سارا طاهری، روزنامه‌نگار: نحوه برگزاری کلاس‌ها در دانشگاه‌ها امسال با سال‌های گذشته تفاوت‌های زیادی داشت؛ این تفاوت نه‌تنها برگزاری دروس تئوری بلکه دروس علمی را نیز تحت‌تاثیر قرار داد. کرونا امسال دانشجویان را با مقوله «آموزش آنلاین» آشنا کرد، موضوعی که تا پیش از شیوع کرونا نه‌تنها چندان مورد توجه قرار نگرفته بود بلکه تقریبا هیچ دانشگاهی تجربه آن را نداشت. اما با ورود کرونا به کشور فضای آموزش عالی کشور نیز مانند دیگر مسائل تحت‌تاثیر قرار گرفت و دانشجویان و حتی اساتید با نحوه جدیدی از آموزش آشنا شده و با فضای جدیدی روبه‌رو شدند.

در این میان برخی دانشجویان از وضعیت و شرایط موجود راضی بودند و برخی دیگر خیر. عده‌ای از دانشجویان معتقدند آموزش مجازی مشکلاتی برای آنها دارد و عده‌ای دیگر این شیوه را مطلوب می‌‌دانند. در این میان آنچه بیشتر از همه مورد نقد و بررسی قرار گرفت برگزاری کلاس‌های عملی دانشجویان بود، چون از یک‌سو امکان برگزاری آن به‌صورت مجازی وجود نداشت و ازسوی دیگر دانشجویان حتی درصورتی که می‌توانستند به‌صورت آنلاین در این کلاس‌ها شرکت کنند با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شدند؛ چراکه همان‌طور که از نام این کلاس‌ها پیداست، دانشجویان باید به‌صورت عملی این کلاس‌ها را بگذرانند.

در ترم‌های گذشته امتحانات دانشگاه آزاد اسلامی در تمام واحدهای دانشگاهی در سراسر کشور به‌‌صورت مجازی برگزار شد و تفاوتی نمی‌کرد که دانشجویان در شهرهای آبی باشند یا نارنجی. اما مسئولان دانشگاه درمورد آزمون‌های عملی فکر دیگری کردند و برای دروس عملی وقت اضافه‌‌ای را در نظر گرفتند تا اساتید در فرصت مناسب برنامه‌‌ریزی‌‌های لازم را برای برگزاری این آزمون‌ها انجام دهند. حالا کلاس دروس عملی در شهرهای زرد و آبی بدون ‌مشکل برگزار می‌‌شود و دانشجویان در گروه‌های پنج تا هفت‌‌نفره در آزمایشگاه‌‌ها حاضر می‌‌شوند و امتحان درس از دانشجویان گرفته می‌شود. نحوه کار نیز بسیار ساده است؛ دانشجویان برای اینکه جهت حضور در کلاس‌های عملی دچار مشکل نشوند به نزدیک‌ترین واحد محل سکونت مراجعه کرده و در این واحد هم در کلاس‌ها شرکت کرده و هم آزمون آن درس را ارائه می‌دهد. نمره این دروس توسط استادان واحد مقصد محاسبه شده و سپس به واحد مبدا اعلام می‌‌شود.

  دروس عملی به‌‌صورت فشرده در 3 روز حضوری برگزار می‌شود

به‌دلیل شیوع ویروس کرونا در کشور، دانشگاه آزاد اسلامی مانند سایر دانشگاه‌های کشور آموزش مجازی را در اولویت کاری خود قرار داد و به همین نحو آزمون‌ها را نیز به‌صورت مجازی برگزار کرد. اما آنچه در این میان باعث نگرانی دانشجویان شده بود نحوه برگزاری کلاس‌های عملی و به‌دنبال آن آزمون‌های دروس عملی بود که امکان برگزاری آن به‌صورت مجازی وجود نداشت.

براساس تصمیم دانشگاه آزاد اسلامی قرار شد دروس عملی مانند آزمایشگاهی، کارگاهی و کارآموزی به ‌صورت فشرده در سه‌روز حضوری برگزار شود. در این زمینه دانشجویان باید به گروه‌های ۳ تا ۷نفره تقسیم شوند و به‌‌نوبت در واحدها حضور یابند. در پایان هر نوبتی که دانشجویان در آزمایشگاه و کارگاه‌ها حضور می‌‌یابند باید ادوات و ابزارهای استفاده‌شده ضدعفونی شوند.

برنامه‌ریزی برای حضور باید به‌گونه‌ای صورت گیرد که تعداد دانشجویان در یک‌روز و یک‌ساعت، بیش از حد نباشد.

مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی درباره دروس عملی تسهیلاتی هم برای دانشجویان در نظر گرفتند تا با هماهنگی با واحدهای مبدأ و مقصد از طریق طرح تعاون دروس عملی خود را در نزدیک‌‌ترین واحد محل سکونت بگذرانند.

