به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ، رده‌بندی‌‌های جهانی یکی از معیار‌های مهم در سنجش توانمندی دانشگاه‌‌ها و مراکز علمی دنیاست. پایگاه رتبه‌بندی شانگهای یکی از معتبرترین پایگاه‌‌ها در این زمینه است که به‌عنوان سازمانی کاملا مستقل در رده‌بندی تحقیقاتی در زمینه آموزش عالی فعالیت می‌کند. این پایگاه، از سال 2009 در قالب مرجع رسمی رتبه‌بندی آکادمیک دانشگاه‌‌های دنیا شناخته می‌شود. شانگهای علاوه‌بر رتبه‌بندی دانشگاه‌‌ها براساس جایگاه و فعالیت آنها، این مراکز را از نظر موضوعی هم مورد تحلیل قرار داده و رتبه‌بندی می‌کند. دو روز گذشته جدیدترین رتبه‌بندی سال 2020 شانگهای به‌طور رسمی اعلام شد. این پایگاه از سال 2009 نسبت به انتشار برترین دانشگاه‌‌های دنیا از نظر موضوعی اقدام کرده است. در این رتبه‌بندی، دانشگاه‌‌ها در 54 موضوع شامل علوم طبیعی، مهندسی، علوم زیستی، علوم پزشکی و علوم اجتماعی با هم رقابت می‌کنند. درمجموع، بیش از چهار هزار دانشگاه در رده‌بندی شانگهای حضور دارند که به‌طور قطع قرار گرفتن در این فهرست، برای هر دانشگاهی افتخار به حساب می‌آید.
بیش از 1800 دانشگاه از 90 کشور و منطقه در این رده‌بندی شرکت کرده‌اند. در رتبه‌بندی موضوعی، از روش سنجش پایگاه و داده‌‌ها استفاده شده است. شاخص‌‌هایی که در این کار مورداستفاده قرار گرفته، شامل کیفیت تحقیقات، میزان مشارکت بین‌المللی، ارائه تحقیقاتی با کیفیت بالا و بالاترین شناخت‌‌های آکادمیک می‌شوند. در این رده‌بندی، حدود 35 دانشگاه ایرانی در 33 موضوع حائز کسب رتبه شده‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در رده‌بندی موضوعی سال 2020 پایگاه شانگهای، در 19 رشته موضوعی حائز رتبه شده است که در حدود 11 رشته موضوعی توانسته به‌عنوان برترین دانشگاه کشور بدرخشد.

برترین‌‌های دنیا

دانشگاه‌‌های مختلف جهان در این رتبه‌بندی توانسته‌اند در موضوعات مختلف رتبه بیاورند. دانشگاه‌‌های آمریکا به‌طورکلی، 10 جایگاه را در 31 رشته موضوعی از آن خود کرده و رده نخست دانشگاه‌‌های جهان را به خود اختصاص داده‌اند. بعد از آن، چین با تسلط بر 11 رشته موضوعی دومین کشور برتر محسوب می‌شود. در میان تمام دانشگاه‌‌های دنیا، دانشگاه هاروارد با 14 جایگاه، برترین دانشگاه و موسسه معرفی شده است که پنج جایگاه در رشته‌‌های موضوعی علوم اجتماعی، چهار جایگاه در علوم پزشکی، سه جایگاه در مهندسی و دو جایگاه هم در علوم زیستی دارد. دانشگاه MIT در 6 رشته موضوعی کسب جایگاه کرده که پنج مورد آن تنها در موضوعات مهندسی است. علاوه‌براین، برخی دانشگاه‌‌ها هم در بیش از یک موضوع رتبه کسب کرده‌اند مانند کالیفرنیای برکلی، پنسیلوانیا، کلرادوی آمریکا، آکسفورد انگلیس و دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور ازجمله آنهاست.

