رئیس دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
به گزارش «فرهیختگان»، پیشرفت‌های کشور در زمینه‌های گوناگون علمی و مقایسه آن با وضعیت صنعت خودروسازی همیشه یکی از محل‌های سوال جامعه از نهادهای دانشگاهی و علمی بوده است. چالشی که اگرچه همین عدم‌رضایت آحاد مردم، نشان از عدم‌تعامل دو بخش صنعت و دانشگاه دارد، اما بررسی دقیق‌تر آن نیازمند واکاوی ارتباطات و مراودات دانشگاهیان با صاحبان صنایع است. البته افزایش مطالبات جامعه از هر دو نهاد مذکور باعث شده تا تفاهمنامه و نوشته‌هایی که تا پیش از این بیشتر جنبه تشریفاتی و خبری داشت، حالا کم‌کم به نتیجه‌های بزرگی در دل صنعت خودرو منجر شود. موضوعی که دانشگاه‌های صنعتی بزرگ کشور در چند ماه اخیر جدی‌تر از قبل آن را پیگیری می‌کنند. کمی آن طرف‌تر واحدهای مختلف دانشگاه آزاد اسلامی در نقاط مختلف کشور هم در قالب‌های مختلفی نظیر سرای نوآوری، مراکز تحقیقاتی و کلینیک‌های صنعت در تلاشند تا با جلب اعتماد صاحبان صنایع زمینه‌های ارتباط هرچه بیشتر صنعتگران حوزه خودرو را با دانشگاه فراهم کنند. یکی از واحدهای فعال در حوزه صنعت خودرو، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود است. این واحد که مرکز تحقیقاتی خودرو را داراست به‌تازگی و در اواخر خردادماه سال جاری موفق به کسب موافقت شورای مدیریت فعالیت‌های دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی جهت راه‌اندازی «سرای نوآوری خودرو» شده است. سیداحمد ابوالقاسمی‌فر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود در شماره امروز روزنامه «فرهیختگان»، ابعاد مختلف همکاری این واحد با خودروسازان کشور را تشریح کرده و درخصوص راه‌اندازی سرای نوآوری خودرو در این واحد هم توضیحات کاملی داده که در ادامه می‌خوانید.
صنعت خودرو نیازمند نوسازی در ساختار
این روزها، به‌واسطه مباحث مربوط به تحریم و افزایش قیمت خودرو در بازار در کنار کیفیت نه‌چندان موردقبول برخی از تولیدات داخلی در این حوزه صحبت‌های مختلفی درمورد صنعت خودرو مطرح می‌شود؛ ارزیابی شما از وضعیت فعلی این صنعت چیست؟
وضعیت فعلی بازار خودروی کشور به‌صورت سنتی تنها در دست دو خودروساز بزرگ کشور قرار دارد که کاملا شکل انحصاری به‌خود گرفته است. متاسفانه کیفیت خودروهای تولیدی هم مناسب با نیاز بازار نیست؛ در این راستا تلاش زیادی شده است، ولی همچنان بازار خودرو نسبت‌به جلب رضایت مشتریان، بسیار عقب‌تر است و نیاز به یک نوسازی در ساختار و نگرش و طرح دارد.
ارتباط دانشگاه‌ها با صنایع خودروسازی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ چه موانع و مشکلاتی در مسیر این ارتباط وجود دارد؟
فاصله بین دانشگاه و صنعت و عدم اعتماد صنعت به دانشگاه همواره وجود داشته، ولی باتوجه به شرایط تحریم سال‌های اخیر خوشبختانه اعتماد بیشتری شکل گرفته و پروژه‌های خوبی در راستای ارتقای کیفیت خودروها بین دانشگاه و صنعت منعقد شده است که می‌توان به قراردادهای اخیر ایران‌خودرو و شرکت سایپا با دانشگاه‌ها اشاره کرد.
اصلی‌ترین و اولویت نخست کمک دانشگاه‌ها به صنعت به چه مواردی برمی‌گردد؟ درواقع کدام قسمت صنعت خودرو امروز بیشتر به کمک دانشگاه‌ها احتیاج دارد؟
اولویت نخست در دانش قطعه‌سازی و طراحی مهندسی است که می‌تواند در راستای تولید قطعات و بومی‌سازی صنعت خودرو به‌کار گرفته شود؛ چیزی که از قراردادهای شکل‌گرفته و تحقیقات انجام‌شده استنباط می‌شود، می‌توان به به‌روزرسانی قطعات، کاهش مصرف خودروها و طراحی نوین و مشتری‌پسند اشاره کرد.
