به گزارش «فرهیختگان»، بــی‌شـک دانشـجـویــان دارای ظرفیت‌های فراوانی هستند که نمی‌توان این استعدادها و ظرفیت‌ها را نادیده گرفت. استفاده از این ظرفیت‌ها وظیفه دانشگاه‌هاست. درواقع زمینه‌سازی برای بالفعل‌سازی این ظرفیت‌ها و رشد فردی و اجتماعی، از مهم‌ترین رسالت‌های معاونت فرهنگی و دانشجویی است. دانشگاه آزاد اسلامی نیز از این قاعده مستثنی نیست و استفاده و بالفعل‌سازی ظرفیت دانشجویان را در دستورکار خود دارد. زمینه‌‌سازی برای استفاده از این استعدادها باید به‌گونه‌ای باشد که طیف گسترده‌ای از دانشجویان با علایق دینی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، رسانه‌ای و هنری بتوانند محملی برای فعالیت پیدا کنند. در این‌میان تجربه ‌فعالیت جمعی و مشارکت گروهی و تضارب آرا موجب رشد خواهد شد و از این رهگذر دستاوردهای فراوانی را می‌تواند در حیات فردی و اجتماعی به‌دنبال داشته باشد.

  بازنگری آیین‌نامه اجرایی کانون‌های فرهنگی دانشجویی پس از 6 سال

کانون‌های فرهنگی نیز برآمده از متن دانشجویان هستند، بنابراین نقش بسیار مهمی در مدیریت فرهنگی در دانشگاه دارند. به‌همین دلیل هفته گذشته آیین‌نامه اجرایی کانون‌های فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی توسط معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد، چراکه کانون‌ها یکی از قطب‌های برآمده از متن دانشجویان هستند. این آیین‌نامه تفاوت‌های زیادی با آیین‌نامه ابلاغ‌شده در سال 93 دارد. به‌عبارت بهتر آیین‌نامه‌ای که در سال 93 ابلاغ شد دارای اشکلاتی بود که حالا در آیین‌نامه جدید مرتفع شد‌ه‌اند.

اما کانون‌های فرهنگی دانشجویی مشخصا چه نهادهایی هستند؟ این کانون‌ها نهادهایی دانشجویی و داوطلبانه‌اند که درقالب ضوابط این آیین‌نامه در هریک از زمینه‌های دینی و مذهبی، انقلاب اسلامی، فرهنگ و تمدن، اجتماعی، رسانه و فضای مجازی و هنر و ادبیات فعالیت می‌کنند و در این آیین‌نامه به‌اختصار کانون نامیده می‌شوند.

  آیین‌نامه جدید کانون‌ها چه تفاوت‌هایی دارد؟

یکی از تفاوت‌های آن با آیین‌نامه سال 93 بحث استاد مشاور است؛ وظایف استاد مشاور هدایت، حمایت و تقویت فعالیت‌های کانون است و تمام طرحنامه‌های کانون پس از بررسی، مشاوره و اعلام نظر توسط استاد مشاور در شورای فرهنگی قابل طرح است.

براساس این آیین‌نامه عضو کانون به ‌هریک از دانشجویان شاغل به‌تحصیل در واحد/مرکز دانشگاهی محل فعالیت کانون اطلاق می‌شود که مطابق این آیین‌نامه به‌عضویت کانون درمی‌آیند و در چارچوب اساسنامه کانون به‌فعالیت می‌پردازند. حداقل تعداد اعضا برای فعالیت یک کانون در واحد‌های جامع مستقل، جامع و بسیار بزرگ 15نفر و در واحد‌های بزرگ، متوسط و کوچک 9نفر است. البته هر دانشجو می‌تواند همزمان حداکثر در سه کانون عضویت داشته باشد.

  روند اجرایی صدور مجوز چگونه است؟

هیات‌موسس، باید تقاضای خود را مبنی‌بر تشکیل کانون در یکی از زمینه‌‌های مندرج در این آیین‌نامه به‌ معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد/مرکز ارائه کند. اساسنامه پیشنهادی و فرم تاسیس کانون باید به‌پیوست تقاضانامه ارائه و سه نفر از اعضای هیات‌علمی واحد/مرکز در رشته متناسب با زمینه و موضوع فعالیت پیشنهاد داده شود. معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد نیز موظف است ظرف حداکثر دوهفته پس از دریافت و ثبت تقاضانامه نسبت به‌ارسال اساسنامه به‌شورای فرهنگی و اجتماعی واحد یا مرکز اقدام کند.

