به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، وضعتت کرونا در دنیا همچنان برقرار است و کشورهای مختلف با آن دست به‌ گریبان‌ هستند. هنوز بسیاری از دانشگاه‌ها تعطیل هستند و کلاس‌ها به‌صورت آنلاین برگزار می‌شوند؛ امتحانات برخی دانشگاه‌ها لغو شده و برخی نیز به‌طور آنلاین برگزار می‌کنند. با ادامه این روند، خیلی از کشورها که هفته‌ها درحالت قرنطینه بودند، به مرور از قرنطینه خارج شده‌ و مشاغل بازگشایی شده و تقریبا مردم به کار و زندگی خود برگشته‌اند. باتوجه به اینکه محققان اعلام کرده‌اند زمان دقیق از بین رفتن ویروس کرونا مشخص نیست، کشورها تلاش کرده‌اند با حفظ فاصله اجتماعی، فعالیت‌های اجتماعی و علمی را از سر بگیرند. همگام با آغاز فعالیت مردم در بسیاری از کشورها، محققان و دانشمندان همچنان فعالیت‌ها و مطالعات خود را در زمینه بیماری و ویروس کرونا و مطالعات پیرامون آن ادامه می‌دهند تا بتوانند به درمان و واکسن موثر آن دست پیدا کرده و دنیا را از شر این ویروس خلاص کنند. درکنار آن، برخی ابداعات و اختراعات جدید محققان هم در جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا و تشخیص زودهنگام این ویروس در بدن افراد موثر بوده و نمی‌توان نقش آن را درکنترل و گسترش این ویروس در برخی کشورها نادیده گرفت.

 ماسک تشخیصی دانشگاه‌های هاروارد و MIT

محققان دانشگاه هاروارد در همکاری با دانشگاه ماساچوست موفق به ساخت نوعی ماسک صورت شده‌اند که با تشخیص کروناویروس، نورانی می‌شود. در تولید این ماسک از نور فلورسانت استفاده شده که وقتی فردی با علائم کرونا با تنفس آلوده، سرفه یا عطسه ناشی از ابتلا به کرونا در آن نزدیکی قرار داشته باشد، سیگنال‌های فلورسانت ماسک روشن شده و ماسک نورانی می‌شود. مهندسان زیست‌شناسی دانشگاه ماساچوست امیدوارند از این فناوری بتوانند در تشخیص زودهنگام ویروس‌های ابولا و زیکا در زمان بروز همه‌گیری هم استفاده کنند. اگر تست‌ها روی ماسک تولیدشده نتیجه‌بخش باشد، محققان می‌توانند از این ماسک به‌عنوان جایگزینی پرسرعت برای تست‌های معمول تشخیص کرونا استفاده کنند. فناوری به‌کاررفته در این ماسک هنوز مراحل اولیه خود را پشت‌سر می‌گذارد اما نتایجی که تاکنون به دست آمده امیدبخش است.

در هفته‌های گذشته، گروه محققان هم چنین حسگرهایی را تست کرده‌اند که قادر است کروناویروس جدید را در نمونه بزاق شناسایی کند. دانشمندان که روی طراحی این ماسک هم کار می‌کنند، به‌دنبال چگونگی جاسازی این حسگرها درون ماسک هستند تا بتوانند ویروس را تشخیص دهند. این حسگرها باید به‌گونه‌ای عمل کنند که تنها بخش کوچکی از ویروس را شناسایی کرده و طوری طراحی ‌شوند که طی یک تا سه ساعت نور فلورسانت از خود متصاعد کنند. این سیگنال نورانی با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده نیست و محققان از دستگاهی مخصوص برای اندازه‌گیری و مشاهده نور فلورسانت استفاده می‌کنند. در شرایط خارج آزمایشگاه هم می‌توان از دستگاه‌های پورتابل و دستی سنجش فلورسانت استفاده کرد که تنها یک دلار قیمت دارند و قادرند ماسک افراد را اسکن کنند. اگر این تحقیقات موفقیت‌آمیز باشند، تولید انبوه ماسک تا آخر تابستان آغاز خواهد شد.

 ویزیت از راه ‌دور در دانشگاه ییل

با شیوع کرونا و احتمال انتقال سریع آن، بسیاری از ملاقات‌های بیمارستانی و ویزیت پزشکان مساله‌ساز شده است، به‌طوری که مراجعه مداوم پزشکان به اتاق بیماران مبتلا به کرونا، آنها را نیز درمعرض ابتلا قرار می‌دهد. برای جلوگیری از بروز این خطر، محققان دانشگاه ییل موفق به طراحی سیستمی شده‌اند که پزشکان بیمارستان روانپزشکی ییل وابسته به دانشگاه ییل می‌توانند بدون اینکه درمعرض ابتلا به کرونا قرار گیرند، با استفاده از آن بیماران خود را ویزیت کنند. در هفته‌های گذشته بسیاری از پزشکان این مرکز درمانی از سرویس‌های ویزیت از راه دور برای ویزیت بیماران استفاده کرده‌اند. خدمات بستری بیمار، خدمات مداخله روانپزشکی، خدمات اورژانسی روانی، خدمات مشاوره سرپایی و بستری و خدمات سرپایی ازجمله قابلیت‌های سیستم ویزیت از راه دور است.

