به گزارش «فرهیختگان»، متن یادداشت سفاهی شیخ‌علی اسدی، مبلغ ایرانی تشیع در لبنان به شرح ذیل است:

سیدالشهدا(ع)؛ عامل برادری بین ملت‌‌ها

عموما با اینکه دشمنان سعی کرده‌اند روابط شیعه و سنی را در لبنان به هم بریزند و مثلا یکی از بزرگ‌ترین اقداماتی که برای رسیدن به این هدف انجام داده‌اند، قتل رفیق حریری بود، اما همچنان روابط بین شیعه و سنی در این کشور برادرانه است.

 این نگاه مسالمت‌آمیز براساس آگاهی‌ای است که پدید آمده و اکثرا روابط مردم با هم خوب است و با هم ازدواج هم می‌کنند، همسایه و فامیل و دوست و رفیق هم هستند و... البته در برخی مناطق مشکلاتی وجود دارد. در برخی نواحی تندروی هایی از هر دو طرف وجود دارد ولی اکثرا، خصوصا بین علمای دین، تلاش شده که این روابط برادرانه باشد. خیلی از علمای دینی اهل سنت در مراسم محرم شرکت می‌کنند، سخنرانی می‌کنند و درباره مظلومیت امام حسین(ع) صحبت می‌کنند. خیلی از جلسات علنی بین علمای سنی و شیعی برگزار می‌شود. دوستانه با هم شرکت می‌کنند، در ختم و دیگر مراسم‌ها هم شرکت می‌کنند. مسیحیان هم به دو گروه تقسیم می‌شوند. یک‌سری از مسیحیان هستند که آگاهی ندارند و نمی‌خواهند آگاهی داشته باشند و اصولا طرفدار غرب و آمریکا هستند. برخی هم هستند که نسبتا جمعیت بالایی دارند، آنها امام علی(ع) و امام حسین(ع) را می‌شناسند. حتی برخی پدران روحانی و راهبان مسیحی در مراسم محرم شرکت می‌کنند و درباره مظلومیت امام حسین(ع) صحبت می‌کنند. درباره عدالت امام علی(ع) بسیار صحبت می‌کنند. به‌خصوص جرج جرداق، شعر درباره امام علی(ع) نوشته و جبران خلیل‌جبران هم که از شعرای مسیحی است، درباره امام علی(ع) نوشته است. چون نویسنده‌‌های مسیحی درباره اهل‌بیت نوشته‌اند، عموما مسیحیان هم اهل‌بیت را می‌شناسند و در مراسم‌‌ها شرکت می‌کنند و با شیعیان رابطه خوبی دارند.معمولا عزاداری‌‌های محرم به‌نحوی است که بین ملت‌‌ها برادری ایجاد می‌کند. مانند ایرانی‌ها و عراقی‌ها. بین ملت لبنان نیز همین‌طور است و شاید خیلی بیشتر هست. شیعیان لبنان 40-30 سال پیش به دو دسته تقسیم شدند و با هم جنگیدند، جنگ داخلی داشتند و از هم کینه زیادی داشتند اما این محرم و امام حسین(ع) بود که کینه‌‌ها را برداشت. الان از برادر به هم نزدیک‌ترند. مجالس آنها با هم مشترک است و این مجالس باعث شد این برادری بیشتر شود و حتی ادیان و مذاهب دیگر را هم نزدیک کرد، چون پیام امام حسین(ع) و مجالس ایشان به مردم دنیا و به ملت‌‌ها و ادیان و مذاهب دیگر این است که هدف ما دفاع از مظلوم است، هر مظلومی که باشد. این مساله را مردم حس می‌کنند.