واحد شاهرود تاکنون چه‌میزان با صنایع خودروسازی در ارتباط بوده و درحوزه این صنعت چه اقداماتی داشته و چه برنامه‌هایی در این حوزه دارید؟
باتوجه به وجود رشته مکانیک خودرو و سایر رشته‌های مرتبط در این واحد دانشگاهی و تربیت نیروی متخصص طی 38 سال همواره این دغدغه در ذهن مسئولان دانشگاهی بوده تا بتوانند با همکاری با صنعت خودرو گام موثری در ارتقای کیفیت خودروها و تربیت هدفمند نسل جوان بردارند، بنابراین برای اولین‌بار این واحد دانشگاهی از فرصت به‌وجودآمده در شهرستان بهره برد و همکاری خود را با این شرکت خودروساز شروع کرد. باتوجه به پتانسیل عظیم موجود در این واحد دانشگاهی اعم‌از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این واحد دانشگاهی می‌تواند در تربیت نیروی متخصص و به‌روزرسانی بخش‌های مختلف صنعت خودرو به‌ویژه در قسمت تحقیقات این صنعت گام بردارد. اولین پیشنهاد ما برای آغاز این همکاری در جهت تربیت نسل و مشغول شدن اعضای هیات‌علمی و دانشجویان در قسمت توسعه‌وتحقیق بوده است. همچنین طراحان کارخانه از امکانات این واحد دانشگاهی و سوله‌ها و یک زمین صد هکتاری متعلق به این واحد دانشگاهی بازدید به‌عمل آوردند و جلسات متعددی با افراد باسابقه در صنعت خودرو که سال‌ها دست‌اندرکار این صنعت بوده‌اند، تشکیل شده است.
یکی از برنامه‌های آینده که قبل‌تر اعلام شده، راه‌اندازی مرکز تحقیقاتی در این واحد بوده است؛ این مرکز چه هدفی را دنبال می‌کند؟ راه‌اندازی این مرکز اکنون در چه وضعیتی قرار دارد؟
هدف از راه‌اندازی این مرکز برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه، تربیت نیروی متخصص در راستای بومی‌سازی تکنولوژی واردشده در صنعت خودرو است، بنابراین باتوجه به اینکه رشته‌های متعددی در این واحد دانشگاهی اعم‌از مکانیک، برق، مواد، مهندسی شیمی و... وجود دارد، به‌کارگیری نیروی فارغ‌التحصیل این واحد و استفاده از اعضای هیات‌علمی آن در راستای به‌روزرسانی این تکنولوژی‌ها و همچنین متمایل کردن مباحث درسی در این رشته‌ها به مبحث خودروسازی از برنامه‌های این مرکز تحقیقاتی است.
پتانسیل علمی واحد شاهرود را در زمینه‌های مرتبط با صنعت خودرو تشریح کنید. چه تعداد هیات‌علمی و چه تعداد دانشجو در کدام مقاطع و چه رشته‌هایی می‌توانند در این زمینه ایفای نقش کنند؟
باتوجه به اینکه تمرکز رشته‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود بر رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه است، بستری مناسب ازنظر تخصص اعضای هیات‌علمی و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی وجود دارد. مثل رشته‌های برق، مکانیک خودرو، مهندسی مواد، مهندسی شیمی و... که درمجموع بیش از 100 هیات‌علمی در این رشته‌ها مشغول به‌کار هستند و تاکنون بیش از 10 هزار دانشجو در طول این سال‌ها در این رشته‌ها فارغ‌التحصیل شده‌اند که می‌توانند در این صنعت به‌کار گرفته شوند.
استفاده از پتانسیل‌های علمی واحد شاهرود در شرکت خودروسازی همکار
اخیرا با مجوز راه‌اندازی سرای نوآوری خودرو در واحد شاهرود موافقت شد؛ واحد شاهرود از حیث اقدامات علمی، پژوهشی و فناورانه در کشور چه جایگاهی دارد؟ این سرای نوآوری قرار است چه فعالیت‌های علمی را راهبری کند؟
این واحد دانشگاهی همواره یکی از واحدهای سرآمد در مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی بوده است که ازجمله آنها می‌توان به عقد بیش از 50میلیارد ریال قراردادهای برون‌دانشگاهی اشاره کرد. طبق صحبت‌های انجام‌شده با مسئولان شرکت خودروساز همکار با واحد شاهرود، در کلیه قسمت‌های راه‌اندازی و توسعه و نگهداری و طراحی از پتانسیل هیات‌علمی و دانشجویان استان سمنان با اولویت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود استفاده خواهد شد. در حال حاضر فاز مطالعه و تحقیق ساخت نوع جدیدی از مینی‌تراک در سرای نوآوری خودروی واحد شاهرود به اتمام رسیده است.