  تاسیس شبکه سراسری کانون‌های فرهنگی دانشجویی

شبکه سراسری کانون‌های فرهنگی در هرحوزه تخصصی با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی تاسیس یا منحل می‌شود. با ارائه درخواست کتبی حداقل 30 کانون از مجموعه کانون‌های فعال در آن حوزه تخصصی از واحدهای سراسر کشور مبنی‌بر تاسیس شبکه، به‌دبیرخانه شورای فرهنگی (مستقر در معاونت فرهنگی دانشجویی) فرآیند تاسیس آغاز خواهد شد. شورای فرهنگی درخواست فوق‌الذکر را بررسی و نظر نهایی خود را ظرف یک‌ماه مبنی‌بر موافقت یا مخالفت با تاسیس اعلام می‌کند. درصورت موافقت با تاسیس شبکه، پنج دبیر کانون براساس رای 30 دبیر کانون فوق‌الذکر به‌عضویت شورای راهبری شبکه درمی‌آیند. انتخابات با نظارت شورای مرکزی نظارت خواهد بود. این انتخابات به‌صورت سالانه و در موعد مقرر براساس ضوابط اعلامی تکرار خواهد شد.

  بودجه کانون‌ها چگونه تامین می‌شود؟

بودجه و اعتبارات مورد نیاز فعالیت‌های کانون‌ها و هزینه‌های مترتب بر این آیین‌نامه در بودجه سالانه واحد پیش‌بینی و از محل اعتبارات فرهنگی و دانشجویی واحد تامین می‌شود. معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد یا مرکز مسئول تامین بودجه مورد نیاز کانون‌هاست و با نظر شورای فرهنگی و اجتماعی واحد و درصورت لزوم از بودجه جاری استفاده می‌کند. معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد باید فضای فیزیکی مناسب جهت فعالیت کانون‌ها دراختیار کانون‌ها قرار دهد.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی:

بهترین کانون‌های سال آینده مورد تقدیر قرار می‌گیرند

فرزاد جهان‌بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره آیین‌نامه اجرایی کانون‌های فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «کانون‌ها یک نهاد دانشجویی است که به‌دلیل تنوعی که در آنها وجود دارد می‌توانند محلی برای فعالیت‌های دانشجویی باشند و دانشجویان به‌جهت این فعالیت‌ها رشد کنند. همچنین می‌توانند کار جمعی را با یکدیگر تمرین کنند و آموزش ببینند.»

او با بیان اینکه کانون‌ها نهاد مهمی هستند، اضافه کرد: «آیین‌نامه‌ای که سال 93 در این خصوص ابلاغ شده بود، اشکالاتی داشت که باید تقویت می‌شد. یکی از این اشکالات بحث استاد مشاور بود که کانون به‌صورت حرفه‌ای‌تر و علمی‌تر پیش برود که این موضوع در آیین‌نامه اضافه شده است.»

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «قبلا اگر اختلافی بین کانون‌ها و شورای فرهنگی واحدها وجود داشت، مستقیما باید به ‌شورای نظارت مرکزی در تهران ارجاع داده و نظرخواهی می‌شد. الان یک شورای مرکزی استانی اضافه شده است تا درصورتی‌که اختلافی بین کانون‌ها و شورای فرهنگی واحدها وجود داشته باشد به‌سطح استان مراجعه کنند و مرجع تجدید نظرخواهی شورای نظارت مرکزی است.»

او در ادامه درخصوص تغییر دیگر آیین‌نامه اجرایی کانون‌های فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی توضیح داد: «در این آیین‌نامه طیف گسترده‌تری از کانون‌ها مثل کانون فضای مجازی و رسانه به‌عنوان نمونه آورده شده است. همچنین کانون درباره اندیشه امام(ره) پیشنهاد داده شده است. بخش جدیدی به‌عنوان کانون انقلاب اسلامی اضافه شده تا در آن به اندیشه‌های امامین انقلاب، شهید مطهری و شهید آوینی توجه ویژه‌ای شود.»

