به گزارش «فرهیختگان»، روزهای حساس کرونایی، شرایط سخت و محدودیت‌های عجیب‌وغریب به ایستگاه محرم رسید. از مدت‌ها قبل، از همان روزهای اوج و ابتدایی کرونا تا الان عده بسیاری از مردم و محبان اهل‌بیت(ع) نگران این روزها بودند؛ نگران ایام محرم، عزاداری‌ها و شرایط خاصی که بر آنها حاکم خواهد شد. به هرشکل و طریقی کمی مانده به محرم و در جریان جلسات متعدد شرایط خاص و ضوابط مشخصی برای برگزاری عزاداری‌ها تبیین و تایید شد. اکثر قریب به اتفاق هیئات هم به این ضوابط و شرایط خاص لبیک گفتند و بر مبنای آن برنامه‌ریزی کردند. منتها در این بین اتفاقات و حواشی‌ای درحال وقوع است که خیلی به مذاق مردم و مسئولان برگزاری هیئات خوش نمی‌آید. یکی از مواردی که از همان ابتدای شیوع کرونا و مدیریت این بیماری در کشور حسابی در ذوق می‌زد، ناهماهنگی‌ها و تناقض‌هایی بود که به دفعات رخ می‌داد. این‌بار و به اذعان مسئولان برگزاری مراسم ماه محرم، این ناهماهنگی‌ها علی‌رغم اتمام‌حجتی که چند وقت پیش صورت گرفته بود، به این موضوع هم رسیده و مشکل‌آفرین شده است. به یاد داریم که مسئولان ستاد ملی کرونا و بسیاری دیگر از مسئولان کشور بارها و خصوصا در ایام ماه مبارک رمضان و... بیان کردند که بیشترین حد رعایت پروتکل‌های بهداشتی معمولا از سوی همین هیات‌ها و اماکن مذهبی و مردم رعایت شده است لذا نگرانی‌ها برای ماه محرم حتی در شرایط حساس کنونی بیشتر از سایر امور پرریسک نیست. با این همه اما ناهماهنگی‌های موجود (برای مثال ماجرای عدم‌برگزاری مراسم در فضای بسته درصورتی که پیش از این سقف 6 متری حسینیه‌ها و اماکن مذهبی شرایط لازم بود) کمی حاشیه‌ساز شده و برنامه‌ریزی بسیاری از هیئات را در کشور دچار مشکل جدی کرده است. در رابطه با این مساله و ایضا اصل تفاوت در برگزاری مراسم در محرم امسال با سنوات گذشته با چند نفر از ذاکران حضرت اباعبدالله الحسین(ع) گفت‌وگویی را انجام دادیم و علاوه‌بر آن برنامه تعداد زیادی از هیئات شاخص در تهران و کشور را هم اعلام و منتشر کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

جواد حیدری:

  در محرم بیشتر از رمضان پروتکل‌ها را در مسجد ارگ رعایت می‌کنیم

جواد حیدری، مدیرعامل موسسه فرهنگی هنری قدیم‌الاحسان (هیات حاج‌منصور ارضی) در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به برگزاری مراسم عزاداری محرم امسال گفت: «بچه‌های امام‌حسین یاد گرفته‌اند تکلیف خود را انجام دهند. اقامه عزا همانند اقامه نماز است، نمی‌توانید ایستاده بخوانید، نشسته بخوانید، مسافر هستید شکسته بخوانید ولی نماز را باید بخوانید. در جلسه‌ای که با معاون وزیر و حاج‌آقا قمی داشتیم، دکتر رئیسی جمله زیبایی گفت که چرا بیمارستان‌ها را تعطیل نمی‌کنید؟ مگر شهید ندادید؟ اما تکلیف دارید و وظیفه است و باید پای کار بایستید.

