به گزارش «فرهیختگان»، اواخر سال 2019 که ویروس کرونا در ووهان چین جولان می‌داد، در خارج از چین کمتر کسی از این ویروس مرموز می‌ترسید، اما حالا این ویروس با وجود رعایت همه پروتکل‌ها، علاوه‌بر ابتلای16.7 میلیون نفر و جان‌باختن نزدیک به 659 هزار نفر در جهان، توانسته ضرر و زیان‌های زیادی به اقتصادهای جهان وارد کند. کاهش حجم تجارت خارجی، آسیب‌دیدن زنجیره تامین جهانی، کاهش تقاضای کالاها و کاهش تولید، افزایش بیکاری و از دست رفتن برخی مشاغل و فعالیت‌ها، افزایش سرسام‌آور هزینه درمانی دولت و خانوار، افزایش نرخ تورم، فشار بر منابع و مصارف بودجه، فشار بر نقدینگی بخش تولید و... ده‌ها پیامدی است که این ویروس مرموز فضای اقتصاد کلان و سفره معیشتی مردم جهان را تحت‌تاثیر قرار داده است. در گزارش پیش‌رو به بررسی تغییر و تحولات رشد اقتصادی کشورهای منتخب، تجارت خارجی کشورهای بزرگ جهان و تغییرات میزان درآمد و فروش شرکت‌های بزرگ جهان پرداخته‌ایم. نتایج قابل‌تامل است، آسیب جدی به شرکت‌های آمریکایی و اروپایی وارد شده و شرکت‌های شرق و جنوب‌شرق تا حدودی از این آسیب‌ها در امان مانده‌اند. همچنین شرکت‌های حوزه فناوری و فروشگاه‌های آنلاین نه‌تنها آسیبی از شیوع کرونا ندیده‌اند، بلکه به‌جهت ماهیت فعالیت آنها، با رشد چشمگیر درآمد و فروش نیز مواجه بوده‌اند.

فقط رشد اقتصادی چین مثبت خواهد بود

شیوع ویروس کرونا علاوه‌بر آنکه رنج‌های فراوانی به مردم سراسر دنیا وارد کرده، اختلال در امور اقتصادی نیز از دیگر پیامدهای آن بوده است. کاهش فرصت‌های اشتغال و افزایش بیکاری، فراز و فرودهای بازارهای کالا، کاهش و رکود در بازار سفر و گردشگری و اختلال در زنجیره‌های تأمین جهانی از مواردی است که مضاف بر صدمات جانی، موجب اختلال در اقتصادهای جهان شده است. گرچه آسیب‌پذیری برخی اقتصادها به‌لحاظ شرایط خاص آنها، از ویروس کرونا بیشتر بوده (همانند کشورهایی که درآمد آنها وابستگی زیادی به گردشگری و نفت و انرژی دارد)، اما آمارهای جهانی نشان می‌دهد هیچ اقتصادی اعم از کوچک و بزرگ، از آسیب‌های این ویروس مرموز در امان نمانده‌ است. در این خصوص براساس آخرین پیش‌بینی (ژوئن 2020) صندوق بین‌المللی پول از دورنمای اقتصاد جهان، رشد اقتصاد جهان در پایان سال 2020 برابر با منفی 4.9 درصد تخمین زده می‌شود که در مقایسه با رشد اقتصادی مثبت 2.9 درصدی سال 2019، کاهش شدیدی را نشان می‌دهد.

طبق برآورد صندوق بین‌المللی پول، در بین کشورهای منتخب، رشد اقتصادی چین گرچه از6.1 درصد در سال 2019 به یک درصد در پایان سال 2020 خواهد رسید، اما تنها کشوری خواهد بود که در پایان سال جاری میلادی رشد اقتصادی مثبت را تجربه خواهد کرد. در کنار این کشور، آمریکا که در سال 2019 رشد اقتصادی 2.3 درصدی را تجربه کرده بود، پیش‌بینی می‌شود در پایان سال‌جاری رشد اقتصادی این کشور به منفی 8 درصد برسد. آلمان دیگر اقتصاد بزرگ جهان است که رشد اقتصادی آن از 6.0 درصد در سال 2019 برآورد می‌شود به منفی 7.8 درصد در پایان امسال برسد.