  علمایی: کلاس‌های عملی در شهرهای زرد و آبی حضوری است

جواد علمایی معاون علوم، مهندسی و کشاورزی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص برگزاری کلاس‌های دروس عملی توضیح داد: «در شهرهای آبی و زرد دروس عملی به‌صورت حضوری و در گروه‌های 5 تا 7نفره به‌صورت متمرکز در 3روز برگزار خواهد شد.»

او با بیان اینکه بعد از تمام‌شدن این سه‌روز امتحانات دروس عملی برگزار خواهد شد، اظهار کرد: «در ابتدا گروه اول وارد کلاس شده و از آنها امتحان گرفته می‌شود و پس از این مرحله کلاس دوم نیز وارد کلاس شده و امتحان خود را ارائه می‌دهد. به این ترتیب تمام دانشجویانی که در این ترم دروس عملی اخذ کرده‌اند هم کلاس‌ها و هم امتحانات خود را می‌گذرانند.»

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اهمیت برگزاری کلاس‌های عملی به‌صورت حضوری برای دانشجویان گفت: «اگر دروس عملی به‌صورت حضوری برگزار نشود، دانشجویان نمی‌‌توانند از نزدیک با نحوه استفاده از تجهیزات و امکانات رشته خود آشنایی پیدا کنند.»

او ادامه داد: «بنابراین با بررسی‌های کارشناسی قرار بر این شد کلاس‌‌های عملی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در مناطق زرد و آبی، با حفظ کامل پروتکل‌های بهداشتی به‌‌صورت حضوری برگزار شود. بر این اساس، دانشجویان در مناطق زرد و آبی به گروه‌های کوچک تقسیم شده و در سه‌روز متوالی به‌‌صورت جداگانه، تعداد کل جلسات واحد عملی خود را گذرانده و سپس در آزمون واحدهای عملی خود شرکت می‌کنند.» به گفته او، این راهکار به‌منظور ارتقای سطح علمی دانشجویان است.

علمایی با بیان اینکه البته این دستورالعمل برای مناطق قرمز و نارنجی اجرا نخواهد شد، تاکید کرد: «دانشگاه قوه عاقله کشور برای حل مشکلات جامعه است و اساتید دانشگاه باید بتوانند با تلاش‌های علمی و پژوهشی خود، به جایگاهی برسند که درکنار فعالیت‌‌های آموزشی، با صنعت نیز تعامل داشته و به‌رفع مشکلات کشور کمک کنند.»

  در شهرهای قرمز و نارنجی باید منتظر باشیم تا این شهرها نیز به زرد و آبی تبدیل شوند

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه با بیان اینکه در شهرهای قرمز و نارنجی نحوه کار به شکل دیگری است،تصریح کرد: «در شهرهای قرمز و نارنجی باید منتظر باشیم تا این شهرها نیز به زرد و آبی تبدیل شوند تا دستورالعمل شهرهای زرد و آبی را برای آنها نیز اجرا کنیم. با توجه به محدودیت وقت در واحدهای دانشگاهی گفته شده دانشجویانی که ترم آخر هستند و لازم است برای فارغ‌ا‌لتحصیلی این دروس را بگذرانند در اولویت قرار دارند.»

  نحوه برگزاری کلاس‌ها به چه صورت است؟

براساس آنچه پیش از این مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم گرفته‌اند، کلاس‌های درس/ دروس عملی، کارگاهی، آزمایشگاهی و قسمت عملی درس/ دروس نظری- عملی باید طی چند روز به‌صورت پیوسته با در نظر گرفتن ظرفیت هر کلاس (در گروه‌های 3 تا 7نفره) و با رعایت فاصله اجتماعی و تمام پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود.

نکته دیگر اینکه بخش تئوری دروس عملی، کارگاهی و آزمایشگاهی به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد. همچنین درخصوص کلاس‌های عملی، کارگاهی و آزمایشگاهی که دانشجویان با ادوات و ابزار کار به‌طور مستقیم مشغول به فعالیت هستند ضرروی است به‌منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزاری این کلاس‌ها برای گروه‌های تعیین‌شده در هر روز به‌صورت پیوسته و در چند روز متوالی برگزار شود. نکته مهمی که باید به آن توجه شود این است که ضدعفونی ابزار کار در هر روز کاری الزامی است.

با توجه به فشردگی زمان برگزاری کلاس‌های عملی، برنامه‌ریزی لازم درخصوص کلاس‌ها تا ساعات پایانی روز (متناسب با هر منطقه) مورد توجه قرار گیرد.

نکته دیگر اینکه دروس عملی که به‌صورت انجام مطالعات و پژوهش‌های کتابخانه‌های و اسنادی بوده و برابر اعلام استاد و موافقت گروه آموزشی برگزاری آنها بدون نیاز به حضور فیزیکی دانشجو امکان‌پذیر است. در این حالت استاد مربوطه می‌تواند با هماهنگی واحد دانشگاهی مراتب را به دانشجویان اعلام کند. در این خصوص دانشجویان باید نسبت به ارائه گزارش یا تحقیق اقدام کرده و به استاد مربوطه تحویل دهند.