ما هم در دستگاه امام‌حسین(ع) وظیفه داریم. با فاصله عزاداری می‌کنیم. روضه و گریه را بیشتر می‌کنیم، تعداد جلسات را بیشتر می‌کنیم، در محلات روضه سیار راه می‌اندازیم. عزاداری امام‌حسین راه‌های مختلفی دارد. شخص عزادار هیچ مشکلی برای اقامه عزا ندارد، امام‌صادق(ع) یک الگویی به ما داده که مانند مادر جوان‌مرده برای امام‌حسین(ع) عزاداری کنید. مادر جوان‌مرده نه دنبال خیمه است، نه صوت است بلکه در گوشه‌ای عزاداری می‌کند. درنهایت این است که جداگانه می‌نشینیم ولی عزا را برگزار می‌کنیم. حضرت‌آقا اینقدر به ستاد کرونا اهمیت داده و احترام قائل شده ولی متاسفانه آنها انگار نمی‌توانند تصمیم بگیرند و هر دقیقه هرکسی یک چیزی می‌گوید، این بسیار زشت است و حرف آقا در این میان شهید شده است. انتظار داشتیم همان زمان که آقا مختصات را بیان کرد، ستاد ملی مقابله با کرونا یکی، دو روز بعد یک پروتکل زیبا و منسجم ارائه می‌داد و آن زمان اگر کسی رعایت نکرد می‌توانست یقه او را گرفت. شما یک هفته یک چیزی می‌گویید، در جلسه با ما یک چیزی گفتند، بیرون جلسه حرف‌ها تغییر کرد و این زیبنده نیست. حرف ما در جلسه همین بود که مطلبی منتشر شود و همان اجرایی شود. اینها می‌گویند هیات برگزار نشود، حداقل 50 صنف اقتصادی را با این تصمیمات زمین زدند. می‌دانید چقدر از اصناف در ماه محرم روزی یک‌ساله خود را می‌بردند. ترسی در مردم انداختید که پرچم دم خانه خود نمی‌زنند. الان هرجایی را ببینید مثلا در پمپ‌بنزین نمازخانه را بسته‌اند. یعنی همه‌جا باز است، فقط مکان‌های مذهبی باید بسته باشد.

تا امروز هر اجتماعی برگزار شد و هیچ‌کسی برای نظارت و رصد نیامد و یک شب قبل از محرم به یادشان آمده هیاتی برگزار می‌شود. این رفتار علمی و خداپسندانه هم نیست. آنچه مهم است اینکه مردم عزاداری خود را می‌کنند. هیات حاج‌منصور در ماه رمضان هم سردمدار برگزاری مراسم بود، از ستاد کرونای تهران هم اعلام شد از چیزی که ما گفتیم جلوتر هستید. تونل ماشین، تونل افراد، کف کفش، ماسک، اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی، ضدعفونی هوشمند و... انجام شد. در ماه محرم نیز بیشتر از پروتکل‌هایی که در ماه رمضان اجرا شد، در مسجد ارگ برگزار می‌شود. هرسال دو هزار نفر در داخل مسجد بودند و عزاداری می‌کردند امسال 300 نفر خواهند بود. بقیه در فضای باز خواهند بود و در این فضا هم مردم با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی خواهند بود. نکته مبهمی در مسجد ارگ نداشتیم و نداریم.»

 علی پورکاوه:

