اشعار خوب، قطعات معمولی

به گزارش «فرهیختگان»، سال‌هاست که بسیاری از خوانندگان در ماه محرم قطعاتی را با حال‌وهوای عاشورا و امام حسین(ع) می‌خوانند. در دهه‌های 70 و 80 که بازار انتشار آلبوم‌های فیزیکی داغ بود، برخی خوانندگان دست‌کم یک قطعه را به یاد و نام ماه محرم و عاشورا منتشر می‌کردند، حتی آلبوم‌هایی تولید شدند که تماما به موضوع ماه محرم و شهادت اباعبدالله(ع) اختصاص داشت. در سال‌های اخیر و با وفور تولید قطعات موسیقی به‌جای آلبوم، تعداد و تنوع تولیدات عاشورایی بیشتر شد و در این میان البته کسانی بودند که راه کسب شهرت را در میانبر حضور در تلویزیون به‌واسطه خواندن آهنگ‌های مذهبی و دینی می‌دیدند. در محرم امسال که خاص‌ترین محرم‌ 50 سال اخیر محسوب می‌شود، برخی خوانندگان قطعاتی را در فضای مجازی منتشر کرده‌اند که البته اکثر آنها اصطلاحا «هیت» نشدند و مورد استقبال فراوان مخاطبان قرار نگرفتند. البته تعدادی از این خوانندگان فارغ از اقبال مخاطبان، نذر کرده‌اند که هرسال یک یا دو قطعه را برای امام حسین(ع) و اهل بیت‌شان بخوانند.

اشک زلال صنعتگر

غلامرضا صنعتگر، خواننده مشهور موسیقی پاپ که سال‌های اخیر درگیر بیماری است، امسال و در همکاری با محمدرضا چراغعلی اثری تازه را تقدیم مخاطبان کرده است که «اشک زلال» نام دارد. این اثر را چراغعلی بر سروده‌ای از علیرضا قزوه ساخته و مرکز موسیقی حوزه هنری تهیه‌کننده آن است. با صدای صنعتگر پیش از این، تک‌آهنگ‌های دیگری چون «قبولم کن»، «عشق»، «می‌شه ضامنم بشی» و… منتشر شده است. از قزوه اشعاری زیادی توسط خوانندگان مورد استفاده قرار نگرفته است و شاید انتظار می‌رفت که حاصل این همکاری یک اتفاق خاص در کارنامه کاری صنعتگر باشد، اما درنهایت از کارهای خودش بالاتر و جلوتر نرفته است.

متن ترانه اشک زلال:

اومده محرم از راه دلامون دوباره غوغاست
وقتی که آتیش میگیره خیمه انگار سینه‌ ماست

خیمه‌ها چقد غریبن عاشقا چقد پریشون
ما همه آتیش آهیم وای اگه نباره بارون

دستامون تنگه میدونیم دلامون ولی بزرگه
پیش رو هزار تا دشمن پشت سر هزار تا گرگه

قسمت میدیم به سقا دست خالی برنگردیم
اگه راهمون ندادی دور خیمه‌هات میگردیم

عاشقای تو هنوزم نذرشون اشک زلاله
از حرم یه روز که دورن واسشون هزار ساله

سینه میزنیم و زنجیر یا حسین میگیم دوباره
دل ابرا هم گرفته است کاشکی آسمون بباره

هر چی باشه غربت ما پیش دردای تو هیچه
امسالم حسین حسینه که تو کوچه‌ها میپیچه

افشار و اخشابی

دو قطعه موسیقی با موضوع عاشورا به آهنگسازی عماد توحیدی و خوانندگی قاسم افشار و مجید اخشابی و به تهیه‌کنندگی حوزه هنری ساخته شد. توحیدی، آهنگساز و نوازنده دف و سازهای کوبه‌ای که در کارنامه هنری خود ساخت آلبوم موسیقی متفاوت «ذوالجناح» را با موضوع عاشورا دارد، تازه‌ترین آثارش را با همین مضمون منتشر کرده است. این دو اثر براساس اشعاری از محمود حبیبی‌کسبی و علی داوودی، با تنظیم وحید اختری و به خوانندگی افشار و اخشابی به تهیه‌کنندگی حوزه هنری تولید شده‌اند. این آثار به‌صورت موزیک‌ویدئو با طراحی امین قرایی و کارگردانی حسن اسدی ساخته شده‌اند. توحیدی به‌تازگی در همکاری با مرکز موسیقی حوزه هنری آلبوم «شمس جان» را با صدای داوود آزاد و براساس حکایت اول مثنوی‌معنوی منتشر
کرده است.