حضور بی‌بدیل دانشگاه آزاد در دندانپزشکی

رشته موضوعی علوم پزشکی رشته‌‌هایی چون پزشکی بالینی، بهداشت عمومی، علوم دهان و دندان و دندانپزشکی، پرستاری، فناوری پزشکی و علوم دارویی و داروسازی را دربرمی‌گیرد.
در رشته دندانپزشکی و علوم دهان و دندان، دانشگاه‌‌های میشیگان آن- آربور، کارولینای شمالی و کالج سلطنتی انگلیس در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی با کسب رتبه 201 تا 300 اولین دانشگاه ایرانی در این رشته موضوعی به شمار می‌رود و بالاتر از دانشگاه‌‌های علوم پزشکی شهیدبهشتی و علوم پزشکی تهران قرار گرفته است. جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در مقایسه با رتبه‌بندی سال گذشته هیچ تغییری نکرده است.

دانشگاه آزاد، برترین دانشگاه ایرانی در مدیریت

رشته موضوعی علوم اجتماعی در رده‌بندی شانگهای، رشته‌‌های اقتصاد، آمار، حقوق، علوم سیاسی، جامعه‌شناسی، آموزش، ارتباطات، روان‌شناسی، مدیریت کسب‌وکار، حسابداری، مدیریت، مدیریت عمومی، مدیریت گردشگری و مهمانداری و علوم اطلاعات و کتابخانه را شامل می‌شود.

در رشته اقتصاد، دانشگاه‌‌های شیکاگو، هاروارد و MIT در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی بعد از دانشگاه تهران، در رده 401 تا 500 قرار گرفته است. جایگاه این دانشگاه در مقایسه با سال 2019 هیچ تغییری نکرده است.

در رشته مدیریت هم دانشگاه‌‌های ملی سنگاپور، پنسیلوانیا و هاروارد در جایگاه اول تا سوم قرار گرفته‌اند. در این رتبه‌بندی، دانشگاه آزاد اسلامی با کسب رتبه 201 تا 300، به‌عنوان اولین دانشگاه ایرانی در این رشته موضوعی، بالاتر از دانشگاه تهران، صنعتی امیرکبیر، علم‌وصنعت ایران و صنعتی‌شریف قرار گرفته است.

جایگاه قابل‌قبول آزادی‌‌ها در علوم زیستی

رشته موضوعی علوم زیستی از رشته‌‌های علوم بیولوژیک، علوم بیولوژیک انسانی، علوم کشاورزی و علوم دامپزشکی تشکیل می‌شود.

در رشته دامپزشکی، دانشگاه‌‌های خنت آلمان، ادینبورگ انگلیس و کپنهاگن دانمارک در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. در اینجا، دانشگاه آزاد اسلامی جایگاه 201 تا 300 دنیا را از آن خود کرده است. دانشگاه‌‌های تهران و فردوسی مشهد بالاتر از آن قرار گرفته‌اند، درحالی‌که دانشگاه آزاد اسلامی بالاتر از دانشگاه شهیدچمران اهواز، شیراز و تربیت‌مدرس قرار دارد.

دانشگاه آزادی‌‌ها در مهندسی حرف اول را می‌زنند

در‌ بخش موضوعی رشته مهندسی، رشته‌‌هایی چون مکانیک، برق و الکترونیک، کنترل و اتوماسیون، مخابرات، علم و فناوری ابزارآلات، زیست پزشکی، مهندسی و علوم کامپیوتر، عمران، شیمی، مهندسی و علوم مواد، علم نانو و نانوفناوری، مهندسی و علم انرژی، مهندسی و علم محیط‌زیست، منابع آبی، علوم و فناوری موادغذایی، بیوتکنولوژی، هوافضا، مهندسی دریایی و اقیانوسی، علوم و فناوری حمل‌ونقل، سنجش از راه دور، موادمعدنی و معدن و متالورژی قرار دارند.

در رده‌بندی موضوعی سال 2020 در رشته مهندسی مکانیک، دانشگاه‌‌های کمبریج، شیان جیائوتونگ چین و تسینگوآی چین در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رده‌بندی، جایگاه 51 تا 75 را کسب کرده است. در رده‌بندی سال 2020، دانشگاه آزاد اسلامی بالاتر از دانشگاه‌‌های نوشیروانی بابل، تهران، صنعتی امیرکبیر، فردوسی مشهد، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، سمنان، صنعتی‌شریف، تربیت‌مدرس، گیلان، تبریز، دانشگاه‌‌های بین‌المللی امام خمینی، خواجه‌نصیر، شاهرود و کاشان جا خوش کرده و جایگاه نخست را در جمع دانشگاه‌‌های ایرانی در رشته مهندسی مکانیک کسب کرده است.

