تکاپوی سینمای جهان برای نجات از معطلی

به گزارش «فرهیختگان»، میلاد جلیل‌زاده، روزنامه‌نگار طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: با شیوع ویروس کرونا یکی از اولین صنایعی که تحت‌تاثیر شرایط قرنطینه قرار گرفت، سینما بود. هم سالن سینما محلی است که در آن احتمال انتقال بیماری‌های مسری بسیار بالاست و هم صحنه فیلمبرداری به‌شدت می‌تواند مستعد چنین وضعی باشد. در یک کلام باید سالن‌ها تعطیل می‌شد و فیلمبرداری‌ها متوقف. سال ۲۰۱۹ میلادی پرفروش‌ترین سال سینمای جهان در تاریخ بود. مجموع فروش سینما در سراسر جهان طی این سال1.31 میلیارد دلار نسبت به سال قبل از خود بالاتر رفت و صنعت‌های وابسته به سینما هم5.42 میلیارد دلار بیش از رقم سال قبل فروش داشتند. مقدار قابل‌توجهی از این صعود خیره‌کننده به گسترش بازار چین و پس از آن کره‌جنوبی برمی‌گشت؛ اما گسترش ویروس کرونا که کانون آن شهر ووهان چین بود و سپس تعداد قابل‌توجهی از کره‌ای‌ها را مبتلا کرد، ماه‌عسل سینمای جهان با رقم‌های نجومی گیشه‌ها را به هم زد. از شیوع و گسترش این ویروس مدت زیادی نگذشته بود که عنوان شد تا همین جای کار سینمای جهان پنج‌میلیارد دلار خسارت دیده است و مسیر به سمتی پیش می‌رود که این رقم را به‌طور تصاعدی بالاتر هم خواهد برد. این در حدود سه ماه پس از مشاهده اولین مورد کرونا در چین بیان شد و همه را نگران کرد. قاره آسیا بیشترین تعداد مخاطبان سینما را دارد. بیشترین مخاطبان سینمای جهان به هندوستان و پس از آن به چین تعلق دارند. البته اگر قیمت بلیت سینما و درنتیجه مقدار عددی فروش به‌عنوان معیار مدنظر قرار بگیرد، مجموع فروش آمریکا و کانادا در رتبه اول جهان است و پس از آن کشورهای چین، ژاپن، انگلستان، کره‌جنوبی، هندوستان، فرانسه، آلمان، استرالیا و مکزیک رتبه‌های بعدی در جدول پرفروش‌ترین سالن‌های سینمای جهان را دارند. البته تمام این کشورها تولیدکننده عمده و صنعتی فیلم نیستند و بسیاری‌شان‌ بیشتر مصرف‌کننده به‌حساب می‌آیند.

نگاهی به نقشه شیوع کرونا در جغرافیای جهان نشان می‌داد کسر عمده‌ای از بزرگ‌ترین بازارهای بین‌المللی فیلم در کانون ابتلا به این ویروس قرار داشتند. صرف‌نظر از پدیده‌ای مثل جامعه هندوستان که به‌رغم فقر توده‌ای، مخاطبان سینمایی فراوانی دارد و البته کشوری مثل مکزیک، در اغلب کشورهای دیگر میزان رفاه عمومی و سطح درآمدها با میزان رفتن به سالن سینما رابطه‌ای هم‌افزا دارد. استرالیا تنها ۲۵میلیون نفر جمعیت دارد، اما فروش سینمای این کشور حدود یک‌میلیارد دلار در سال است و اروپا هم رقم قابل‌توجهی از مخاطبان سینما را با توجه به میزان جمعیتش به خود اختصاص داده است.

از این جهت می‌شد پیش‌بینی کرد اگر بحران‌های اقتصادی برآمده از شیوع کرونا تاثیرگذاری‌شان را بر تمام جنبه‌های اقتصاد جهان ادامه بدهند، حتی بدون منع حضور در اجتماعاتی مثل سالن‌های نمایش فیلم هم صنعت سینما به‌ لحاظ اقبال مخاطبان صدمه‌ای جدی ببیند. چین با شیوع ویروس کرونا برخورد سختگیرانه‌ای کرد و تقریبا هیچ منفعتی را دارای اولویتی بالاتر از مهار گسترش این بیماری ارزیابی نکرد. روی همین حساب سینماهای چین به سرعت تعطیل شدند و روند تولید فیلم هم در این محدوده جغرافیایی به‌طور کامل متوقف شد.

