به گزارش «فرهیختگان»، مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل بین‌الملل و آینده‌پژوه سیاسی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ضمن بررسی گام دوم آمریکا برای جبران شکست قطعنامه ضدایرانی در آستانه انتخابات این کشور به تحلیل چرایی شکست این قطعنامه در شورای امنیت برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران پرداخت که مشروح این مصاحبه در ادامه آمده است.

باتوجه به شکست قطعنامه آمریکا علیه ایران در شورای امنیت تحلیل شما از رای کشورها و همراه نشدن آنها با آمریکا چیست؟

آنچه در صحن شورای امنیت سازمان ملل متحد و رای‌گیری ایمیلی آن ملاحظه می‌شود، نشان‌دهنده نوعی واگرایی کشورهای متحد آمریکا دربرابر سیاست‌های یکجانبه‌گرا و رادیکالیزه‌شده ترامپ در کاخ‌سفید تلقی می‌شود، اما در عین‌حال باتوجه به پیش‌بینی‌های انجام‌شده براساس سیگنال‌های موجود به وضوح عدم توفیق ایالات‌متحده آمریکا در این رای‌گیری مشخص شده است.

به بیان ساده‌تر، خود آمریکایی‌ها به‌خوبی می‌دانستند رای آوردن این پیش‌نویس در شورای امنیت سازمان ملل متحد امری ناشدنی تلقی می‌شود و رای آوردن آن بسیار ضعیف است، لذا ایالات‌متحده آمریکا تلاش داشت با مطرح کردن آن زمینه‌ساز یک حرکت جدی‌تر در ارتباط با تهران باشد.

11 رای ممتنع و دو رای مخالف دربرابر دو رای مثبت دومینیکن و ایالات‌متحده آمریکا ازمنظر حقوقی دربرگیرنده این معنا است که 11 رای نیم‌بند موافق با دو رای موافق درمقابل دو رای مخالف چین و روسیه قرار گرفته است که دارای حق وتو هستند.  به‌واسطه آنکه ماده27 منشور سازمان ملل متحد رای ممتنع و شرکت نکردن اعضا در این جلسه را مسکوت گذاشته است، بالطبع رای ممتنع رای مخالف محسوب نمی‌شود و درصورتی‌که روسیه و چین رای ممتنع می‌دادند، این پیش‌نویس به تصویب می‌رسید.

  آمادگی یک حرکت دیگر علیه تهران از زوایای پنهانی قطعنامه اخیر است

بنابراین باید گفت این رای‌گیری و نحوه اجرای آن زوایای پنهانی را در خود نهفته دارد که ازمنظر حقوقی نشان‌دهنده آمادگی یک حرکت دیگر علیه تهران محسوب می‌شود؛ به این معنا که ایالات‌متحده آمریکا با این رای‌گیری و مقدمات ناشی‌از آن به‌گونه‌ای توانسته است زمینه‌هایی را به‌وجود آورد که در پرتو آن مساله ایران مطرح و زوایای گوناگونی از افکار عمومی را به خود جلب کند.

در این چارچوب باتوجه به این معنا ایالات‌متحده آمریکا ازسوی روسیه دعوت شده تا در پرتو ایجاد یک جلسه بین 1+5 یعنی پنج قدرت جهانی به‌علاوه آمریکا و ایران موضوع پرونده هسته‌ای ایران را بار دیگر مطرح و زوایای گوناگون این موضوع را از این جهت بازشکافی کنند.

این طرح‌ها و تلاش‌ها موید چه نکته‌ای در چارچوب اتفاقات فعلی است؟

 نشان‌دهنده این امر است که ازمنظر حقوقی روسیه به‌گونه‌ای ایالات‌متحده آمریکا را دعوت به مذاکرات 5+1 می‌کند و پیشنهاد پوتین نیز دربرگیرنده همین معنا است و تا حدودی می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد فشار بیشتر برای ایران ازطریق آمریکا، فعال کردن بند ماشه و فشارهای بیشتر بر تهران در چنین فضایی قلمداد شود. لذا آنچه هم‌اکنون رخ داده، اگرچه یک ظاهر پسندیده در چارچوب نوع رای‌گیری دارد و کشورهای اروپایی و دیگر اعضای غیردائم به آن رای ممتنع دادند، اما درعمل باید بگوییم تکیه بر چنین موضوعی نمی‌تواند چندان بایسته به‌نظر برسد، اگرچه این پیروزی شایسته‌ای قلمداد می‌شود.

اگر آمریکا به‌سمت مکانیسم ماشه برود، ایران باید چه واکنشی داشته باشد؟

آمریکایی‌ها اجازه نمی‌دهند زمینه‌های کاهش فشار بر ایران در نظام بین‌الملل حاصل شود. تحریم‌های فشرده و اکنون آنچه آمریکایی‌ها مدعی آن هستند یعنی ضبط چهار نفتکش ایرانی که رئیس‌جمهور ایران آن را تکذیب می‌کند، اما ایالات‌متحده آمریکا آن را مورد تایید قرار می‌دهد، نشان‌دهنده ایجاد فضای اصطکاک بیشتر بین تهران و واشنگتن به‌رغم فعالیت رسانه‌ای درجهت نشان دادن نوعی واکنش مثبت ازسوی واشنگتن برای مذاکره است.

  فعال کردن مکانیسم ماشه با چالش خروج آمریکا از برجام روبه‌رو است

 آمریکایی‌ها در راستای فعال کردن مکانیسم ماشه از یک‌سو و به‌رای گذاشتن مجدد نقض تحریم ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد برمی‌آیند؛ البته فعال کردن مکانیسم ماشه اکنون با چالش خروج آمریکا از برجام روبه‌رو است و گام دوم یعنی مطرح کردن برداشتن یا عدم برداشتن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران در شورای امنیت نیز فضاسازی‌های خاص ایالات‌متحده آمریکا را طلب می‌کند که این می‌تواند یک فشار دیپلماتیک را در آستانه انتخابات 2020 بر تیم ترامپ نیز وارد کند.

اخبار مرتبط: