تحول به نفع عدالت

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، طی یک‌هفته گذشته، اتفاقات مهم و بزرگی در دستگاه قضایی رخ داده است، اولا گزارش یک‌ساله حساب‌های این قوه که پیش از این سر و صدای زیادی به‌پا کرده بود به‌صورت شفاف و با جزئیات دقیق منتشر شد، بعدا سیدابراهیم رئیسی بخشنامه جرم سیاسی را ابلاغ کرد و عملا تفکیک دادگاه‌های مجرمان سیاسی از مجرمان عادی آغاز شد و نهایتا درحالی که خبرنگارها با بیم و امید در انتظار ارسال دعوتنامه حضور در جلسه دادگاه اکبر طبری بودند، این دادگاه نه‌تنها به‌صورت علنی برگزار شد که به‌صورت زنده روی آنتن رسانه ملی هم رفت.

مجموع این اتفاقات آن هم ظرف سه‌چهار روز هم در منظر افکارعمومی و هم در دیدگاه کارشناسان به‌عنوان مجموعه اتفاقات مهم و حتما کم‌نظیر ارزیابی شد و بازخوردهای قابل‌توجهی هم در فضای مجازی داشت. در این رابطه البته چند نکته قابل ذکر است.

اول- سال‌ها پیش کلیدواژه‌ای از جانب رهبر انقلاب مطرح شد که اگر در همان‌موقع تحقق عینی یافته بود بسیاری از مفاسد عملا امکان وقوع نداشت. کلیدواژه تاریخی رهبری انقلاب مربوط به ۲۷ خردادماه ۸۳ و دیدار با نمایندگان مجلس هفتم است، جایی که ایشان تاکید کردند: «باید با فساد مبارزه‌ جدی کرد. یک پایه‌ مبارزه، شمایید... با دستمال کثیف نمی‌شود شیشه را تمیز کرد. اگر انسان بخواهد با فساد مبارزه کند، باید در درجه‌ اول مراقب باشد که فساد دامن خودش را نگیرد.» این کلیدواژه مهم نه‌تنها به نمایندگان مجلس، که حتما پیش از آنها به دستگاه قضایی یعنی جایی که قرار است با فساد مبارزه علنی صورت گیرد، بازمی‌گردد. حالا بعد از سال‌ها که خبری از مبارزه درون‌سازمانی با فساد و پالایش مبارزه‌کنندگان با فساد نبود، در دوره جدید قوه قضائیه این پالایش پا گرفته و پس از گذشت مدتی با حذف نیروهای ناسالم جزء، قوه قضائیه به دانه‌درشت‌ها رسیده است. بازداشت اکبر طبری از نیروهای ارشد قوه قضائیه که گفته می‌شود جزء پرنفوذترین افراد در دو دوره 10 ساله دستگاه قضا بوده، اقدامی بود که به‌عنوان مبارزه در بالاترین سطح با فساد درون‌سیستمی شناخته می‌شود. پس در این مورد باید گفت دو مساله مهم در دستگاه قضا رخ داده، اولا تلاش شده افراد مساله‌دار و حتی مفسد از جمع مبارزه‌کنندگان با فساد خارج شوند و از‌سویی به حذف نیروهای کوچک و خرد اکتفا نشده و دستگاه قضا در سطوح عالی ریشه فساد را خشکانده است.

دوم- بی‌شک اقدام دستگاه قضا در محاکمه اکبر طبری یک جراحی بزرگ به حساب می‌آید. برخی رسانه‌ها این روزها می‌گویند در سال‌های گذشته دستور اکبر طبری در حکم اراده و دستور رئیس دستگاه قضا قابل شناسایی بوده است. آنهایی که طبری را می‌شناختند هرگز گمان نمی‌کردند وی روزی راهی دادگاه شود و در جایگاه متهم بنشیند. حالا حذف وی و جمع چهره‌های سرشناسی که جزء باند و حلقه او به حساب می‌آمدند از ساختار و سازمان قوه قضائیه حتما سختی و تبعات زیادی دارد، چراکه نه آنها ساکت نشسته‌اند تا به‌راحتی از سیستم حذف شوند و نه رسانه‌های بیگانه مجال می‌دهند تا قوه قضائیه به مردم اثبات کند که عزم جدی و راسخی برای خشکاندن ریشه این مفسدان دارد. در روزهای اخیر بسیاری گفته‌اند که این اقدام باعث خواهد شد وجهه کشور در افکارعمومی آسیب ببیند، مساله‌ای که البته قابل رد و انکار نیست ولی حتما فواید و برآیند کلی مبارزه اینچنینی با فساد و اعلام علنی و رسانه‌ای آن در بلندمدت خواهد توانست اعتماد آسیب‌دیده مردم به این دستگاه و کلیت نظام را بازسازی کند. جراحی آن‌هم در این ابعاد حتما با درد و خونریزی همراه است اما نتیجه بلندمدت آن سلامتی است. نباید از این مساله عبور کرد که امروز عدالتخواهی، رفع تبعیض و احقاق حقوق عمومی مردم خواست اقشار گوناگون و مطالبه‌ای است که می‌تواند به ترمیم شکاف بین مردم و مسئولان کمک کند.