  توجه ویژه به ‌کانون‌های اجتماعی بحث پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی

جهان‌بین با تاکید بر اینکه در بحث کانون‌های فرهنگی بحث صنایع خلاق فرهنگی در این آیین‌نامه اضافه شده، اظهار کرد: «در بحث کانون‌های اجتماعی بحث پیشگیری و مقابله با آسیب‌های اجتماعی آورده شده است. یکی دیگر از تغییرات مهم در این آیین‌نامه موضوع شبکه سراسری کانون‌هاست، یعنی اگر کانون‌های تخصصی مثل کانون هنر انقلابی شهید آوینی یا هرکانون دیگری درخواست دهند، این درخواست در شورای فرهنگی سازمان بررسی و مجوز داده می‌شود و آنها می‌توانند برنامه‌های ملی درزمینه تخصصی کانون را به‌ شورای فرهنگی سازمان پیشنهاد دهند. کانون‌ها در این صورت می‌توانند نقش فعال در گستره ملی ایفا کنند.»

او در ادامه گفت: «این آیین‌نامه با هدف تنوع‌بخشی و افزایش تعداد کانون‌ها و همچنین با این نگاه که محملی برای فعالیت‌های دانشجویی فراهم شود، تدوین شده است. در پایان سال 1400 جشنواره‌ای خواهیم داشت که فعالیت کانون‌ها در آن مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت و بهترین کانون‌ها تقدیر می‌شوند. همچنین کانون‌ها براساس درجه‌های الف، ب و ج از حمایت‌های خاص‌تر معاونت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی برخوردار خواهند شد.»

مدیرکل فرهنگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:

کانون‌ها می‌توانند برای خود استاد مشاور داشته باشند

برای آگاهی از جزئیات آیین‌نامه اجرایی کانون‌های فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی ‌سراغ سیدکاظم یکانی، سرپرست اداره کل فرهنگی اجتماعی دانشگاه رفتیم. او در گفت‌وگو با «فرهیختگان» جزئیات این آیین‌نامه را تشریح کرد و گفت: «این آیین‌نامه از سال 1393 تا ‌امروز به‌روز‌رسانی نشده بود که این امر برمبنای نظام‌مندی و تشکیلات محوری کانون‌ها باشد. در آیین‌نامه‌ای که برای کانون‌ها توسط جهان‌بین، معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شد، به‌چند موضوع به‌صورت ویژه توجه شده است. در ابتدا شوراهای هماهنگی در فضای واحدها برای کانون‌ها تشکیل می‌شود، یعنی مراکز استان‌ها برای واحدها در تشکیلات اجرایی‌شان تصمیم بگیرند، این خود واحدها هستند که نسبت به‌فضای بومی‌شان تصمیم خواهند گرفت.»

او ادامه داد: «نکته دومی که در این آیین‌نامه به‌ آن توجه شده و به‌نفع کانون‌ها خواهد بود، این است که کانون‌ها می‌توانند برای خود استاد مشاور داشته باشند؛ اساتید مشاوری که کانون‌ها برای خود انتخاب می‌کنند برحسب نظر شورای مرکزی کانون به‌ شورای فرهنگی پیشنهاد داده می‌شود و شورای فرهنگی بعد از بررسی‌های تحصصی اساتید معرفی‌شده را به‌عنوان استاد مشاور کانون معرفی می‌کنند.»

  شورای مرکزی نظارت استانی به‌وجود آمد

سرپرست اداره کل فرهنگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه امتیاز دیگری در این آیین‌نامه وجود دارد که به‌نفع کانون‌ها خواهد بود، اضافه کرد: «در این آیین‌نامه نظارت استانی، یعنی شورای مرکزی نظارت استانی به‌وجود آمد. این موضوع پیش از این فقط درسطح کشوری بود و الان اصل قضیه بحث هدایت، حمایت و پشتیبانی از کانون‌ها است. وقتی موضوع کشوری می‌شود، مباحث بومی و منطقه‌ای کانون‌ها از بین می‌رود، چون تصمیم‌ها به‌صورت ملی به‌شورای مرکزی نظارت کشوری مطرح می‌شود.»

