مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» مطرح کرد
سارا طاهریسارا طاهری،روزنامه‌نگار: توسعه شبکه آزمایشگاهی، تحقیقاتی و کارگاهی درآمدزای دانشگاه و بهره‌برداری از ظرفیت‌های ساختاری و تجهیزاتی از اولویت‌های راهبردی دانشگاه آزاد اسلامی است، توجه و اهتمام ویژه به راه‌اندازی و بهره‌برداری بهینه از این حوزه‌ها از برنامه‌های اصلی شبکه پژوهشی و آزمایشگاهی دانشگاه است. در همین راستا آبان‌ماه امسال بود که آیین‌نامه راه‌اندازی و بهره‌برداری از آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مرکزی (تحقیقاتی/ کاربردی) دانشگاه آزاد اسلامی توسط محمدمهدی طهرانچی ابلاغ شد؛ آیین‌نامه‌ای که نقطه‌عطفی در مسیر پیشرفت و تعالی کشور خواهد بود.
براین اساس واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی که دارای آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های تحقیقاتی با زیرساخت‌های مناسب هستند، می‌توانند اقدام به راه‌اندازی آزمایشگاه و کارگاه‌های مرکزی کنند. درواقع آزمایشگاه/کارگاه مرکزی (تحقیقاتی/کاربردی) مجموعه‌ای از آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و کارگاه‌های درآمدزای واحدهای دانشگاهی و مراکز تحقیقاتی هستند که در یک فضای مستقل یا ساختمان، تجمیع شده‌اند و درآمدزایی از این حوزه‌ها، صرفا از این محل صورت می‌‌پذیرد. حالا بعد از گذشت حدود سه ماه از ابلاغ این شیوه‌نامه حدود 17 BP برای تاسیس آزمایشگاه‌های مرکزی از استان‌ها ارسال شده است.
آنطور که عبداله محمدی مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی گفته است تا پایان سال مجوز تاسیس دو یا سه کارگاه و آزمایشگاه مرکزی صادر خواهد. همچنین به گفته او امسال درآمد آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی حدود 10میلیارد تومان بوده است. آنطور که مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی خبر داده است درحال حاضر استان بوشهر، خوزستان و سمنان جزء استان‌هایی هستند که طرح‌های تفضیلی خود را برای تاسیس آزمایشگاه‌های مرکزی ارسال کرده‌اند.
عبدالله محمدی، مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص مهم‌ترین اقدامات و تحولات در حوزه آزمایشگاه‌ها و همچنین تاسیس آزمایشگاه‌های مرکزی در استان‌ها گفت: «آیین‌نامه راه‌اندازی و بهره‌برداری از آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مرکزی (تحقیقاتی-کاربردی) دانشگاه ابلاغ شده و پس از ابلاغ این آیین‌نامه دیدیم که واحدها به‌دنبال الگویی برای بحث نوشتن بیمه‌ای هستند تا با یک الگوی خاصی این کار تهیه شود و طرح تفصیلی آن هفته گذشته تصویب و به واحدها ارسال شده است.»
حدود 71BP برای تاسیس آزمایشگاه‌های مرکزی از استان‌ها ارسال شده است
محمدی ادامه داد: «حدود 15 تا 17 الگو (BP) برای ما ارسال شده بود که درحال کار روی این تعداد هستیم. این الگوها از خراسان رضوی، بوشهر، خوزستان، سمنان و... ارسال شده که درحال کار روی آن هستیم که واحدها در قالب طرح تفصیلی بررسی می‌کنند بتوانیم قبل از پایان سال مجوز تاسیس دو یا سه کارگاه و آزمایشگاه مرکزی را صادر کنیم.»
او در ادامه اظهار کرد: «واحدها امروزه بیشتر در حوزه تجمیع و تعاون تجهیزات فعالیت می‌کنند؛ به‌طور مثال واحد قزوین تعاملی را با تاکستان انجام داده و توانست دستگاه‌های خود را به اشتراک بگذارد و به‌دنبال آن هستیم تا تجهیزاتی که کم کار می‌کنند در قالب آزمایشگاه مرکزی بیشتر مورد بهره‌وری قرار بگیرند و درآمدزایی داشته باشند.»
مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه درخصوص وضعیت استان‌ها برای راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مرکزی تصریح کرد: «خوشبختانه اکثر واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی این آیین‌نامه را به‌عنوان یک فرصت تلقی کرده و همگی وارد میدان شده‌اند؛ چراکه این آیین‌نامه دست واحدها را باز می‌گذارند و دیگر بهانه‌ای برای عدم‌درآمدزایی نخواهند داشت.»