در رشته برق و الکترونیک، دانشگاه‌‌های MIT، استنفورد و کالیفرنیای برکلی در رده‌‌های نخست قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رده‌بندی بین رتبه‌‌های 401 تا 500 و بعد از دانشگاه صنعتی اصفهان قرار دارد.

در رشته‌‌های موضوعی علوم و فناوری ابزار، موسسه فناوری هاربین چین، دانشگاه بیهانگ و تسینگوآی چین در رده نخست تا سوم قرار گرفته‌اند. در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی جایگاه 51 تا 75 را از آن خود کرده است. در رده‌بندی سال 2020، دانشگاه صنعتی اصفهان بالاتر از دانشگاه آزاد اسلامی و در رده 35 قرار دارد. دانشگاه آزاد اسلامی در رده‌بندی موضوعی سال 2020 بالاتر از دانشگاه تهران، تبریز، صنعتی‌شریف، صنعتی امیرکبیر و علم‌وصنعت قرار گرفته است.

در رشته موضوعی مهندسی علوم و مهندسی کامپیوتر، دانشگاه‌‌های MIT، استنفورد و کالیفرنیای برکلی در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این میان در رده 301 تا 400 جا خوش کرده است. در رتبه‌بندی سال 2020، دانشگاه آزاد اسلامی، بالاتر از دانشگاه تهران، صنعتی امیرکبیر و صنعتی‌شریف قرار گرفته است.

در رشته مهندسی عمران، دانشگاه‌‌های تانگجی چین، ای‌تی‌اچ زوریخ و تسینگوآی چین در رده‌‌های اول تا سوم قرار دارند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رده‌بندی در جایگاه 51 تا 75 قرار گرفته که رتبه آن نسبت به سال گذشته تغییری نکرده است. در رتبه‌بندی سال 2020، دانشگاه آزاد اسلامی بالاتر از دانشگاه‌‌های صنعتی‌شریف، تهران، امیرکبیر، تربیت‌مدرس، تبریز، سمنان و گیلان قرار گرفته است.

در رشته مهندسی شیمی، دانشگاه‌‌های MIT، استنفورد و تسینگوآ رتبه‌‌های اول تا سوم را از آن خود کرده‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رشته موضوعی به‌عنوان اولین دانشگاه ایرانی در رده 101 تا 151 قرار گرفته است. در رتبه‌بندی موضوعی سال 2020، دانشگاه آزاد اسلامی بالاتر از دانشگاه‌‌های صنعتی امیرکبیر، صنعتی اصفهان، صنعتی‌شریف، تهران، علم‌وصنعت ایران، شیراز، نوشیروانی بابل، تربیت‌مدرس، کاشان و تبریز، دانشگاه‌‌های فردوسی مشهد، صنعتی سهند، علوم پزشکی تهران، اصفهان و یاسوج قرار گرفته است.

در رشته علوم و مهندسی مواد هم دانشگاه‌‌های MIT، کالیفرنیای برکلی و موسسه فناوری جورجیا جزء برترین‌‌های دنیا هستند. دانشگاه آزاد اسلامی هم در رده 401 تا 500 قرار گرفته است. در رده‌بندی سال 2020، دانشگاه‌‌های صنعتی امیرکبیر و تهران کمی بالاتر از دانشگاه آزاد قرار دارند.

در رشته علوم و مهندسی انرژی، دانشگاه‌‌های فنی نانیانگ، تسینگوآی چین و استنفورد آمریکا در رده‌‌های برتر دنیا قرار دارند. در این رده‌بندی، دانشگاه آزاد اسلامی با کسب رتبه 101 تا 150، بالاتر از دانشگاه‌‌های نوشیروانی بابل، تهران، فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان، سمنان، صنعتی‌شریف، تربیت‌مدرس، تبریز، امیرکبیر، علم‌وصنعت ایران، خواجه‌نصیر، شهیدبهشتی، شیراز و کاشان قرار گرفته است. جایگاه دانشگاه آزاد اسلامی در مقایسه با رتبه‌بندی سال گذشته تغییری نکرده است.