هند نیز از دیگر اقتصادهای بزرگ جهان است که برآورد می‌شود رشد اقتصادی این کشور از 4.2 درصد در سال 2019 به منفی 4.5 درصد در پایان سال جاری برسد. همچنین در بین کشورهای جنوب شرق آسیا نیز، براساس برآورد صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی کشورهای ژاپن، کره‌جنوبی، تایلند، مالزی و فیلیپین در پایان سال‌جاری میلادی به ترتیب به منفی 5.8 درصد، منفی 2.1 درصد، منفی 7.7 درصد، منفی 3.8 درصد، منفی 3.6 درصد می رسد.براساس برآوردهای صندوق بین‌المللی پول، نرخ رشد اقتصادی کشورهای ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، مکزیک، انگلستان، آرژانتین و برزیل در شرایط بسیار بدتر از سایر کشورها قرار خواهد گرفت و رشد اقتصادی آنها به ترتیب منفی 12.8 درصد برای دو کشور ایتالیا و اسپانیا، منفی 12.5 درصد برای فرانسه، منفی 10.5 درصد برای مکزیک، منفی 10.2 درصد برای انگلستان، منفی 9.9 درصد برای آرژانتین و منفی 9.1 درصد برای برزیل خواهد بود. همچنین براساس برآوردهای صندوق بین‌المللی پول، رشد اقتصادی ایران نیز در پایان 2020 حدود منفی 6 درصد پیش‌بینی شده که 1.6 درصد به‌سمت رشد مثبت اقتصادی حرکت کرده است.

کاهش 7 تا 20 درصدی مبادلات تجاری بزرگان اقتصاد

درکنار کاهش رشد اقتصادی، دومین پیامد شیوع ویروس کرونا، کاهش قابل‌توجه حجم تجارت خارجی کشورهای جهان است. شیوع کروناویروس قبل از هرچیز یک فاجعه جهانی بود و علاوه‌براینکه بر زندگی صدها هزار نفر تاثیر گذاشته، با محدودیت‌های کرونایی و پروتکل‌های اعمال‌شده از سوی کشورهای مختلف و با کاهش مصرف و تقاضا در بازارها و همچنین توقف برخی کسب‌وکارها، موجب شده حجم تجارت کشورهای مختلف به‌طور قابل‌توجهی کاهش یابد. در این حوزه با توجه به نقش محوری چین و آمریکا در زنجیره‌های تامین جهانی به‌عنوان تولیدکننده‌های برتر کالاهای واسطه‌ای، به‌ویژه در حوزه‌های کامپیوتر، الکترونیک، داروسازی و تجهیزات حمل‌ونقل و همچنین به‌عنوان منبع اصلی تقاضا برای بسیاری از کالاهای اقتصادی تولیدی در جهان، در این بخش تاکید ویژه‌ای روی آمارهای این دوکشور و مبادلات چین با کشورهای منتخب داشته‌ایم.

بررسی‌ها نشان می‌دهد طی پنج ماهه سال 2020  (آخرین آمار منتشرشده در آمریکا)، حجم تجارت خارجی آمریکا حدود دو هزار و 141 میلیارد دلار بوده که این میزان نسبت به رقم دو هزار و 349 میلیارد دلاری مدت مشابه سال 2019 حدود 8.8درصد کاهش نشان می‌دهد. همچنین حجم واردات این کشور در پنج‌ماهه امسال به هزار و 178 میلیارد دلار رسیده که درمقایسه با رقم هزار و 303 میلیارد دلاری مدت مشابه سال 2019 کاهش 10 درصدی را تجربه کرده است. صادرات آمریکا نیز طی این مدت به 963 میلیارد و 495 میلیون دلار رسیده که در مقایسه با رقم هزار و 47میلیارد دلاری پنج‌ماهه سال گذشته، کاهش 8 درصدی را حکایت می‌کند.

چین دیگر غول اقتصادی جهان است که بررسی آمارهای تجارت خارجی این کشور در 6ماهه اول سال 2020 (آخرین آمار منتشرشده) نشان می‌دهد حجم تجارت خارجی این کشور در پایان نیمه اول سال 2020 به دو هزار و 29 میلیارد دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 6.6 درصدی داشته است. همچنین واردات این کشور طی نیمه اول امسال 930 میلیارد و 946 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال 2019، کاهش بیش از هفت درصدی داشته است. صادرات این کشور نیز طی 6ماهه امسال هزار و 98 میلیارد دلار بوده که این شاخص نیز حکایت از کاهش 6 د.2رصدی در نیمه اول سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته دارد.

