به گزارش «فرهیختگان»، بخش بهداشت و درمان ازجمله حساس‌ترین بخش‌های جوامع مختلف است که هرچه پیشرفت علم و فناوری در آن سریع‌تر اتفاق بیفتد، به روند پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک کرده و موفقیت درمان را افزایش می‌دهد. سیستم‌های بهداشت و درمان در سال‌های اخیر همگام با نیاز جامعه پیش رفته‌اند و تا حد زیادی توانسته‌اند پاسخگوی نیازها باشند. بالا رفتن میانگین سنی کشورها، تغییر انتظارات بیماران، تغییر در انتخاب سبک زندگی همگی مواردی هستند که باعث می‌شوند تغییرات در بهداشت و درمان با سرعت بیشتری حرکت کند. به گزارش سازمان بهداشت جهانی، باتوجه به این نیازها، سیستم بهداشت و درمان به نیروی کار بیشتری نیاز دارد، اما با وجود اینکه اقتصاد جهانی بتواند 40 میلیون شغل جدید را تا سال 2030 در این حوزه ایجاد کند، باز هم با کمبود 9.9 میلیونی پزشک، پرستار و مراقب مواجه هستیم. اما در این میان، ظهور هوش مصنوعی و ورود آن به بخش بهداشت و درمان، انقلابی را در این بخش ایجاد کرد که تا حدی توانست کمبودها را جبران کند و گاهی حتی این کمبودها کمتر احساس شوند. امارات متحده عربی یکی از کشورهایی است که در سال‌های اخیر در زمینه فناوری هوش مصنوعی پیشرفت‌های شگرفی داشته و حالا با ورود این فناوری به بخش بهداشت و درمان توانسته قدرت خود را به رخ بکشد.

  موج دیجیتال در سیستم مراقبت درمانی امارات

با دیجیتال شدن همه‌چیز در دنیای امروز، سیستم مراقبت درمانی هم مدتی است از این فناوری استفاده می‌کند. این مساله به‌ویژه در بخش مراقبت بهداشت و درمان امارات متحده عربی جای خود را باز کرده و توانسته اعتبار و جایگاه ویژه‌ای برای خود به‌دست آورد. رونق این فناوری در جهان همچنین باعث بالا رفتن 14درصد تولید ناخالص جهانی GDP تا 10 سال آینده؛ یعنی تا سال 2030 خواهد شد. با رونق علم و فناوری، زندگی روزمره بشر آسان‌تر می‌شود و هوش مصنوعی به شیوه‌ای خاص علم و هوش انسان را تحت‌سلطه خود درآورده و در سال‌های پیشین هر بخشی از صنعت هر کشور را در اختیار گرفته است. این حوزه از چنان قدرتی برخوردار است که طبق گمانه‌زنی‌های صورت‌گرفته حتی می‌تواند روی تولید ناخالص داخلی کشورها هم تاثیرگذار بوده و GDP جهان را تا سال 2030 تا 14درصد افزایش دهد که رقمی معادل 15 هزار میلیارد و 700 میلیون دلار را شامل می‌شود. متخصصان بر این امر تاکید دارند که پذیرفتن راه‌حل‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی تولید ناخالص داخلی امارات متحده عربی را تا سال 2030 حدود 96میلیارد دلار افزایش می‌دهد. موج فناوری‌های دیجیتال در بخش بهداشت و سلامت امارات متحده عربی، فرصت‌های زیادی را پیش روی صنعت پزشکی هند قرار می‌دهد.

  بازسازی بخش سلامت و درمان

به گزارش economictimes، هوش مصنوعی با برقراری ارتباطات جدید میان کدهای ژنتیکی و انجام عمل‌های جراحی به کمک ربات‌ها، بخش سلامت و درمان را به نوعی بازسازی می‌کند و شکل دیگری به آن می‌دهد. از بزرگ‌ترین مزیت‌های هوش مصنوعی می‌توان به این موارد اشاره کرد که قادر به پیش‌بینی، درک، یادگیری و عمل است. در این میان، دولت امارات متحده عربی از قابلیت فناوری هوش مصنوعی استفاده کرده و درحال حاضر هم مشغول آزمایش ابداعات مختلف این عرصه است. اتاقک‌های آنالیز و کنترل سلامت که درحال حاضر درحال تست هستند، به افراد در کنترل سلامت و تشخیص علائم اولیه بیماری کمک می‌کند. علاوه‌براین، امارات متحده عربی درنظر دارد تا امکان استفاده از مشاوره‌های ویدئویی مبتنی‌بر هوش مصنوعی را برای بیمارانی از سراسر دنیا فراهم کند. از دیگر فناوری‌های هوش مصنوعی در عرصه بهداشت و سلامت امارات متحده عربی می‌توان به فناوری جدید و نوآورانه بخش سلامت HINT اشاره کرد که به تشخیص موارد سکته مغزی کمک می‌کند. اداره بهداشت و درمان دبی به‌تازگی اعلام کرده به‌زودی از فناوری هوش مصنوعی در درمان بیماران مبتلا به دیابت در بخش سلامت و درمان استفاده خواهند کرد.