در رشته علوم و صنایع غذایی، دانشگاه‌‌های جیانگنان چین، واخنینگن هلند و دانشگاه فناوری جنوب چین در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رده‌بندی در جایگاه 201 تا 300 قرار گرفته است. دانشگاه‌‌های علوم پزشکی شهیدبهشتی، تهران، فردوسی مشهد و صنعتی اصفهان بالاتر از دانشگاه آزاد اسلامی هستند و این دانشگاه نیز بالاتر از دانشگاه‌‌های شیراز، تربیت‌مدرس و علوم پزشکی ایران قرار گرفته است.

در رشته بیوتکنولوژی، دانشگاه‌‌های هاروارد، MIT و استنفورد آمریکا در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رتبه‌بندی در جایگاه 401 تا 500 قرار گرفته است. بالاتر از آن دانشگاه‌‌های علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی تهران و دانشگاه تهران قرار دارند و دانشگاه آزاد بالاتر از علوم پزشکی شهیدبهشتی و تربیت‌مدرس جا خوش کرده است.

در رشته علوم و مهندسی معدن، دانشگاه‌‌های جنوب مرکزی چین، معدن و فناوری چین و علوم زمین چین در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی در جایگاه 51 تا 75 و بعد از دانشگاه تهران، صنعتی امیرکبیر و صنعتی اصفهان جا خوش کرده است. اما دانشگاه آزاد بالاتر از دانشگاه شهیدباهنر کرمان و تربیت‌مدرس قرار دارد.

در رشته مهندسی متالورژی، دانشگاه‌‌های علوم و فناوری پکن، جنوب مرکزی و پلی‌تکنیک شمال‌غربی چین در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی در این رده‌بندی بعد از دانشگاه تهران و صنعتی اصفهان در رده 101 تا 150 قرار گرفته است. لازم به ذکر است که این دانشگاه بالاتر از دانشگاه‌‌های صنعتی‌شریف، صنعتی امیرکبیر، فردوسی مشهد، علم‌وصنعت ایران، صنعتی سهند و شیراز قرار گرفته است.

رشته‌‌های علوم طبیعی در چنگ دانشگاه آزاد

موضوع علوم طبیعی، رشته‌‌هایی چون ریاضیات، فیزیک، شیمی، علوم زمین‌شناسی، جغرافیا، بوم‌شناسی، اقیانوس‌شناسی و علوم جوی را دربرمی‌گیرد.

در رشته ریاضیات از موضوع علوم طبیعی، دانشگاه‌‌های پاریس ساکلی فرانسه، پرینگتون آمریکا و سوربون فرانسه در رده‌‌های اول تا سوم جا خوش کرده‌اند. در این میان، دانشگاه آزاد اسلامی با کسب یک جایگاه، در رشته ریاضیات در رده 301 تا 400 و بالاتر از دانشگاه امیرکبیر قرار گرفته است. علاوه‌براین، دانشگاه امیرکبیر هم در رده 401 تا 500 جهان در این رشته قرار گرفته است.

در رشته فیزیک از موضوع علوم طبیعی نیز، دانشگاه‌‌های MIT، استنفورد و توکیو در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. دانشگاه آزاد اسلامی رتبه 401 تا 500 را کسب کرده و در کنار دانشگاه صنعتی اصفهان قرار گرفته است.

در رشته علوم جوی از موضوع علوم طبیعی، دانشگاه‌‌های کلرادو، واشنگتن و کلرادو استیت در رده‌‌های اول تا سوم قرار گرفته‌اند. در این رده‌بندی، دانشگاه آزاد اسلامی در رده 301 تا 400 و بالاتر از دانشگاه شیراز قرار گرفته است. جایگاه دانشگاه آزاد در مقایسه با سال گذشته در همان جایگاه باقی مانده و تغییری در آن مشاهده نمی‌شود.

 *  مترجم: ندا اظهری