به گزارش «فرهیختگان»، قرنطینه، تعطیلی، فاصله‌گذاری هوشمند اجتماعی، آموزش مجازی، آموزش برخط و آنلاین و... اینها واژگانی هستند که در روزهای اخیر بارها به گوش‌مان خورده است؛ واژگانی که ماحصل بیماری کرونا و سوغات چین به ایران است.  بعد از شیوع ویروس کرونا در ایران، بسیاری از وجوه زندگی متحول و دستخوش تغییرات شد؛ تغییراتی که بارها و بارها از آن شنیده یا خوانده‌ایم. تغییر در شیوه آموزش دروس دانشگاهی نیز از همان تغییراتی است که طی این مدت خبرهای زیادی از آن منتشر شده است. در روزهای ابتدای شیوع این بیماری، کلاس‌های دانشگاه‌ها تعطیل شد تا سلامت دانشجویان به‌خطر نیفتد. قرار بود آموزش‌ها به‌زودی از سر گرفته و دانشگاه‌ها باز شوند، اما «کرونا» سمج‌تر از آن بود که به‌همان سرعت که آمده به همان سرعت نیز چمدان خود را ببندد و برود. بنابراین مسئولان آموزش عالی کشور به‌فکر افتادند تا آموزش را به نحو دیگری ادامه دهند. آموزش مجازی همان راه‌حلی بود که به‌کار گرفته شد تا دانشجویان از تحصیل عقب نمانند. حالا مدت زیادی از آموزش‌های غیرحضوری، آنلاین و مجازی می‌گذرد و بسیاری از دانشجویان از آن راضی هستند.  اما آنچه در این میان دانشجویان را نگران کرد برگزاری کلاس‌های دروس عملی بود، زیرا همان‌طور که از نام این کلاس‌ها پیداست امکان برگزاری آنها به‌صورت مجازی یا آنلاین وجود ندارد. به‌طور مثال دانشجویان می‌گویند: «برخی از رشته‌های دانشگاهی، نیمی از دروس‌شان واحدهای عملی و آزمایشگاهی است که بیشتر این دروس نیز خود پیش‌نیاز واحدهای ترم‌های بعد به‌حساب می‌آیند، برگزاری این دروس به‌صورت مجازی نیز امکان‌پذیر نیست.» یا یکی از دانشجویان می‌گوید: «بعضی از واحدهای درسی ما عملی است و نیازمند کار حضوری، تمرین و پژوهش میدانی است. با کلاس آنلاین این واحدها یاد گرفته نمی‌شوند.» یا به‌طور مثال هرکدام از دانشگاه‌ها برای اجرای درس تربیت بدنی اقدامات متفاوتی را در دستور کار قرار داده‌اند.  مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی برای دروس عملی و تربیت بدنی این دانشگاه راه‌چاره‌ای انتخاب کرده‌اند. دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی چندی پیش تلویحا تکلیف برگزاری دروس عملی را مشخص کرده و گفته بود قرار است دروس عملی دانشجویان در شهر محل سکونت دانشجویان برگزار شود. درواقع دانشجویان در ارائه دروس عملی نیز از امکاناتی که در شهر محل زندگی یا نزدیک‌ترین شهر محل زندگی وجود دارد استفاده می‌کنند و برای تکمیل دروس عملی نیاز نیست به دانشگاه محل تحصیل مراجعه کنند. پیش از کرونا کلاس‌های عملی با 15 دانشجو برگزار می‌شد، اما در شرایط فعلی سه تا هفت دانشجو در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند.

دیروز دستورالعمل برگزاری کلاس‌های دروس عملی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ و به تمام پرسش‌های دانشجویان در این زمینه پاسخ داده شده است. در آن با توجه به تاکید رئیس دانشگاه مبنی‌بر به‌حداقل رساندن جابه‌جایی دانشجویان در شرایط کنونی و به‌منظور حفظ سلامتی دانشجویان، دستورالعمل نحوه برگزاری کلاس‌های دروس عملی، کارگاهی، آزمایشگاهی و قسمت عملی دروس نظری- عملی در نیمسال دوم و دوره تابستان سال تحصیلی 1399-1398 و نیمسال اول سال تحصیلی  1400-1399 ابلاغ شده است.

«فرهیختگان» تلاش کرده تا براساس دستورالعمل ابلاغی به ۱۰ سوال مهم دانشجویان درباره نحوه  برگزاری کلاس‌های عملی پاسخ دهد. اسماعیل عبداللهی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان بوشهر، سیامک بهاروند رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان و واحد خرم‌آباد، محمد دوستار سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان و واحد رشت و مهدی عباسی معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی استان ایلام در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از نحوه برگزاری کلاس‌های دروس عملی خود سخن گفتند.

  1 _  دروس عملی ترم دوم چه زمانی و چگونه برگزار می شود ؟

یکی از سوالاتی که ذهن دانشجویان را درگیر کرده بود، این است که نحوه برگزاری کلاس‌های دروس عملی نیمسال دوم چگونه است و با توجه به شرایط کرونایی، کلاس‌ها چندنفره برگزار خواهند شد؟ براساس این دستورالعمل کلاس‌های درس عملی، کارگاهی، آزمایشگاهی و قسمت عملی دروس نظری- عملی باید طی چند روز به‌صورت پیوسته با درنظر گرفتن ظرفیت هر کلاس (در گروه‌های سه تا هفت‌نفره) و با رعایت فاصه اجتماعی و تمام پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود. این کلاس‌های از چهارم مردادماه آغاز خواهند شد.

