مسعود اطیابی، کارگردان سریال «کامیون»:
به گزارش «فرهیختگان»، متن مصاحبه مسعود اطیابی،کارگردان سریال «کامیون» با «فرهیختگان» شرح ذیل است:
سریال‌سازی در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی چه تفاوتی با هم دارد؟
تلویزیون فراگیری بیشتری نسبت به شبکه نمایش خانگی دارد. ظاهرا برای مردم هم هزینه ندارد و بدون انتخاب، سریال‌ها را تماشا می‌کنند. مخاطب تلویزیون انبوه‌تر است. سریال در شبکه نمایش خانگی انتخاب می‌شود و رقابت سخت‌تر است، سریال‌سازی در نمایش خانگی هم سخت‌تر خواهد بود و هم باید کیفیت بهتری داشته باشد؛ اما اینکه چه تفاوتی با هم دارند بخشی از آن در ممیزی‌هاست، یعنی وقتی در تلویزیون قرار است سریال نمایش داده شود قطعا مخاطب انبوه آن را انتخاب نمی‌کند و باید کمترین چالش را با مردم داشته باشد. این امر درستی است. اینکه آیا تلویزیون در بخش سریال‌های نمایشی خوب عمل می‌کند، سوال ویژه است. چند سالی است شاهد هستید هر فیلمساز و برنامه‌سازی که وارد تلویزیون می‌شود موفق نیست. ریشه این مساله را باید بررسی کرد.
این موفق نبودن به دلیل کمبود بودجه در تلویزیون است؟
خیر. اتفاقا در تلویزیون پول زیاد خرج می‌شود. دورریز پول آنها زیاد است و زیاد به بودجه برنمی‌گردد. درست است که بودجه را به درستی هزینه نمی‌کنند و در تلویزیون عدالت رعایت نمی‌شود. در عید چهار سریال نمایشی داریم یکی 25 میلیارد برآورد دارد، دیگری 10میلیارد برآورد دارد و دیگری 6 و دیگری 4 میلیارد برآورد دارند. اینها تناسبی باهم ندارند. نه 25میلیاردی درست است و نه 7-6 میلیاردی درست است. این اختصاص بودجه‌ها براساس رفاقت است. یک مشکل عمده تلویزیون مدیریت متمرکز است. مدیریت از بالا به پایین است و این اجازه کار را به هیچ فیلمسازی نمی‌دهد. تجربه تلخی را دارم. کاری که کیفیت آن را مدیران تلویزیون پایین آوردند. به‌شدت تلویزیون از مدیریت لطمه می‌خورد؛ از ناظر گرفته که نمی‌دانست چه کار می‌کند و چرا این مسیر را طی می‌کند. بالاتر از آن تجمیع نظری در تلویزیون وجود دارد که متاسفانه اجازه کار نمی‌دهد. اگر جمع‌بندی نظرات بود، خیلی بهتر می‌شد. شوراهایی دارند که هرکسی نظری دارد و آن نظرات صورتجلسه می‌شود. جمع‌بندی نمی‌شود که بگوییم هفت‌نفر هستند و هرکسی یک نظری دارد و مثلا کدام نظر پنج رای دارد. اصلا این‌طور نیست. نظر هر هفت نفر باید اجرا شود. این امکان کار خوب ساختن را نمی‌دهد. هیچ یک از سریال‌های تلویزیون را نباید به اسم فیلمساز بزنید. اسم مدیران تلویزیون را باید بزنند که کار و نظارت می‌کنند. کیفیت کار در تلویزیون مربوط به سازندگان نیست. این را باید همه بدانند. مسئول کیفیت کار خود تلویزیون است و وقتی مسئول کیفیت کار کارگردان و تهیه‌کننده است که اختیار داشته باشد کار کند، نه اینکه سناریو بنویسند و سناریو را چپ و راست کنند و نفهمیم سریال چه وضعی دارد. 10سکانس از قسمت 27 را گرفتند و بدون اینکه بدانید یک چیز دیگری چسباندند و موقع پخش هزار نظارت انجام می‌شود. همان کسانی که خودشان گفتند دوباره نظارت چندلایه‌ای می‌کنند. نظارت چندلایه خوب است به شرطی که یک جمع‌بندی از نظرات نظارتی باشد نه اینکه هرکسی هر چیزی گفت باید عمل شود و درنهایت با انبوهی از سریال‌ها مواجه می‌شوید که چند مورد را باکیفیت برای مردم می‌بینید؟
موقع ارزیابی هر کسی رفیق داشته باشد ارزیابی مثبت می‌گیرد و هر کسی رفیق نداشته باشد ارزیابی منفی می‌گیرد. این درست نیست. باید هزینه‌ای که صرف کردید و همچنین ارزیابی را در کنار این عوامل در نظر بگیرید. در مقایسه با هم ارزیابی شود. یک سریال بدآموزی داشت و سروصدا کرد، ارزیابی مثبت می‌دهید چون رفیق‌شان است و یک سریال بدآموزی نداشته و به آن ارزیابی منفی می‌دهید. در کارهای خرد دخالت می‌شود، در انتخاب بازیگر دخالت می‌کنند، بازیگر تحمیل می‌کنند بدون اینکه درکی داشته باشند.