هم ماسک، هم مواد ضدعفونی‌کننده و هم فاصله‌گذاری اجتماعی

علی پورکاوه، مداح جوان و سرشناس دیگری بود که در ارتباط با مدل برگزاری هیئات و مراسم مذهبی با «فرهیختگان» به گفت‌وگو پرداخت و ضمن انتقاد از ناهماهنگی‌های به وجود آمده در سطح ستاد ملی کرونا خاطرنشان کرد: «حضرت آقا فرمودند از ستاد ملی کرونا تبعیت شود، ما هم اطاعت کردیم. رعایت فاصله‌گذاری انجام می‌شود، از مواد ضدعفونی‌کننده نیز استفاده می‌شود، 20هزار ماسک برای عزاداران امام‌حسین(ع) آماده کردیم. جواز فعالیت هم گرفته شد، سازمان تبلیغات به چندهزار هیات دیگر در این زمینه جواز فعالیت داده است، پس تا اینجا نکته مبهمی وجود ندارد، منتها یک روز قبل از محرم می‌گویند فعالیت در فضای بسته ممنوع است. باید بگویم ما اگر اصراری هم بر برگزاری مراسم می‌کنیم برای هیات‌های امام‌حسین(ع) است. ما باید بدانیم چه کار کنیم؟ بلاتکلیف هستیم! ما بیرون تهران یعنی احمدآباد مستوفی هستیم و به مسائل مختلف و پروتکل‌های بهداشتی اهمیت زیادی داده‌ایم و مشکل خیلی خاصی نداریم. اما آن هیاتی که تلاش زیادی برای برگزاری عزاداری در این شرایط داشته با این اظهارات متناقض و متفاوت تکلیفش چیست؟ همه هیئات اعم از هیات میثم مطیعی، حاج‌منصور و... چون در مکان مسقف قصد برگزاری مراسم دارند باید تعطیل شوند؟ این تصمیم یک‌باره دو روز مانده به محرم انصاف است؟ باید یک فکر جدی و درست شود.

بحث فعالیت دوهزار هیات است و این درحالی است که بحث محرم است و انقلاب ما از محرم است. نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران از محرم و صفر است. شهدا و مدافعان حرم ما از هیئات بیرون آمدند. این شهدا از پارتی‌ها بیرون نیامده‌اند، این شهدای ما از سواحل خزر و شمال تهران بیرون نیامده‌اند. هیات امام‌حسین(ع) مدافع حرم تربیت کرده است. برخی هیات‌ها فضای باز دارند و می‌توانند فعالیت کنند و داخل هیات هم می‌توانند براساس پروتکل‌های بهداشتی مردم عزاداری کنند ولی باید تکلیف هیات‌ها از خیلی قبل‌تر مشخص می‌شد تا این‌طور بلاتکلیف نباشند. خیلی از هیئات هم هزینه کردند و هم برنامه‌ریزی، این‌طوری همه‌چیز دم محرم به‌هم می‌ریزد.»

احد قدمی:

  سقف محل برگزاری مراسم را باز گذاشتیم

احد قدمی هم چند دقیقه‌ای با «فرهیختگان» در رابطه با برگزاری هیئات مذهبی در ماه محرم امسال گفت‌وگو کرد و ضمن انتقاد از رویه‌ای که ستاد ملی در پیش گرفته است، خاطرنشان کرد: «در هیات‌ها طبق منویات مقام‌معظم‌رهبری پروتکل‌های بهداشتی و تصمیم ستاد ملی کرونا اجرا خواهد شد، هرچند هر روز ستاد ملی کرونا یک حرفی می‌زند، شما ببینید وقتی با شاعر شعر و سبکی را تصمیم می‌گیریم دیگر دو شب مانده به محرم نمی‌توانند این را تغییر دهند. روی این شیوه و سبک کار شده است. دو هفته پیش دستورالعمل‌هایی را مصوب کردند و یک‌باره دو روز قبل محرم حرف دیگری را بیان می‌کنند. دوهزار هیات در کل کشور تعطیل می‌شود. این مسئولان مغرضانه برخورد می‌کنند. قبلا آقا بیان کرده بود قشری که بیشترین پایبندی را به پروتکل‌های بهداشتی دارند، قشر مذهبی و هیاتی است. حضرت‌آقا به ما اعتقاد دارد و احتیاج نیست هر روز برای ما پروتکل مشخص کنید.