دربین کشورهای مختلف همان‌طور که در جدول آمده، بیشترین کاهش تجارت دوجانبه چین با کشورهای هند، کانادا، هنگ‌کنگ، فیلیپین، ایتالیا، انگلیس، آمریکا و فرانسه اتفاق افتاده که به‌ترتیب حکایت از کاهش نزدیک به 21 درصدی، کاهش 19.3 درصدی، کاهش 13 درصدی، کاهش12.3 درصدی، کاهش 10.8 درصدی، کاهش 10درصدی، کاهش9.7 درصدی و کاهش 9.3 درصدی دارد. همچنین طی نیمه اول سال 2020 درمقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته، تجارت خارجی چین با ویتنام، تایوان، تایلند و هلند با افزایش روبه‌رو بوده که به ترتیب 14.1 درصد، 7.8 درصد، 5.6 درصد و 2.2 درصد بوده است.

کاهش 34 درصدی فروش پژو سیتروئن

شرکت خودروسازی پژو سیتروئن (گروه پی‌اس‌ای) که تحت برند‌های پژو، سیتروئن، دی‌اس، اوپل و واکسول خودرو‌های خود را عرضه می‌کند، ازجمله شرکت‌های بزرگ فرانسه است که در سال 1976 راه‌اندازی شد. این شرکت هشتمین شرکت بزرگ خودروسازی جهان است که حتی با خودروسازان ایرانی نیز چندین سال فعالیت مشترک داشته است. بررسی صورت مالی 6ماهه اول سال 2020 این شرکت نشان می‌دهد درآمد شرکت طی نیمه اول امسال به 25 میلیارد و 120 میلیون یورو رسیده که نسبت به رقم 38 میلیارد و 340 میلیون یورویی مدت مشابه سال گذشته، کاهش 34.5 درصدی را تجربه کرده است. همچنین به‌لحاظ تیراژ یا تعداد فروش نیز، طبق آمار‌های ارائه‌شده از سوی شرکت، پژو سیتروئن طی نیمه اول امسال یک میلیون و 33 هزار دستگاه خودرو در کل جهان به فروش رسانده که نسبت به‌مدت مشابه سال 2019 حکایت از کاهش 45.7 درصدی دارد که در نوع خود بسیار قابل‌تامل است.

کاهش 26 درصدی فروش رنو فرانسه

رنو (Renault) دیگر غول خودروسازی فرانسه است که در زمینه ساخت انواع وسایل‌نقلیه تجاری، کامیون، تریلر، تراکتور، اتوریل، اتوبوس و خودرو‌های برقی فعالیت می‌کند. این شرکت که در سال 1899 تاسیس شده، در کشور‌های مختلف خط تولید داشته و غالب سهام شرکت رومانیایی داچیا، شرکت ترکیه‌ای اویاک-رنو، شرکت کر‌ه‌ای رنو سامسونگ موتورز را دارد و با شرکت‌‌های ایرانی نیز در دوره‌‌هایی مشارکت داشته است. بررسی صورت مالی 6ماهه 2020 این شرکت نشان می‌دهد درآمد رنو در نیمه اول امسال به 10 میلیارد و 125 میلیون یورو رسیده که نسبت به رقم 12 میلیارد و 527 میلیون یورویی مدت مشابه سال 2019، کاهش 19.2درصدی را نشان می‌دهد. همچنین طبق این آمارها، شرکت رنو طی نیمه اول امسال 672 هزار و 962 دستگاه خودرو (با احتساب قطعات منفصله کامل خودرو) به فروش رسانده که نسبت به تعداد 908 هزار و 402 دستگاه در مدت مشابه سال 2019، کاهش 26 درصدی داشته است.