او ادامه داد: «این موضوع باعث می‌شود به‌برخی از ریزه‌کاری‌های استان‌ها با توجه به ‌مباحث بومی و اقلیمی آنها کمتر توجه شود. این موضوع وقتی در فضای استانی اتفاق بیفتد، مباحث بومی ازنظر حمایت و پشتیبانی کاملا برای کانون‌ها اتفاق خواهد افتاد.»

یکانی با بیان اینکه یکی دیگر از موضوعاتی که به‌عنوان یک کار ملی درحوزه کانون‌ها مطرح شد، ایجاد شبکه کانون‌های کشوری است، اظهار کرد: «کانون‌ها درموضوعات کاری خود می‌توانند برای ایجاد شبکه کشوری درخواست خود را ارائه دهند و این درخواست در شورای فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی برحسب آیین‌نامه جدید کانون‌ها بررسی و اعلام نتیجه خواهد شد و سپس این شبکه‌های کشوری می‌توانند برحسب ضوابط اعلامی در آیین‌نامه اقدامات کشوری خود را انجام دهند.»

سرپرست اداره کل فرهنگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه بیان کرد: «در این آیین‌نامه برای کانون‌ها امتیازات کشوری نیز قائل شده‌ایم و فقط این موضوع درحوزه واحدها و استان‌ها نیست، بلکه درحوزه کشوری نیز برای کانون‌های فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی فضایی قائل شده‌ایم تا بتوانند کار را پیش ببرند.»

او در ادامه تصریح کرد: «در سال تحصیلی جشنواره کانون‌های فرهنگی دانشجویی کشور را درپیش داریم که کانون‌ها ارزیابی شده و نسبت به‌ سطح نوآوری و موفقیت‌شان مورد تجلیل قرار می‌گیرند. این تجلیل در سه سطح واحد، استان و کشور خواهد بود.»

  سامانه نشریات دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی به‌روزرسانی شد

بخش دیگر گفت‌وگو با یکانی درخصوص بحث نشریات و حمایت از نشریات بود. او درپاسخ به ‌این سوال که آیا از انتشار نشریات در فضای مجازی حمایت خواهید کرد، گفت: «درحوزه نشریات جشنواره قلم را آغاز خواهیم کرد که اطلاعیه آن مهر امسال منتشر می‌شود. حمایت از حوزه نشریات با توجه به‌فضای کرونا نشر مجازی خواهد بود. سامانه نشریات را نیز به‌روز‌رسانی کرده‌ایم و این امر باعث می‌شود نشریات درقالب‌های خود در فضای مجازی دیده شود.»

او ادامه داد: «هفتم مهرماه انتخابات شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاه آزاد اسلامی کشور برگزار می‌شود تا شورای مرکزی دانشگاهی تشکیل شود. سال گذشته مدیران مسئول در هر استان انتخاب شدند و شورای ناظر بر نشریات استان‌ها و واحدها تکمیل شد. امسال برای اولین‌بار قرار است این شورا تشکیل شود. اطلاعیه‌های آن نیز منتشر شده و دانشجویان ثبت‌نام کرده‌اند و الان درحال بررسی صلاحیت‌های آنها هستیم، سپس اعلام نهایی می‌شود و هفتم مهرماه شورای مرکزی ناظر بر نشریات در سازمان مرکزی دانشگاه شکل خواهد گرفت.»

  بودجه نشریات برتر به‌صورت مجزا خواهد بود

یکانی درباره بودجه کلی نشریات در اداره کل فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی نیز توضیح داد: «بودجه نشریات برتر به‌صورت مجزا خواهد بود و نشریاتی که به‌صورت ویژه فعالیت می‌کنند، علاوه‌بر بهره‌مندی از قوانین شورای ناظر بر نشریات، امتیازات ویژه‌ای حسب ارزیابی‌های شورای نشریات درنظر گرفته می‌شود.»

  شورای ناظر بر نشریات می‌تواند اجازه نشر مجازی دانشگاهی را صادر کند

او در پاسخ به‌ این سوال که نظارت بر نشریات در فضای مجازی چگونه است و آیا انتشار نشریات در فضای مجازی نیازمند اخذ مجوز است یا خیر، گفت: «آیین‌نامه‌ای برای نشریات کل کشور وجود دارد؛ به‌این صورت که وقتی این مجوزها داخل شورای ناظر بر نشریات واحدها برای نشریات صادر شد، عالی‌ترین مقام مسئول امکان نشر مجازی را نیز می‌تواند صادر کند.»

