فساد ناشی از عامل انسانی بیشتر از فساد ناشی از قوانین است

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ‌احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس هیات‌مدیره «دیده‌بان شفافیت و عدالت» طی گفتاری که ویژه‌نامه «فرهیختگان» تحت عنوان «دهه پنجم و مساله عدالت» منتشر شد، تأملی داشته بر علل و آثار فساد و ساماندهی مبارزه سیستمی علیه فساد سیستمی.

محورهای مهم این گفتار به شرح ذیل است:

* شرکت نفتی فرانسوی «توتال» به یک مقام نفتی ایران طی 7 سال حدودا 44 میلیون دلار رشوه پرداخت تا توانست در ابتدا، قرارداد توسعه «میدان سیری A وE» و در پی آن قرارداد توسعه بخشی از میدان گازی «پارس‌جنوبی» را به‌نفع خویش به‌امضای مقامات نفتی تهران برساند.توتال» در کشور خودش «فرانسه» نیز تعقیب می‌شود. دادستان پاریس در اکتبر 2018، ضمن آنکه بالاترین جریمه برای مرتکبان جرم را معلوم می‌کند، با صراحت مقام رشوه گیرنده را «مهدی هاشمی‌رفسنجانی» معرفی می‌کند. بدین‌جهت روش و جدیت در مقوله مبارزه با فساد اقتصادی بسیار اهمیت دارد.

* در همین ایام بررسی صلاحیت‌های نامزدها برای انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوره یازدهم، عدم‌احراز صلاحیت برخی اعضای کمیسیون اصل 90 و فراکسیون مبارزه با مفاسد مجلس دهم که باید چشم بینای قوه‌مقننه در مبارزه با فساد باشند، به‌دلیل برخی سوءاستفاده‌های اقتصادی، کارکرد ساختارهای ضد‌فساد نهاد قانون‌گذاری را با ابهامات جدی مواجه کرد.

* افزایش میل به ثروت‌اندوزی در جمعی از مسئولان، بعد از جنگ تحمیلی، شرایط را برای گونه دیگری از فساد که این بار از بالای هرم تشکیلات حکومتی آغاز می‌شد، فراهم کرد. سفرهای تجملی مسئولان، دفاتر کاری پر زرق‌وبرق و خرج‌های بی‌ضابطه ازجمله، امیال پرخرج کارگزاران جدید حکومتی در ابتدای دهه 70 شمسی بود.

در ایران فساد ناشی از قوانین، گرچه کم نیست، ولی موارد فساد مربوط به عامل انسانی، فاسدان و مفسدان، بیشتر است.  ازجمله عوامل دیگر موثر در پیدایش فساد، «ساختار بازار» است. هر چه ساختار بازار، رقابتی‌تر باشد، امکان بروز فساد کمتر و هر چه ساختار بازار انحصاری‌تر باشد، امکان بروز فساد بیشتر است.

مشروح ‌گفتار احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام را از اینجا بخوانید.