چینی‌ها شانس اول و دوم سینمایشان برای پرفروش‌ترین‌های سال 2020 را به‌صورت مجانی در اینترنت قرار دادند تا مردم در خانه بمانند و وضعیت قرنطینه حفظ شود. البته در اروپا و آمریکا مقاومت‌های جدی‌ای صورت گرفت که هم تولید فیلم‌ها و هم اکران‌شان متوقف نشود. آلمان به هر شکلی بود، جشنواره برلین را برگزار کرد و ایتالیا هم درحال برگزاری فستیوال ونیز است. فقط کن بود که هرچه فرانسوی‌ها تلاش کردند لغو نشود، بالاخره این اتفاق افتاد.

کریستوفر نولان در ابتدای شیوع کرونا و متوقف شدن پروژه‌های فیلمبرداری، این تعبیر را به کار برد که ستاره‌ها نهایتا به ویلاهای خود عقب‌نشینی می‌کنند اما کارگران فیلم‌ها، آنهایی هستند که از این وضع ضرر خواهند کرد... بله! فاجعه‌ای رخ داده بود و همه حس می‌کردند که اگر این وضع ادامه پیدا کند، صنعت سینمای جهان، چیزی که برای بنا شدن سازه آن 120 سال تلاش شده بود، چنان فروخواهد ریخت که ممکن است بازسازی‌اش به راحتی ممکن نباشد.

در بهار ۲۰۲۰، با فصلی برای سینما مواجه شدیم که مقدار متوسط فیلم دیدن مردم جهان، در مقیاس کلی، ۵۱ درصد رشد داشت؛ اما مقدار فیلم دیدن آنها در سالن‌های سینما تا نزدیک عدد صفر پایین آمد. یک فصل جدید در نوع نمایش فیلم‌های سینمایی آغاز شده بود و بسیاری از فیلم‌ها مستقیما روانه منازل می‌شدند.

وقتی کرونا آمد، ‌بخش قابل‌ملاحظه‌ای از مردم دنیا را به مصرف‌کنندگان افراطی محصولات سرگرمی تبدیل کرد. در ابتدای سرایت کرونا به کشور‌های غربی و به‌عبارتی پیش از جدی شدن قرنطینه سراسری در این کشورها، تلویزیون توسط افرادی که خودشان ماندن در خانه را ترجیح می‌دادند، در مقیاسی بسیار بیشتر از قبل دیده شد، اما به‌دلیل ضرر سنگینی که کسب‌وکار‌ها و صنایع، بابت پاندمی کرونا متحمل شده بودند، تلویزیون‌‌ها در ادامه با مشکل جذب تبلیغات بازرگانی مواجه شدند. این مشکل با لغو مسابقات ورزشی و درنتیجه ملغی شدن پخش آنها از این کانال‌‌ها شدت بیشتری هم پیدا کرد.

اما وی‌اودی‌‌ها یا همان پخش‌کننده‌‌های streaming services از این وضعیت نفع بیشتری بردند. آمار‌ها نشان می‌دهد اکنون 4.54 میلیارد نفر از مردم دنیا کاربر اینترنت هستند که این رقم نسبت به زمان مشابه خود در سال گذشته، افزایشی بیش از هفت درصد داشته است که ‌بخشی از آن به‌سمت سرویس‌‌های استریم روانه شد. هیچ شرکتی در دنیا به اندازه نتفلیکس از این جریان بهره نبرد. دیزنی‌پلاس هم که برای رقابت با نتفلیکس، این سرویس دیرپای استریم، از پاییز امسال افتتاح شد، با توجه به شرایط پیش‌آمده توانست صعود قابل‌توجهی در آمار‌ها و شاخص‌هایش داشته باشد؛ هرچند کمپانی دیزنی در مقیاسی کلی‌تر از جانب پاندمی کرونا صدمه هم خورده و ازجمله پارک‌‌های تفریحی آن که به‌عنوان دیزنی‌لند شناخته می‌شوند، تقریبا در تمام دنیا تعطیل شده‌اند.

در هشتم آوریل 2020 برابر با 20 فروردین 1399، دیزنی‌پلاس اعلام کرد تعداد مخاطبان آن به بیش از 50میلیون مشترک جهانی رسیده، این درحالی است که تعداد مشترکان آنها تا اوایل ماه فوریه (اواسط بهمن‌ماه)، به حدود 29 میلیون نفر رسیده بود و حالا دیزنی‌پلاس پیش‌بینی می‌کند تا سال 2024، بین 60 تا 90 میلیون مشترک در جهان داشته باشد. اما نتفلیکس سال 2019 را با 167 میلیون مشترک در جهان به پایان رساند که 61 میلیون نفر از آنها در ایالات‌متحده بودند. پیش‌بینی می‌شد در سه‌ماهه اول سال 2020، مشترکانی به تعداد هفت‌میلیون نفر به این رقم اضافه شوند، اما کرونا باعث شد این صعود تا حدود 16 میلیون نفر پیش برود. از اینجا به بعد بود که سیل آثار سینمایی به سمت وی‌‌اودی‌ها سرازیر شد. صاحبان بعضی از این آثار ابتدا در برابر نمایش فیلم‌شان در فضای آنلاین مقاومت می‌کردند اما کم‌کم راضی شدند.

