به گزارش «فرهیختگان»، «همین چندشب پیش، توی حسینیه تازهتاسیسمون، چندنفری با رفقا نشسته بودیم و برای مراسم عید غدیر و شبهای محرم تصمیمگیری میکردیم. بههرحال بهخاطر این شرایط کرونایی محدودیتهای عجیبوغریبی داریم و باید همهچیز تو چارچوب خاصی شکل بگیره و اجرا بشه. خلاصه حین صحبتها رسیدیم به اینجا که برای فعالیتهای فرهنگی و جهادی و دستگیریها و... چیکار کنیم. اینجا بود که سیل پیشنهادها روانه شد، هرکسی نظری داشت، یکی میگفت برای عید غدیر بستنی بدیم، اون یکی میگفت فلان غذارو بدیم و خلاصه هرکسی یه حرف و پیشنهادی داشت. اما بعضی از پیشنهادها منطبق با نیاز روز بود، یهجورایی درک اتفاقات اخیر پشت سرش بود و با نیاز جامعه و مردم هماهنگی داشت. مثلا اینکه با پولی که قراره غذای نذری درست کنیم، چندتا بسته ارزاق تهیه کنیم و ببریم به نیازمندها بدیم، یا مثلا ارزش ریالیرو محاسبه کنیم، پولهایی که جمع میشه رو روی هم بذاریم و تقسیم کنیم بین خونوادههای نیازمند و اونا خودشون گره از زندگیشون باز کنن. خلاصه اینکه دیالوگهای خوبی شکل گرفت و به نتایج خوبی هم رسیدیم.» این بخشی از جزئیات یکی از چندین و چندهزار محفل خیرخواهانه این مملکت بود که هرروز و هرشب در گعدههایی که دارند سعی میکنند با نیازسنجیها و تحلیل فضای موجود گره از زندگی و احتیاجات همنوعانشان باز کنند. پیرو همین خیرخواهیهای همیشگی دو روز پیش رهبر معظم انقلاب هم در سخنرانی روز عید قربان با مردم به این مساله اشاره کردند و با بیان مساله کمک مومنانه فرمودند: «عدهای از مردم در این حوادث بِجِد آسیب دیدند؛ البته برای اغلب مردم ازلحاظ کسبوکار و درآمد و زندگی و مانند اینها مشکلاتی پیدا شد، لکن همه دچار آسیبهای جدی نشدند؛ اما یک عدهای واقعا دچار آسیبهای جدی شدند و مشکلات فراوانی برایشان پیش آمد. این را باید جبران کرد؛ چهکسی جبران کند؟ مردم. نمیشود همه بار را بر دوش دولت گذاشت؛ البته مسئولین دولتی و شبهدولتی وظایفی دارند که باید انجام بدهند و انجام هم میدهند. ما مطلعیم که دارند کار میکنند، لکن اینها کافی نیست و بایستی عموم مردم همچنان که در آن جریان اولِ کمک مؤمنانه در آستانه ماه رمضان وارد شدند و بهمعنای واقعی کلمه کمک کردند، باز هم همین [کار] انجام بگیرد. این «تسابق الی الخیرات» است. ما در قرآن چند جا داریم که «یُسارِعُونَ فِی الْخَیْرات»؛ یا «یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ أُولئِکَ مِنَ الصَّالِحینَ». یک جا [دارد] «أُولئِکَ یُسارِعُونَ فِی الْخَیْراتِ وَ هُمْ لَها سابِقُونَ»؛ چند جا [دارد] «فَاستَبِقُوا الخَیرات»، یعنی مسابقه گذاشتن که قرآن بهمعنای واقعی کلمه به ما میگوید در کار خیر و کمکهای مؤمنانه مسابقه بگذارید؛ یعنی سعی کنید شما جلوتر از دیگران حرکت کنید و [پیش] بروید. و این کار بهنظر من مهم است؛ حتی این اطعامهای محرم را هم که در آن ایام بعضی از هیئات، بعضی از مردم که تواناییهایی دارند و نذری و اطعام و مانند اینها درست میکنند، میشود به این شکل کمک مؤمنانه به خانوادهها و به شکل کاملا پاکیزه و دور از مشکل سرایت [بیماری] و مانند این حرفها انجام داد. انقلابیگریِ بهمعنای واقعی کلمه اینهاست؛ یعنی اینها جزء مسائل قطعی انقلابیگری است.
