نقش بی‌بدیل حسینیان در تاریخ‌نگاری محققانه انقلاب

به گزارش «فرهیختگان»، جواد منصوری از مبارزان انقلاب اسلامی و معاون مرکز اسناد انقلاب اسلامی و از همراهان قدیمی مرحوم روح‌الله حسینیان است که سال‌ها در کنار رئیس فقید مرکز اسناد انقلاب اسلامی در زمینه تاریخ‌پژوهی فعالیت کرده است.  «فرهیختگان» به بهانه درگذشت روح‌الله حسینیان به سراغ او رفته است.

با توجه به اینکه روح‌الله حسینیان نقش مهمی در تدوین تاریخ سیاسی بعد از انقلاب داشتند، درباره نقش ایشان در تاریخ‌نگاری انقلاب و حضور در مرکز اسناد صحبت کنید.

مرحوم حجت‌الاسلام روح‌الله حسینیان به دلیل سوابق تحصیلی، مبارزاتی و سمت‌هایی که داشت معتقد بود جریان تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی باید مستند و گسترده باشد تا از تحریف‌ها و انحرافات جلوگیری شود، از این رو مدتی در دهه 60 و 70 در کنار مسئولیت‌های اجرایی، در این زمینه نیز مشغول بود.

در سال 1374 با نظر مقام‌معظم‌رهبری ایشان به ریاست مرکز اسناد انقلاب اسلامی منصوب شد؛ از آن زمان تاکنون یعنی معادل 25 سال ایشان هم مطالعه تاریخ معاصر و هم نظارت بر مجموعه‌ای از آثاری که در این زمینه تالیف و چاپ می‌شد، را برعهده داشت، لذا مرکز اسناد در طول این مدت حدود 1000 کتاب در زمینه‌های مختلف تاریخ معاصر را چاپ و منتشر کرده و خود ایشان مجموعه‌ای به نام انقلاب اسلامی را نوشته که یکی از کتب مرجع در مراکز مطالعاتی پیرامون انقلاب اسلامی است.

مهم‌ترین آثاری که با هدایت و زیر نظر مستقیم ایشان انجام شد، چه آثاری است؟

نزدیک به 250 کتاب خاطرات شخصیت‌های تاثیرگذار در تاریخ معاصر در مرکز اسناد به چاپ رسیده که زیرنظر ایشان بوده است؛ همانند کتاب مرحوم فلسفی که مستند و مشروح و دقیقی است، همچنین کتاب‌هایی درباره مسائل و موضوعات مربوط به جریان تاریخ معاصر و انقلاب اسلامی همانند قضایای جریان سکولاریسم، جریان‌های مختلف سیاسی یا جریان روابط خارجی در این دوران که در این مرکز کار شد.

  در دوره ریاست مرحوم حسینیان در 3 زمینه تاریخ، تحقیق و مستندسازی کارهای مهمی شد

تعدادی کتاب نیز درخصوص مسائل مختلف به همراه اسناد چاپ شده است؛ همانند کتاب قیام 15 خرداد که روایت اسناد است و دو جلد بوده و 800 سند دارد و بسیاری از این اسناد قبل از انتشار کتاب دیده نشده بود.

بنابراین در دوران ریاست ایشان در مرکز اسناد، در سه زمینه اعم از تاریخ، تحقیق و مستندسازی تاریخی کار انجام شده است. از سوی دیگر حدود هزار و 200 کار نیز در این زمینه‌ها انجام شده است؛ البته تعدادی کتاب‌های کوچک جیبی برای نسل جوان هم چاپ شده که درباره موضوعات مهم انقلاب به‌صورت ساده و خلاصه بوده و اطلاع‌رسانی می‌کند.

یکی از مهم‌ترین کتاب‌های خودشان هم تاریخ سیاسی تشیع است.

بله، این در زمینه دیگری است. ایشان تالیفات شخصی هم داشتند که می‌توان به تفسیر قرآن به نام تفسیر آفتاب اشاره کرد که در دو جلد منتشر شده است. همچنین چند جلد کتاب درباره عقاید اسلامی اعم از توحید، نبوت، معاد و تاریخ تشیع کار شده است که خارج از کار مرکز اسناد بوده است. ایشان در این زمینه هم در منزل کارهایی انجام می‌داد.

نوع مواجهه حسینیان با اصلاح‌طلبان در دهه 70 و 80 قابل‌توجه است؛ نحوه مواجهه ایشان با جریانات برانداز و اصلاح‌طلبان تندرو چگونه بود؟

یکی از خصوصیات مرحوم حسینیان این بود که با جریان‌های انحرافی، جریان‌های غرب‌گرا و جریانات ضدانقلاب هیچ مماشات و سازش و ملاحظه‌ای نداشت و به صراحت با این جریانات برخورد می‌کرد.

  بعد از فتنه 88 تعداد 25 جلد کتاب درباره این موضوع در مرکز اسناد تدوین و منتشر شد

 طبیعتا آنها از این وضع بسیار ناراحت بودند؛ مثلا بعد از فتنه 88 ایشان 25 جلد کتاب درباره این موضوع در مرکز اسناد تدوین و منتشر کرد؛ طبیعتا کسانی که این جریانات را ایجاد کردند علیه ایشان می‌شوند و به دروغ می‌گویند حسینیان در قضایای 88 دست داشت، درحالیکه اصلا چنین چیزی وجود نداشته است بلکه ایشان در تحقیق و سند جمع کردن و کتاب تدوین کردن فعالیت داشتند.

بنابراین ایشان در مورد سیاست و افراد ملاحظه‌ای نداشتند و به صراحت نظر خود را بیان می‌کردند. یکی از خصوصیات ایشان ناراحتی درخصوص ملاحظات و مصلحت‌اندیشی‌هایی بود که در جمهوری اسلامی وجود دارد.  از سوی دیگر چندین کتاب در مرکز اسناد چاپ شد که به‌صورت مستند ماهیت بسیاری از این جریانات انحرافی را کاملا روشن کرده است. طبیعتا آنها آرام نخواهند نشست و به همین دلیل انواع اتهامات را بیان می‌کنند.

عناوین کتاب‌های مرکز اسناد که منجر به جنجال شد و با مدیریت ایشان به چاپ رسید را به خاطر دارید؟

بله. کتاب‌های متعددی وجود دارد. نقش بهائیان در جریان 88، نقش انگلیس در جریان 88 ازجمله کتاب‌هایی است که الان در خاطر دارم. اگر کسی فهرست کتاب‌های مرکز اسناد را بگیرد قطعا متوجه می‌شود این مرکز در جهت مبارزه علنی با جریان انحرافی چه تلاش فوق‌العاده‌ای داشته است.