روز‌های خوب آمازون و رشد 26 درصدی فروش

آمازون یا آمازون دات‌کام (Amazon.com) بزرگ‌ترین فروشگاه تجارت الکترونیک جهان است که در سال 1994 در آمریکا و توسط جف بزوس تاسیس شد. جف بزوس مالک این شرکت، ثروتمندترین فرد جهان است که دارایی‌‌های وی بیش از 136 میلیارد دلار برآورد می‌شود. شرکت وی درحال‌حاضر طیف گسترد‌ه‌ای از کالا‌ها و خدمات از کتاب، سی‌دی و دی‌وی‌دی، بسته‌‌های نرم‌افزاری تا تجهیزات الکترونیکی و وسایل خانگی گرفته تا کیف، کفش و انواع لباس را به فروش می‌رساند و از جهت گستردگی فعالیت و حجم فعالیت بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین جهان است. بررسی‌‌های آماری نشان می‌دهد کرونا به همه تلخی‌‌هایی که داشته، سود‌های هنگفتی را عاید این فروشگاه آنلاین کرده است؛ به‌طوری‌که طبق صورت مالی سه ماهه 2020، فروش شرکت آمازون به 75 میلیارد و 452 میلیون دلار رسیده که این میزان15.7 میلیارد دلار یا به‌عبارتی 26.4 درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال 2019 نشان می‌دهد. طبق آمار‌های صورت مالی شرکت آمازون، از 75 میلیارد و 452 میلیون دلار فروش این شرکت، 41.8 میلیارد دلار مربوط به فروش کالا و 33.6 میلیارد دلار نیز مربوط به فروش خدمات بوده است. همچنین طی سه ماهه امسال فروش کالا 22 درصد و فروش خدمات نیز 32 درصد رشد داشته است.

کاهش 26 درصدی درآمد بوئینگ

شرکت بوئینگ (Boeing) ازجمله شرکت‌های بزرگ در حوزه هوافضا و صنایع دفاعی آمریکایی است که در سال ۱۹۱۶ توسط ویلیام بوئینگ در شهر سیاتل، واشنگتن تاسیس شد. این شرکت در دو سال اخیر به‌واسطه نقص فنی و سقوط پی‌درپی بوئینگ ۷۳۷ مکس، با کاهش تقاضا و سفارش از سوی مشتریان مواجه شده و این امر موجب افزایش ضرر و زیان‌‌های این شرکت شده است. بررسی صورت مالی سه ماهه اول سال جاری بوئینگ نشان می‌دهد درآمد این شرکت در سه ماهه اول 2020 به 16 میلیارد و 908 میلیون دلار رسیده که نسبت به رقم 22 میلیارد و 917 میلیون دلار درآمد در مدت مشابه سال 2019، کاهش 2/26 درصدی را تجربه کرده است.

زیان 2.8 میلیارد دلاری تویوتا از کرونا

شرکت چندمیلیتی تویوتا (Toyota) از بزرگ‌ترین خودروسازان ژاپن و پرفروش‌ترین برندهای جهان است که اولین خط تولید اتومبیل این شرکت توسط کیشیرو تویودا و در کارخانه شرکت نساجی صنایع تویوتا و در سال ۱۹۳۷ میلادی بنیان آن گذاشته شد. تویوتا مالک برندهای دینا، دایهاتسو، سایون، لکسوس و هینو موتورز است. این شرکت جزء پرتیراژترین خودروسازان جهان است که سالانه بیش از 10 میلیون خودرو در سراسر جهان تولید و به فروش می‌رساند. براساس صورت مالی 12ماهه منتهی به مارس 2020، درآمد این شرکت طی این مدت 29 هزار و 930 میلیارد ین بوده که نسبت به رقم 30 هزار و 226 میلیارد ین در 12ماهه منتهی به مارس 2019، کاهش یک درصدی نشان می‌دهد. همچنین طی این مدت تویوتا توانسته 10 میلیون و 606 هزار دستگاه انواع خودرو و قطعات منفصله کامل به فروش برساند که نسبت به مدت مشابه سال 2019 کاهش 1.4 درصدی داشته است. براساس صورت مالی، ویروس کرونا موجب کاهش 295.7 میلیارد ینی(معادل حدود 2.8 میلیارد دلار) درآمد و کاهش 127هزار دستگاهی فروش این شرکت شده است.

