به گزارش «فرهیختگان»، اینوتکس 2020 که 22 مردادماه کار خود را آغاز کرده بود، شنبه 25 مردادماه به‌کار خود پایان داد. امسال برگزاری این نمایشگاه متفاوت‌تر از سال‌های گذشته بود و به‌واسطه شیوع ویروس کرونا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، این مراسم به‌صورت آنلاین و مجازی برگزار شد. نمایشگاه امسال اینوتکس با شعار «اکوسیستم نوآوری زیر یک سقف» و با هدف تسهیل برقراری ارتباط میان بازیگران مختلف حوزه فناوری و نوآوری برگزار شد تا با برگزاری آن افراد و فعالان اکوسیستم نوآوری اعم از استارتاپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، سرمایه‌گذاران خطرپذیر، شرکت‌های بزرگ و نهادهای دولتی و حاکمیتی در طول زمان برگزاری، توانمندی‌های خود را ارائه دهند و با دیگر فعالان این حوزه شبکه‌سازی کنند.

پارک علم و فناوری پردیس، از سال 1390 تاکنون رویداد اینوتکس را با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برگزار می‌کند و موفق شده طی هشت دوره گذشته میزبان بیش از 40 هزار بازدیدکننده متخصص و 1400 شرکت‌کننده (غرفه‌دار) از 25 کشور مختلف باشد. تاریخچه برگزاری این نمایشگاه در هشت‌سال گذشته نشان می‌دهد 950 جلسه مذاکره اختصاصی B2B میان شرکت‌کنندگان در نمایشگاه برگزار شده و بیش از 150 تفاهمنامه به امضا رسیده است. اگرچه تا پیش از شیوع کرونا، پیش‌بینی می‌شد برگزاری نمایشگاه اینوتکس در سال 99 پربارتر از سال‌‌های گذشته باشد و در فضایی به مساحت 21 هزار مترمربع و با حضور کلیه اجزای زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور ازجمله استارتا‌پ‌ها، شرکت‌های فناور، سرمایه‌گذاران، شتاب‌دهنده‌ها و مراکز رشد و... برگزار شود، اما ورود ویروس کرونا به کشور، دست‌اندرکاران برگزاری این نمایشگاه را غافلگیر کرد. با وجود این و بنابر اهمیت برگزاری اینوتکس، دبیرخانه این رویداد فناوران تصمیم به لغو برگزاری فیزیکی این نمایشگاه گرفت و درمقابل برای حفظ پویایی نقش‌آفرینان اکوسیستم کارآفرینی کشور، این دبیرخانه برآن شد رویدادها و بخش‌های جانبی اینوتکس را 22 تا 25 مردادماه 1399 به شیوه‌ای خلاقانه و از راه دور به‌صورت مجازی برگزار کند.

سازوکار برگزاری نیز این‌گونه تعریف شد که غرفه‌ها و فضای نمایشگاه به‌صورت 3D مدل‌سازی‌شده و مشارکت‌کنندگان ضمن دریافت این غرفه‌ها، امکان معرفی محصولات یا خدمات خود، اشتراک‌گذاری فیلم، عکس یا کاتالوگ در غرفه مدنظر، گفت‌وگو و چت با بازدیدکنندگان از غرفه، حضور در رویدادهای مجازی و برقراری جلسات با سرمایه‌گذاران و مشاوران استارتاپی را به‌صورت مجازی داشته باشند.

  بخش‌های مختلف اینوتکس 2020

رویدادهای حوزه فناوری و کارآفرینی ابزار مهمی برای همکاری و مشارکت بین صاحبان ایده، صاحبان سرمایه، فناوران و نوآوران است. امسال و با توجه به تفاوت در شکل برگزاری نمایشگاه، اینوتکس در چندین بخش شامل استیج، ‌کوآپ، گیم، تجربه فناوری، کافه‌سرمایه، مشاوران و منتورها، اینوتکس‌پیچ و اینوجوان به‌صورت مجازی برگزار شد.

