ریشه تغییر کاربری زمین و لاکچری‌سازی هم خشکانده می‌شود؟
به گزارش «فرهیختگان»، در دایره لغات بسیاری از ما مدت‌هاست که لغت باستی‌هیلز اضافه شده است. لغتی که شأن نزول آن به ماجرای شهرک ویلایی لاکچری باستی‌هیلز لواسان برمی‌گردد. شهرکی که به‌موجب معماری خاص و وضعیت عجیبی که دارد نه‌تنها بین مردم این منطقه و حتی بین مردم ایران تا حد زیادی شناخته‌شده است بلکه شهرت جهانی یافته و اخباری در ارتباط با آن در رسانه‌‌‌های خارج از کشور هم بازنشر شده است. در معرفی این شهرک در فضای رسانه‌ای آمده است: «یکی از محلات پرجمعیت لواسان بوده و از مقصد‌‌‌های اقامتی و گردشگری لوکس استان تهران محسوب می‌شود. ساخت‌وساز‌‌های لوکس با معماری و طراحی باورنکردنی که بعضی آن را هم‌ردیف خانه‌‌‌های سلبریتی‌‌‌های هالیوود در منطقه مرفه‌نشین بورلی‌هیلز کالیفرنیا می‌دانند.» نکته قابل‌تامل و نقطه ارتباط این ماجرا با گزارش را هم می‌توان در صحبت‌‌‌های امام‌جمعه لواسان در ارتباط با باستی‌هیلز دید. لواسانی در این‌باره گفته است: «این شهرک علاوه‌بر نماد اشرافیت، خلاف قانون است، چراکه این قطعه زمین اساسا خارج از محدوده شهری بوده، اما با موافقت مسئولان شهری این زمین تبدیل به یکی از لوکس‌ترین شهرک‌‌‌های اطراف پایتخت شده است. پس از انعقاد این تفاهمنامه سازمان بازرسی به این پرونده ورود کرد. شورای شهر لواسان منحل شد و شهردار هم از کار برکنار و جلوی تفکیک زمین‌‌‌ها هم گرفته شد. کار به دادگاه کشید و درنهایت دادگاه هم حکم بر غیرقانونی بودن این اقدام داد.» داستان باستی‌هیلز لواسان به توافق خردادماه 1380 بین شهرداری لواسان با مالک یک پلاک ثبتی به مساحت 122 هزار مترمربع برمی‌گردد که اجازه تفکیک این زمین به 50 قطعه را صادر می‌کند و شورای اسلامی وقت هم مهر تاییدی بر آن می‌زند. شکایت محیط‌زیست برای تخریب ویلا‌‌های این شهرک و برخورد با متخلفانی که در این منطقه ویلاسازی انجام داده بودند راه به جایی نبرد، چراکه تخلفاتی نظیر فساد و رانت و استفاده از قدرت در صدور مجوز ساخت این شهرک صورت گرفته بود.
هفت‌سنگان قزوین
اپیدمی زمینخواری در مناطق خوش آب‌وهوای ایران چیزی کم از این ویروس کرونا ندارد. یعنی همین‌طور که این ویروس با این سرعت و شدت بدن افراد را تسخیر می‌کند، عد‌‌ه‌ای پولدار بی‌غم فارغ از جهان هم مناطق خوش‌آب‌وهوا را شناسایی می‌کنند و هرجایی که باشد، می‌روند و می‌سازند و بعضا هم می‌فروشند. یکی از این مناطق خوش‌آب‌وهوا منطقه هفت‌سنگان است با زمین‌‌‌هایی به غایت مطلوب برای کشاورزی که حدود پنج کیلومتری شهر قزوین واقع شده است. ماجرا از این قرار است که در این منطقه زراعی ساخت‌وساز‌‌های غیرقانونی صورت گرفته و در واگذاری این زمین‌‌‌ها به خریداران هم تخلفاتی انجام شده است. در 14 دی‌ماه 1393 آگهی مزاید‌‌ه‌ای از سوی شرکت توسعه صنعتومعدن تدبیر که از زیرمجموعه‌‌‌های ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است مبنیبر فروش 24 هکتار از اراضی زمین‌‌‌های هفت‌سنگان در روزنامه اطلاعات منتشر شد و همان روز برگه اعلانی برای اطلاع کارکنان دادگستری قزوین از این موضوع در این مجموعه نصب شد که در آن آمده بود چنین زمینی به مزایده گذاشته شده و همکارانی که تمایل به خریداری دارند تا 18 دی‌ماه فرصت دارند درخواست خود را اطلاع داده و مبالغ مربوطه را بهصورت یک‌جا به حساب تعاونی مسکن دادگستری قزوین واریز کنند. بررسیها نشان می‌دهد که چند روز بعد از این ماجرا، کمیسیون معاملات شرکت توسعه صنعتومعدن تشکیل و شرکت تعاونی مسکن کارکنان قزوین به‌عنوان تنها پیشنهاددهنده مزایده، برنده اعلام می‌شود و پس از آن هم قرارداد‌‌های مربوطه منعقد می‌شوند و لیست‌‌‌هایی از جانب این شرکت به شرکت توسعه تحویل داده می‌شوند تا سند‌‌ها به نام اعضای تعاونی تنظیم شوند. درحالی‌که اساسا این منطقه کاربری کشاورزی داشته و نباید ساخت‌وساز در آن صورت می‌گرفته است. این سرآغازی بر تخلفات بی‌حدوحصر در این منطقه است که بالاخره بعد از ورود عدالتخواهان به ماجرا مساله رسانه‌ای می‌شود و درنهایت قوه قضائیه به ماجرا ورود پیدا می‌کند.