آزمایشگاه استاندارد در زمینه بتن توسط واحد قزوین راه‌اندازی شد
او اضافه کرد: «به‌عبارت دیگر این آیین‌نامه به‌حدی قابلیت دارد که دست واحدها را باز گذاشته و به همین دلیل اکثر واحدها نیز به این سمت سوق پیدا کرده‌اند. با این حال واحدی مانند قزوین توانست آزمایشگاه استاندارد در زمینه بتن را ایجاد کند.»
او گفت که دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد توانست استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ در زمینه شیمی را داشته باشد که کار بسیار خوبی بود و بعد از واحد اصفهان که این مجوز را داشت امسال موفق شدیم برای واحد مشهد نیز این مجوز را اخذ کنیم. به گفته محمدی این موضوع نشان می‌دهد این ادبیات و احساس نیاز در همه واحدهای ما وجود دارد و قطعا وظیفه ما این است که بتوانیم به آنها جهت دهیم.
واحدها برای تاسیس آزمایشگاه/کارگاه مرکزی درخواست خود را به سازمان مرکزی ارائه کنند
مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «واحدهای دانشگاهی برای تاسیس آزمایشگاه/کارگاه مرکزی باید پس از امکان‌‌سنجی و تهیه طرح تجاری (BP)، درخواست خود را به سازمان مرکزی ارائه کنند. با وجود اینکه در راستای راه‌اندازی آزمایشگاه/کارگاه مرکزی سعی خواهد شد از امکانات موجود بهره گرفته شود ولی در صورت ضرورت امکان هزینه‌کرد از محل بودجه پژوهشی واحد وجود دارد.»
او در پاسخ به این سوال که آزمایشگاه مرکزی در کدام واحدهای دانشگاهی در شرف راه‌اندازی است، تصریح کرد: «در وهله اول باید واحد دانشگاهی طرح کسب‌وکار و طرح تفصیلی خودش را برای ما ارسال کند و بعد از اینکه در سطح سازمان تایید شد، می‌توانند در حوزه اجرایی وارد شوند.»
او بیان کرد: «همان‌طور که گفتم طرح‌های تفصیلی برای ما ارسال شده اما هنوز قطعی نشده است و درحال کار روی آن هستیم. درحال حاضر استان بوشهر، خوزستان و سمنان جزء استان‌هایی هستند که طرح‌های تفصیلی خود را برای ما ارسال کرده‌اند.»
محمدی با بیان اینکه در سطح استان تهران نیز دانشگاه تهران مرکزی آزمایشگاه مرکزی بسیار خوبی را راه‌اندازی کرده، تاکید کرد: «این آزمایشگاه امکان درآمدزایی را برای این واحد فراهم کرده است. این واحد دانشگاهی درحال حاضر امکانات آزمایشگاهی خود را در یک ساختمان مجهز تجمیع کرده است و تجهیزات متنوعی در این ساختمان متمرکز شدند.»
حضور 11هزار آزمایشگاه و کارگاه در سطح کشور
او در ادامه درخصوص تعداد آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی نیز صحبت به میان آورد و گفت: «ما 11هزار آزمایشگاه و کارگاه در سطح کشور داریم اما قطعا برنامه‌ریزی و فعالیت روی این تعداد امکان‌پذیر نیست، به همین دلیل سیاست ایجاد آزمایشگاه مرکزی کار درآمدزایی از آزمایشگاه‌ها را راحت می‌کند؛ چراکه یک واحد دانشگاهی یا یک استان ممکن است ده‌ها آزمایشگاه داشته باشد که بسیاری از آنها آموزشی است که باید از حداقل‌ترین‌ها بهره‌مند باشند که با معاونت‌های موضوعی هم در این راستا همسو هستیم و سعی می‌کنیم زیرساخت‌های لازم برای آموزش را برای آنها فراهم کنیم.»
مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «این موضوع یک سیاست کلی برای آزمایشگاه‌های آموزشی خواهد بود، اما مساله این است که باید امکانات این تعداد آزمایشگاه در حوزه‌های مختلف و در سطوح مختلف تجمیع شوند.»
او در ادامه اظهار کرد: «به‌طور مثال باید در حوزه شیمی یک آزمایشگاه مرکزی داشته باشیم و قطعا با این کار تعداد آزمایشگاه‌های مرکزی ما به 200 یا 500 عدد می‌رسد و آن زمان می‌توان روی آنها متمرکز شده و بهره‌برداری درستی صورت بگیرد.»
