به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، «دی‌بی‌سی نیوز»، هجویه‌ای تصویری بر اخبار ساعت 6 عصر شبکه بی‌بی‌سی‌فارسی است. حدود یک‌ماه است که کلیپ‌های دی‌بی‌سی‌نیوز در بستر اینترنت منتشر می‌شود و آنچنان فضای طراحی شده در آن شبیه برنامه‌های بی‌بی‌سی‌فارسی است که مخاطبانش در برخورد اول این هجویه را با نمونه واقعی اشتباه می‌گیرند. اما اجرای برنامه‌های خبری بی‌بی‌سی‌فارسی در فرم گزارش و تحلیل خبر چگونه است که کپی‌کاری دی‌بی‌سی‌نیوز باعث شباهت و حتی اشتباه مخاطبانش می‌شود. در یک نمونه، به بررسی یکی از قسمت‌های مشروح خبر 6 عصر شبکه بی‌بی‌سی‌فارسی پرداختیم. این نمونه تحلیلی، شکل و محتوایی از خبر چهارشنبه سوم اردیبهشت‌ماه است. روزی که بی‌بی‌سی‌فارسی باید خبر پرتاب اولین ماهواره ایران توسط سپاه پاسداران را اعلام کند. در این گزارش توالی برنامه‌ها، شیوه ارائه خبر، روی خط آمدن میهمان‌های ویدئویی و محور سوالات و گزارش خبرنگاران، تحلیل و بازخوانی شده است.

شیوه‌ای که برای ارائه سرخط خبرها طراحی شده، به این صورت است؛ قابی که بسته شده، مدیوم شاتی از گوینده خبر است. گوینده در وسط کادر قرار گرفته و مستقیم به دوربین نگاه می‌کند. در نمای پس‌زمینه دفتر تحریریه بی‌بی‌سی‌فارسی دیده می‌شود. اولین جمله گوینده با حالت جدی این است «سرخط خبرها» و بعد تصویر کات می‌خورد به تصاویر سرخط خبر: خبراول) تصاویر: موشک نور را در آسمان نشان می‌دهد. زیرنویس: ماهواره نظامی ایران. صدای گوینده: پرتاب اولین ماهواره نظامی ایران به فضا (مکث) سپاه پاسداران می‌گوید عملیات موفق بوده است. خبردوم) تصاویر: پرستاران و پزشکان داخل بیمارستان که از بیماران مبتلا به کرونا مراقبت می‌کنند. زیرنویس: کرونا در جهان. صدای گوینده: آمار جهانی مبتلایان به کرونا از 5/2 میلیون نفر گذشت (مکث) شمار جانباختگان به 180 هزار نفر نزدیک می‌شود. خبرسوم) تصاویر: زنی ماسک به‌صورت زده و بلند‌گو به‌دست گرفته است و نیم‌تنه‌اش از پنجره ماشین بیرون آمده و شعار عربی می‌دهد. مردی که پرچم لبنان به‌دست دارد روی سقف یک ماشین ایستاده و فریاد می‌زند تصویر محو می‌شود و زنی را نشان می‌دهد که ماسک سیاهی روی صورت دارد و با چشمانی حیران از ماشین بیرون آمده است. زیرنویس: کرونا و اعتراض‌ها در لبنان و عراق. صدای گوینده: درد نان یا ترس جان (مکث) در بحبوبه کرونا معترضان در عراق و لبنان به خیابان‌ها برگشتند. خبرچهارم) تصاویر: زنی که چادر به‌سر دارد و یک دستش نان است و همراه با دخترش در میان آوارهای ساختمانی قدم می‌زنند. تصاویر پشت‌سرهم می‌آید و زنان زیادی را با همین وضعیت نشان می‌دهد که وسط یک شهر مخروبه (شبیه حلب سوریه) قدم می‌زنند و مردانی که پشت سر آنها با مواد ضدعفونی‌کننده در‌حال پاکسازی شهر مخروبه هستند. زیرنویس: کرونا و گسترش فقر و گرسنگی. صدای گوینده: و تشدید فقر و گرسنگی (مکث) جهان در آستانه فاجعه بشری در پی شیوع ویروس‌کرونا (مکث) سازمان ملل خواستار اقدام فوری جامعه جهانی شد.