ما سرباز ولایت هستیم و طبق منویات مقام‌معظم‌رهبری پیش می‌رویم. اینهایی که برای هیات پروتکل مشخص می‌کنند آیا برای مترو، بازارها، پاساژها، سینماها و... پروتکل مشخص می‌کنند؟ در جاده شمال در تعطیلات رعایت پروتکل بهداشتی می‌بینید؟ حرفی هم بزنید می‌گویند جلوی تفریحات مردم را نگیرید! بچه‌هیاتی و مذهبی چه تفریحاتی دارند؟ آنها اماکن مذهبی برای زیارت می‌روند و هیات برای عرض ادب می‌روند، اینها هم عشق قشر مذهبی جامعه است. از یک‌سو ما اعلام می‌کنیم تابع ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم و از سوی دیگر دوگانگی‌ها و سه‌گانگی‌ها را می‌بینیم. این وسط بلاتکلیف مانده‌ایم. در هیات ما امسال قرار بود خیمه بزنند با اینکه گفته بودند سقف هیات با سقف بالای 6 متر فضای باز محسوب می‌شود ولی باز هم به بچه‌ها گفتیم سقف خیمه باز بماند. با وجود اینکه احتمال داده می‌شود باران بیاید ولی تاکید کردم این مسئولان ما در همین تصمیم خود ان‌قلت می‌آورند و همین هم شد. خیلی از هیات‌ها هزینه کردند و برای مراسم آماده شدند، قبل از محرم طرف قرض می‌کند تا پولی در هیات و مراسم بیاید. از ابتدای تاریخ همین بود و جلسه سیدالشهدا مردمی برگزار شده است. الان هم همین است و مردم خودشان کار را پیش می‌برند، چشم‌انتظار کمک از سوی دولت نیستیم، ولی حداقل انتظار سنگ‌اندازی هم نداریم.»

حنیف طاهری:

  کسی مثل هیاتی‌ها پای کار و گوش به فرمان نیست

حنیف طاهری، مداح هیات عبدالله‌ابن‌حسن(ع) در ارتباط با وضعیت برگزاری هیئات در محرم امسال با «فرهیختگان» به گفت‌وگو پرداخت و ضمن تشریح وضعیت موجود و مصائبی که پیش‌روی مردم و مسئولان برگزاری مراسم وجود دارد، گله‌هایی از مسئولان کشور و ستاد ملی کرونا داشت و گفت: «محرم بسیار متفاوتی را نسبت به محرم‌هایی که تاکنون تجربه کردیم پیش‌رو داریم. در آستانه محرم هستیم و برای شیعیان محرم نماد و هویت است. خیلی برای شیعیان محرم اهمیت دارد، پرچم شیعه عزاداری محرم سیدالشهدا است. با این شرایط ویژه طبیعتا روی عزاداری‌های دهه اول محرم ویروس کرونا تاثیر خواهد گذاشت و با پروتکل‌هایی که ستاد مبارزه با کرونا بیان کرده است، مراسم خاص‌تر برگزار خواهد شد ولی مطمئنا پرشورتر برگزار می‌شود. امیدواریم برای امام‌حسین(ع) عزاداری کنیم و معرفت نسبت به سیدالشهدا بیشتر شود. کسانی که می‌ترسند که چه اتفاقی می‌افتد، دلشوره خوب است ولی شک خوب نیست. شک نکنیم امام حسین(ع) نظر لطف می‌کند و مطمئنا خیر ما را در این مرحله در نظر گرفته است و هرچه باشکوه‌تر و باعظمت‌تر این مراسم برگزار می‌شود. امسال دعای عرفه‌ای در پادگان 06 در فضای باز خواندیم و جلسه عید غدیر را داشتیم، یک ماه و نیم است که در پادگان 06 مشغول هستیم که فضای باز برای عزاداران امام‌حسین(ع) مهیا کنیم تا با خیال راحت از جلسه استفاده کنند. تمام پروتکل‌ها در هیات رعایت می‌شود.