یعنی نظرات مدیران تلویزیون تا این حد زیاد و تاثیرگذار بود؟
نظر من اینچنین است. تلویزیون اگر می‌خواهد کار خوب ارائه دهد مدیر شبکه اختیار صفر تا صد کار خود را باید داشته باشد. فرض کنید به من ایراد می‌گیرند چرا این دختر و پسر با هم در یک ماشین نشسته‌اند و این را باید از سریال دربیاورید. شما مفهوم زندگی و اجتماع را باید بدانید و بعد خود شما کجا زندگی می‌کنید؟ چه کسی هستید که به من این ایرادات را می‌گیرید؟ کجای کار هستید؟
در تلویزیون این اتفاق رخ می‌دهد. تلویزیون به صورت سریال نمایشی متمرکز در یک جاست و آن یک جا هم به همه امور نمی‌رسد و مدیر شبکه هم اختیاری ندارد. نه اختیار تصویب دارد، نه اختیار کنترل دارد، نه اختیار نظارت دارد، نه اختیار مشاوره دارد. هیچ اختیاری ندارد. اختیار مدیر شبکه صفر است. می‌گوییم این چه چیزی است که نوشته‌اید می‌گوید این را به مدیر شبکه بیان کردیم و باید انجام دهد. اینجور که پشت‌سر مدیر شبکه حرف می‌زنید کسی آن را تحویل نمی‌گیرد.
دلیل اقبال مردم از شبکه نمایش خانگی برنامه منظم و قصه است؟
در آنجا فیلمنامه را ارائه می‌دهید و مصوب می‌شود. کارگردان و تهیه‌کننده با هم توافق می‌کنند و فیلم را می‌سازند و نظارت روی آن می‌شود و نهایتا دو سانسور به آن می‌خورد. مشخص است که کیفیت در آنجا بالا می‌رود. حداقل در ساختار و محتوایی هم بخواهند مخاطب انبوه در رقابت داشته باشند سعی می‌کنند برای محتوا کاری کنند اما در رسانه ملی با بودجه دولتی این حساسیت وجود ندارد. بنابراین باید منصف باشیم نسبت به تیمی که چهار، پنج ماه در شرایط سخت کار می‌کنند، مخصوصا کسانی که در شرایط کرونا کار می‌کنند. این چیز عجیب و غریبی است. نمی‌دانید با چه مصیبتی فیلم را می‌سازند. این مدیران زیر کولر گازی نشسته‌اند و متوجه این سختی‌ها نیستند.
در تلویزیون ما تا سیستم مرکزی آن از بین نرود فایده‌ای ندارد. مدیران هر شبکه‌ای باید اختیار تام داشته باشند و پاسخگوی برنامه‌های خود نیز باشند. اگر برنامه‌ای بد بود پاسخگو باشند. کیفیت کار من بد باشد پاسخگو نیستم چون ناظر داشتم و لحظه به لحظه نظارت می‌کرد. پخش هم برای خود سریال را بالا و پایین کرده و حتی مونتاژ آخر را خودشان زدند و اصلا نفهمیدیم چه کاری کردند. با چیزی مواجه شدیم که خودمان هم نفهمیدیم چطور به هم چسباندند و پس و پیش کردند. با این شرایط چه کسی می‌تواند کار کند؟ مسئولیت چه چیزی را می‌خواهید برعهده بگیرید؟ من باشم به‌خاطر 15-10 سریال پخش شده از عید تاکنون، از رئیس سازمان تا پایین را اخراج می‌کردم. تا پایین‌ترین آدمی که ناظر یک پروژه است را بازخواست می‌کردم که این سریال‌ها چیست؟
مطالب پیشنهادی