بعد از پخش آنونس افتتاحیه، بخش دوم خبر شروع می‌شود. در آنونس ساختمان بی‌بی‌سی در شهر لندن و دفتر تحریریه بی‌بی‌سی‌فارسی نشان داده می‌شود. تصویر از دور گوینده خبر و فضای استودیوی خبر را نشان می‌دهد. گوینده خبر در‌حال مرتب کردن کاغذهای خبر است که دوربین نمای نزدیک از او را نشان می‌دهد و سر را بلند و به دوربین نگاه می‌کند. دوربین به گوینده خبر نزدیک می‌شود. سلام و خوشامدگویی. زیرنویس خبر از همین‌جا به کادر اضافه می‌شود و سرخط خبرهای ایران و جهان قرار می‌گیرد. گوینده مشروح اخبار را شروع می‌کند: خبر اول درخصوص پرتاب اولین ماهواره نظامی ایران به فضاست. کمتر از 10 ثانیه خبر پرتاب ماهواره به‌فضا به‌نقل از رسانه‌های داخلی ایران خوانده می‌شود. بلافاصله توئیت تهدیدآمیز دونالد ترامپ خوانده می‌شود. ترامپ، سپاه را تهدید کرده که هر قایق ایرانی به ناوهای آمریکایی در خلیج‌فارس نزدیک شود، منهدم خواهد شد. تصاویر ترامپ را حین سخنرانی نشان می‌دهد. بعد از آن تصاویر مشهور یک هفته قبل از آن را نشان می‌دهد که قایق‌های سپاه تا نزدیکی ناوهای آمریکایی آمدند. این بخش از خبر 6 عصر بی‌بی‌سی‌فارسی درجهت بازتولید، ترویج و القای ایدئولوژی‌های نظام حاکم جهانی است.

بعد از خواندن خبر، دوربین به داخل استودیو می‌آید و ارتباط ویدئویی با بهمن کلباسی، خبرنگار بی‌بی‌سی در نیویورک برقرار می‌شود. طرح سوال این است؛ هر دو کشور درگیر مساله کرونا هستند، اما چرا تنش‌ها بین ایران و آمریکا کاهش نداشته است؟ محوریت پاسخ‌های کلباسی بدون اشاره به پرتاب اولین ماهواره ایرانی به آسمان، به این صورت است که رفتار سپاه در کنار ناوهای آمریکایی غیرحرفه‌ای بوده و ادامه این رفتارها باعث واکنش آمریکایی‌ها خواهد شد.

میهمان دوم مهدی طلعتی، کارشناس مسائل دفاعی از سوئیس است که ارتباط ویدئویی دارد. طرح سوال این است؛ سپاه اعلام کرده که توانسته ماهواره را در مدار قرار دهد. فکر می‌کنید که این اقدام ایران می‌تواند سطح تنش‌ها بین ایران و آمریکا را افزایش دهد؟ پاسخ طلعتی به این صورت است که تهدیدات پیشین آمریکا نسبت به اقدامات موشکی ایران بازخوانی می‌شود. سوال دوم از کارشناس دفاعی در‌مورد ویژگی این ماهواره است. طلعتی می‌گوید که اطلاعات دقیقی منتشر نشده است، اما این ماهواره اطلاعات استراتژیک را جمع‌آوری می‌کند و بیشتر یک ماهواره جاسوسی است.

خبردوم مربوط به آمار جهانی مبتلایان به کرونا است. گوینده توضیحاتی اجمالی از گزارش پیش‌رو می‌دهد؛ خبرهای مبارزه با شیوع کرونا در کشورهای آمریکا، آلمان و اسپانیا خوانده می‌شود. او گزارشگر را معرفی می‌کند و گزارشی از ژیارگل پخش می‌شود. تصاویر آرشیوی است. آخرین آمار مبتلایان به کرونا و فوت‌شدگان بر اثر این بیماری ارائه می‌شود. در گزارش از تلاش‌های سیاستمداران و پزشکان اروپا و آمریکا برای مبارزه با شیوع کرونا خبر می‌دهد. اما گزارشگر در بخش پایانی گزارش، سراغ ترکیه می‌رود و می‌گوید که تعداد مبتلایان در این کشور از چین هم بیشتر شده است. همچنین افرادی هم در ترکیه دستگیر شدند چون آمار رسمی دولت ترکیه درخصوص مبتلایان کرونا را به چالش کشیدند. در این بخش به ماه مبارک رمضان و تجمع مسلمانان در روزهای این ماه اشاره می‌شود و اینکه مردم پاکستان با محدودیت تجمعات مذهبی مقاومت می‌کنند. آخرین جمله گزارشگر این است: در ماه رمضان مردم بیشتر در اماکن مذهبی جمع می‌شوند. این تجمعات می‌تواند محیطی مناسب برای شیوع کرونا باشد.

