امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا: 
به گزارش «فرهیختگان»، امیرعلی ابوالفتح در گفتوگو با «فرهیختگان» یادداشت بایدن در سی‌ان‌ان درخصوص ایران و ماجرای برجام را بررسی کرد. وی در ابتدای این گفتوگو با بیان اینکه این یادداشت ازجمله ابزارهای تبلیغاتی کاندیداهای انتخاباتی در ایالات متحده است، گفت: «با توجه به اینکه تنها 7،6 هفته تا انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا باقی مانده است در این مدت نامزدها در موضوعات مهم آمریکا چه سیاست داخلی و خارجی به طرح دیدگاه‌ها و مواضع‌شان می‌پردازند و برخی از آنها را با قلم خود یا مشاوران اصلی در رسانه‌ها به انتشار درمی‌آورند. از طرفی چون موضوع ایران یکی از موضوعات مهم در عرصه سیاست خارجی و امنیتی ایالات متحده است خیلی‌ها در داخل یا خارج از این کشور علاقه‌مند مطلع شدن از مواضع نامزدهای انتخاباتی هستند. چون ترامپ اکنون ریاست‌جمهوری را برعهده دارد در عمل درحال اجرای سیاست‌های مدنظرش است و نیازی به اعلام آنها ندارد اما جو بایدن هم‌اکنون نیاز به انتشار و رسانه‌ای‌کردن برنامه‌های خود دارد؛ از این جهت در یک رسانه با برد خارجی قابل‌توجه منتشر شده است.»
می‌دانستیم پیروی حزب دموکرات مساوی بازگشت آمریکا به برجام بدون قید و شرط جدید نیست
ابوالفتح ادامه داد: «کسانی که سیاست خارجی آمریکا را دنبال می‌کنند و از این مسیر با ساختار سیاسی و هیات حاکمه آمریکا آشنا هستند و همچنین درباره بایدن و دیگر افراد و احزاب آمریکا اطلاعات خوبی دارند حتی قبل از تصمیم بایدن برای شرکت در انتخابات، می‌دانستند که شکست حزب حاکم و روی کار آمدن هر فرد دیگری، چه اینکه آن فرد جو بایدن باشد یا فرد دیگری از حزب دموکرات، مساوی بازگشت آمریکا به برجام بدون قید و شرط جدید نخواهد بود. چرا؟ چون در این چند سال هم ایالات متحده، هم ایران و هم دیگر کشورهای دنیا تغییر کرده‌اند و شرایط قبلی بر آنها حاکم نیست. لذا کسانی که تصور می‌کردند بعد از شکست ترامپ ایالات متحده به دوران سال 2015 یا حتی روزهای سال 2018 برمی‌گردد برداشت اشتباهی داشتند، آن چیزی که جو بایدن در یادداشت اخیر خود به رشته تحریر درآورده همان چیزی است که قریب به اتفاق کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند و انتظار آن را می‌کشیدند. در سطح افکارعمومی البته ممکن است برداشت چیز دیگری باشد.»
این کارشناس مسائل آمریکا با بیان اینکه «همه کسانی که غیرمتعصبانه مسائل آمریکا را دنبال می‌کنند، می‌دانستند دولت آمریکا بی‌قید و شرط به برجام برنمی‌گردد»، اضافه کرد: «البته این نه‌تنها درمورد برجام که به یونسکو، پیمان آب‌وهوایی و... بدون قید و شرط نیست.»