گله‌ای داریم که وزارت بهداشت و نهادهای ذی‌ربط به جای اینکه ضمانت از هیات‌ها یا خود سازمان تبلیغات بگیرند، این را می‌فهمند محرم است و عزاداری محرم مطالبه نظام جمهوری اسلامی است. به جای اینکه این نهاد ضمانت بگیرند خود پای کار می‌آمدند و دستورات بهداشتی را عمل می‌کردند و در هیات کمک می‌کردند، به جای اینکه یک گوشه‌ای بنشینند و مطالبه از دیگران داشته باشند خود وسط میدان می‌آمدند، نه اینکه بگویند اگر اتفاقی افتاد چه کسی جواب می‌دهد! اتفاقا خود شما به‌عنوان مسئول باید جواب دهید! وقتی بازارها، متروها و... باز شد کسی جواب داد؟ در این امر که اقتصاد مردم اهمیت دارد، شکی وجود ندارد ولی مگر مسئولان نگفتند پاساژها و نانوایی‌ها و یک‌سری جاها بیشترین عامل شیوع ویروس کرونا هستند، وقتی این شیوع صورت می‌گیرد جلوی آن را می‌توان گرفت؟ کسی از شما برای باز کردن پاساژها و بازارها ضمانتی گرفت؟ کسی بابت بازشدن این اماکن ضمانت داد؟ هیچ ایرادی هم ندارد، ولی چرا برای برگزاری مراسم عزاداری امام‌حسین(ع) ضمانت می‌گیرید؟ هیات و عزاداری دهه اول محرم مطالبه نظام جمهوری اسلامی است، به جای اینکه خود را در مقابل هیات‌ها و عزاداری‌ها قرار دهید، دوش به دوش این هیات‌ها کمک کنید تا این بساط در این شرایط راحت‌تر برگزار شود. ضمانت شرعی بر گردن ماست و قطعا حفظ جان مردم از همه‌چیز برای ما بالاتر است. هیچ جایی همانند هیاتی‌ها موازین بهداشتی را رعایت نمی‌کنند و کسی پای کار و گوش به فرمان همانند هیاتی‌ها نیست.»

  امیر عباسی:

مراسم ما در فضای باز برگزار خواهد شد

امیر عباسی، مداح جوان دیگری بود که در ادامه و در ارتباط با محرم متفاوت سال 99 با «فرهیختگان» به گفت‌وگو پرداخت و ضمن تشریح وضعیت برگزاری هیئات در محرم امسال انتقاداتی به ستاد ملی کرونا داشت و گفت: «حرف مشترک جامعه مداح همین یک جمله است که احساس می‌کنیم مسئولان در این حوزه ما را بازی دادند، یعنی گفتند با رعایت موازین بهداشتی مراسم عزاداری را برگزار کنید اما کمی که جلوتر رفتیم قید‌های جدید اضافه کردند و حرف‌ها چندتا شد. روز عرفه نیز تجربه شد که حقیقتا بین همه قشرها، قشر مذهبی بیشترین رعایت‌ها را داشتند ولی با کمال تاسف روز آخر با توجه به زحماتی که بچه‌ها برای برگزاری هیات داشتند، چنین تصمیمی گرفته شد و محدودیت‌های جدید اعلام شد که قبلا و در جلسات به آنها اشاره‌ای نشده بود.

یک روز مانده به محرم گفته شد در فضای بسته مراسم برگزار نشود. یقین دارم این کار به مشکل برمی‌خورد. خیلی از هیئات با رعایت پروتکل‌های بهداشتی که مصوبه همین آقایان است، مراسم‌های مختلف را برگزار کردند. این تصمیم منصفانه نیست و هیات‌هایی که مکان‌های سربسته هستند و تدارک لازم برای اجرای مراسم مذهبی را داشتند باید چه کار کنند؟ چقدر هیات‌های مهم تهران باید تعطیل شود چون آقایان بی‌تدبیری کردند. نیاز هست تا تدبیری اندیشیده شود تا این مشکل زود مرتفع شود. در ارتباط با هیئاتی که خودم حضور دارم در چند جایی در فضای باز می‌خوانم ولی یکی از هیئات ما در فضای بسته است ولی سقف بالای 6 متر بود، همه امکانات فراهم بود و هزینه شد که مراسم برگزار شود و یک روز مانده به محرم اعلام کردند فضای بسته نباید باشد و تعطیل شود. شما می‌دانید برگزاری یک هیات و هماهنگی‌های آن چقدر زحمت دارد، چقدر هزینه می‌شود، چقدر آدم پای کار می‌آیند و چه پروسه‌ای طی می‌شود، این‌طور نیست که با یک تصمیم خلق‌الساعه همه آنها زیرسوال برود. ما تابع سیاست‌های ستاد بوده و هستیم ولی این مدل سیاستگذاری صحیح نیست و مشکل‌ساز خواهد شد.»