به گفته محمد الردها، مدیر دفتر مدیریت پروژه و انفورماتیک و بهداشت هوشمند، هوش مصنوعی در بخش بهداشت و درمان می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها کمک کند، موارد تشخیص بیماری را افزایش دهد، در یکپارچه‌سازی داده‌ها کمک کند و با حمایت از عملکردهای پزشکی باتوجه به داده‌ها، بحث مراقبت از بیمار را ارتقا داده و بهره‌وری اداری را بهبود بخشد.

  پرینت 3 بعدی و آینده‌ای روشن

علاوه‌بر هوش مصنوعی، فناوری پرینت سه‌بعدی هم از تازه‌ترین فناوری‌هایی است که در سال‌های اخیر توانسته انقلاب عظیمی را در دنیا ایجاد کند. آوریل 2016 بود که دبی اعلام کرد طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته درنظر دارد به قدرت نخست منطقه و بین‌الملل در عرصه فناوری پرینت سه‌بعدی به‌ویژه در بخش بهداشت و درمان تبدیل شود. امروزه، راه‌حل‌ها و درمان‌های پرینت سه‌بعدی در بخش بهداشت و درمان در دبی در اولویت هستند. به‌تازگی، کارشناس پزشکی اداره بهداشت و درمان دبی با شرکت Sinterex به‌عنوان یک شرکت متخصص در زمینه بهداشت و درمان و راه‌اندازی آزمایشگاه‌های پرینت سه‌بعدی در بیمارستان‌های مراکز بهداشت دبی همکاری می‌کند. طبق جدیدترین گزارشی که از سوی آکادمیک رادیولوژی در ماه سپتامبر منتشر شد، برآورد شده بیمارستان‌هایی که از مدل‌های آناتومیک استفاده می‌کنند بیش از 3700 دلار به ازای هر عمل جراحی صرفه‌جویی دارند که علاوه‌بر آن می‌توان صرفه‌جویی در زمان را هم درنظر گرفت.

با حمایت اداره بهداشت و درمان دبی و مشارکت با آزمایشگاه‌های مختلف، یک فرد اماراتی که از دو ناحیه دچار قطع عضو بود، به‌تازگی نخستین کسی است که اندام‌های پرینت سه‌بعدی را دریافت کرده است. به گفته معاون رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر امارات متحده عربی و فرماندار دبی، اداره بهداشت دبی تقویت توسعه آینده فناوری‌هایی چون پرینت سه‌بعدی در بخش بهداشت و درمان با به‌منظور بالا بردن کیفیت سلامت بیماران و مراقبت‌های بهداشتی و درمانی در اولویت کار خود قرار داده است.

  یک دکتر برای هر نفر

جدا از هوش مصنوعی و پرینت سه‌بعدی، پزشکی از راه‌دور هم به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین مدل‌های درمان درحال گسترش است. دولت دبی به‌طور جدی روی راه‌اندازی سرویس منحصربه‌فرد پزشکی از راه‌دور فعالیت می‌کند که امکان دسترسی فوری بیماران را به مشاوران متخصص فراهم می‌کند. درواقع در پزشکی از راه‌دور به‌عنوان نوعی پلتفرم جدید برای تولید یک حالت جدید درآمدی عمل می‌کند و می‌تواند باعث افزایش اشتغال شود. درست زمانی که محدودیت‌های زمانی و جابه‌جایی‌ها مانع از مراجعه مستقیم به پزشک و معاینه حضوری می‌شود، پزشکی از راه‌دور به‌عنوان یک مزیت بزرگ می‌تواند در اختیار بشر قرار گیرد. RoboDoc نمونه‌ای از این نوع فناوری به‌کار رفته در اداره بهداشت و درمان دبی است که زندگی را برای بسیاری از مردم این کشور راحت‌تر کرده است.