چاوشی و «عباس» و «حسین»

محسن چاوشی امسال هم دو آهنگ با نام‌های حسین و عباس منتشر کرده است. قطعاتی که ظاهرا با شعر و تنظیم خودش منتشر شده‌اند و مانند کارهای اخیر چاوشی، تکرار آثار شاخص قبلی او هستند. چاوشی فارغ از موضوعاتی که می‌خواند اگر بخواهد همچنان در موسیقی پاپ کشور بدرخشد باید فکری به حال متن ترانه‌هایش بکند. شاید طرفداران افراطی او همین قطعات اخیر را هم فوق‌العاده بدانند، اما دوستداران عاقل او در مقام مقایسه با قطعات قبلی‌اش می‌توانند رشد یا افت او را تشخیص دهند.

متن قطعه حسین:

از دور ندا داد برادر برده‌اند سر و دست و تنم را
بستند به ناحق ره حق را کشتند گلوی نفسم را
دستی که بدادی به خدایت دستان خدا بود بریدند
آن دست ببرد سر هر را خشکاند همه کار و کسم را
بی‌دست به دیدار خدا شو خود مست دیدار خدا شو
سیراب شوی از بر معبود من نیز شکستم قفسم را
هرآنچه که دلبستگیم بود از بند دل و جان برادر
دادم به رهش جانم و حتی فرزند صغیر نو رسم را

مخاطب خاص اشرف‌زاده

یکی از قطعاتی که امسال مورد توجه مخاطبان موسیقی قرار گرفته است، تیتراژ برنامه «مخاطب خاص» ویژه محرم و با صدای حجت اشرف‌زاده بود. شعر درست و دلنشین و ملودی صحیح و جذاب باعث شده بود که مخاطب خاص برای شنوندگان تلویزیون و موسیقی قابل احترام و شنیدنی شود. ترانه‌سرایی، آهنگسازی، تنظیم و میکس و مستر قطعه «مخاطب خاص» برعهده او بوده است.

متن ترانه مخاطب خاص:

کجا به فکر تو نباشم کجا به یاد تو نیفتم
اگر سرودم از تو خواندم اگه نوشتم از تو گفتم

بشور از گلوی آواز هجوم ابرهای غم را
به بغض‌های من بیاویز کتیبه‌های محتشم را

من از رفیق کم نخوردم من از غریبه کم ندیدم
رفاقتی که از تو دیدم من از برادرم ندیدم

تو پیگیر دلشوره‌های منی پریشونی شب‌های منی
سکوتم سکوتی پر از عطر سیب تو جغرافیای صدای منی

رفیق روزهای تشویش امید لحظه‌های حساس
ضریح دست‌های گرمت پناه من مخاطب خاص

تمام خاطرات معتمدی

محمد معتمدی به‌مناسبت فرارسیدن ماه محرم و تاسوعا و عاشورای حسینی، تک‌آهنگ «تمام خاطرات من» را خواند و در دسترس مخاطبانش قرار داد. پیش از این و به مناسبت‌های مختلف مذهبی، معتمدی قطعات دیگری را نیز تهیه و پخش کرده بود. ترانه‌سرای تک‌‌آهنگ «تمام خاطرات من» میلاد عرفان‌پور است و محمدرضا چراغعلی آهنگسازی آن را به عهده داشته است. تهیه‌کننده اثر نیر مرکز موسیقی حوزه هنری است.

متن ترانه تمام خاطرات من:

خدا به سرخی غروب نوشته است نام تو
قیام کرده آسمان فقط به احترام تو

من از همیشه و هنوز دلم شکسته با غمت
تو راز بارانی و من نمی‌شود نگریمت

تو ابتدای زیستن تو ابتدای بودنی
تو از همیشه بوده‌ای و تا همیشه با منی

دلی شکسته هر کجا غم تو در میانه است
غم تو آبروی قصه‌های عاشقانه است

تویی که با تو بودن است ادامه‌ حیات من
نمی‌روی ز خاطرم تمام خاطرات من تمام خاطرات من

تویی که چشمه‌های اشک روان شده به راه تو
منم که تشنه می‌دوم به سوی خیمه‌گاه تو به سوی خیمه‌گاه تو

تو ابتدای زیستن تو ابتدای بودنی
تو از همیشه بوده‌ای و تا همیشه با منی

دلی شکسته هر کجا غم تو در میانه است
غم تو آبروی قصه‌های عاشقانه است

خدا به سرخی غروب نوشته است نام تو
قیام کرده آسمان فقط به احترام تو

سرگذشت آهنگران

صادق آهنگران از مداحان پیشکسوت کشورمان که طی سال‌های اخیر علاوه‌بر حضور در عرصه نوحه‌خوانی مصائب اهل بیت(ع) در عرصه تولید آثار موسیقایی مرتبط با مضامین مذهبی و آیینی نیز فعالیت می‌کند طی روزهای گذشته تک آهنگ «سرگذشت» را با شعری از میلاد عرفان پور و آهنگسازی بهنام صبوحی در دسترس مخاطبان قرار داد. این اثر به همت مرکز موسیقی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی تولید شده است. تلاش آهنگران برای پیوند بین مداحی و موسیقی آیینی در سال‌های اخیر هرچند منتقدانی داشته اما طرفداران خاص خودش را از میان نسل‌های مختلف جذب کرده است و به مسیرش ادامه می‌دهد.