انقلابیگری با زبان نیست، با عمل است؛ عمل جلوتر از زبان بایستی انسان را راه ببرد و واقعا کسانی که در این زمینهها فعالیت میکنند، کار انقلابی انجام میدهند و این [کارها] انقلابیگری است. البته بعضی هم ممکن است که آمادگی نداشته باشند؛ یعنی اینجور نیست که همه بتوانند کارهای برجستهای در این زمینه انجام بدهند، لکن وقتی که میبینند یک کسانی در آن صفوف مقدم با پیشتازی و علاقه و شوق حرکت میکنند، اینها هم به شوق میآیند و بالاخره در بین صفوف یکجایی برای خودشان پیدا میکنند و آنها هم وارد این میدان میشوند.» پیرو بیانات رهبر انقلاب و آغاز قریبالوقوع مرحله دوم کمکهای مومنانه و گسترده مردم به نیازمندان جامعه با چند نفر و گروه فعال در حوزه اقدامات خیرخواهانه، مردمی و جهادی گفتوگویی انجام دادیم. البته الحمدلله آنقدر تعداد گروههای جهادی بالاست که امکان گفتوگو و انتشار اقدامات همه آنها در یک صفحه روزنامه ممکن نیست، اما حسب وظیفه و همچنین آسیبشناسی دور اول کمکها و ارائه راهکار برای انجام اقدامات مفیدفایدهتر برای دور جدید با چهرهها و متولیان کمپینهای شاخص و بزرگ ازجمله حاجسعید قاسمی، بیآزار تهرانی و یکی از مسئولان کمپین ایران همدل گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانید.
از ساختمانسازی تا ایجاد اشتغال در سرپل ذهاب
حاجسعید قاسمی را سوای رشادتهای زمان جبهه و جنگ، سوای روایتهای آوینی، به اقدامات جهادی در کرمانشاه بعد از زلزله سال 96 و بعد هم حضور مستمر در مناطق سیلزده شمال و جنوب کشور میشناسیم. این سردار نامآشنای انقلاب در روزهای پس از شیوع کرونا هم میدان خدمترسانی به مردم را خالی نکرد و قرارگاه جهادی جاویدالاثر حاجاحمد متوسلیان با هدایت حاجسعید پایکار مردم بودند و اقدامات ارزندهای در این مسیر انجام دادند. بهمنظور اطلاع از آخرین اقدامات این قرارگاه و همچنین آسیبشناسی از روند ارائه خدمات جهادی در دوران شیوع کرونا در کشور با حاجسعید گفتوگویی انجام دادیم و او در ابتدا با اشاره به شرایط خاص کشور ما به «فرهیختگان» گفت: «مستحضر هستید که بههرحال در پی تحریمهای ظالمانه آمریکا و غربیها وارد فاز جدیدی از مبارزه با دشمن شدیم. این فاز از تحریمها طبیعتا روی کل پیکره جامعه اثر میگذارد به غیر از اینکه نمیتوان برروی آن بخش از مسئولانی که هوای قشر متوسطبه پایین را ندارند و سیاستها و برنامههای آنها حساب کرد، لذا از همین چندسال پیش پیرو فرمایشات حضرتآقا فعالیتهای جهادی بعد از بحث اربعین و زلزله سرپل ذهاب شکل جدیدتری به خود گرفت. حضور جهادگران در مناطق زلزلهزده و بهفاصله یکسال بعد در مناطق سیلزده و بعد قریب 6-5 ماه با اضافه شدن کرونا به این بحرانها، نمونهای از فعالیتهای جهادگران بوده است. بسیجیان و خیرین بر اساس فرمایش حضرتآقا وارد میدان شدند و در تمام این صحنهها بسیار خوب درخشیدند. یکی از این مراکز مجموعه قرارگاه مهندسی حاجاحمد متوسلیان است و بنابه فرمایش آقا در سرپل ذهاب با دو سال و اندی ماندن نتیجه زحماتمان شد حدود 110خانه، 15 مدرسه، هفت مسجد و تانکرها و مخازن آبرسانی در روستاها و خدمات دیگر. بخشی هم وارد مساله اشتغالزایی و ایجاد پارک و غیره شدیم که هرکدام درجای خود بحث مفصلی است و اینجا امکان توضیح و تفسیر آن نیست.»