امسال درآمد آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی حدود 10میلیارد تومان بوده است
محمدی با تاکید بر اینکه امسال درآمد آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی حدود 10میلیارد تومان بوده است، گفت: «این درآمدزایی در حوزه آزمایشگاه‌ها چه در حوزه دوره‌های آموزشی یا بحث خدمت‌رسانی بوده است. سال 99 را می‌توان از لحاظ ارتباط با صنعت با وجود مشکلات مختلفی که به خاطر بیماری کرونا ایجاد شده بود، جزء بهترین سال‌ها دانست؛ چراکه قراردادهای بسیار خوبی با صنایع مختلف منعقد شده است.»
مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه گفت: «پیش از این قرار بود یک‌سری از آزمایشگاه‌ها نیز با عنوان ساتا مطرح شود اما الان این آزمایشگاه‌ها را با عنوان آزمایشگاه مرکزی پیش خواهیم برد.»
او در پاسخ به این سوال که در سال جدید آیا استانداردهای جدیدی برای آزمایشگاه‌ها در نظر گرفته شد یا خیر، توضیح داد: «ما براساس استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ کار خواهیم کرد. البته استانداردهای جدیدی نیز در نظر گرفته شده اما در گام اول به دنبال این هستیم تا استاندارد ایزو ۱۷۰۲۵ را اخذ کنیم.»
محمدی تاکید کرد: «سیاست ما با آزمایشگاه مرکزی به این صورت خواهد بود که زمانی که آزمایشگاه مرکزی را با شرکتی به مشارکت می‌گذاریم، این شرکت، برای اینکه بتواند درآمد کسب کند و در بازار حرفی برای گفتن داشته باشد، خود ملزم خواهد شد تا این استانداردها را داشته باشد.»
مهم‌ترین برنامه سال 1400راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مرکزی است
مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی در پاسخ به این سوال که مهم‌ترین اقدام و برنامه در حوزه آزمایشگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ چه خواهد بود، بیان کرد: «مهم‌ترین برنامه راه‌اندازی آزمایشگاه‌های مرکزی است. در واقع راه‌اندازی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مرکزی جزء اولویت‌های اساسی در حوزه آزمایشگاه‌ها خواهد بود. همچنین تکمیل شبکه پژوهشی دانشگاه نیز یکی‌دیگر از برنامه‌ها و اقدامات‌مان در سال ۱۴۰۰ خواهد بود.»
او اضافه کرد: «درخصوص تکمیل سامانه ساها نیز هم بحث نرم‌افزاری و هم سخت‌افزاری مدنظر قرار گرفته است. در سال ۱۴۰۰ سامانه ساها اجرایی خواهد شد و همچنین بحث نرم‌افزاری فضای مراکز تحقیقاتی و ارتباط آنها با یکدیگر را اجرا خواهیم کرد.»
محمدی امکانات مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی را ظرفیتی بی‌‌بدیل در سطح دانشگاه‌های کشور تلقی کرد و گفت: «این امکانات و تجهیزات بهتر است در راستای حل چالش‌های صنعت قرار گیرد. ایجاد رونق و افزایش بهره‌وری در صنایع مولفه‌هایی است که با اهتمام ویژه دانشگاهیان در همین مراکز به آسانی محقق می‌شود.»
وی ادامه داد: «اکنون بیش از 11هزار آزمایشگاه در واحدهای دانشگاهی سراسر کشور نیز در قالب شبکه آزمایشگاهی دانشگاه درکنار مراکز تحقیقاتی ایستاده تا علاوه‌بر تربیت دانش‌آموختگانی توانمند و کاربلد، ارتباط صنعت و دانشگاه نیز ترمیم و گسترش داده شود. بستر مراکز تحقیقاتی بهترین گزینه برای بهبود این رابطه است.»
مدیرکل پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی درباره گزارش‌های عملکرد استانی نیز گفت: «واحدها و مراکز دانشگاهی باید در ارائه گزارش عملکرد مراکز خدمات آزمایشگاهی، تنها میزان درآمدزایی از محل فعالیت‌های این مراکز را لحاظ کرده و از سایر درآمدهای پژوهشی و مراکز تحقیقاتی و... خودداری کنند. به این تربیت ارزیابی دقیق‌تری از درآمدزایی آزمایشگاه‌ها پس از تاسیس مراکز خدمات آزمایشگاهی خواهیم داشت.» به گفته او هدف از ارزیابی عملکرد مراکز خدمات آزمایشگاهی، بررسی میزان افزایش درآمد از محل فعالیت و ارائه خدمات این مراکز است.
مطالب پیشنهادی
