شهـر آسیه ‌پناهــــی‌ها

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»،  براساس نتایج گزارش «فرهخیتگان» که از داده‌های آماری مستند تهیه شده است، تا قبل از تجربه التهابات ارزی سال 1397 و تا قبل از تجربه تورم بالای 15درصدی که طی دو سال گذشته قدرت خرید خانوارها در دهک‌های مختلف درآمدی را شدیدا تحت‌تاثیر قرار داده، بیش از 10 میلیون حاشیه‌نشین با شرایط دشوار در حاشیه شهرهای بزرگ و کوچک کشور زندگی می‌کردند که طی دو سال اخیر نیز به‌نظر می‌رسد پیامدهای ناشی از مشکلات اقتصادی ازجمله افزایش بی‌رویه قیمت مسکن، بازهم به تعداد جمعیت حاشیه‌نشین افزوده است.

درخصوص حاشیه‌نشینی و جمعیت حاشیه‌نشین تعاریف مختلفی وجود دارد. در همین راستا در کشورمان نیز آمارها و ارقام متفاوت و متناقضی از تعداد حاشیه‌نشینان کشور ارائه می‌شود؛ چنانکه در سال‌های گذشته تعداد حاشیه‌نشین‌های کشور حدود 11 میلیون نفر اعلام شد، در مقطعی عباس آخوندی وزیر سابق راه‌وشهرسازی نیز حاشیه‌نشینان را 19 میلیون نفر اعلام کرد و همچنین رئیس سابق کمیسیون اجتماعی مجلس نیز در سال 96 گفت 35 درصد از جمعیت کشور حاشیه‌نشین هستند.

اما در گزارش حاضر به گزارشی استنادشده که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی سال 1394 با عنوان دستورالعمل اجرایی برنامه تامین مراقبت‌های اولیه سلامت در مناطق حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی تهیه کرده است. مبنای داده‌های این آمار که علوم پزشکی استان‌های مختلف کشور آن را برای ارائه خدمات بهداشتی تهیه کرده‌اند، تعریف ستاد ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی از حاشیه‌نشینی بوده است. براساس این تعریف، حاشیه‌نشینان در بافت‌هایی زندگی می‌کنند که جمعیت آنها عمدتا از مهاجران روستایی و تهی‌دستان شهری را در خود جای داده و بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری (طرح‌های جامع و تفصیلی) در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها به‌وجود آمده‌اند، مسکن آنها عمدتا فاقد سند مالکیت بوده و از نظر ویژگی‌های کالبدی و برخورداری از خدمات رفاهی، اجتماعی و فرهنگی و زیرساخت‌های شهری شدیدا دچار کمبود هستند.

طبق مطالعات وزارت بهداشت، در سال 1394 از جمعیت 79 میلیون نفری کشور حدود 10 میلیون و 392 هزار و 832 نفر در اطراف کلانشهرها و شهرهای بالای 20 هزار نفر کشور حاشیه‌نشین بوده و از دسترسی به بسیاری از امکانات اقتصادی، کالبدی، قانونی و اجتماعی بی‌بهره بوده‌اند.

براساس این آمار، خوزستان با یک‌میلیون و 557 هزار حاشیه‌نشین، بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین را بین استان‌های کشور دارد و این میزان حدود 33 درصد از کل جمعیت استان را تشکیل می‌دهد. پس از این استان، خراسان‌رضوی با یک‌میلیون و 386 هزار نفر در رتبه دوم قرار داشته و استان البرز با بیش از یک‌میلیون حاشیه‌نشین در رتبه سوم قرار دارد. در رتبه‌های چهارم، پنجم و ششم نیز استان‌های تهران، فارس و آذربایجان‌شرقی قرار دارند که به‌ترتیب دارای 861 هزار نفر، 613 هزار نفر و 559 هزار نفر جمعیت حاشیه‌نشین هستند. استان اصفهان و سیستان‌وبلوچستان نیز به‌ترتیب در رتبه‌های هفتم و هشتم قرار داشته و هرکدام دارای بیش از 450 هزار نفر جمعیت حاشیه‌نشین هستند. در انتهای جدول نیز سه استان چهارمحال‌وبختیاری، خراسان‌جنوبی و بوشهر قرار دارند که دارای کمترین جمعیت حاشیه‌نشین هستند.

متن کامل گزارش «فرهیختگان» را از اینجا بخوانید.