از تهران تا غیزانیه در خدمت مردم هستیم
حاجسعید قاسمی در ادامه با اشاره به اقدامات قرارگاه حاجاحمد متوسلیان در موج اول کمکهای مومنانه در پی شیوع کرونا در کشور و همچنین برنامههای آغاز موج دوم کمکها گفت: «در مازندران مرکزی را تشکیل دادیم که شروع به تولید ماسک از همان روزهای اول کردند؛ یعنی بهمحض اینکه ویروس شیوع پیدا کرد، هفته دوم تولید ماسک را هم در مازندران شروع کردیم و هم به فاصله یکماهواندی در سرپل ذهاب در روستایی به نام گنجوره تولید ماسک را آغاز کردیم. همچنین توسط بخش دیگری از خیرین از تبریز مواد شوینده و ضدعفونی کننده با پکیجی که بخشی بهداشتی و بخشی شامل بستههای اطعام و مواد غذایی معادل 450-400 هزار تومان بود تهیه شد. بیش از دو سه هزار نفر در سطح چند استان مانند مازندران، کرمانشاه و... توزیع شد. دو روز پیش حضرتآقا در سخنرانی عید قربان توصیه مجدد داشتند که این کمکها نباید قطع شوند و در شرایطی که مردم وارد بحران سنگینتری میشوند همچنان باید این کمکهای مومنانه ادامه داشته باشد و لذا ضربان قلب قرارگاه جهادی حاجاحمد متوسلیان به ضربان قلب آقا میزند و ما از یک ماه پیش بنا داشتیم کمکهای خیرین را جمع کنیم و حالا وارد فاز دوم میشویم که تا روز عیدغدیر ادامه دارد. توزیع گوشت گرم را هم در مناطق محروم مانند استان مازندران، کرمانشاه، خراسانجنوبی، حاشیه تهران و در منطقه غیزانیه که بحران آب داریم، انجام میدهیم. همچنین در روز عید غدیر اطعام در مراکز داریم، در ایام اربعین درصورتیکه راه باز شد، موکب خواهیم داشت و خدمات انجام میدهیم، اما اگر امسال با بحران مواجه شدیم، در ایام اربعین بنا داریم به کمک سایر نیروهای جهادی در منطقه محروم خراسانجنوبی و سیستانوبلوچستان کار کنیم.»
چالش اصلی نبود یک لیست کامل از نیازمندان واقعی است
همانطور که در ابتدا هم گفتم، یکی از اصلیترین موارد در ارتباط با ماجرای کمک مومنانه و اقدامات جهادی آسیبشناسی این اقدامات برای بهبود روند خدمترسانیهاست. حاجسعید در این رابطه هم گفت: «حضرتآقا اسم این حرکت را مانور گذاشتند. مانور مرحلهای قبل از عملیات واقعی است. یعنی شما یک رزمایش میگذارید تا گیر و چالشها را در روز عملیات بهدست بیاورید. یکی از این اتفاقات همین بود که مانور را انجام دادیم و در این مانور گیرهای خود را درآوردیم و دیدیم بهدلیل چاقی مفرط برخی دولتمردان و همچنین ما و دنبال کردن برخی مسائل فرعی لیست درستی از کسانی که حائز شرایط هستند نداریم. فقط به لیستی که کمیته امداد داشت، اکتفا میشد. این لیست شامل بخشی از محرومان میشد. کسانی که باتوجه به بحران اخیر دچار مشکل شدند، قابلشناسایی نبودند. با این بحران به نکته رسیدیم که در مانور چه چالشهایی وجود دارد؛ اعماز اینکه به بعضیجاها دو سه بسته رسید و در یکجاهایی هیچ بستهای نرسید. اینهم کلاف سردرگمی شد. حتی نهادهای انقلابی که رسما در این زمینه وارد شده بودند نتوانستند لیست درستی از محرومان بهدست بیاورند. این وظیفه نظام است که در این شرایط به مردم کمک کند. آقایانی که با قول و وعده دادن گفتند کاری میکنیم مردم دست خود را بهسوی دولت دراز نکنند و دولت دست خود را بهسمت آنها دراز کند، باید به مردم کمک کنند. در این مقطع جهادیهای ما باید کار کنند. دو