محسن عراقی:

  ما تابع ستاد ملی کرونا هستیم اما رفتار آنها منصفانه نیست

محسن عراقی مداح دیگری بود که به «فرهیختگان» توضیحاتی پیرو برگزاری هیئات در محرم امسال ارائه کرد و گفت: «طبق فرموده حضرت آقا که بیان داشتند مطیع ستاد ملی مبارزه با کرونا هستم، ما هم مطیع به هر پروتکلی هستیم که این ستاد اعلام کند. امسال جلسه ما در میدان امام خمینی(ره) در یک امامزاده برگزار می‌شود. امسال بحث محرم تفاوت زیادی با سال‌های قبل دارد و این بیماری خیلی از کارها را فلج کرد. با این حال پرچم عزای اباعبدالله برافراشته خواهد ماند و بچه‌هیاتی‌ها مثل همیشه پرشور پای کار خواهند بود. بچه‌هیاتی‌ها در همه اتفاقات اعم از سیل، زلزله و این بیماری نفرات اول هستند. زلزله که می‌آید اولین افرادی که وارد منطقه می‌شوند مداحان هستند. بچه‌ها در این بیماری کارهای جهادی زیادی اعم از تهیه و توزیع ماسک انجام دادند. با این حال الان در حق هیات‌ها اجحاف شد. 

کشور ما اگر یک ماه اول قرنطینه می‌شد مردم اینچنین متضرر نمی‌شدند. اگر قرنطینه می‌شد ابتلا در کشور بسیار کاهش داشت و فوتی‌ها زیر 10 نفر می‌رسید، مثل اتفاقی که در ایتالیا رخ داد. این کار را انجام ندادند و باید جاده شمال بسته می‌شد که نشد، مردم در ترافیک به سمت جاده چالوس می‌روند! وقتی افق کوروش و مهدفرش و... باز است و مدام تبلیغ می‌شوند چرا برخی درباره هیات امام‌حسین(ع) این میزان سختگیرانه برخورد می‌کنند؟ اساس انقلاب ما بر پایه محرم و صفر بوده است که بسیاری از آقایانی که الان مخالف برگزاری مراسم محرم هستند در این انقلاب مسئولیت دارند. روی بچه‌هیاتی‌ها فشار وارد می‌شود. ما در هر صورت تابع تصمیمات ستاد هستیم اما این رفتارها منصفانه نیست.

هیات ما در زمان برگزاری عزاداری تمام پروتکل‌های بهداشتی ستاد مبارزه با کرونا را اجرا خواهد کرد اما خیلی ناراحت هستیم که 48 ساعت قبل از محرم اعلام می‌شود برگزاری مراسم در زیر سقف ممنوع است. این کار بسیار زشت است، این بی‌کفایتی نیست بلکه فشار بر عقاید یک جامعه است. با همین بچه‌هیاتی‌ها در زیر باران برای ضدعفونی معابر شهر اقدام کردیم و این را وظیفه خود می‌دانستیم، آن زمان مسئولان ما کجا بودند؟ این مدیریت درستی نیست و حتما آثار و مضرات آن را مشاهده خواهید کرد. با این همه ولی‌امر ما تابع ستاد ملی کروناست و ما هم تابع هستیم و تمام پروتکل‌ها رعایت خواهد شد.»

 * نویسنده: ابوالقاسم رحمانی، دبیرگروه جامعه