دموکرات‌ها معتقدند اعمال فشار بیشتر به ایران موجب امتیازدهی تهران خواهد شد
وی افزود: «درست است که درصورت پیروزی دموکرات‌ها دولت آنها منتقد دولت قبلی یعنی ترامپ هستند اما این مساله بدین‌معنا نیست که دولت جدید از نقطه صفر شروع می‌کند، علی‌الخصوص اگر دولت جدید این تصور را هم داشته باشد که سیاست‌های ترامپ تا اندازه‌ای منافع ملی آمریکا را تامین کرده است، که خب دموکرات‌ها درمورد برجام همین اعتقاد را دارند و متصورند سیاست‌های ترامپ بخشی از منافع ملی آمریکا را تامین کرده و اعمال فشار بیشتر به ایران می‌تواند تهران را وادار به ارائه امتیازات بیشتر کند. اگر دقت کنید در همین یادداشت جو بایدن همین مساله را مطرح کرده است. او چند مرحله را برشمرده و تازه در مرحله سوم از بازگشت به برجام سخن گفته است. یعنی گام اول و دوم ابتدا باید اتفاق بیفتد و گام سوم زمانی محقق خواهد شد که ایران به تمامی تعهدات خود در برجام بازگردد و آنها را به اجرا بگذارد. لذا این بدین‌معنا نیست که بایدن درصورت حضور در کاخ سفید در گام اول به برجام بازخواهد گشت و یا نسبت به امضای فرمانی برای بازگشت بدون خدشه به برجام اقدام خواهد کرد.»
ابوالفتح درمورد گام‌های ذکرشده در یادداشت بایدن گفت: «آنچه در گام سوم ذکرشده بدین‌معناست که ابتدا ایران باید به تعهدات خود در برجام بازگردد، 5 گام نقض‌کننده ازجمله ذخایر اورانیوم، درصد غنی‌سازی و... را کنار بگذارد و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آنها را مورد راستی‌آزمایی قرار دهد و درصورت اعلام آژانس آنگاه آمریکا به برجام بازخواهد گشت ولی همچنان و همزمان فشارها درخصوص موضوعاتی چون منطقه و صنعت دفاعی و حقوق بشر باقی خواهد ماند، چه‌بسا اینکه تحریم‌های جدیدی نیز در این حوزه‌ها علیه ایران تصویب و اعمال شود. بنابراین نقشه‌راهی که بایدن در یادداشت خود تعیین کرده بدین شکل است و موضوعاتی چون حقوق بشر و... قرار است به موازات برجام جلو برود.»
وی با اشاره به موضوعات ذکرشده در یادداشت بایدن گفت: «موضوعات حقوق بشری عموما برای دموکرات‌ها می‌تواند مهم‌تر و قابل‌توجه‌تر از جمهوری‌خواهان هم باشد، با توجه به مواضع دموکرات‌ها می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که در دولت جو بایدن ما با مشکلات بیشتری در مسائل مربوط به حقوق بشر، مسائل مربوط به رژیم‌صهیونیستی و مسائل مربوط به دموکراسی مواجه خواهیم شد نسبت به دولت جمهوری‌خواه. البته این بدین‌معنا نیست که مسائل حقوق بشری، هسته‌ای و... نسبت به هم تقدم و تاخری خواهند داشت و تا زمانی که یکی حل نشود، به موضوع بعدی ورود نخواهند کرد، چنانکه حتی دونالد ترامپ هم برای مثال موضوع هسته‌ای را به حل‌شدن موضوع حقوق بشری ایران مربوط نکرده است، آنها هم چندوجهی به موضوع نگاه می‌کنند و همه اینها را با هم می‌بینند چنانکه در آن لیست ملزومات 12گانه هم همین‌طور بود.»
این کارشناس مسائل آمریکا «یادداشت بایدن را مشابه مسیر طی‌شده توسط اوباما دانست» و گفت: «در همان سال‌های 2014 و 2015 اوباما هم می‌گفت که می‌خواهیم برجام را به‌عنوان گام اول مدنظر داشته باشیم. البته این مساله بعدا در سخنان رهبر انقلاب هم مطرح شد، اینکه به برجام به‌عنوان یک تجربه نگاه می‌کنیم و اگر آمریکایی‌ها بدعهد نباشند و دبه نکنند و توافق موفقی باشد می‌توان آن را در سطح‌های بعدی مطرح کرد، اما منوط به اینکه در این موضوع آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل کنند و اگر این‌گونه شد درصورت صلاح‌دید به موضوعات دیگر با این شرط که مربوط به موضوعات امنیت ملی و دفاعی ایران نباشد وارد خواهیم شد. البته در این خصوص باید این را هم گفت که نقد ترامپ و بولتون به توافق اوباما با ایران این بود که چرا در همان زمان همه مسائل مورد توافق قرار نگرفت و همه‌چیز با هم مطرح نشد.»
