به گزارش «فرهیختگان»، اعلان مفاد توافقات عراق و آمریکا نشان میدهد نگرانی برخی مقامات عراقی از سفر مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق به آمریکا بیجهت هم نبوده است. وی در جریان این سفر با طرف آمریکایی به توافقاتی دست پیدا کرد که در بغداد بر سر آن اختلافات جدی وجود دارد. الکاظمی در دور دوم گفتوگوی راهبردی بغداد-واشنگتن، تقریبا به تمام آن چیزی که دونالد ترامپ بهدنبال آن بود، رضایت داد و با طرف آمریکایی بر سر افزایش تعاملات و نفوذ آمریکا در حوزههای نظامی، امنیتی و اقتصادی عراق به تفاهم رسید. هواپیمای الکاظمی بامداد چهارشنبه در خاک آمریکا به زمین نشست و قرار بود پنجشنبه پس از دیدار با مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا و دونالد ترامپ خاک این کشور را ترک کند، اما بهدنبال درخواست برخی اعضای کنگره و مراکز اقتصادی، پژوهشی و سیاسی، نخستوزیر عراق سفر خود را تمدید کرد.
روز گذشته دونالد ترامپ و مصطفی الکاظمی در بیانیه مشترکی از شراکت راهبردی بغداد و واشنگتن خبر دادند. براساس این بیانیه «شراکت راهبردی عراق و آمریکا مبتنیبر تمایل مشترک در زمینه برقراری امنیت و رونق [کشور] است.» در ادامه این بیانیه بدون اشاره به اذعان مقامات عراقی به همکاریهای ایران در مبارزه با عناصر سازمان تروریستی داعش، از آمریکا بهدلیل حمایت از عراق تشکر کرده و واشنگتن را عامل اصلی در شکست داعش معرفی کرده است. بندهای دیگر این بیانیه نیز بهنوعی حاکی از ادامه یافتن حضور نظامیان آمریکایی در عراق است: «با یکدیگر، ائتلاف بینالمللی ضد سازمان داعش به رهبری آمریکا و نیروهای امنیتی عراق توانستند داعش و خلافت آن را نابود کنند. ما به هماهنگی ادامه میدهیم بهخاطر اینکه مطمئن شویم داعش دیگر برای عراق یا هر کشور دیگری تهدید محسوب نمیشود.» در این بیانیه همچنین آمده است: «ما بار دیگر، بر پایبندی طولانیمدت به هماهنگیهای امنیتی دوجانبه در راستای ساخت توان ارتش عراق و مقابله با اقداماتی که منافع مشترک ما را تهدید میکند، تاکید میکنیم. همکاری امنیتی ما اساس توسعه همکاری در زمینههای اقتصادی، انسانی، سیاسی و فرهنگی را تشکیل میدهد.»
درحالی الکاظمی حاضر به امضای این بیانیه شده است که برخی از حامیان او در جریان مامور کردن وی به نخستوزیری هشدار داده بودند درصورت مطرح نشدن موضوع اخراج نظامیان آمریکایی از عراق در دیدارهای وی با مقامات آمریکایی، پس از بازگشت از واشنگتن وی را از سمت ریاست دولت عزل خواهند کرد. برخلاف این هشدارها الکاظمی ترجیح داد بهجای جریانات سیاسی به درخواستهای کاخ سفید توجه داشته باشد و حتی مصوبات پارلمان فعلی کشورش را نیز نادیده بگیرد. اصلیترین مورد نادیده انگاشته شده در این سفر مصوبه دیماه پارلمان عراق مبنیبر اخراج نظامیان آمریکایی از خاک عراق بود. این مصوبه بهدنبال به شهادت رساندن شهید قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران و شهید ابومهدی المهندس نایبرئیس حشدالشعبی عراق توسط پهپادهای ارتش آمریکا، با درخواست دولت وقت عراق در پارلمان بهتصویب رسیده بود. این مصوبه ملی بهصراحت در بیانیه مشترک نخستوزیر عراق و رئیسجمهور آمریکا که در آن بر شراکت راهبردی بین دوکشور تاکید شده بود، رد شد.
تضمین حضور نظامی آمریکا
رئیسجمهور آمریکا ساعاتی پیش از دیدار با نخستوزیر عراق اعلام کرده بود که کشورش متعهد به خروج نیروهای آمریکایی در یک بازه زمانی سهساله است. او همچنین از کاهش چشمگیر نیروهای آمریکایی در عراق صحبت کرده و مدعی شده بود اکنون «سربازان بسیار کمی» در عراق دارد و این نیروها آنجا هستند «تا هر زمان ایران دست به اقدامی زد به عراق کمک کند.»