آن بخش از دروس عملی، آزمایشگاهی و کارگاهی که قابل اجرا به شکل غیرحضوری باشد، استاد آن درس می‌تواند آن بخش را به‌صورت انفرادی در آزمایشگاه یا کارگاه انجام دهد و به‌طور مجازی دراختیار دانشجویان قرار گیرد.

نکته دیگری که در برگزاری دروس عملی باید به آن توجه شود این است که برای تمام محل‌های مورد نیاز برای انجام کارآموزی و کارورزی دانشجویان ضروری است پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود. با توجه به سوابق گذشته و ضرورت آشنایی جامع و کامل دانشجویان با محیط کسب‌وکار و مهارت‌های شغلی، مناسب است در شرایط حاضر بخشی از مدت کارآموزی به تشریح مهارت‌ها توسط مدیران اجرایی و خبرگان صنعتی اختصاص داده شود. این مهارت‌ها می‌توانند توسط دفاتر ارتباط با صنعت شناسایی و محتوای آن فراهم و توسط خبرگان به‌صورت مجازی ارائه شوند. لازم است هر واحد دانشگاهی برنامه زمان‌‌بندی کلاس‌ها را با هماهنگی همه گروه‌‌ها از شنبه تا پنجشنبه به‌گونه‌‌ای برنامه‌ریزی کنند تا از تجمع بیش از حد در یک روز یا یک ساعت خودداری شود.

همچنین دانشجویان می‌‌توانند کلاس‌های درس عملی را براساس طرح تعاون واحدهای دانشگاهی و با معرفی واحد دانشگاهی مبدأ در واحد دانشگاهی محل سکونت (درصورت ارائه درس) بگذرانند و نتیجه به واحد مبدأ اعلام شود.

همچنین درخصوص دروس تربیت‌‌بدنی اعم از عمومی و تخصصی، بخش نظری این دروس به‌صورت مجازی برگزار و ارزیابی پایان نیمسال نیز به‌صورت مجازی انجام می‌شود.

در بخش عملی نیز طبق دستورالعمل وزارت ورزش و جوانان، واحدها و مراکز دانشگاهی باید ابتدا اماکن ورزشی موردنظر را در سامانه http://salamat.gov.ir  ثبت‌نام کرده و سپس اساتید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی در هریک از گروه‌های چندنفره دانشجویی (حداکثر 10نفر) نسبت به تدریس قسمت عملی آن اقدام کنند. در پایان نیمسال، ارزیابی به‌صورت عملی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی انجام خواهد شد.

سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی:

کلاس‌های آموزش مجازی در نوروز ۱۴۰۰ برگزار نمی‌شود

به غیر از دروس عملی و نحوه برگزاری کلاس‌ها و آزمون‌های آن، دانشگاه آزاد اسلامی در آخرین اقدام خود قرار است کلاس‌های آموزش مجازی در نوروز1400 را متوقف کند. البته دانشگاه‌ها، دانشجویان و اعضای هیات‌علمی در زمینه آموزش‌های الکترونیکی روی ریل قرار گرفته‌اند و مشکل زیرساخت و آشنانبودن استادان با نرم‌افزارها وجود ندارد. درنتیجه کلاس‌ها درحال برگزاری است اما از آنجایی که تعطیلات نوروزی جزء سنوات آموزشی نیست، کلاس‌های مجازی در عید نوروز در دانشگاه آزاد اسلامی متوقف می‌شود.

 آن‌طور که سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی گفته است، کلاس‌های آموزش مجازی در نوروز۱۴۰۰ متوقف می‌شود و دو هفته تعطیلات نوروزی جزء سنوات آموزشی نیست. احمد حیدری به مهر گفت: «با تاکید بر اینکه کلاس‌های آموزش مجازی در نوروز۱۴۰۰ برگزار نمی‌شود و استاندارد برگزاری کلاس درطول یک ترم ۱۶جلسه آموزشی است، دانشگاه آزاد مانند سایر دانشگاه‌ها در نیمسال دوم سال تحصیلی این استاندارد را رعایت خواهد کرد.»

او افزود: «ایام نوروز جزء تعطیلات رسمی کشور محسوب می‌شود و همان‌طور که در سال‌های پیشین آموزش حضوری برگزار نمی‌شد، آموزش مجازی هم در این ایام متوقف می‌شود.» او با بیان این مطلب که دو هفته تعطیلات نوروزی جزء سنوات آموزشی نیست، ادامه داد: «تاکید ما بر این است که کلاس‌های جبرانی درطول ترم برگزار شود و اساتید کلاسی را در طول ایام نوروز برگزار نکنند.»

حیدری همچنین درباره فرآیند حذف و اضافه دانشجویان گفت: «برنامه زمان‌بندی حذف و اضافه واحدهای درسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی در نیمسال دوم که توسط سامانه آموزشیار انجام می‌شود، تا ۱۴ اسفندماه ادامه دارد.»