باستی‌هیلز مشهد
شهریور 1398 بود که خبر باستی‌هیلز مشهد رسانه‌ای شد و با اینکه هنوز حکم قطعی پیرامون این زمینخواری صادر نشده بود اما واکنش‌‌‌های بسیاری از سوی مردم و فعالان رسانه‌ای و محیط‌زیستی را به‌دنبال داشت. ماجرای باستی‌هیلز مشهد از این قرار است که 35 هکتار از اراضی شهری با اینکه باید موجب رونق تولیدات کشاورزی می‌شد طی پروسه زمینخواری به کاخ تبدیل شدند و طبق بررسیها، هرکدام از این کاخ‌‌‌ها با مبلغ بیش از 10 میلیاردتومان مورد معامله قرار می‌گرفتند. شواهد نشان می‌دهد که باستی‌هیلز مشهد هشت هکتار وسعت دارد و از 25 سال پیش توسط مالک آن قطعه‌بندی شده و به مالکان بعدی به فروش رسیده بود و پروانه ساخت برخی قطعات این شهرک از سوی شهرداری صادر شده بود و حتی برخی املاک پروانه پایان کار هم داشتند. در سال 1390 حکم قلع و قمع برای این مکان 32 واحدی صادر شده بود که بعد از تبرئه از سوی دادگاه تجدیدنظر در آن سال، خللی در اعطای پروانه ساخت شهرداری و پروانه پایان کار این بنا‌‌ها ایجاد نشد و با وجود اینکه هفت سال از پایان دادگاه قبلی تخلفات ساز‌‌ه‌ای این منطقه گذشته بود، دادستانی مجددا به این پرونده ورود کرد و حتی بازدیدی از این شهرک به عمل آورد و کیفرخواستی نیز برای آن صادر شد و در دادگاه مورد رسیدگی قرار گرفت. با اینکه کارشکنی‌‌‌هایی در روند رسیدگی به این تخلف صورت گرفت اما درنهایت تیر 1399 رئیس‌کل دادگستری استان خراسان‌رضوی درباره این پرونده گفت: «دادگاه رای بر تخریب 18 قطعه از باستی‌هیلز مشهد داده و این رای اجرا خواهد شد و در این مسیر تصمیم ما جدی است که حکم صادرشده اجرا شود. اگر هم مراحل رسیدگی به پرونده کمی طولانی شود، مطمئن باشید رای تخریب بنا‌‌های تغییر کاربری داده‌شده، اجرا خواهد شد.» براین اساس، طبق رای یکی از شعب دادگاه مشهد، بیش از ۱۸ قطعه از ویلاهایی که مجلل ساخته شده، تخریب خواهد شد و در رای صادره اعلام‌شده که بیش از ۱۸ قطعه باغ ویلای مورد تغییر کاربری قرارگرفته، باید تخریب و به وضع سابق اعاده شود. برای متخلف هم جریمه‌ای حدود 5/1 میلیاردتومانی درنظر گرفته شده است. هرچند طبق قانون، این رای پس از صدور تا مدت‌زمان معین قابل تجدیدنظرخواهی است. اکنون باید منتظر تخریب سازه‌‌‌های این شهرک هم (همچون باستی‌هیلز لواسان و البرز) باشیم.
سناریوی تکراری «باستی هیلز»؛ اینبار در البرز!