شرکت‌کنندگان در این نمایشگاه می‌توانستند با ورود به بخش استیج، از برنامه‌های سخنرانی‌ها، رویدادهای شگفت‌انگیز و بررسی ترندهای روز دنیا و چالش‌های آن استفاده کنند. در بخش کوآپ، جلسات B2B بین افراد کلیدی شرکت‌های بالغ و استارتاپ‌‌ها در حوزه‌های مشخص و طبقه‌بندی‌شده برگزار شد. محوریت این جلسات، ایجاد همکاری ثمربخش بین طرفین بود تا به این وسیله منجر به رفع نیاز به بازار، سرمایه، نوآوری سازمانی و حتی افزایش مشتریان شود.

امسال و به‌دنبال برگزاری آنلاین نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی نوآوری و فناوری، بخشی جدید با نام اینوتکس‌گیم به سایت این نمایشگاه اضافه شد که شرکت‌کنندگان در نمایشگاه توانستند با بازی‌های جذاب تحت‌وب، با یکدیگر به رقابت بپردازند. نتایج این مسابقات درنهایت به‌صورت جدول رده‌بندی مشخص و به برترین‌های این مسابقات جوایزی اهدا شد.

لمس فناوری‌هایی که در آینده به زندگی اشخاص وارد می‌شوند یکی از لذت‌بخش‌ترین تجربیات هر فرد است. در این خصوص دبیرخانه نمایشگاه با هدف افزایش جذابیت‌های رویداد و ایجاد حس نشاط بین حاضران، اقدام به دعوت از فراهم‌آورندگان این تکنولوژی‌ها کرد. عرضه این تجربیات در بخشی به‌نام تجربه فناوری در نمایشگاه مجازی اینوتکس گنجانده شد.

کافه‌سرمایه نیز یکی دیگر از بخش‌های اینوتکس بود که فرصتی ویژه برای صاحبان شرکت‌های نوپا و استارتاپ‌ها برای جذب سرمایه و مذاکره با سرمایه‌گذاران بود.

به این ترتیب که شرکت‌کنندگان و غرفه‌داران نمایشگاه با توجه به میزان سرمایه مورد نیاز و حوزه فعالیت و خدمات‌شان به سرمایه‌گذاران متناظر معرفی‌شده و جلسات ویژه‌ای برای آنها ترتیب داده شد.

یکی از بخش‌های مهم اینوتکس، پاویون مشاوران و منتورها بود. در این بخش خدمات مشاوره متناسب با نیاز هر بخش از اکوسیستم نوآوری و فناوری و همچنین با توجه به شرایط خاص کشور یا جهان توسط مشاوران ارائه شد. این امکان برای افراد وجود داشت که با ورود به این بخش و بررسی هریک از مشاوران، منتور موردنظر خود را انتخاب کرده و زمان مشاوره را رزرو کنند. همه‌ساله بخش پاویون منتورشیپ از شلوغ‌ترین بخش‌های نمایشگاه بوده و زمان مشاوران در سریع‌ترین فرصت به‌طور کامل رزرو می‌شود.

اینوتکس‌پیچ نیز یکی از بخش‌های رقابتی نمایشگاه اینوتکس امسال بود که برای سومین سال متوالی رقابتی بزرگ را بین استارتاپ‌های سراسر کشور رقم زد. این رویداد مراحل مختلفی داشت. رقابت اینوتکس‌پیچ با هدف معرفی و سرمایه‌‌گذاری روی ایده‌‌ها و استارتاپ‌‌های مستعد از شهرهای مختلف کشور انجام شد و دبیرخانه نمایشگاه اینوتکس از سرمایه‌گذاران، وی‌سی‌ها، شتاب‌دهنده‌ها و افراد علاقه‌مند برای شرکت در این رویداد و سرمایه‌گذاری روی ایده‌های منتخب دعوت کرد.