  داروخانه‌های هوشمند

ازجمله فناوری‌های هوش مصنوعی که در بخش بهداشت و درمان امارات متحده عربی درحال استفاده است، کاربرد ربات‌های هوشمند در داروخانه‌هاست. اداره بهداشت و درمان دبی در سال 2018 داروخانه‌های هوشمندی راه‌اندازی کرد که از ربات‌ها برای پیچیدن و تجویز دارو استفاده می‌کنند. این ربات‌ها که در داروخانه‌ها فعالیت می‌کنند، می‌توانند نام 35 هزار دارو را در خود ذخیره کرده و در کمتر از یک‌دقیقه، حدود 9 نسخه را بپیچند و آماده کنند. داروهای تجویزشده تنها با یک کلیک بارکد پیچیده می‌شوند. کارشناسان بر این باورند که استفاده از این قبیل ربات‌ها در محل حساسی مانند داروخانه‌ها، خطاهای انسانی را موقع پیچیدن دارو که گاهی به قیمت از بین رفتن سلامتی افراد تمام می‌شود، به حداقل می‌رساند. درحال حاضر حدود 5 داروخانه هوشمند با حضور ربات‌ها در دبی فعالیت می‌کنند که نه‌تنها به بیماران کمک می‌کنند، بلکه به کارآمدی بیشتر سیستم بهداشت و درمان و داروسازهای داروخانه‌ها هم کمک می‌کنند.

  رونق هوش مصنوعی در اروپا

موسسه جهانی مک‌کنزی روی تاثیر اتوماسیون و هوش مصنوعی و تاثیر آن بر بخش بهداشت و درمان اروپا مطالعاتی را انجام داده است. تمام یافته‌هایی که تا به‌امروز به دست آمده حکایت از تاثیر مثبت این فناوری روی بخش درمان دارد. بسیاری از دولت‌ها از انتظارات خود از هوش مصنوعی در بخش بهداشت و درمان می‌گویند و برخی از آنها ازجمله فنلاند، آلمان، انگلیس، چین و آمریکا هزینه‌های سنگینی را صرف پژوهش‌های مرتبط با هوش مصنوعی کرده‌اند. البته در این میان، بخش خصوصی هم نقش مهمی را ایفا می‌کند به‌طوری که با سرمایه‌گذاری روی این فناوری، بودجه لازم برای تحقیقات پیرامون هوش مصنوعی که معادل حدود 5/8 میلیارد دلار می‌شود، برای 50 شرکت برتر فعال در زمینه بهداشت و درمان فراهم می‌کند. شرکت‌های فناوری بزرگ، استارتاپ‌ها، شرکت‌های داروسازی و دستگاه‌های پزشکی و بیمه‌گرهای سلامت همگی جزء مراکزی هستند که در اکوسیستم بهداشت هوش مصنوعی قرار می‌گیرند و می‌توانند از مزایای این فناوری بهره‌مند شوند.

به گزارش mckinsey، اگر بخواهیم از نظر جغرافیایی حساب کنیم، رشد پویای هوش مصنوعی درحال تغییر است. آمریکا همچنان در صدر دارنده بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذار در بخش هوش مصنوعی حوزه سلامت در دنیا به‌شمار می‌رود و ازسوی دیگر، کامل‌ترین تحقیقات را در زمینه هوش مصنوعی دراختیار دارد. اما با همه این اوصاف، سریع‌ترین سرعت رشد فناوری هوش مصنوعی در آسیا و به‌ویژه چین اتفاق می‌افتد؛ منطقه‌ای که در آن، شرکت‌های پیشروی داخلی و فعالان این فناوری حضور دارند.

یکی از پلتفرم‌های آنلاین مدیریت سلامت چینی به‌نام Good Doctor  بیش از 300 میلیون کاربر فعال دارد. در این میان، اروپا که از داده‌های گسترده جمع‌آوری‌شده ازسوی سیستم‌های ملی بهداشت کشورها استفاده می‌کند، از قدرت بالایی در تحقیقات برخوردار است و ابداعات زیادی در زمینه هوش مصنوعی داشته و مشارکت‌های گسترده‌ای در منطقه دارند. سرمایه‌گذاران اروپایی و تحقیقات در زمینه هـوش مصنــوعی زمانی با قدرت زیادی پیش می‌رود که کشورها با هــم مشارکـــت داشته بـاشنــد. بــه ایــن صــورت می‌توان این فناوری را فرصتی برای سیستم بهداشت اتحادیه اروپا به‌شمار آورد.

