به گزارش «فرهیختگان»، محمدسرور رجایی، شاعر افغانستانی طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: من معتقدم شهدا زنده هستند و براساس آیه صریح قرآن در نزد پروردگارشان روزی می‌خورند. در چند سالی که در جریان امور شهدای افغانستانی پژوهش می‌کنم به این باور رسیده‌ام که هر زمان شهیدی بخواهد، به یاری مردمش خواهد آمد. آن‌هم شهدایی که پس از سال‌ها گمنامی تفحص‌شده و به ایران برمی‌گردند. معتقدم شخصی یا جمعی نیازی داشته‌‌اند و شهیدی برای رفع آن نیاز به کشور بازگشته است. شهید نسیم افغانی که اسم خانوادگی این شهید مرادی است، در وضعیتی تفحص شد که دشمنان مشترک ایران و افغانستان در پی اختلاف‌افکنی بودند. با پیدا شدن پیکر این شهید افغانستانی با کلاه محلی‌اش نشانه روشنی است که همدلی‌های ما را تقویت خواهد کرد تا ما فراموش نکنیم که ما دو ملت یگانه و برادر هستیم.

ایران و افغانستان، به اعتبار مرزهای بین‌المللی دو کشور مستقل هستند، اما با ارزش‌های دینی مشترک، تاریخ و تمدن مشترک، مفاخر فرهنگی مشترک و مهم‌تر از همه زبان مشترک. ملت شریف ایران و افغانستان به گواهی تاریخ و فرهنگ دیرینه‌شان یگانه هستند و یگانه خواهند ماند. به اعتبار همین یگانگی در دوران جهاد اسلامی افغانستان و جنگ تحمیلی ایران، رزمندگان بسیاری برای دفاع از باورهای دینی مشترک‌شان در کشورهای غیر از کشور خود حضور یافتند و حتی شماری از آنها به شهادت رسیدند.

با توجه به تجربه‌هایی که در این سال‌ها در پژوهش‌هایی که درباره شهدا انجام داده‌ام و به آن رسیده‌ام، معتقدم هر زمانی که شهدا بخواهند، ابر و باد و مه و خورشید و فلک هم یاری‌گر می‌شوند تا خود را به ما معرفی کنند. حالا هم احساس می‌کنم شهید نسیم افغانی ماموریت یافته است که چون نسیمی بیاید و حال ما را نو کند. داستان یگانگی و برادری ما را از سر بنویسد و به یاد ما فراموشکاران کج‌سلیقه بیاورد که راه و رسم شهادت ادامه دارد. به یاد داشته باشیم که ما نسیم‌های بهشتی بسیاری داریم که جامعه ما با نام و یاد آنها همواره عطرآگین است.

من فکر می‌کنم ذهن شاعرانه هم درباره این شهید نمی‌تواند حق مطلب را ادا کند. پیش از این ماجرا بارها با دوستان رزمنده‌ام که صحبت می‌کردیم، آنها همیشه می‌گفتند کاش جایی در صحن حرم امام‌رضا(ع) یا حرم امام‌خمینی(ره) یا خیابانی در مشهد به‌نام یک شهید افغانستانی دفاع مقدس یا شهدای فاطمیون می‌شد. شاید این تقاضا بارها از مسئولان کشوری شده باشد، اما با آمدن پیکر شهید نسیم افغانی و فرمان مقام معظم رهبری که ایشان در حرم امام‌رضا(ع) دفن شود. به‌نظر من این درخواستی که بچه‌های افغانستانی داشتند به‌مدد این شهید به اجابت رسید. بعد از این مطمئنا مزار شهید نسیم افغانستانی میعادگاه برادری افغانستانی‌ها و ایرانی‌ها در حرم امام‌رضا(ع) خواهد بود و مطمئنا بعد از این یکی از مکان‌های پررفت‌وآمد حرم رضوی، مزار این شهید خواهد بود.

ما شهدای بسیار دیگری مثل شهید نسیم افغانی داریم که در سال‌های گذشته درجای‌جای ایران دفن شدند. شهید رجب غلامی افغانستانی که در شهر بجستان دفن شده است. هنوز بعد از 30 و چند سال، خانواده این شهید پیدا نشده است و من معتقدم الان بسیاری از مردم شهرستان بجستان، خانواده این شهید هستند. چون همیشه شلوغ‌ترین مزار، مزار رجب غلامی افغانستانی است. یا شهید شریف‌احمد افغانستانی در استان خوزستان، در شهرستان شوشتر در مقام حضرت صاحب‌الزمان(عج) سال‌هاست که در کنار یاران شهیدش آرمیده است، خواهر شهید ابوالقاسم ضرغام‌پور به بنده درمورد این شهید می‌گفت: «شریف‏احمد از دوستان برادر شهیدم بود. هیچ خبری از خانواده‌اش نیست، عاجزانه تقاضا دارم رسیدگی کنید.» من حتی تردید دارم که خانواده‌اش خبر داشته باشند که پسرشان شهید شده است. از این نمونه‌ها زیاد داریم که اسم بردن از آنها زمان می‌برد. مثلا ما مزار شهیدی را در قم داریم که سه شهید افغانستانی در آن مزار دفن هستند و این اتفاق به‌خاطر انفجاری بود که برای این سه شهید اتفاق افتاد و درنهایت با رضایت یکی از خانواده‌ها، هر سه شهید در کنار هم در یک قبر دفن شدند.

ماجرای شهدای افغانستانی در ایران، ماجراهای شگفت‌انگیزی است و باید کسانی که فیلمساز هستند و ادیب  یا روزنامه‌نگاران، به این موضوع ورود کنند و همه این اتفاقات جای فیلم، داستان و رمان دارد. شهیدجمشیدی که در داوودآباد ورامین دفن است، برادرش بعد از شهادتش که به ایران آمد چندماه روستابه‌روستا به‌دنبال برادرش بود، سرانجام برادرش را در یک روستایی در ورامین پیدا می‌کند. سرگذشت این شهید برای خیلی‌ها می تواند منبع الهام نوشتن و فیلم ساختن باشد.

یادم است وقتی در بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال 1394 غرفه یادبود شهدای افغانستانی دفاع مقدس را برپا کرده بودم، بازدیدکنندگان ایرانی و افغانستانی وقتی تصاویر شهدای مهاجر را می‌دیدند، با تعجب و ناباوری می‌پرسیدند مگر ما شهدای افغانستانی هم در جنگ تحمیلی داریم؟ در این موضوع مطمئنا رسانه‌ها کم‌کاری کردند و اگر نویسندگان و پژوهشگران حوزه دفاع مقدس به این موضوع می‌پرداختند، امروز اوضاع چنین نبود. اما بازهم می‌گویم که شهدا اگر بخواهند از گمنامی دربیایند این توانمندی را دارند و برای همین است که شهید نسیم افغانی هم در زمان تفحص پیکر مطهرش و هم در زمان تدفینش، پیوند ایران و افغانستان را مستحکم‌تر کرد. امیدوارم فرهنگیان ما ضرورت بازخوانی و معرفی شهدای افغانستانی دفاع مقدس را درک کرده باشند. در چنین شرایطی که قدرت‌های سلطه‌طلب جهان، مدام در تلاش برای اختلاف‌افکنی بین ملت‌های مسلمان به‌خصوص بین دو ملت شریف ایران و افغانستان هستند، ارزش‌های دینی ما با محور شهید و شهادت همیشه تقویت‌کننده دوستی‌ها و برادری‌های دو کشور بوده است.