2  - کلاس‌های عملی که دانشجویان ملزم به استفاده از ابزار کار هستند، چگونه برگزار می‌شوند؟

درخصوص کلاس‌های عملی، کارآگاهی و آزمایشگاهی که دانشجویان با ادوات و ابزار کار به‌صورت مستقیم مشغول فعالیت هستند، ضروری است به‌منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزاری این‌کلاس‌ها برای گروه‌های تعیین‌ شده در هر روز به‌صورت پیوسته و در چند روز متوالی برگزار شود. بدیهی است ضدعفونی ابزار کار در هر روز امری الزامی است.

3  - برگزاری دروس عملی که به‌صورت انجام مطالعات و پژوهش‌های کتابخانه‌ای است، چگونه است؟

همچنین دروس عملی که به‌صورت انجام مطالعات و پژوهش‌های کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و برابر اعلام استاد و موافقت گروه آموزشی برگزاری آنها بدون نیاز به حضور فیزیکی دانشجو امکان‌پذیر است، در این حال استاد مربوطه می‌تواند با هماهنگی واحد دانشگاهی مراتب را به دانشجویان اعلام کند.

4 -   آیا امکان برگزاری دروس عملی به‌صورت غیرحضوری نیز وجود دارد؟

در آن بخش از دروس عملی، آزمایشگاهی و کارگاهی که قابل اجرا به‌شکل غیرحضوری است، استاد درس می‌تواند به‌صورت انفرادی در آزمایشگاه یا کارگاه انجام دهد و به‌طور مجازی در اختیار دانشجویان قرار دهد.

5   - کلاس‌ها در چه روزهایی از هفته برگزار می‌شوند؟

هر واحد دانشگاهی باید برنامه زمان‌بندی کلاس‌ها را با هماهنگی همه گروه‌ها از شنبه تا پنجشنبه به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که از تجمع بیش از حد در یک روز یا یک ساعت خودداری شود.

 6   _ آیا اجرای طرح تعاون در دروس عملی هم وجود دارد؟

بله، دانشجویان می‌توانند کلاس‌های درس عملی را براساس طرح تعاون واحدهای دانشگاهی و با معرفی واحد دانشگاهی مبدأ در واحد دانشگاهی محل سکونت (درصورت ارائه درس) بگذرانند و نتیجه به واحد مبدأ اعلام شود. واحدهای دانشگاهی مبدأ پس از بررسی درخواست‌های ثبت‌‌شده، باید حداکثر تا دوم مردادماه نسبت به ارسال لیست دروس دانشجویان متقاضی به واحد مقصد اقدام کنند. دانشجویان باید این دروس را در نیمسال دوم و دوره تابستان سال تحصیلی 99-98 انتخاب‌واحد کرده باشند.

  7   _ آزمون دروس عملی چگونه است؟

درصورتی‌که در پایان دوره نیاز به برگزاری آزمون کتبی درخصوص دروس عملی، کارگاهی، آزمایشگاهی و قسمت عملی دروس نظری- عملی باشد، برگزاری آزمون به‌صورت مجازی (برخط) است.

   8   _ برگزاری دروس تربیت بدنی به چه شکلی است؟

درخصوص دروس تربیت‌بدنی اعم از عمومی و تخصصی، بخش نظری این دروس به صورت مجازی برگزار و ارزیابی پایان نیمسال نیز به‌صورت مجازی انجام می‌شود. در بخش عملی نیز طبق دستورالعمل وزارت ورزش و جوانان، واحدها و مراکز دانشگاهی باید ابتدا اماکن ورزشی مورد نظر را در سامانه http://salamat. gov. ir ثبت‌نام کرده و سپس اساتید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی در هریک از گروه‌های چندنفره دانشجویی (حداکثر 10 نفر) نسبت به تدریس قسمت عملی آن اقدام کنند. در پایان نیمسال، ارزیابی به‌صورت عملی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی انجام خواهد شد.

9  _  تکلیف کلاس‌های عملی دروس اخذشده ترم تابستان چیست و چه زمانی برگزاری می‌شود؟

کلاس‌های عملی ترم تابستانی دانشگاه آزاد اسلامی همزمان با کلاس‌های عملی باقی‌مانده از ترم گذشته حدفاصل چهارم مردادماه لغایت 31 شهریور برگزار خواهد شد.

 10   _ زمان برگزاری کلاس‌های عملی ترم آینده تحصیلی مشخص شده است؟

بله، با توجه به جدول اعلام‌شده در دستورالعمل برگزاری کلاس‌های عملی، این بخش از واحدهای اخذشده توسط دانشجویان از ابتدای آبان ماه آغاز خواهد شد و تا اوایل بهمن ماه ادامه خواهد داشت.

 * نویسنده: سارا طاهری، روزنامه‌نگار