روز پیش یک جلسه در تکریم جهادیهای آسمانی داشتیم؛ کسانی که در این راه شهید شدند و بنیاد شهید هم این افراد را بلاتکلیف گذاشته است و نامهای خدمت آقا نوشته شد که قبول کنند در این مسیر کسانی که جان خود را از دست دادند، شهید محسوب شوند و حقوحقوق آنها پایمال نشود. در این فاز دوم منسجمتر شدیم که چگونه تقسیمکار کنیم تا خلأها و شکافهایی را که داشتیم برطرف کنیم و در قسمتهایی این شکافها پر شد و در قسمتهایی هیچ اتفاقی نیفتاد، باید در این مرحله به خوبی کار شود و باز آن ایراد را مشاهده نکنیم. همانطور که آقا فرمودند، باز ما در مرحله مانور هستیم و این مانور نیاز به مرکزیت قوی دارد که متاسفانه دولت فاقد این خصوصیت است و اصلا صدایی از مرکز بحران نمیشنوید. مساله بالاتر از داستان کرونا است؛ یعنی از تامین جهیزیه برای عروس و دامادهای جوان بگیرید تا بحث مسکن و اجارهخانه و حمایت از قشری که در این زمینه ضربه خوردند را در اقدامات خود داریم. با جهادیها یک سازمانی را در استانها بنا میگذاریم تا این خلأها را پر کنیم.»
شرایط سختتر شده است، پس باید حیطه فعالیت را گستردهتر کنیم
بعد از حاجسعید قاسمی، احسان بیآزار تهرانی هم که از چهرههای شاخص و پرکار فعالیتهای خیرخواهانه و مردمدارانه است، با «فرهیختگان» به گفتوگو پرداخت و با تشریح وضعیت موجود و اشارهبه سخنان مقاممعظم رهبری گفت: «همدلی و همراهی یک سرمایهای است که ما را از شرایط سخت عبور میدهد. مردم هنوز بهصورت فرسایشی با این ویروس حقیر مواجه نشده بودند و از زوایایی امید داشتند که این درمان شود و خیلی پرتوان جلو آمدند. آنهایی که موظف هستند اعماز دولتیها و شبهدولتیها بودجه دارند و جهتدهی میکنند، اما در کار مردمی بودجه محدود و مبتنیبر درآمد است. همانطور که حضرتآقا فرمودند، این مشکل اقتصادی دامن همه را گرفته و یک عده را در معرض شدت و سقوط قرار داده است. الان شرایط وجه دیگری پیدا کرده است. الان وضعیت در قسمتی است که مردم با شدت و سختی که خودشان با آن درگیر هستند، باید پایکار بیایند و این مساله حتما روی کموکیف ماجرا اثر میگذارد و شاید ما شاهد آن میزان بالا از کمکهای اولیه نباشیم. خب این را چطور باید جبران کنیم؟ باید این حرکت را موسع کنیم؛ یعنی تعداد و کمیت بالا برود و بتوانیم این خلأ را جبران کنیم. یعنی همه مردم پایکار بیایند ولو با 100تومان! باید فرهنگ عمومی را تقویت و احساس کمک را برای همه جدی تلقی کرد. البته سرمایهداران زیادی داریم که همین الان در این شرایط نهتنها وضع بدی پیدا نکردند، بلکه وضع بهتری هم دارند. این قشر که پول را با پول همواره عوض میکنند، خیلی اهل خیر نیستند. قاطبه مواردی را که میبینیم، کسانی هستند که مال را مال خدا میبینند و خود را مالک نمیبینند و اعتماد و اعتقاد به حق دارند و پا در این کار میگذارند. این امر میطلبد که یک موج موسعی اتفاق بیفتد که نشان دهد درست است که منابع کمرنگ شده است، اما باید مردم همه پایکار بیایند. اگر هنر این را داشته باشیم که فضا را همهگیر کنیم و یک عده پیشرانی در این کار داشته باشند، با بالا بردن کمیت حضور مردم میتوان این خلأ را جبران کرد. این میطلبد که فرهیختگان پای کار بیایند و این کار جدی و فرهنگی را میطلبد. اینطور نیست که خیرین