  واحدها فضای مناسب برای جذب دانشجویان در کانون‌ها و نشریات را فراهم کنند

سرپرست اداره کل فرهنگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود درباره جذب دانشجویان در کانون‌ها و نشریات دانشجویی، گفت: «در حوزه کانون‌ها و نشریات زیرساخت‌های لازم را فراهم می‌کنیم تا دانشجویان بتوانند ارتباط‌گیری‌های لازم را داشته باشند. این ارتباط‌گیری چه در واحدهایی که مناطق سفید محسوب می‌شوند و می‌توانند ثبت‌نام حضوری انجام دهند و چه واحدهایی که مجازی هستند، صورت می‌گیرد. در ابلاغیه واحدهای دانشگاهی درخصوص جذب نو دانشجویان سال 1400 تاکید شده که واحدها و استان‌ها نسبت به ‌فراهم آوردن فضای مناسب برای جذب دانشجویان و ایفای نقش آنها در تشکل‌ها، بسیج دانشجویی، هیات‌های مذهبی، کانون‌ها و نشریات اقدامات لازم را انجام دهند.»

او درخصوص فعالیت دانشجویان تصریح کرد: «اصل قضیه در فضای فرهنگی شناخت و معرفت نسبت به‌موضوع است. ما باید اولویت‌های فرهنگی خود را در واحدها، استان‌ها و کشور مشخص کنیم. اولویت‌ها در مناطق متفاوت و اصل شناخت و معرفت نسبت به ‌این اولویت‌هاست. بعد از اینکه اینها مشخص شد باید اقدامات لازم صورت گیرد. درواقع شناخت اولویت‌های فرهنگی دانشجویان و تمرکز بر این اولویت‌ها باید مدنظر قرار گیرد.»

  فضای فرهنگی دانشگاه یک فضای تربیتی است

سرپرست اداره کل فرهنگی اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی توضیح داد: «به‌عبارت بهتر در ابتدا بحث اولویت‌بندی کارهای فرهنگی دانشجویان در کانون‌ها باید مدنظر قرار گیرد. دومین بحث اینکه مهم‌ترین موضوع فرهنگی دانشگاه تربیت نیروهای فرهنگی است. تربیت عناصر فرهنگی که بتوانند در جامعه اثر‌گذار باشند، چراکه محیط دانشگاه صرفا محیط فرهنگی خدماتی نیست، بلکه محیط تربیتی فرهنگی است، یعنی دانشجویان به‌جای آنکه صرفا خدمت‌بگیر فرهنگی باشند باید عنصر فرهنگی باشند.»

او با بیان اینکه وقتی دانشجویان تبدیل به‌عنصر فرهنگی شوند، در هر محیط و هر جامعه‌ای به‌عنوان افراد موثر فرهنگی شناخته می‌شوند و می‌توانند موثر باشند، اضافه کرد: «اگر این دانشجویان به‌عنوان افرادی که خدمات فرهنگی از معاونت فرهنگی دانشگاه دریافت می‌کنند دیده شوند، حداقل‌های موضوع کانون‌ها نیز برآورده نخواهد شد.»

او همچنین گفت: «آیین‌نامه حمایت از دانشجویان فرهنگی و افرادی که کار فرهنگی نیز انجام می‌دهند، در دست اقدام است و به‌محض تدوین، جزئیات آن منتشر می‌شود.»

  برگزاری جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه آزاد اسلامی

یکانی در ادامه بیان کرد: «با توجه به‌منویات فرهنگی مقام‌معظم‌رهبری و هم‌فکری معاونان فرهنگی دانشجویی کشور سیاست‌های معاونت دانشجویی فرهنگی اجرای پنج ‌جشنواره در سال جدید است. جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی دانشگاه آزاد اسلامی، جشنواره نشریات قلم، جشنواره هنر و ادبیات، جشنواره حماسه تا حماسه و لیگ صنایع خلاق فرهنگی ازجمله این جشنواره‌هاست.»

 * نویسنده :  سارا طاهری،روزنامه‌نگار