تعدادی از این فیلم‌ها عبارت بودند از:

تور جهانی ترول‌ها

تهیه‌کنندگان «تور جهانی ترول‌ها» که دنباله انیمیشن «ترول‌ها» در سال 2017 است، اعلام کردند در تاریخ 10 آوریل، یعنی همان روزی که قرار بود این فیلم در سینماها نمایش داده شود، برای دانلود دیجیتالی در دسترس است.

پرندگان شکاری

«پرندگان شکاری»، فیلم کمپانی برادران وارنر، تنها 46 روز از اکران سینمایی‌اش را پشت‌سر گذاشته بود که همزمان با ادامه نمایش خود روی پرده‌ها، به‌صورت دیجیتال قابل خریداری شد.

شکار

«شکار» که یک فیلم ترسناک است، نخستین‌بار پاییز گذشته به‌دلیل جنجال درمورد محتوای خشن آن ناگزیر از تأخیر در اکران شد و سپس بعد از افتتاحیه‌اش در 13 مارس مجددا به‌دلیل ویروس کرونا از اکران کنار گذاشته شد. این فیلم اکنون امکان پخش در استریم را دارد.

مرد نامرئی

«مرد نامرئی» فیلم ترسناکی با بازی الیزابت ماس است که ​​از زمان اکران خود در 26 فوریه در سینماها نزدیک به 65 میلیون دلار به‌دست آورد و با اینکه فروش گیشه‌ای‌اش خوب پیش می‌رفت، حالا و زودتر از موعد برای پخش در VOD قرار دارد.

 اما

«اما» اقتباسی از رمان جین آوستین در تاریخ 21 فوریه با انتشار محدودی افتتاح شد و در گیشه 10میلیون دلار فروش بلیت داشت تا اینکه همه‌گیری کرونا سینماها را تعطیل کرد و حالا این فیلم خیلی زودتر از موعد در VOD  قرار گرفته است.

 خونین

«خونین» فیلم طنز وین دیزل در تاریخ 6 مارس افتتاح شد و 10 میلیون دلار قبل از تعطیلی سینماها درآمد داشت. این فیلم اکنون در VOD موجود است.

راه بازگشت

فیلم «راه بازگشت» با بازی بن‌افلک که از زمان افتتاحش در 6 مارس، 13 میلیون دلار در سینماها به‌دست آورده بود، کمتر از سه هفته بعد، در 24 مارس به VOD آمد.

به پیش

فیلم انیمیشن «به پیش» محصول کمپانی‌های دیزنی و پیکسار جمعه 20 مارس برای خرید در دسترس کاربران VOD قرار گرفت. این فیلم در تاریخ 3 آوریل در VOD خود کمپانی دیزنی به نام دیزنی‌پلاس بارگذاری شده بود.

هرگز، به ندرت، گاهی اوقات، همیشه

«هرگز، به ندرت، گاهی اوقات، همیشه» داستان دو پسرعموی نوجوان اهل روستای پنسیلوانیاست که به نیویورک سفر می‌کنند‌. این فیلم در جشنواره ساندنس به نمایش درآمد و موفق به دریافت جایزه ویژه هیات داوران شد و بدون بلیت‌فروشی در گیشه، از تاریخ سوم آوریل در VOD در دسترس قرار گرفت.

آرتمیس فاول

«آرتمیس فاول» اقتباس دیزنی از یک رمان فانتزی به همین نام است که توسط کنت برانا کارگردانی شده و اکران آن در تاریخ 29 مه در سینماها آغاز شد، اما اکنون به‌طور انحصاری در دیزنی‌پلاس عرضه می‌شود. کالین فارل و جودی دنچ ازجمله ستارگان این فیلم هستند.

مرد کارگر

اکران سینمایی «مرد کارگر» در 27 مرداد به‌دلیل تعطیلی سینماها لغو شد و این فیلم از تاریخ پنجم ماه مه از طریق VOD به نمایش درآمد.