است. دانشگاه «کوازولوناتال» بیش از یک دهه است روی حوزه محاسبات کوآنتومی فعالیت می‌کند که به مرور موفق به تشکیل انجمنی در این زمینه شده است. گوگل سال گذشته اعلام کرد موفق به تولید دستگاهی 53 کیلوبایتی شده است که محققان آن مدعی شده‌اند تنها 200 ثانیه زمان نیاز دارد تا بتواند نمونه‌ای از مدار کوآنتوم را یک‌میلیون بار بسازد. برای رسیدن به این هدف، یک ابررایانه دیجیتال پیشرفته به 10هزار سال برای دستیابی به آن نیاز دارد. محققان دانشگاه محاسبات کوآنتومی واترلو تاکید کرده‌اند رایانه‌های کوآنتومی قادرند همزمان بیش از یک کیلوبایت را ابراز کنند. این قدرت باعث می‌شود رایانه‌های کوآنتومی نسبت به رایانه‌های استاندارد، پرسش‌ها و مسائل پیچیده‌تری را مدیریت کنند.

آزمایشگاه تحقیقاتی IBM در ژوهانسبورگ به محققان آفریقایی امکان استفاده از چنین قدرت محاسباتی را می‌دهد. این مرکز در سال 2015 افتتاح شد و بخشی از برنامه 10ساله سرمایه‌گذاری از سوی وزارت تجارت و صنعت دولت آفریقای جنوبی به شمار می‌رود. این پورتال در‌واقع، یک پلتفرم محاسباتی کوآنتومی مبتنی‌بر سیستم ابری است که برای سایر دانشگاه‌های آفریقا به‌عنوان بخشی از اتحادیه دانشگاه‌های تحقیقاتی این قاره مورد استفاده قرار می‌گیرد. 16 دانشگاه برجسته قاره آفریقا ازجمله اتیوپی، غنا، کنیا، نیجریه، روآندا، سنگال، تانزانیا، اوگاندا و آفریقای جنوبی از این پلتفرم بهره‌مند می‌شوند.

  هموارسازی زمینه رشد

توسعه مرکز IBM ژوهانسبورگ زمینه را برای فعالیت دانشجویان فراهم کرده و امکان دسترسی آنها را به سخت‌افزارهای مشابه دانشجویی در سایر نقاط جهان فراهم می‌کند. برای ایجاد برنامه‌های کوآنتومی و کدگذاری، هیچ مانعی وجود ندارد. وجود چنین مرکز محاسبات کوآنتومی در آفریقا، امکان فعالیت دانشجویان را روی پروژه‌هایی امکان‌پذیر می‌کند که نیاز به پردازنده‌های کوآنتومی دارند و این سیستم در دسترس عموم مردم نیست. درحالی که یک مرکز IBM دیگر هم در دانشگاه کاتولیک شرق آفریقا در نایروبی، کنیا وجود دارد، دانشگاه «ویتواترزراند» در سال 2018 نخستین دانشگاه آفریقایی شناخته شد که به شبکه محاسبات کوآنتومی غول محاسبات آمریکا ملحق شد. هدف این دانشگاه در پیوستن به این شبکه، افزایش و رشد این شبکه برای داشتن حجم زیادی از متخصصان کوآنتوم است.