به یاد خانه‌ای که هنوز خلوت است

 سید حسین رسولی
 خبرنگار گروه تماشا

در این میان فیلم «خانه خلوت» تحسین‌شده‌ترین فیلم صباغ زاده به حساب می‌آید. این فیلم براساس فیلمنامه‌ای از اصغر عبداللهی و حسن قلی‌زاده(فیلمبردار شناخته‌شده سینمای ایران) و با بازی عزت‌الله انتظامی، نیکو خردمند و فاطمه گودرزی جلوی دوربین رفت. در سال ۱۳۷۰ و در دهمین دوره جشنواره فیلم فجر که از آن به جهت حضور فیلم‌های مهمی همچون «مسافران» (بهرام بیضایی)، «نیاز» (علیرضا داودنژاد)، «نرگس» (رخشان بنی‌اعتماد)، «بانو» (داریوش مهرجویی)، «زندگی و دیگر هیچ» (عباس کیارستمی) و «ناصرالدین‌شاه آکتور سینما» به‌عنوان یک دوره تاریخی یاد می‌شود؛ فیلم «خانه خلوت» نیز به‌شدت مورد توجه قرار گرفت و در نهایت از میان جوایز اصلی، سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه به «خانه خلوت» رسید. این فیلم ماجرای امیر جلال‌الدین، پاورقی‌نویس قدیمی مطبوعات را روایت می‌کند که حاضر نیست خود را با شیوه نوشتاری مطبوعات جاری همساز کند. حالا صباغ‌زاده بعد از ۲۵ سال بار دیگر در آخرین ساخته خود «خانه کاغذی» به زندگی یک روزنامه‌نگار پرداخته است. فیلم در روزهای گذشته در سی‌و‌پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر به نمایش درآمد که برای بسیاری یادآور فیلم «خانه خلوت» بود. به همین بهانه پای حرف‌های مهدی صباغ‌زاده کارگردان «خانه کاغذی» نشستیم که دوباره پس از چهار سال فیلمی ساخته است.

کلیت سی‌وپنجمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر را چگونه می‌بینید؟
در کلیت خیلی خوب است. همه چیز راضی‌کننده است. برگزاری آن منظم بوده ولی باید ایرادش را هم بگویم. نمایش فیلم‌ها با کیفیت پایینی همراه است. فیلم «خانه کاغذی» با نازل‌ترین کیفیت و بدترین رنگ و صدا برای حاضران اکران شد. کیفیت پروژکتور نمایش‌دهنده در سالن آنقدر بد بود که کلی حرص خوردم. واقعا حالم بد شد. تمام زحمات دوستان فنی ازجمله فیلمبردار و صدابردار به هدر رفت. علیرضا زرین‌دست فیلمبرداری این کار را داشت که به دلیل شکل نمایش زحمات او دیده نشد.

با رضا میرکریمی دبیر جشنواره این مساله را در میان گذاشتید؟
بله! با تمام مسئولان در این باره صحبت کردم و گفتم که کیفیت پایین فیلم مساله است. به نظرم کوتاهی بزرگی شد. چیز دیگری را نمی‌توانم در این باره بگویم.

مستقل شدن بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر را از بخش ملی چطور می‌بینید؟ به نظرتان این اتفاق به نفع سینمای ایران است؟
خیلی بهتر که جدا شده است. جشنواره فضای خاص خود را پیدا کرده است. این یک جشن سینمایی است که برای سینمای ایران شرایط خوبی فراهم می‌کند. این که این جشنواره به دو بخش تقسیم شد برای سینمای ایران بهتر است.
غیبت چهره‌های جدی سرشناس جهان را در این جشنواره چگونه می‌بینید؟ عده‌ای اعتقاد دارند این می‌تواند فرصتی باشد تا مثل همین دوره فیلم‌ها و سینما‌های مهجور‌تر مثل سینمای بالتیک مورد توجه قرار بگیرد و این نگاه به شناسنامه جشنواره تبدیل شود.
این راهی که جشنواره جهانی فیلم فجر می‌رود درست است. همین راه را باید برویم. سینماگرانی از کشورهای مختلف به این جشنواره بیایند. این‌گونه روابط فرهنگی خیلی خوبی شکل می‌گیرد. البته چند هنرمند هم بودند که به آنها ویزا داده نشد. از این مشکلات هم متاسفانه وجود دارد.

چه شد که پس از چند سال دوباره به سراغ ساخت فیلم دیگری رفتید و «خانه کاغذی» را ساختید؟
الآن چهار سال از ساخت فیلم قبلی‌ام می‌گذرد. بعد از این همه سال تصمیم گرفتم که فیلم «خانه کاغذی» را بسازم. دلیل خاصی نداشت. ابتدا تصمیم گرفتم و بعد فیلم را ساختم.

شما در سال‌ ۱۳۷۰ فیلم «خانه خلوت» را ساختید که مورد توجه سینمادوستان هم قرار گرفت. در آنجا هم داستان درباره یک روزنامه‌نگار بود. در «خانه کاغذی» هم داستان درباره یک روزنامه‌نگار است. چرا شباهت زیادی بین این دو فیلم وجود دارد؟
در واقع با ساخت« خانه کاغذی» تصمیم گرفتم که فیلم «خانه خلوت» را بعد از این همه سال دوباره بازسازی کنم. می‌خواستم فیلم در همان حال و هوا باشد. کاراکترها و ماجرای داستان را به روز کردم. ولی باز هم به روزنامه‌نگاری توجه کردم. موضوع اصلی فیلم شرایط نابسامان اقتصادی و مفاسد کلانی است که در جامعه وجود دارد. ما نویسندگانی در جامعه داریم که در خلوت زندگی می‌کنند و از جامعه دور شده‌اند. فضایی برای کار ندارند. برخی با اینکه علاقه دارند خودشان را به مردم برسانند گوشه‌نشین شده‌اند. روزنامه‌نگاری خطراتی دارد، سخت است و جرأت می‌خواهد. به هر حال مشکلات جامعه زیاد شده است. روزنامه‌نگاران می‌خواهند صدای مردم را به گوش مسئولان برسانند. الآن مفاسد اقتصادی آنقدر زیاد شده که اعتراض مسئولان رده بالا هم شنیده می‌شود.

در فیلم «خانه خلوت» عزت‌الله انتظامی و در فیلم «خانه کاغذی» پرویز پرستویی نقش اصلی را داشتند. بازی این دو بازیگر چه تفاوتی برای شما دارد؟
هر دوی این بازیگرها خیلی خوب هستند. انتظامی جوری بازی می‌کند که مختص خودش است. خدا بیامرز خسرو شکیبایی هم همین‌طور و پرویز پرستویی هم استیل بازی‌اش جور دیگری است. اما همه این بازیگرها بهترین‌های سینمای ما هستند. خیلی خوب بازی می‌کنند.

مدیریت سینمای ایران از حجت‌الله ایوبی به محمدمهدی حیدریان رسید. این اتفاق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حیدریان یک تجربه ‌ویژه دارد. او در دهه ۷۰ از مدیران خوب سینما بود. همه را می‌شناسد. شناخت خوبی از سینمایی‌ها دارد. سن و سالی هم از او گذشته است. همیشه در گوشه و کنار سینما بوده است. ایوبی هم که دیگر رفته است. درباره‌اش چه بگویم؟ آدم خیلی خوبی بود. تلاش کرد. در حد خودش زحمت کشید. بالاخره آنچه را که می‌توانست انجام داد.