اما در بخش اینوجوان نمایشگاه اینوتکس 2020 نیز همانند سال‌های گذشته کارگاه‌‌ها و دوره‌‌های آموزشی تخصصی برای کودک‌ونوجوان برگزار شد. همچنین حضور استارتاپ‌‌های نوجوانان، تجربه استفاده از ابزارهای علمی و یادگیری درکنار آن و تجربه تکنولوژی مطابق با روحیات آنها، باعث تبدیل این بخش به یکی از پربازدیدترین بخش‌‌های اینوتکس شده است. اینوجوان امسال فضای متفاوتی را در نمایشگاه اینوتکس 2020 برای کودکان‌ونوجوانان رقم زد تا علاوه‌بر تمرین ایده‌پردازی، کار تیمی و کسب تجربه، بتوانند همراه با بازی و سرگرمی به‌صورت آنلاین، آموزش‌های لازم را نیز کسب کنند.

  مروری بر آنچه در اینوتکس 2020 اتفاق افتاد

شروع اینوتکس با استقبال 10 هزار نفری مخاطبان از افتتاحیه نمایشگاه همراه بود و این استقبال در طول زمان برگزاری نمایشگاه هم ادامه داشت، چنانکه در روز پایانی نمایشگاه، بیش از 13 هزار نفر به‌صورت آنلاین فینال بخش رقابت‌های استارتاپی اینوتکس (اینوتکس‌بتل) را مشاهده کردند. تمامی بخش‌های جانبی با استفاده از بستر آنلاین نمایشگاه اینوتکس برگزار شدند و استفاده از ابزارهای برخط موجب استقبال بیشتر از برنامه‌های اینوتکس شد. یکی از نقاط‌قوت برگزاری آنلاین نمایشگاه این بود که باعث شد افراد از نقاط مختلف کشور به محتوای اینوتکس دسترسی داشته باشند و بتوانند در این بستر با فعالان حوزه نوآوری و کارآفرینی ارتباط برقرار کنند، مضاف بر اینکه امکان استفاده از بسترهای آنلاین نمایشگاه اینوتکس، پس از پایان نمایشگاه نیز وجود دارد.

در نهمین دوره از اینوتکس بیش از 150 جلسه مشاوره و منتورشیپ در پاویون منتورشیپ برنامه‌ریزی و برگزار شد. در بخش کافه‌سرمایه بیش از 350 جلسه میان سرمایه‌گذاران و استارتاپ‌ها برگزار شد و با توجه به استقبال به عمل آمده امکان ثبت‌نام و تشکیل جلسات پس از زمان رسمی نمایشگاه هم فراهم شد. بخش کوآپ نمایشگاه نیز با هدف برقراری تعامل میان استارتاپ‌ها و شرکت‌های بزرگ فعالیت داشت که در این بخش نیز 30 جلسه برگزار شد. در بخش اینوجوان که هر سال از بخش‌های پرمخاطب نمایشگاه بوده است، 7 ساعت محتوای آموزشی برای نوجوانان ارائه شد که بیش از 100 هزار دقیقه بازدید از آن صورت گرفته است. همچنین در بخش استیج که از روز اول تا سوم نمایشگاه برگزار شد، سخنرانی‌ها، پنل‌ها و مناظراتی برگزار شد که مجموعا 65 صاحب‌نظر در آنها حضور داشتند و دانش و تجربیات خود را به مخاطبان منتقل کردند.

  فعالیت 130 هزار نفر- ساعت

سجاد عباسی‌فشمی، دبیر نمایشگاه اینوتکس 2020 در گفت‌وگو با «فرهیختگان» با اشاره به اینکه طبق روال هرساله، نمایشگاه اینوتکس باید در خردادماه برگزار می‌شد، گفت: «در اسفندماه سال 98 و پس از آنکه ویروس کرونا وارد کشور شد، این نگرانی وجود داشت که برگزاری نمایشگاه به چه شکل خواهد بود. در همان زمان سناریوی محکمی مطرح بود که گفته می‌شد با فرارسیدن فصل تابستان و گرم‌شدن هوا،‌ شیوع کرونا کاهش پیدا می‌کند و ویروس از بین می‌رود. به این ترتیب تا اواخر فروردین‌ماه سال 99 نیز گمان می‌رفت، نمایشگاه به‌صورت حضوری برگزار می‌شود، اما با افزایش روند ابتلا به کرونا و تشدید این بیماری،‌ قرار شد در یک بازه زمانی مشخص،‌ اقدامات لازم برای برگزاری نمایشگاه به‌صورت آنلاین انجام شود. به تمام مشتریان نمایشگاه نیز اعلام شد تا 15 اردیبهشت‌ماه وضعیت برگزاری یا لغو نمایشگاه اعلام می‌شود و درصورت لغو نمایشگاه، هزینه‌ها به آنها بازگردانده خواهد شد.»