سنت‌‌های اقامه عزا در لبنان

عزاداری‌‌های لبنان به این صورت است که در حسینیه، مسجد یا در خانه برگزار می‌شود. در حسینیه‌ها، ابتدا یک قاری، قرآن می‌خواند و اگر ماه محرم باشد، یک روحانی سخنرانی می‌کند. بعد مداح روضه می‌خواند و یک مداح دیگری سینه‌زنی می‌کند. در اینجا مداح روضه‌خوان غیر از مداحی است که سینه‌زنی ‌می‌خواند. مداح روضه‌خوان عموما باید شیخ باشد حتی اگر ملبس نباشد. در خیلی از مجالس، همان روحانی که سخنرانی می‌کند، روضه را هم می‌خواند. ولی مداح سینه‌زن، روحانی و طلبه و شیخ نیست و فقط سینه‌زنی‌خوان است که در لبنان به آن رادود می‌گویند؛ یعنی کسی که سینه‌زنی می‌خواند ولی طلبه یا روحانی نیست. منظور از رادود کسی است که تکرار‌ها را به مردم می‌گوید. در سینه‌زنی مردم باید یک جمله را تکرار کنند. به همین دلیل به او رادود می‌گویند.عموما در کشور‌های عربی و روضه‌خوانی‌‌های عربی این‌چنین است؛ یعنی در کشور‌های جنوب خلیج‌فارس، عراق و بحرین. عزاداری‌‌های خوزستان هم مانند عراق است. خود من در اهواز 3-2 سال سخنرانی کردم و روضه خوانده‌ام و بعد همان روش را در لبنان هم اجرا کردم. در سبک عزاداری یک شیوه دیگر هم دارند که وسط زمین استادیوم ورزشی، تئاتر حسینی برگزار می‌کنند که در ایران به آن تعزیه‌خوانی می‌گویند. مردم اطراف زمین فوتبال جمع می‌شوند و بازیگران با اسب و لباس مخصوص، وسط میدان واقعه عاشورا را به‌عنوان تئاتر بازی می‌کنند. این گسترده شده و در خیلی از روستا‌های لبنان برگزار می‌شود. در برخی روستا‌ها تعزیه‌خوانی می‌کردند و حتی از روستا‌های دیگر هم به آن مراکز می‌آمدند. یک روستایی در لبنان هست به نام «مَجدَل سِلِم» که تعزیه‌خوانی معروفی دارد. البته لبنانی‌‌ها راهپیمایی روز عاشورا هم دارند.

سنت تعزیه‌خوانی لبنان به زمان رضاخان برمی‌گردد. در زمان رضاخان پهلوی، خیلی از ایرانی‌‌ها از ایران فرار کردند و به‌سمت سوریه و لبنان آمدند. این ایرانی‌‌هایی که در جنوب لبنان در آن زمان مستقر شدند، سنت تعزیه‌خوانی را وارد لبنان کردند و از آن زمان این امر منتشر شد و سال به سال پیشرفته‌تر و بهتر شد.

مرحله دوم به زمانی برمی‌گردد که ایرانی‌‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وارد لبنان شدند. آنها بسیار تاثیرگذار بودند چون سنت روضه‌خوانی عمومی، در همه روستاها، حسینیه‌‌ها و منازل، همانند الان نبود. حتی حجاب زنان مثل الان نبود. الان حجاب در لبنان زیاد شده است. وقتی ایرانی‌‌ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وارد لبنان شدند خیلی تاثیر گذاشتند.