را جمع کنیم و کار را جلو ببریم. دامنه کار گستردهتر است و مشکلات خیلی بیشتر شده و قشر متوسط ما الان افول بهسمت دهکهای پایین میکند. کاسبیها تعطیل شده و برای برخی شرایط سختی است و بدون تعارف عدهای در ورطه نابودی هستند؛ یعنی آن کسیکه در زیر خط فقر درآمد دارد، امروز برای مسکن و اشتغال خود مشکل دارد. اخیرا پلیس اعلام کرده است 60درصد از سرقتهایی که در این ایام اخیر اتفاق افتاده، سرقتاولی بودند. این پیام مهمی در جامعه دارد. نمیخواهم جوازی برای خطاها بدهم، ولی این پیام است. کسانی که در بحث آسیبهای اجتماعی کار میکنند میدانند این پیام جدی تلقی میشود. عدهای سقوط کردند و بالاخره کسانی که پیشقراول و پیشران این مسیر هستند باید در کنار آن کار فرهنگی و رسانهای هم انجام دهند. اینکه نهادها فقط سبد کالا تهیه کنند، حتی شبهدولتیها که بودجه و سرمایه در اختیار دارند، کافی نیست. این کمک مومنانه را در تسری ایمان در دلها موثرتر کنیم؛ یعنی باید پیوست محکم فرهنگی بخورد تا امر آقا را مجدد به بهترین نحو ممکن انجام دهیم.»
نهادهای بزرگ بهجای رقابت و خودنمایی سعی در کمکرسانی مطلوب داشته باشند
حاجآقا بیآزار تهرانی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا در موج اول کمکها با مشکل خاصی مواجه شدیم که با آسیبشناسی موج اول کمکها نیاز به ترمیم داشته باشد، گفت: «بله، موازیکاری بود که آقا هم اشاره کردند. یکجاهایی آقا فرمودند سبقت بگیرید و مسابقه بگذارید. این تشویق به مسابقه در خیر بسیار مهم است، ولی برخی جاها آنهایی که قدرت مالی را در دست داشتند سبقت نبود، بلکه رقابت بود؛ یعنی کمک مومنانه این بود که اصل ایمان باشد، نه رقابت منفی! اینکه مسابقه بدهید سر اینکه ما بیشتر کمک کردیم یا شما، خطاهایی هم اتفاق افتاد. چیدن کالاها در حرم حضرتامام به آن نحو اصلا مطلوب نبود. بهجای اینکه در حرم با آن نحو کار کنید که اساسا با ساختار و مدل حرم امام حرف داریم، همان روستاهای اطراف حرم که ما میشناسیم را احیا میکردید. اینها مانورهای خوبی نبود و برخی آدرس را اشتباه فهمیدند و فکر میکنند کمیت باید روی اقلام باشد. کمیت باید روی دلها باشد و دلها باید در اینجا کار کند، نه پول! یعنی اصالت کمک مومنانه بر ایمان استوار میشود، والا اگر این رقابتها بخواهد بهسمت این برود که برای صندلی و جایگاه رقابت میکنیم، کمک مومنانه نیست. این یکی از آفتهای فاز اول بود که امیدواریم تکرار نشود. جانمایی و انسجام نهادهای دولتی و غیردولتی خیلی اهمیت دارد. باید مدل را عوض کرد و قطعا نباید سبد کالا داده شود و بهنظرم برای غدیر یکی از بهترین کارها قرضالحسنه دادن است. باید اینها را به این سمت بیاوریم که مردم از بحث اجاره دادن و بحث مسکن نجات پیدا کنند. کارگروههایی جمع شوند و شناسایی کنند. اگر قرار است 110 میلیون سبد کالا بدهند، این را خیلی از مراکز ارائه میکنند، اگر در منطقه شما این امر انجام میشود شما دنبال این باشید که مشکل مستاجرانی را که واقعا با صاحبخانه مشکل دارند حل کنید. وقتی میگویم پیوست فرهنگی باشد، یعنی اینجا باید مسجد با آمار خود به میدان بیاید، هیاتها باید به میدان بیایند و همه با هم متمرکز عمل کنند. اگر تمرکز صورت گرفت، میتوانیم ریشهای و دقیق عمل کنیم.»