به گفته وی، از 15 اردیبهشت‌ماه تا روز برگزاری نمایشگاه مجازی، فعالیت تیم برگزاری نمایشگاه برای طراحی پلتفرم و پیاده‌سازی آن به‌صورت شبانه‌روزی ادامه داشت. به‌جرات می‌توانم بگویم بیش از 130 هزار نفر-ساعت برای راه‌اندازی این نمایشگاه تلاش کردند. نکته قابل‌توجه این است که بخش عمده‌ای از مسئولیت برگزاری نمایشگاه به‌عهده بخش خصوصی بود و از توان بخش خصوصی در این زمینه استفاده شد.

  استقبال بی‌نظیر از نمایشگاه مجازی

عباسی‌فشمی درمورد تجربه برگزاری نمایشگاه اینوتکس به‌صورت مجازی با اشاره به استقبال بی‌نظیر مخاطبان از نمایشگاه ادامه داد: «تعداد مخاطبان به‌قدری زیاد بود که در روز چهارم نمایشگاه (روز پایانی) سرور نمایشگاه برای لحظاتی قطع شد. با وجود اینکه چندین پشتیبان برای سرور‌ها در نظر گرفته شده بود.»

وی افزود: «برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی دو مزیت مهم داشت؛‌ نخست آنکه شرکت‌ها و استارتاپ‌هایی که در شهرستان‌ها بودند و هرساله مشکلات فراوانی برای حضور در تهران و نمایشگاه‌ها داشتند، در اینوتکس امسال به‌راحتی توانستند حضور پیدا کنند و درنتیجه محصولات بیشتری در نمایشگاه به نمایش گذاشته شد. درواقع پراکندگی محصولات و همچنین پراکندگی شرکت‌کنندگان، امسال نسبت به سال‌های گذشته بیشتر بود. مزیت دوم اینکه برگزاری آنلاین نمایشگاه، هزینه شرکت‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه را به شکل قابل‌توجهی کاهش داد چراکه امسال شرکت‌کنندگان هزینه‌های رفت‌وآمد، اقامت، هزینه‌های اجاره غرفه و غرفه‌سازی را نداشتند و در عین حال توانستند در قالب نمایشگاه آنلاین محصولات و خدمات خود را معرفی کنند.»

  30 درصد از سخنران‌ها خارجی بودند

به گفته دبیر نمایشگاه اینوتکس 2020،‌ امسال 30 درصد از سخنرانان حاضر در نمایشگاه از کشورهای خارجی بودند که اغلب آنها افراد مطرح در اکوسیستم‌های فناوری کشورهای پاکستان، ایتالیا، فرانسه، استرالیا و... محسوب می‌شدند.وی با تاکید بر اینکه سال آینده و حتی درصورت از بین رفتن ویروس کرونا،‌ نمایشگاه مجازی قطعا درکنار نمایشگاه حضوری برگزار خواهد شد، ادامه داد: «هدف از برگزاری نمایشگاه مجازی درکنار نمایشگاه حضوری،‌ حضور استارتاپ‌هایی است که در شهرهای دورافتاده ساکن هستند و حضورشان در داخل این رویدادها سخت است.»