خبرسوم به اعتراض‌ها در عراق و لبنان در بحبوحه کرونا اختصاص دارد. گوینده خبر توضیحات اجمالی از گزارش پیش‌رو ارائه می‌دهد. گزارشگر را معرفی می‌کند و نفیسه کوهنورد گزارشش را که همراه با تصاویر آرشیوی است، می‌خواند. محور گزارش این است: کشورهای لبنان و عراق پیش از شیوع کرونا شاهد اعتراضات دولتی بودند، ولی به‌دلیل قرنطینه و کرونا این اعتراضات محدود شده بود. گزارشگر می‌گوید حالا با دور شدن خطر کرونا این اعتراضات از سرگرفته شده است. در این گزارش با برخی از معترضان لبنانی گفت‌وگو می‌شود. موضوع اعتراضات لبنان، فساد اقتصادی دولت‌ اعلام می‌شود و اینکه کشور لبنان قبل از کرونا هم دچار ورشکستگی اقتصادی بود و حالا وضعیت برای این کشور بدتر هم خواهد شد. معترضی می‌گوید من اگر کرونا نگیرم باز هم به‌خاطر گرسنگی می‌میرم، پس بهتر است اینجا ایستاده بمیرم. بخش دوم این گزارش به اعتراضات بغداد اشاره می‌کند که همراه با خشونت بوده است. در بخشی از این گزارش به سابقه این اعتراضات اشاره می‌شود که برخی از شعارها علیه ایران بوده است و بیش از 400 نفر در آن کشته شده‌اند. خبر چهارم در‌مورد سقوط قیمت نفت و تاثیرات آن بر اقتصاد ایران و جهان است. این گزارش خبری در سرخط خبرها نیامد و شروع گزارش این است؛ دولت ایران اعلام کرده که سقوط قیمت نفت برای همه صادرکنندگان مشکل درست کرده اما به‌دلیل کاهش اتکا به صادرات نفتی در ایران این خسارت‌ها کمتر است. گزارشی از بهرنگ تاجدین پخش می‌شود. یک گزارش مقایسه‌ای که به این صورت تنظیم شده؛ تصور می‌شود کشورهایی که تحریم هستند دچار بحران اقتصادی ناشی از سقوط قیمت نفت نخواهند شد. اما وضعیت ایران به‌لحاظ تحریم‌های آمریکا بدتر از کشور ونزوئلا نیست.

در این بخش از گزارش با یک تحلیلگر اقتصادی ونزوئلایی گفت‌وگو می‌شود. او می‌گوید که تولید نفت ونزوئلا در روز به کمتر از 700 بشکه رسیده و چون خریداری ندارد، مجبور است که نفتش را با تخفیف بفروشد. این وضعیت صنعت نفت ونزوئلا است که برای آن کشور مشکل ایجاد کرده است.

خبر پنجم به فقر و گرسنگی در مناطق جنگی در پی شیوع کرونا اختصاص دارد. کاوون خموش، گزارشگر افغانستانی از سختی معیشت خانواده‌های کارگری در کابل می‌گوید. محدودیت ناشی از قرنطینه در افغانستان باعث سختی معاش کارگران روزمزد شده است. در گزارش زنان افغانستانی برقع‌پوش جلوی دوربین می‌آیند که با ضجه از گرسنگی بچه‌هایشان می‌گویند. تصاویر صف دریافت کمک غذایی را نشان می‌دهد و گزارشگر می‌گوید: خبری از فاصله‌گیری اجتماعی نیست. گویا ترس از گرسنگی بیشتر از ترس از بیماری کروناست.

بخش خبری بی‌بی‌سی‌فارسی، با رویکرد توجیه وضعیت موجود در غرب، به‌صورت فعالانه ارزش‌ها و خط‌مشی‌های نظام حاکم در کشورهای غربی را دنبال می‌کند. در گزارش به تلاش‌های برنامه جهانی غذای سازمان ملل اشاره می‌شود و محموله‌های غذایی را نشان می‌دهد که به کشور جنگ‌زده سودان‌جنوبی فرستاده می‌شوند و در بخش پایانی گزارش هم سراغ صف طولانی کمک‌های غذایی در شهرهای جنگ زده سوریه می‌رود.