«ایرانهمدل» در تلاش برای حفظ رکورد؛ تمامی کمکها سهبرابر میشود
در پایان هم یکی از مسئولان پویش بزرگ «ایرانهمدل» در گفتوگو با «فرهیختگان» به تشریح اقدامات و برنامههای آتی این پویش پرداخت و ضمن اعلام خبر آغاز مرحله دوم پویش ایرانهمدل گفت: «مرحله اول پویش ایرانهمدل با مشارکت بیش از دو میلیون نفری مردم ایران و جذب مبلغ ۱۵۱ میلیارد تومان ازسوی کمیته امداد امامخمینی(ره) بهعنوان بزرگترین پویش مردمی پس از انقلاب شناخته شد. مرحله دوم با رویکرد رسیدگی به وضع معیشت کودکان و مادران و بیماران خاص، ازکار افتادگان دوران کرونا شروع میشود و از عید غدیر تا دهه آخر ماه صفر یعنی تا اول ربیعالاول خواهد بود. علاوهبر مرحله اول که وزارت ارتباطات و کمیته امداد بودند، در این مرحله ستاد اجرایی و بنیاد مستضعفان و صداوسیما و بسیج مستضعفین، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، سازمان بهزیستی، بنیاد مادر مهربان، جمعیت امامرضاییها و تعدادی از چهرههای فعال و مؤثر در عرصه ترویج کمکهای مردمی شرکت میکنند و یک اتفاق بسیار ویژه میافتد که هر میزان کمکهای مردمی جمع شود، در 3 ضرب میشود؛ یعنی 1.5برابر ستاد اجرایی میدهد و 1.5 برابر بنیاد مستضعفان. هزارتومان در واقع چهار هزار تومان میشود و سههزار تومان را این نهادها تقبل میکنند. کمکها دو مدل است؛ یک مدل این است که خانوادهها نیاز به بسته معیشتی دارند و ما سامانهای را با کمک وزارت ارتباطات، وزارت رفاه و کمیته امداد بهنام سخا راهاندازی کردیم و در اطلاعات نهادهای مختلف اعماز کمیته امداد و بهزیستی مشخص است که هر خانواده چه چیزی نیاز دارد و منطبقبر آن کار میکنیم. مثلا یک خانوادهای بسته معیشتی نیاز ندارد، بلکه نیاز دارد به حساب او مبلغی واریز شود. یک خانواده دیگر نیاز دارد که بسته معیشتی به او داده شود. یک خانوادهای نیاز دارد که به او تبلت داده شود. اینها مواردی است که در آن سامانه احصا شده و انشاءالله طبق آن سامانه جلو میرویم. اتفاق دیگری که انشاءالله رقم خواهد خورد، این است که سعی میکنیم به اطلاعات بهزیستی و کمیته امداد و جاهای مختلف و گروههای مردمی که تعداد نفراتی دارند یک چیزی برسد. باتوجه به اینکه کمکهای مردمی سهبرابر میشود، احتمال زیاد به آن رقم میرسیم. در دوره قبل 450 میلیارد تومان کمیته امداد کمک مردمی جمعآوری کرد و 300 میلیارد هم بهزیستی جمعآوری کرد که رقم خوبی بود. اگر بتوانیم حداقل همان رقم را بهواسطه کمکهای مردمی تامین کنیم، این کمکها سهبرابر میشود و اتفاق ویژهای میافتد و به همه کمک میشود. مرحله اول این پویش بزرگترین پویش مردمی بود؛ یعنی بیشترین تعدادی که در جمهوری اسلامی شرکت کردند، برای این پویش بود. انشاءالله سعی میکنیم این تعداد نفرات را علاوهبر اینکه حفظ کنیم و همان دو میلیون و 160 هزار نفر را نگه داریم، بهسمت بیشتر شدن این امر هم قدم برداریم.»
* نویسنده: ابوالقاسم رحمانی، دبیرگروه جامعه