فشمی در ادامه با اشاره به مبحث مهمی که در برگزاری نمایشگاه‌های آنلاین مطرح است،‌ گفت: «بحث اصلی در برگزاری یک نمایشگاه آنلاین،‌ وجود زیرساخت‌های لازم است. سه چالش اصلی برق، اینترنت و سرور نقش تعیین‌کننده‌ای در برگزاری یک نمایشگاه مجازی دارد. ما برای برگزاری نمایشگاه اینوتکس 2020 که اولین تجربه برگزاری نمایشگاه مجازی بود،‌ 3 پشتیبان برای برق درنظر گرفتیم. همچنین برای خدمات اینترنت نیز 4 پشتیبان مختلف درنظر گرفته شده بود که با 4 روش انتقال مختلف اینترنت لازم را برای برگزاری این رویداد تامین کردند. علاوه‌بر این 3 مجموعه سرور نیز پشتیبانی سرور نمایشگاه را به‌عهده داشت تا درصورت خرابی یک سرور بتوانیم از سرورهای دیگر استفاده کنیم. خوشبختانه در زمینه برق و اینترنت مشکلی به وجود نیامد،‌ اما همان‌طور که گفته شد در روز آخر نمایشگاه و به‌دلیل حجم زیاد استقبال، یکی از سرورها برای مدت کوتاهی قطع شد و به این نتیجه رسیدیم که نیاز به تعداد سرور بیشتری داریم.»

وی درمورد هزینه‌های برگزاری نمایشگاه مجازی نیز توضیح داد: «اگرچه برخی هزینه‌ها مانند اجاره فضا برای برگزاری نمایشگاه کاهش پیدا کرد، اما ازسوی دیگر درآمدهای حاصل از برگزاری نمایشگاه نیز کاهش یافت. فرض کنید اگر نمایشگاهی با هزینه مشخصی (A تومان) به‌صورت حضوری قرار است برگزار شود، نمایشگاه مجازی با دوسوم این هزینه و البته با سطح کیفی بسیار بالا برگزار شد. درواقع نمایشگاه مجازی یک‌سوم هزینه‌های نمایشگاه حضوری را کاهش داد. اما نکته اینجاست که به همان میزان هم درآمدهای نمایشگاه کاهش یافته است چراکه شرکت‌ها و غرفه‌هایی که در سال‌های گذشته برای حضور در نمایشگاه غرفه و فضا اجاره می‌کردند،‌ امسال نیاز به هزینه‌کردن برای اجاره غرفه نداشتند.»

  خلاقیت ؛حرف اول در شرایط کرونا

 عباسی‌فشمی با بیان اینکه برای برگزاری نمایشگاه مجازی از تجربه کشورهای دیگر نیز استفاده شد، گفت: «پس از آنکه قرار شد نمایشگاه به‌صورت مجازی برگزار شود،‌ چندین ایده که در کشورهای خارجی پیاده‌سازی شده بود، بررسی شد. برای مثال در یکی از کشورهای خارجی، نمایشگاه به‌صورت ماشینی برگزار شده بود. به این شکل که استیج بسیار بزرگی طراحی‌شده و مخاطبان می‌توانند داخل خودروی خود نشسته و از سخنرانی سخنرانان استفاده کنند. یا حتی غرفه‌ها در یک محوطه بزرگی قرار داشت که بازدیدکنندگان می‌توانستند با ماشین از کنار آن عبور و از محصولات بازدید کنند. درنهایت با بررسی چندین ایده، توانستیم پلتفرم برگزاری نمایشگاه را به این شکل طراحی و اجرا کنیم. همزمان با برپایی این نمایشگاه، نمایشگاه‌های دیگری نیز در حوزه کارآفرینی و استارتاپ نیز در کشورهای دیگر اعلام کردند که تصمیم به برگزاری نمایشگاه به‌صورت مجازی دارند.»وی معتقد است کرونا شرایطی را در صنعت برگزاری رویداد ایجاد کرد که میان تمام کشورهای دنیا یکسان است و در این شرایط یکسان، نوآوری و خلاقیت حرف اول را می‌زند و هرکس اولین‌بار یک پلتفرم را ایجاد کند، برگ‌برنده‌ای خواهد داشت.

* نویسنده: زهرا فریدزادگان، روزنامه‌نگار