  سنجش هوش مصنوعی در بهداشت و درمان

اگر بخواهیم از نفوذ هوش مصنوعی در بهداشت و درمان بگوییم، هنوز اول راه هستیم و این فناوری با قابلیت‌هایی که دارد، هنوز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. یکی از مراحلی که هوش مصنوعی می‌تواند موثر باشد، وظایف اجرایی است که زمان زیادی را از پزشکان و پرستاران می‌گیرد. این فناوری در حوزه تخصص‌هایی چون رادیولوژی، آسیب‌شناسی و چشم‌پزشکی قابل استفاده است و می‌تواند بهینه‌سازی بهداشت و درمان را به‌دنبال داشته باشد. علاوه‌بر این، انتظار می‌رود راه‌حل‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی می‌تواند روند درمان و مراقبت را از بیمارستان به مراقبت‌های خانگی تغییر دهد؛ به‌عبارتی، کنترل از راه دور، سیستم‌های هشدار مبتنی‌بر هوش مصنوعی یا دستیاران مجازی ازجمله قابلیت‌های هوش مصنوعی است که باعث می‌شود بیماران در هر زمانی از مراقبت‌های از راه دور برخوردار شوند. با این قابلیت، تخصص‌های بیشتری شامل آنکولوژی، کاردیولوژی و نورولوژی هم می‌توانند از مزیت‌های هوش مصنوعی بهره‌مند شده و از راه دور به کنترل و درمان بیماران خود بپردازند. در مقیاس هوش مصنوعی، می‌توان از ترکیبی از پیشرفت‌های فناورانه مانند یادگیری عمیق استفاده کرد. در مرحله بعد، از هوش مصنوعی می‌توان در بررسی‌های بالینی وابسته به مدارک آزمایش‌های بالینی استفاده کرد.

  تاثیر هوش مصنوعی بر نیروی کار

ترسی که در سال‌های اخیر بیش از هرچیز درمورد هوش مصنوعی مطرح می‌شود، تاثیر آن در از بین رفتن مشاغل و بیکارشدن نیروی کار انسانی است. خودکارشدن بسیاری از سیستم‌ها، تقریبا همه مشاغل را تهدید می‌کند و این در همه مشاغل به یک اندازه نیست. بخش بهداشت و درمان ازجمله بخش‌هایی است که با توجه به حساسیتی که دارد، هوش مصنوعی کمترین تاثیر را در از بین رفتن مشاغل می‌گذارد. انتظار می‌رود تنها 15 درصد از ساعت‌های کار در بخش بهداشت و درمان به‌صورت اتوماتیک و خودکار انجام شود. سازمان بهداشت جهانی تخمین‌زده که نیاز کلی به نیروی کار در بخش بهداشت و درمان در اروپا تا سال 2030 به حدود 18.2 میلیون نفر افزایش یابد و همین‌طور به این نکته اشاره می‌کند که ذخیره 8.6 میلیون پرستار، ماما و دستیار نمی‌تواند نیاز آینده این بخش مهم جامعه اروپا را برآورده کند. بنابراین انتظار می‌رود کشورهای اروپایی برای داشتن آینده‌ای مطلوب در بخش بهداشت و درمان جذب نیروی بیشتری در این بخش‌ها داشته باشند تا با مشکل نیروی درمان مواجه نشوند؛ بنابراین، ورود فناوری هوش مصنوعی به بهداشت و درمان را نمی‌توان تهدیدی برای از دست دادن شغل برای افراد شاغل در این بخش دانست. طبق گزارش‌های اخیر، تا سال 2030 شاهد افزایش 39درصدی در شغل پرستاری خواهیم بود به‌طوری که به‌طور تقریبی، 10درصد از فعالیت‌های پرستاری هم در این بازه زمانی توسط دستگاه‌های خودکار مبتنی‌بر هوش مصنوعی ازجمله ربات‌ها انجام می‌شود.

  نقش هوش مصنوعی در صنعت بهداشت و درمان

طبق گزارش سال 2018، ارزش بازار بهداشت و درمان جهانی حدود 8 هزار و 452 میلیارد دلار تخمین زده شد و انتظار می‌رود این بازار تا 8.9 درصد هم رشد داشته باشد. هزینه‌های بهداشت و درمان همچنان درحال افزایش است و این صنعت با حضور فعالی که دارد، نه‌تنها هزینه‌های درمان و مراقبت را کم نکرده، بلکه افزایش نسبی هم داده است. فناوری هوش مصنوعی از آن دست فناوری‌هایی است که در صنعت نقش مهمی ایفا می‌کند و نتایج به‌دست‌آمده حکایت از آن دارد که حضور آن می‌تواند انقلابی در صنعت بهداشت و درمان ایجاد کند به‌طوری که با کاهش هزینه‌ها، می‌تواند نتایج قابل قبول‌تری را برای بیماران به‌همراه داشته باشد؛ درصورتی‌که ارزش این بخش را هم افزایش می‌دهد. از این‌رو، سازمان‌ها و بیمارستان‌های متعددی در دنیا روی مقوله هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری و از جدیدترین ابزارها و چارچوب های این فناوری در بهبود و پیشرفت روند کاری خود استفاده کرده‌اند. از آنجایی که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، حدود 70درصد از شرکت‌های دنیا به‌نوعی از فناوری‌های هوش مصنوعی استفاده کنند، به‌نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری روی این فناوری می‌تواند صنعت جهانی را دگرگون کند.

 *  مترجم: ندا اظهری