روضه‌خوانی‌‌ها ابتدا از خوزستان وارد لبنان شد، به جوانان مومن و انقلابی لبنانی آموزش داده شد و الان لبنان از این حیث غنی است. به‌دلیل اینکه بسیاری از روحانیون و علمای ایرانی خصوصا خوزستانی که زبان عربی بلد هستند، با اینکه آن زمان بسیار خطرناک بود و مردم درگیر جنگ داخلی بودند، به لبنان آمدند و در روستا‌ها و شهر‌های مختلف روضه‌خوانی کردند. همزمان بسیاری از جوانان ایرانی، همراه علمای ایرانی به لبنان آمدند و روضه خواندند و روضه‌خوانی را آموزش دادند. خیلی از جوانان لبنانی در این زمینه آموزش دیدند و هم روضه‌خوانی یاد گرفتند و هم وارد حوزه علمیه شدند و روحانی هستند. الان خود آنها آموزش می‌دهند و این باعث شده که این سنت بسیار گسترش یابد. درحال‌حاضر در هر شهر و روستایی، 20-10 روضه‌خوان و مداح هست. این از آثار پیروزی انقلاب اسلامی در لبنان بود. قبل از این عادت تعزیه‌خوانی از زمان رضاخان توسط شیعیانی که از ایران فرار کردند، گسترش یافت و حالا روضه‌خوانی هم دارند.البته لبنان با اینکه هیچ روضه‌خوان، مداح و سخنرانی نداشت، روحانی زیاد داشت. حضور روحانیون در لبنان از صد‌ها سال پیش است و بزرگ‌ترین علمای اسلام از لبنان هستند. همانند حر عاملی که در حرم امام رضا(ع) دفن است. یا شیخ بهایی اصالتا لبنانی است و تا پنج سالگی در لبنان بود. شهید اول و شهید ثانی، علامه کَفعَمی و...، همه از علمای لبنان هستند؛ ولی روضه‌خوان‌‌ها و مداحان با پیروزی انقلاب اسلامی و آمدن ایرانی‌‌ها به لبنان آموزش دیدند و حالا به‌حدی رسیده که روضه‌خوان‌‌ها و نوحه‌خوان‌‌های لبنانی به کشور‌های دیگر، خصوصا کشور‌های اروپایی می‌روند و برای لبنانی‌‌ها و اعرابی که در آن کشور‌ها سکونت دارند، می‌خوانند. سالیانه ده‌‌ها روضه‌خوان و مداح لبنانی به کشور‌های اروپایی و آمریکایی می‌روند تا برای شیعیان در آن کشور‌ها نوحه‌خوانی و مداحی کنند. درحقیقت لبنانی‌‌ها بعد از اینکه وارد‌کننده نوحه‌خوان بودند، الان صادرکننده شده‌اند. البته به‌خاطر کرونا امسال این مراسم نیست و مجالس عمومی هم نیست و به‌صورت آنلاین یا از طریق تلویزیون برگزار می‌شود.مجالس عمومی را هم مسئولان و هم سیدحسن نصرالله گفته‌اند که همه مردم، امسال به‌صورت آنلاین برگزار کنند. یعنی در روستا‌ها یا مسجد برگزار شود و فیلمبرداری شود و از طریق کابل‌‌های داخلی برای تلویزیون‌‌ها فرستاده شود یا از طریق فیس‌بوک پخش مستقیم شود چون همه آنجا فیس‌بوک دارند.

عمق نفوذ پیام رهایی‌بخش سیدالشهدا(ع)

پیام رهایی‌بخش امام حسین(ع) که هم عدالت و هم آزادی دارد، اتفاقا مساله‌ای است که بین مردم لبنان به‌خوبی جا افتاده است و این عزاداری‌‌ها صرفا در حد رسمی نیست که هر سال باید انجام شود. شاید بیشترین اعتقاد در بین اعتقادات دینی ما که بین مردم لبنان به‌خوبی جا افتاده، همین رهایی‌بخشی سنت اقامه مجالس امام حسین(ع) است. هدف از اقامه این مجالس، زنده نگه‌داشتن این حرکت است. اینکه با اقامه این مجالس، از آنها دفاع و به آنها کمک کنیم. سال‌‌های سال است که ما این‌چنین از مردم فلسطین دفاع می‌کنیم. با اینکه آنها شیعه نیستند، ولی هدف ما، چنانکه از پیام امام حسین(ع) و پدر بزرگوارشان امیرالمومنین(ع) برمی‌آید این‌چنین بود که همه‌جا از مظلوم در برابر ظالم دفاع کنیم. امام علی(ع) در وصیت خود می‌گوید ضد ظالم و همراه با مظلوم باشید و مهم نیست دین و مذهب آن مظلوم چیست. مهم رهایی‌بخشیدن مظلوم از چنگال ظالم است. لذا مردم این مساله را خوب فهمیده‌اند که پیام امام حسین(ع) چیست. جمله معروف گاندی نیز وجود دارد که گفته «از حسین آموختم چگونه مظلوم باشم و پیروز شوم.» این جمله را تقریبا همه مردم لبنان حفظ هستند و در جا‌های مختلف نوشته می‌شود. با اینکه گاندی مسلمان نبوده است، چنین جمله‌ای گفته و در لبنان هم روی غیرشیعه‌‌ها و حتی غیرمسلمانان تاثیر داشته است. این نشان می‌دهد که پیام امام حسین(ع) یک پیام‌ رهایی‌بخش جهانی، بدون نگاه به مذاهب و ادیان است.