متن قطعه سرگذشت:

تو زینت دل‌هایی ‌ای اشک حماسی
از کربلا می‌آیی ‌ای اشک حماسی

عشق است نام چشمه‌های اشک لبریز
از چشم‌های شیرمردان سحرخیز

آن خویشتنداران از خود بار بسته
فرمانده گردان‌های دل‌های شکسته

نام حسین است سر بند آنان کز سرگذشتند
جان‌های عاشق چشم انتظار این سرگذشتند

هرگز ننوشیدند آن رندان سر مست
هر قدر شد آن قمقمه این دست و آن دست

بر لب رجز‌های یل ام‌البنین بود
دستی به ماشه دستی دگر بر زمین بود

با جوهر کمیاب خون بستند پیمان
آن خط‌شکن‌هایی که نشکستند پیمان

نام حسین است سر بند آنان کز سرگذشتند
جان‌های عاشق چشم انتظار این سرگذشتند

ما بارها از نیل با ایمان گذشتیم
از هفت‌خان سقفی دوران گذشتیم

هشدار عاشورا همین امروز و فرداست
این تازه آغاز حسینی بودن ماست

این روضه‌ها این نوحه‌ها غوغای جان است
آماده‌باش لشکر صاحب زمان است

خلعتبری و قصیده سر

«قصیده سر» یکی از تازه‌ترین آثار موسیقایی مرتبط با ایام سوگواری شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) بود که با شعری از حمیدرضا برقعی، آهنگسازی فردین خلعتبری و خوانندگی حامد سلطانی در اختیار مخاطبان موسیقی قرار گرفته است. گفتنی است سال‌ها پیش، خلعتبری در تجربه‌ای موفق آلبوم «شب دهم» را با صدای علیرضا قربانی و برای موسیقی متن و تیتراژ سریالی با موضوع تعزیه و عاشورا منتشر کرد. خلعتبری این بار هم برای موضوعی عاشورایی آهنگ ساخته و خواندن آن را به حامد سلطانی سپرده است. این قطعه با توجه به وزن شعر، بیشتر حال‌وهوای حماسی دارد و از این نظر با قطعات احساسی دیگر در این حوزه متفاوت است.

متن قطعه قصیده سر:

به نام نامی سر، بسمه‌‌تعالی سر
بلندمرتبه پیکر، بلندبالا سر

فقط به تربت اعلات، سجده خواهم کرد
که بنده‌ی تو نخواهد گذاشت، هرجا سر

قسم به معنی لایمکن‌الفرار از عشق
که پر شده است جهان، از حسین سرتاسر

نگاه کن به زمین! ما رأیت الا تن
به آسمان بنگر! ما رأیت الا سر

سری که گفت: «من از اشتیاق لبریزم
به سرسرای خداوند می‌روم با سر

هر آنچه رنگ تعلق، مباد بر بدنم
مباد جامه، مبادا کفن، مبادا سر»

حرم عشق از بردیا

بردیا صدرنوری، آهنگساز و نوازنده پیانو همزمان با فرا رسیدن ایام سوگواری شهادت امام حسین(ع) و ماه محرم تک‌آهنگ «حرم عشق» را منتشر کرده است. این اثر موسیقایی قطعه‌ای از آلبوم «فراقی» است که سال ۱۳۹۶ براساس ملودی‌های عاشورایی در قالب بداهه‌نوازی پیانو پیش‌روی مخاطبان قرار گرفته بود. این نوازنده و آهنگساز درباره دلایل بازنشر این اثر موسیقایی گفت: «امسال فضای متفاوت فرهنگی و اجتماعی را تجربه می‌کنیم که به‌واسطه ویروس کووید-۱۹ رقم خورده و زندگی انسان‌ها را در سراسر جهان تحت‌تاثیر قرار داده است. من بر این باورم این فضای متفاوت در محرم امسال، فرصت و زمان مناسبی برای مطالعه و تدقیق در فلسفه قیام امام حسین(ع) و آزادگی اوست و در این میان موسیقی می‌تواند به عمق این تفکر کمک کند. پس این آهنگ برای گرامیداشت یاد و خاطره سرور و سالار شهیدان بازنشر شده است.» البته طی سال‌های گذشته هنرمندان مختلفی ازجمله استاد جواد معروفی آلبوم عاشورا را با الهام از ملودی‌های عاشورایی منتشر کرده بودند.