با توجه به بازار خودرو، این سرای نوآوری چه نقشی در اقتصاد این بازار خواهد داشت و چه سودی می‌تواند برای واحد داشته باشد؟
شرکت همکار با دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود قرار است سومین شرکت بزرگ خودروسازی کشور شود، با این تفاوت که طراحی و توسعه آن از بدنه تا موتور و به‌ویژه گیربکس در داخل کشور صورت خواهد گرفت. بنا است در فاز اول 400 هزار موتور و گیربکس تولید شود و نهایتا با راه‌اندازی کامل50 هزار خودرو در سال، کلیه خطوط تولید راه‌اندازی شود. در این شرکت هرنوع موتور از نوع دوسیلندر کوچک تا 6سیلندر 6000 سی‌سی به‌صورت کاملا مکانیزه قابل‌تولید است. البته هدف اصلی طراحی و ساخت مینی‌تراک است که جایگزین مناسبی برای خودروی نیسان‌وانت می‌شود. دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود با شرکت کویر خودرو دیزل تفاهمنامه‌ای منعقد می‌کند و در دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود یک پژوهشکده ایجاد می‌شود که واسطه بین دانشگاه و شرکت خودروسازی کویر خودرو است که عملیات R&Dو خط تولید را در آنجا مشخص می‌کنند. درحقیقت آورده دانشگاه یک زمین 100 هکتاری است و عملا سوله‌های دانشگاه محل تولید قطعات خودرو است.
وابستگی بودجه واحد شاهرود به شهریه صفر خواهد شد
چه میزان از درآمد غیرشهریه دانشگاه آزاد واحد شاهرود را می‌توان ازطریق این سرا محقق کرد؟
درخصوص درآمدهای غیرشهریه‌ای لازم است بدانیم هم‌اکنون نزدیک 40درصد درآمد دانشگاه به‌صورت غیرشهریه‌ای است و ازطریق بیمارستان خاتم‌الانبیاء(ص) این واحد دانشگاهی تامین می‌شود. درنظر داریم با راه‌اندازی این شرکت بزرگ خودروسازی وابستگی دانشگاه به شهریه را به صفر برسانیم.
فارغ‌التحصیلان ممتاز شاهرودی وارد صنعت می‌شوند
چند نفر از محققان و دانشجویان و در چه زمینه‌هایی با این سرا همکاری خواهند داشت؟
باتوجه به اینکه سیاست فعلی بر این است که از تمامی پتانسیل موجود در استان و حتی کشور استفاده شود، به همین منظور سرای خودرو در واحد شاهرود ایجاد شد تا تمامی ظرفیت کشوری اعم‌از هیات‌علمی و نخبگان فارغ‌التحصیل در این‌خصوص متوجه این واحد دانشگاهی شوند، بنابراین باتوجه به حجم و گستردگی کار و تفاهمنامه بسته‌شده با شرکت خودروساز تمامی دانشجویان ممتاز فارغ‌التحصیل از این واحد دانشگاهی با اولویت به استخدام این شرکت درخواهند آمد.
راه‌اندازی سرا اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ لطفا مسیر پیش‌روی راه‌اندازی این سرا را مرحله‌به‌مرحله تشریح کنید.
باتوجه به تصویب مجوز سرای نوآوری خودرو، در اولین گام کمیته‌ای چهارنفره متشکل‌از دو نفر از واحد و دو نفر از شرکت خودروساز درقالب تیمی جلساتی را با معاونان سازمان خواهند داشت تا امور اداری را پیگیری کنند. باوجود این، طرح ارائه‌شده برای تصویب در استان و سازمان مرکزی در جریان است تا با تصویب در ساختار شورای اقتصاد دانش‌بنیان اقدامات لازم جهت اجرای پروژه و آغاز عملیات عمرانی صورت پذیرد. پس از اخذ مجوز سرای نوآوری خودروی واحد شاهرود که حدود یک ماه پیش صورت گرفت همکاری‌های وسیعی مابین اعضای هیات‌علمی دانشکده فنی، مهندسی واحد شاهرود و شرکت تولیدی کویر خودرو آغاز شده است. این سرای نوآوری خودرو می‌تواند نقش مهمی در تبدیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود به یک دانشگاه کارآفرین بازی کند. خوشبختانه مسئولان شهرستان شاهرود ازجمله نماینده، فرمانداری ویژه و اداره صنعت، معدن و تجارت استقبال بسیار خوبی از راه‌اندازی خط تولید مینی‌تراک در سرای نوآوری خودروی واحد شاهرود داشته‌اند.