سود 2.5 میلیارد دلاری سامسونگ در دوره کرونا

شرکت سامسونگ ازجمله شرکت‌های چندملیتی و خوشه‌ای واقع در سئول، کره جنوبی است که زمینه فعالیت و جزئیات تولیدات آن برای هر ایرانی آشناست. این شرکت در سال ۱۹۳۸ میلادی توسط لی‌بیونگ چول، به‌عنوان یک شرکت بازرگانی تاسیس شد و از اواخر دهه 60 میلادی وارد عرصه تجارت الکترونیک شد. کشتی‌سازی نیز ازجمله فعالیت‌های دهه 70 این گروه بوده است. درحال حاضر این شرکت در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات و ارتباطات محصولات متنوعی به بازارهای جهانی و ایران عرضه می‌کند. بررسی صورت مالی این شرکت در سه ماهه اول سال جاری نشان می‌دهد درآمد سامسونگ طی این مدت به 553هزار و 325 میلیارد وون(بیش از 46 میلیارد دلار) رسیده که نسبت به رقم 52 هزار و 385 میلیارد وون مدت مشابه سال 2019 رشد 5.6 درصدی در بخش درآمدها داشته است. درآمد سامسونگ طی این مدت به 553 هزار و 325 میلیارد وون(بیش از 46 میلیارد دلار) رسیده که نسبت به رقم 52 هزار و 385 میلیارد وون مدت مشابه سال 2019 رشد 5.6 درصدی در بخش درآمدها داشته است. براین اساس درآمد این شرکت طی نیمه اول امسال با وجود شیوع کرونا، 29 هزار و 397 میلیارد وون(معادل نزدیک به 2.5 میلیارد دلار) رشد داشته است.

رشد 13 درصدی درآمدهای مایکروسافت در دوره کرونا

مایکروسافت یا میکروسافت ازجمله شرکت‌های چندملیتی حوزه فناوری است که در کنار شرکت‌های آمازون و اپل؛ ارزش این شرکت نیز از یک تریلیون دلار عبور کرده است. بررسی صورت مالی سه ماهه اول امسال این شرکت نشان می‌دهد درآمد مایکروسافت طی این مدت به بیش از 38 میلیارد دلار رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال 2019 رشد 12.8 درصدی یا3.4 میلیارد دلاری را نشان می‌دهد.

اپل و فروش 29 میلیارد دلاری آیفون در 3 ماه

شرکت اپل از دیگر شرکت‌های چندملیتی آمریکایی و فعال در حوزه فناوری، طراحی و ساخت لوازم الکترونیکی مصرفی، نرم‌افزار کامپیوتر و ارائه‌دهنده خدمات آنلاین است که موبایل‌ها و کامپیوترهای آن در بازارهای جهانی تقریبا بی‌رقیب است. بررسی صورت مالی این شرکت در سه ماهه اول امسال نشان می‌دهد درآمد این شرکت طی سه ماهه منتهی به مارس 2020 به 58 میلیارد و 313 میلیون دلار رسیده که نسبت به درآمد مدت مشابه سال 2019 رشد 0.5 درصدی را نشان می‌دهد. از نکات قابل توجه در لیست درآمدهای این شرکت، فروش نزدیک به 29 میلیارد دلاری آیفون در مدت سه ماهه امسال است.

رشد فروش شرکت‌های ال‌جی و هیوندای

هیوندای و ال‌جی الکترونیک ازجمله شرکت‌های خوشه‌ای و چندملیتی کره‌ای هستند که اولی در حوزه خودروسازی و دومی در حوزه الکترونیک و فناوری اطلاعات شناخته‌شده هستند. بررسی صورت مالی سه‌ماهه اول این شرکت‌ها نشان می‌دهد درآمد هیوندای در سه ماهه اول امسال به 25 هزار و 319میلیارد وون و درآمد ال‌جی نیز به 14 هزار و 727 میلیارد وون رسیده که درآمد شرکت هیوندای رشد 1.2 درصدی و درآمد ال‌جی نیز رشد 5.5 درصدی نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته داشته است.

کاهش 15 درصدی درآمد ایرباس

شرکت هواپیماسازی فرانسه ازجمله بزرگ‌ترین سازنده‌های هواپیمای جت مسافربری جهان است که بررسی صورت‌های مالی این شرکت نیز نشان می‌دهد طی سه‌ماهه اول امسال درآمد این شرکت به 10 میلیارد و 631 میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته کاهش 15.3 درصدی نشان می‌دهد.

 * نویسنده: مهدی عبداللهی، دبیر گروه اقتصاد