برای بررسی این سخنان رئیسجمهور آمریکا منابع قابل اتکایی در دسترس نیست، زیرا واشنگتن از اساس اطلاعاتی درباره میزان نظامیانش در خاک عراق و نیز نقلوانتقالات خود را به دولت بغداد اطلاع نمیدهد. در ورای این مساله ارتش آمریکا خود را مالک حریم هوایی عراق نیز میداند و جنگندهها، پهپادها و هلیکوپترهای آمریکایی بدون اطلاع و مجوز ارتش عراق بر فراز آسمان این کشور دست به عملیات میزنند.
ترامپ در این کنفرانس خبری در ادعایی دیگر و با نادیده گرفتن مصوبه پارلمان عراق مبنیبر اخراج نیروهای آمریکایی که براساس طرح دولت وقت عراق تصویب شده بود، گفت: «امیدوارم روزی که عراق را ترک میکنیم آنان برای امنیت خود نیازی به ما نداشته باشند.»
بررسی اظهارات مقامات آمریکایی درطول یکسال گذشته و آنچه در دیدار میان الکاظمی و ترامپ گفته شد همگی بر خلاف مساله «عقبنشینی آمریکا از عراق» هستند. پیشتر مارک اسپر، وزیردفاع آمریکا اعلام کرده بود که آمریکا مستقیما نقشی در عراق نخواهد داشت و خواستار فعالیت بیشتر ناتو در این کشور شده بود؛ مسالهای که همگان از آن بهعنوان تنها تعویض نام نظامیان آمریکایی در عراق نام برده بودند. بر این اساس نظامیان آمریکایی دیگر مستقیما از سوی واشنگتن به عراق اعزام نشده، بلکه درقالب ساختار ناتو در این کشور ماندگار میشوند.
الکاظمی نیز پس از دیدار با ترامپ به نقل از وی ادعا کرد: «نیروهای آمریکایی طی سه سال آتی، از عراق خارج خواهند شد و آنان درپی استقرار نیروهای خود در خارج از عراق هستند.» اما با اینحال نخستوزیر عراق درموضعی متناقض که نیازمند حضور بلندمدت نظامیان آمریکایی در عراق است، در پیامی توئیتری اعلام کرد عراق و آمریکا وارد فاز تازهای از همکاری در مبارزه با داعش خواهد شد. وی در ادامه نیز بار دیگر از آمریکا بهدلیل حمایتهای نظامیاش از عراق تشکر کرد و نوشت: «از رئیسجمهور ترامپ و دوستان آمریکاییمان برای کمک به عراق در جنگ علیه تروریسم تشکر میکنم.»
دستور ضدمردمی آمریکا به بغداد
گفته میشود در دیدار سران آمریکا و عراق، ترامپ از الکاظمی خواسته است حشدالشعبی را منحل کند. پیشتر نیز در دیدار پمپئو در دیدار با فواد حسین وزیرخارجه عراق که کمی زودتر از الکاظمی وارد آمریکا شده بود از دولت عراق خواست تا با اخراج شبهنظامیان [حشد الشعبی] از شهرهای آزادهشده عراقی کنترل آنها را به پلیس این کشور واگذار کند. وی همچنین در اظهاراتی تفرقهافکنانه که بهنوعی مداخله در امور عراق نیز تلقی میشود، ادعا کرد: «گروههای شبهنظامی باید تحتکنترل نخستوزیر عراق درآیند و امنیت این کشور باید به پلیس واگذار شود.» گروههای مقاومت عراق البته در بیانیهای درباره دیدار مصطفی الکاظمی نخستوزیر کشورشان با دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا نوشتند: «الکاظمی باید اجرای تصمیم ملت عراق که بهخاطر آن تظاهرات کردند و همچنین تصمیم پارلمان و دولت برای اجرای اخراج نیروهای اشغالگر از کشور را در اولویت خود قرار دهد، چراکه حضور و نقضهای این نیروها خارج از توافق چارچوب راهبردی و تجاوز آشکار به حاکمیت و کرامت عراق است.» این گروهها همچنین با انتقاد از نخستوزیر عراق گفتند از اینکه دیدار الکاظمی با ترامپ شامل اجرای مصوبه اخراج کامل نظامیان اشغالگر آمریکا نبود، شوکه شدیم.