اعلام آمادگی 10 شرکت دانش‌بنیان برای مشارکت با سرای نوآوری
باتوجه به اتمام فاز مطالعه و طراحی در شرکت کویرخودرو و با طی شدن فرآیندهای اخذ مجوزات لازم هرچه زودتر بتوانیم وارد فاز اجرایی شده و راه‌اندازی خط تولید مینی‌تراک در سرای نوآوری خودرو را شاهد باشیم. تاکنون بالغ بر ١٠ شرکت دانش‌بنیان مرتبط با صنعت خودرو آمادگی خود را برای همکاری با سرای نوآوری خودرو واحد شاهرود اعلام کرده‌اند. درصورت تولید و عرضه این نوع مینی‌تراک بسیاری از مشکلات ناوگان حمل‌ونقل سبک جاده‌ای کشور حل خواهد شد.
آیا ماموریت‌های طرح پایش واحد شاهرود هم با این سرا هماهنگی و ارتباط دارد؟
از آنجاکه موضوعات پایش برای استان سمنان مربوط به کویر است، طراحی خودرویی که با این شرایط اقلیمی سازگار است، می‌تواند جزء اهداف توسعه و تحقیق شرکت خودروساز قرار گیرد، لذا این برنامه نیز در راستای طرح پایش واحد شاهرود است و درواقع ایجاد کارخانه با اقلیم کویر برای بسیاری از مشاغل مثل کشاورزی و دامپروری که دشواری‌های فراوان دارد، همسو است.
ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت به‌دنبال عدم هدف‌گذاری در تحقیقات دانشگاهی
ارتباط صنعت و دانشگاه همیشه یکی از چالش‌های دانشگاهیان بوده، برای رسیدن به نتیجه هرچه بهتر فعالیت این سرا و ارتباط قوی‌تر با صنایع چه برنامه‌ریزی‌ای دارید؟
دلیل اصلی ارتباط ضعیف دانشگاه و صنعت، تعریف نشدن مسائل صنعت برای دانشگاه و عدم هدف‌گذاری دانشگاه در پایان‌نامه‌ها و تحقیقات خود بر اساس نیاز صنعت است. با تأسیس سرای نوآوری خودرو و ارتباط ایجادشده با شرکت خودروساز این دو مشکل برطرف می‌شود؛ بدین صورت که با تاسیس یک پژوهشگاه مشترک بین واحد دانشگاهی و شرکت خودروساز، پایان‌نامه‌ها با رویکرد حل مسائل و مشکلات در زمینه خودروسازی تعریف می‌شود و ازطرف مقابل طراحی‌ها و مشکلات حین کار به دانشگاه و پژوهشگاه تاسیس‌شده ارجاع داده می‌شود. همچنین لازم به‌ذکر است که درنظر است در این منطقه یک شهرک خودروسازی ایجاد شود که شرکت‌های کوچک قطعه‌ساز در آن مستقر شوند.
در خصوص شهرک خودرو بیشتر توضیح دهید.
می‌خواهیم پژوهشکده‌ای در دانشگاه ایجاد کنیم که درواقع یک شهرک خودرو است و محل تولید قطعات خودرویی خواهد شد. بخش پژوهشی این کار از سوی دانشگاه، اساتید و دانشجویان خواهد بود. البته این هدف‌گذاری ما در آینده است و فقط مذاکره و توافق‌نامه‌‌ها امضا شده که دانشگاه در آن مشارکت کند. در این حالت دانشگاه آزمایشگاه و امکانات خود را در‌اختیار شرکت خودروسازی قرار می‌دهد. ۱۰۰ هزار موتورگیربکس قرار است در طول سال تولید شود و میسزان سرمایه‌گذاری برای این موتور و قطعات دیگر ۱۱۰۰ میلیارد تومان است که فرآیند آن تا شش ماه دیگر عملیاتی می‌شود.
* نویسنده: مریم حضرتی، روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