سوم- رسیدگی به پرونده طبری همان‌طور که امروز پای خیلی از افراد و چهره‌ها را به دادگاه بازکرده ممکن است در آینده هم باعث طرح نام چهره‌های سرشناس‌تری هم بشود و اتفاقی که طبعا کار را بر هسته مرکزی دستگاه قضا بسیار دشوار خواهد کرد؛ آنچنان‌که نام افراد زیادی امروز در رسانه‌ها مطرح است و مطالبه عمومی برای مواجهه و تعیین‌تکلیف آنها. از این‌رو دستگاه قضا باید خود را آماده ادامه راه کند و از سختی‌های آن نهراسد. حتما شیرینی تحقق عدالت و مبارزه با فساد و نهایتا بازسازی اطمینان و اعتماد عمومی باعث کاستن سختی‌های این مسیر خواهد شد.

چهارم- همزمانی برگزاری دادگاه اکبر طبری که مصداقی از تحقق عدالت و مبارزه با فساد در سطوح بالاست، به‌صورت موازی و همزمان اقدام مهمی هم درراستای بسط آزادی‌های اجتماعی و تامین حقوق فعالان سیاسی و کسانی که دغدغه اصلاح کشور را دارند، انجام شده است. بعد از سال‌های سال، بالاخره با جزئیات، چگونگی برگزاری دادگاه جرم سیاسی و رسیدگی به پرونده‌های این حوزه طی بخشنامه‌ای ازسوی دستگاه قضا تدوین و به همه بخش‌ها ابلاغ شد. این اتفاق با عنایت به عزم هسته مرکزی دستگاه قضا برای برگزاری دادگاه‌های جرم سیاسی امیدواری‌های زیادی برای توقف روال قبلی ایجاد کرده و حالا همه منتظرند با حذف نگاه امنیتی به فعالان سیاسی، دوران جدید کنشگری برای اصلاح در کشور آغاز شود. ناگفته نماند رئیسی در ماه‌های گذشته تعداد زیادی از کسانی را که مشمول جرم سیاسی می‌شدند اما با قوانین عادی و رویه‌های معمو ل محاکمه شده بودند، از بند رها کرد و سرنوشت‌شان را تغییر داد تا نشان دهد در این مسیر جدی و راسخ است.

پنجم- ماجرای انتشار اطلاعات حساب‌های قوه قضائیه نمونه‌ای از تعهد به شفافیت و محرم دانستن مردم در امر حکومتداری بود. اتفاقی که آن‌هم در نوع خود بی‌سابقه و بی‌نظیر است. انتشار جزئیات این حساب‌ها به‌علاوه ‌برگزاری علنی دادگاه طبری حالا نشان می‌دهد شفافیت به‌عنوان گام اول مبارزه با فساد جدی گرفته شده و در این مسیر هم عزم راسخی برای عمل وجود دارد.

موارد یادشده در بالا البته شامل و توضیح‌دهنده همه اقدامات مثبت دستگاه قضا در این یک‌سال‌ونیم مسئولیت سیدابراهیم رئیسی نیست، چنانکه حمایت از کارآفرینان به‌عنوان حمایت از اصل تولید در کشور یا برخی اقدامات مهم دیگر دستگاه قضا نیامده است، اما به‌نظر می‌رسد جمع همین سه مورد هم نشان‌دهنده وقوع یک تغییر بزرگ در دستگاه قضا و حتما نمونه‌ای از تحول‌آفرینی خواهد بود، مجموعه اقداماتی که مسیرها را برای عدالتخواهی بیشتر، بسط آزادی‌های اجتماعی و نهایتا تامین حقوق عامه باز می‌کند.

اخبار مرتبط:

 * نویسنده: علی جمشیدی و مریم عاقلی،گروه سیاسی