ویروس کرونا؛ مشکلات و راه‌حل‌های پیش‌رو

  به گزارش «فرهیختگان»، سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی آزمایشگاه ویروس‌شناسی مسیح دانشوری طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: عامل بیماری کووید-19 ویروس کروناست که به‌عنوان یک ویروس خصوصیات و ویژگی‌های خاصی دارد. اگر ویروس سارس و مرس را به‌ خاطر بیاورید متوجه می‌شویم که بیماری کووید-19 هم مثل آنهاست؛ یعنی مجموعه‌ای از علائم بیماری تنفسی را ایجاد می‌کند مثل سرفه، تب، تنگی‌نفس، ذات‌ریه و... ولی الان می‌توانیم بگوییم که کووید-19 از مرس و سارس از بسیاری از جنبه‌ها متفاوت است و به نظر می‌رسد راه تکاملی عجیب و منحصربه‌فردی را طی کرده است. مطلب مهم این است که متاسفانه این آخرین شیوع و همه‌گیری جهانی نخواهد بود که شاهدش هستیم، همه‌گیری‌های بیشتری پیش‌رو خواهیم داشت. این یک احتمال نیست بلکه وقوعش حتمی است و متاسفانه این ناشی از انتخاب بد ما انسان‌هاست و ظلمی است که ما به طبیعت می‌کنیم تا شرایط پدید آمدن این میکروب‌ها را باعث شویم و فرصت در تماس قرار گرفتن ویروس‌ها با انسان‌ها را فراهم کنیم. پس تا ما تهاجم به طبیعت و انواع حیوانات وحشی را داریم، باید در انتظار رخداد چنین مواردی باشیم.

اما آیا ما برای تهاجم میکروبی دیگری آماده هستیم؟ جواب به این سوال با توجه به تجربه جهانی در مقابله با کووید-19، در اکثر کشورها ازجمله ایران عزیزمان خیر است. به‌طور کلی می‌توان گفت استراتژی کشور‌ها در مقابله با بیماری‌ها بر دو تفکر استوار است؛ کشورهایی مثل اروپای غربی و شمالی که بیشتر روی سلامتی مردم سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ فرد سالم، ورزشکار با تغذیه مناسب. اما شاید بتوان گفت کشورهایی مثل کشور ما بیشتر روی بیماری مردم سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ گسترش و توسعه خدمات و امکانات بیمارستانی که شاید بشود گفت طی دهه اخیر بسیار توفیق هم داشته‌ایم. اما کووید-19 به جهان فهماند که باید و حتما برای مقابله با تهدیدات جهانی بیماری‌ها، سرمایه‌گذاری بر هر دو جنبه صورت پذیرد؛ هم روی سلامت مردم و صدالبته بر توسعه امکانات و بستر و ساختار سلامت. در راه توسعه ما بسیار عقب هستیم. مثال کشوری مانند کره‌جنوبی و پاسخ و عملکرد زیبای آنها در مقابله با کووید-19 از مثال‌های بارز توسعه‌یافتگی در زیرساخت‌های بیوتکنولوژی، مهندسی و صنایع ازجمله صنایع دیجیتال است که به غایت درس‌آموز است.

سوال دیگر

آیا می‌توان شیوع بیماری را تنها با قرنطینه و محدودیت رفت‌وآمد مردم کنترل کرد؟ حقیقت این است که برقراری قرنطینه بسیار خوب است، اما ایجاد شرایط برای اجرای قرنطینه ایده‌آل بسیار سخت است. هزینه‌های اقتصادی و از همه مهم‌تر هزینه‌های اختلال‌های اجتماعی و روانی برای دولت‌ها و انسان‌ها بسیار مهم است. فرار از واقعیت و کتمان بیماری توسط جامعه یکی از مهم‌ترین مشکلات کنترل بیماری در سراسر جهان ازجمله کشورمان است. ما با قرنطینه و محدودیت‌های اجتماعی می‌توانیم بهتر شویم اما این تنها راه‌حل نیست.

شاید راه اصلی در این مسیر قبول یک مدیریت در سیستم جهانی بهداشت است که درواقع در حال حاضر در جهان حلقه گمشده کنترل این بیماری است. به نظر من این نبود هماهنگی و همکاری‌های جهانی است که مردم را در مقابله با کووید-19 آسیب‌پذیر کرده است. اعتماد و به اشتراک‌گذاری اطلاعات با رهبری جهان‌شمول، می‌تواند ما را در مقابله با رخداد‌های آینده آماده‌تر کند، چنانچه می‌توانست در مقابله با کووید هم این‌طور شود. خوب است که امیدوار باشیم به‌راحتی از دست این بیماری خلاص شویم، اما می‌دانیم که ویروس عامل بیماری کووید-19، برنامه‌ریزی بسیار دقیق در به‌هم‌زدن خوش‌خیالی و تخیل ما کرده است. پس چاره‌ای نیست که تا زمان در دسترس قرار گرفتن داروی مستقیم و واکسن موثر این بیماری، در کنار مقررات قرنطینه و محدودیت‌های اجتماعی، به توصیه‌های بهداشتی هرچند ساده، اما بسیار دقیق و موثر توجه وافر داشته باشیم:

- ماسک بزنیم.
- فاصله اجتماعی را رعایت  کنیم.
- دستان خود را مرتب بشوریم.
- به صورت، دهان و چشمان خود دست نزنیم.
- چنانچه احساس می‌کنیم نشانه‌های کووید را داریم در خانه بمانیم و با پزشک مشورت کنیم.
- بهترین زمان است؛ سیگار را ترک کنیم.
- میهمانی، عروسی و جشن‌ها را به زمان مناسب موکول کنیم.
- در تجمعات سربسته حاضر نشویم و...