این روز‌‌ها تا نام باستی هیلز به گوش‌مان می‌خورد، ناخودآگاه یاد ماجرای لواسان و ویلای داماد فلانی، دختر بهمانی و فلان نماینده مجلس و بسیاری دیگر از موارد مشابه می‌افتیم. اما مدت‌هاست که باستی‌هیلز از مرز‌‌های لواسان و کلاک عبور کرده و حالا، در جای‌جای کشورمان شاهد ایجاد شهرک‌‌‌هایی هستیم که در بهترین و خوش‌آب‌وهواترین مناطق قرار گرفته‌اند و بکرترین مناظر را دارند. شهرک‌‌‌هایی که اغلب مختص ثروتمندان و آقازاده‌‌‌ها هستند و محرومان و مردم عادی گا‌‌ها حتی حق ورود به باستی‌هیلز‌‌ها را ندارند و حتی قدم زدن در این شهرکها هم برای عموم ممنوع است. باستی‌هیلز‌‌ها را با عنوان شهرک‌‌‌های لاکچری‌نشین هم می‌شناسند و افراد غیرساکن در این شهرکها، فقط به شرط دعوت از سوی یکی از ساکنان حق ورود به آنها را دارند، چراکه باستی‌هیلزنشین‌‌‌ها معتقدند این شهرکها خصوصی هستند و ملک آنها هم خصوصی محسوب می‌شود و ورود به حریم این املاک که حصارکشی شده، ممنوع است. این درحالی است که هیچ قانونی این مهم را تایید نمی‌کند و بلکه ناقض آن است، چراکه این اقدام نوعی از زمینخواری به حساب می‌آید. در اکثر شهرک‌‌‌های باستی‌هیلزنشین، تخلفات عمد‌‌ه‌ای در زمینه ساختمان‌سازی رخ می‌دهد و قاعدتا اصول شهرسازی و معماری در آنها رعایت نمی‌شود؛ این شهرکها در مناطق غیرمجاز خارج از شهر و با سازه‌‌‌های ویلایی بنا می‌شوند و به‌دنبال آن، ارزش زمین‌‌‌های اطراف خود را تا چندین برابر افزایش می‌دهند. مسلما باستی‌هیلز محدود به یک شهر و استان نیست و تمام کشور را درگیر خود کرده، بهطوریکه از لاهیجان و لواسان تا مشهد و بوشهر شاهد ایجاد این شهرکها هستیم و به‌تازگی هم اخباری از ایجاد شهرک باستی‌هیلز در البرز رسانه‌ای شده و اقدامات موثری در جهت تخریب سازه‌‌‌های این شهرک صورت گرفته است.
ماجرای باستی‌هیلز البرز!
روستای «هلجرد» در غرب شهرستان کرج و جنوب روستای آتشگاه و در دامنه کوه‌‌‌های شمال البرز قرار دارد و موقعیت جغرافیایی آن باعث شده هلجرد از اراضی کشاورزی مرغوبی برخوردار باشد. بررسیها نشان می‌دهد که در بالادست روستای هلجرد، شهرکی با مشخصات باستی‌هیلز ایجاد شده و اطراف این شهرک چند لایه حصارکشی صورت گرفته و عموم مردم حق ورود به آن را نداشتند؛ به‌نحوی می‌توان گفت که این شهرک مختص ثروتمندان بوده و با تصرف حریم رودخانه و تغییر کاربری‌‌‌های غیرمجازی که در این اراضی زراعی انجام شده، باستی‌هیلزی ایجاد شده و تخلفات ساز‌‌ه‌ای عدید‌‌ه‌ای در آن صورت گرفته است. در این شهرک که با عنوان باستی‌هیلز کرج شناخته شده، استخر‌‌های روباز و زمین چمن فوتبال و سایر امکاناتی که شهرک‌‌‌های اعیان نشین از آن برخوردارند، ایجاد شده و جالب اینجاست که ویلاهایی که در آن بنا شده‌اند از انشعابات برخوردار بودند و با اینکه تغییر کاربری اراضی و تصرف حریم رودخانه، تخلف محسوب می‌شود اما مدت‌‌‌ها از ساخت ویلا‌‌های این شهرک و حصارکشی آن گذشته بود و هیچ‌کدام از مقامات مسئول به این مهم ورود و با آن برخوردی نکرده‌اند تا اینکه چندی پیش، تصاویری از وجود چنین شهرکی در فضای مجازی و شبکه‌‌‌های اجتماعی منتشر شد و پیگیری‌‌‌ها برای تخریب ویلا‌‌های غیرمجاز باستی‌هیلز کرج صورت گرفت. البته این پیگیری‌‌‌ها بار‌‌ها بی‌نتیجه ماند اما درنهایت برخی مسئولان پاسخ‌‌‌هایی پیرامون علت عدم برخورد با متخلفانی که اقدام به تغییر کاربری اراضی و ایجاد شهرکی محصور در منطقه روستایی کرده‌اند، ارائه دادند. هرچند ورود متولیان امر و نهاد‌‌های نظارتی به این موضوع دیرتر از آنچه که باید، صورت گرفته اما همین که اقداماتی جهت برخورد با این متخلفان صورت گرفته، گامی بزرگ در راستای جلوگیری از ایجاد باستیهیلزهای دیگر و تغییر کاربری‌‌‌های غیرمجاز است.