وی همچنین توضیح داد یادداشت بایدن بدین‌معناست که با وجود اولویت داشتن مسائل هسته‌ای، آمریکا در دوران دولت دموکرات انتظار دارد ایران مذاکرات موشکی، منطقه‌ای و حقوق بشری را نیز آغاز کند، چنانکه در زمان اوباما هم همین انتظار را داشتند.
ابوالفتح با ذکر اینکه ما با عدم قطعیت‌های زیادی در مواجهه با آمریکا روبه‌رو هستیم گفت: «با وجود انتشار این متن ازسوی جو بایدن، نمی‌توان انتظار داشت که او درصورت پیروزی بخواهد به همین روش و مسیر بیان شده متعهد باشد و به آن عمل کند. ممکن است بخش‌هایی از این نقشه‌راه جدا شده و بخش‌های دیگری به آن اضافه شود. باید منتظر باشیم و ببینیم اولا او پیروز می‌شود یا خیر، ثانیا تیم امنیت ملی و مشاوران وی چه کسانی هستند و چه سیاست اعمالی و اعمالی را در پیش می‌گیرند، ادبیات‌شان چطور است، آیا حاضر به استفاده از رویکرد محترمانه هستند یا خیر و لذا نمی‌توان از اکنون با توجه به مقاله‌ای که آن هم در فصل انتخابات منتشر شده درباره آینده رفتارهای دولت احتمالی دموکرات سخن گفت.»
الگوی دموکرات‌ها خوب هستند جمهوری‌خواهان بد و برعکس با واقعیات سازگار نیست
این کارشناس مسائل آمریکا در پاسخ به سوالی درخصوص برخی خوش‌بینی‌های داخلی به حضور جو بایدن در کاخ سفید توضیح داد: «ضمن احترام به همه نظرات، تصورم این است که برخی افراد شناخت دقیقی نسبت به ساختار ایالات متحده، شیوه تصمیم‌گیری آنها و اولویت‌های امنیت ملی آمریکا ندارند و بیشتر ناشی از هیجاناتی مثل انتخابات درباره ایالات متحده قضاوت می‌کنند. در بسیاری از مواقع در کشور ما حتی در سطح نخبگان، دیده می‌شود افراد به اپوزیسیون حزب حاکم در آمریکا دل می‌بندند و تصور می‌کنند اگر آنها بیایند فضا تغییر می‌کند و مشکل حل می‌شود. الان برخی تصور می‌کنند اگر دموکرات‌ها بیایند گشایش ایجاد می‌شود و این وضعیت می‌تواند 180 درجه برعکس هم باشد یعنی وقتی دموکرات‌ها در کاخ سفید هستند، تصور کنیم جمهوری‌خواهان اگر بیایند فضا تغییر می‌کند و گشایش ایجاد می‌شود. الان نباید امیدوار باشیم و نه بدبین باشیم، مهم این است که دولت مستقر در ایالات متحده چه رویکردی نسبت به ایران در پیش خواهد گرفت. یک دولت دموکرات می‌تواند به‌شدت ضدایرانی باشد و یک دولت جمهوری‌خواه می‌تواند کمتر به‌دنبال مخاصمه باشد. در این 40 سال گذشته با دموکرات‌هایی مواجه بوده‌ایم که بسیار به ایران فشار آورده‌اند و با جمهوری‌خواهانی هم مواجه بوده‌ایم که تلاش کردند چند گام در مسیر کاهش تنش‌ها بردارند. پس بنابراین الگوی دموکرات‌ها خوب هستند جمهوری‌خواهان بد و برعکس با واقعیات سازگار نیست.»
اخبار مرتبط:
مطالب پیشنهادی