نگاه لبنانی‌‌ها به مردم ایران هم از رهگذر عشق به اهل‌بیت و به امام حسین(ع) می‌گذرد. لبنانی‌‌ها مردم ایران را مردمی می‌بینند که از جان و دل عاشق اهل‌بیت و امام حسین(ع) هستند. این عشق ایرانی‌‌ها به اهل‌بیت زبانزد عام و خاص در لبنان است. به‌طور ویژه بعد از اوج گرفتن شبکه‌‌های اجتماعی و یوتیوب و...، ویدئو‌های حاج‌محمود کریمی، حاج‌مهدی رسولی یا میرداماد و... منتشر شد. خصوصا در اربعین ایرانی‌‌ها را خوب می‌بینند که از جان و دل عاشق اهل‌بیت هستند و این در لبنان زبانزد عام و خاص است.

روی همین حساب، نگاه به ایرانی‌‌ها یک نگاه برخاسته از عشق به اهل‌بیت است و این عشق به ایرانی‌‌ها را در دل لبنانی‌‌ها و حتی عراقی‌‌ها بیشتر کرده و همین است که ما را یکی و متحد می‌کند. آنچه برادری بین ملت‌‌ها را قوی کرده، همین نگاه و عشق به اهل‌بیت است. نگاه لبنانی‌‌ها این است که همه عاشق اهل‌بیت هستیم و ایرانی‌‌ها شدیدتر هستند و برایشان دوست‌داشتنی است که ایرانی‌‌ها چطور از جان و دل عشق به اهل‌بیت می‌ورزند.شیعیان لبنان وقتی ایرانی می‌بینند شاد می‌شوند اما این مختص شیعیان نیست. حدود 16 سال پیش سفری کردم به شهر صیدا در لبنان که اصولا یک شهر سنی‌نشین است. یکی از دوستان همراه من بحرینی و دیگری لبنانی بود. به یک رستورانی رفتیم که صاحب آن سنی بود و وقتی فهمید من از ایران هستم، من را بغل کرد و بوسید. چون می‌دانند ایرانی‌‌ها عاشق اهل‌بیت هستند و رهبران دفاع از مستضعفان و مظلومان جهان هستند. هیچ کشوری در دنیا نیست که همانند ایران ثابت کرده باشد هدف اولش دفاع از مظلومان و مستضعفان است؛ بدون اینکه نگاهی به مذهب و دین آنها داشته باشد. برای ما مهم این است که از مظلوم دفاع کنیم، هر جای دنیا که باشد. این را مردم لبنان و غیرلبنان خوب فهمیده‌اند، همان‌طور که مردم بوسنی با اینکه شیعه نیستند، این مساله را خوب فهمیده‌اند. وقتی ایرانی می‌بینند الله‌اکبر می‌گویند. این بدین معناست که ایرانی‌‌ها در موضع دفاع از مظلوم هستند.