ورود دادگستری البرز به پرونده شهرک باستی‌هیلز
15شهریور 1399 بود که حسین فاضلی‌هریکندی، رئیس‌کل دادگستری استان البرز بعد از رسانه‌ای شدن این موضوع، درخصوص تخلفاتی که پیرامون ساخت‌وساز‌‌های این شهرک صورت گرفته، گفت: «بازدید از منطقه موسوم به دره نوربخش در منطقه هلجرد کرج را در دستورکار خود قرار دادیم. متاسفانه برخی افراد به بهانه راه‌اندازی واحد تولیدی و کشاورزی اقدام به اخذ مجوز خدماتی ازقبیل برق و گاز می‌کنند ولی عملا از این انشعابات برای ایجاد زیرساخت در تغییر کاربری استفاده می‌کنند که در این منطقه هم از این شیوه استفاده شده است.»
رئیس‌کل دادگستری استان البرز ضمن بیان اینکه نحوه اقدام برخی دستگاههای خدمت‌رسان، تغییر کاربری‌‌‌ها را تسهیل می‌کند، اظهار کرد: «با همکاری تمامی دستگاههای متولی سعی خواهیم کرد ضمن حمایت از تولید در بخش کشاورزی، با هرگونه سوءاستفاده از ظرفیت‌‌‌‌های قانونی مقابله کنیم. با توجه به اینکه موعد قانونی اعطای انشعاب موقت به مستحدثات غیرمجاز به اتمام رسیده، براساس مصوبات قرارگاه صیانت از بیت‌المال و مقابله با تغییر کاربری باید ظرف مهلت تعیین‌شده انشعابات بلاتکلیف جمع‌آوری شوند که اجرای دقیق این مقررات به دقت توسط دادگستری استان رصد می‌شود.»
تخریب 48 مورد تغییر کاربری غیرمجاز
پیگیری‌‌‌ها همچنان ادامه داشت تا اینکه اسماعیل صارمی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کرج، 16 شهریور 1399 درمورد برخورد با متخلفان و تخریب ویلا‌‌های غیرمجاز شهرک باستی‌هیلز کرج گفت: «45 هکتار از اراضی کشاورزی که شامل 15 مورد ویلا در کرج می‌شود، آزادسازی شد و این عملیات شامل تخریب بیش از 48 مورد تغییر کاربری غیرمجاز در روستای هلجرد بوده است. علی‌رغم کمبود امکانات و نیروی انسانی، این روند در طول سال با جدیت ادامه دارد و گامی برای حفظ قدرت تولید و نیز مبارزه با سودجویان و زمینخواران است.»
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کرج تصریح کرد: «اراضی کشاورزی بستر تولید غذای شهروندان هستند؛ زمین‌‌‌های استان البرز و به‌خصوص شهرستان کرج علاوه‌بر تولید غلات و تامین میوه و سبزی و صیفی‌جات و سایر محصولات، میراث‌دار باغداری نامدار و نمونه در کشور است که باید در حفظ این اراضی و باغات با قاطعیت کوشا باشیم. در راستای اجرای تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری اراضی در روستای هلجرد شهرستان کرج و براساس پیگیری‌‌‌‌های لازم و با حکم مرجع قضایی در روستای هلجرد شهرستان کرج، بالغ بر 48 مورد تغییر کاربری غیرمجاز ازقبیل دیوارکشی، بنا، استخر، آلاچیق، انبار، پارکینگ، محوطه‌سازی و...، تخریب و حدود 45 هکتار از اراضی کشاورزی آزادسازی شد.»
ممانعت از ایجاد باستی‌هیلزی دیگر
با توجه به اینکه حفاظت از اراضی کشاورزی و ممانعت از تغییر کاربری‌‌‌های غیرمجاز جزء وظایف همگانی است و دستگاههای نظارتی باید بادقت و جدیت بیشتری در این عرصه فعالیت کنند، لازم است از ابتدا اجازه تصرف اراضی و زمین‌‌‌های بکر به افراد سودجو داده نشود و درصورتی‌که در هر منطقه‌ای، اقدامی در این راستا صورت گرفت و مردم از آن مطلع شدند، به منظور حراست از باغات و اراضی کشاورزی به‌عنوان سرمایه‌‌‌های تجدیدناپذیر ملی، این موضوع را به اطلاع متولیان امر برسانند و مسئولان موظفند برحسب وظیفه از انجام تغییر کاربری‌‌‌ها و تصرف حریم رودخانه‌‌‌ها و زمین خواری جلوگیری کنند تا دیگر شاهد ایجاد باستی هیلزی با حصارکشی‌‌‌های چندلایه از سوی ژن‌‌‌های خوب و آقازاده‌‌‌ها و افراد سودجو نباشیم.
* نویسنده: هانا چراغی، خبرنگار
مطالب پیشنهادی