به‌گفته محققان دانشگاه ییل، این فرآیند در ابتدا کمی به‌هم‌ریخته و دشوار بود و تنها از سیستم از راه دور برای برآوردن نیاز خود استقاده کردیم. اما بعد از گذشت مدتی، با توجه به اهمیت وجود چنین سیستمی، چالش‌های فنی و شکاف‌های آموزشی هم به آن اضافه کردیم. مشکلی که پیش از این در سیستم ویزیت از راه دور وجود داشت، عدم‌امکان برقراری مداخلات گروهی از طریق بلوتوث بود اما در شرایط کرونا، محققان پلتفرمی را طراحی کردند که بتوانند خدمات گروهی را هم از طریق آن انجام دهند. دراین پلتفرم، هم بیمار و هم پزشک چهره هم را روی مانیتور تعبیه‌شده مشاهده کرده و درطول ویزیت از راه دور و آنلاین به‌طور مستقیم در ارتباط هستند.

 واکسن کرونا در دانشگاه هاروارد

محققان مدرسه پزشکی هاروارد از چند هفته پیش به‌دنبال تست و تولید واکسن آزمایشی AAVCOVID به‌عنوان واکسن جدیدی بر پایه ژن برای مقابله با عامل SARS-CoV-2 و ایجادکننده کووید-19 هستند. استراتژی به‌کاررفته در این واکسن برپایه حامل ویروس است که به‌عنوان حامل ویروس کرونا در بدن عمل می‌کند. واکسیناسیون با توالی ژنتیکی AAVCOVID، توالی ژنتیکی پروتئین SARS-CoV-2 را وارد بدن می‌کند که بدن واکنشی ایمنی را برای مقابله با آن تولید می‌کند. از فناوری AAV در زمینه ژن‌درمانی استفاده می‌شود که فناوری برتری برای ژن‌درمانی ایمن و بی‌خطر به‌شمار می‌رود. با وجود اینکه درحال حاضر پروژه‌های مختلفی در دنیا پیرامون تولید واکسن کرونا درحال انجام است، اما فناوری AAV از ویژگی‌های خاصی برخوردار است که می‌توان به سازگاری و قابلیت آن در ایجاد واکنش ایمنی در افراد اشاره کرد. علاوه‌بر این، بیش از دودهه است که محققان بی‌خطر بودن این فناوری را در محیط‌های آزمایشگاهی بررسی و مطالعه کرده‌اند.

این واکسن که مراحل تولید آن در دانشگاه هاروارد سپری می‌شود، مراحل تولید را می‌گذراند و قرار است اواخر امسال نخستین آزمایش انسانی آن انجام شود. اگر نتایج این واکسن نهایی شود، با توجه به روش به‌کاررفته در تولید این واکسن منحصربه فرد، راه بسیار موثری در حفاظت از بیماران مستعد بیماری و نیز کارگران بخش سلامت و پزشکان و پرستاران محسوب می‌شود. درواقع، فناوری AAV به‌سرعت سازگارپذیر است، به‌طوری که اگر رده جدیدی از ویروس  SARS-CoV-2 ایجاد شود، می‌توان از کد ژنتیکی داخل واکسن برای سازگاری با کد ژنتیکی به‌روزشده استفاده و طی چند هفته واکسن جدیدی برای ویروس جدید تولید کرد. به‌عبارتی، با این واکسن، سرعت تولید واکسن‌های مشابه برای ویروس‌های جدید بیماری افزایش می‌یابد.

 اپلیکیشن ردیاب تماسی در دانشگاه آکسفورد

مرکز خدمات ملی بهداشت انگلیس با همکاری همه‌گیرشناسان، دانشمندان ریاضی و رفتارشناسان دانشگاه آکسفورد موفق به طراحی و تولید اپلیکیشن ردیاب مبتلایان به کرونا شده‌اند. این نرم‌افزار درحال حاضر مراحل اولیه خود را می‌گذراند و به‌زودی وارد مرحله آزمایشی می‌شود تا از طریق آن بتوانند گسترش کووید-19 را پیش‌بینی و شناسایی کنند. دراین اپلیکیشن از فناوری ساده بلوتوث استفاده شده که تماس‌های تقریبا نزدیک را بین دوکاربر گوشی هوشمند ثبت می‌کند. اگر یکی از آن دو کاربر علائمی از خود نشان دهد، کاربر دیگر می‌تواند به‌طور ناشناس به کاربری که در نزدیکی او قرار داشته، هشدار دهد.  به‌گفته محققان، این اپلیکیشن از موثرترین سیستم هشداردهنده زودهنگام استفاده می‌کند، به‌طوری که به محض بروز علائم در فرد، نرم‌افزار هشدار می‌دهد و به این ترتیب در کاهش میزان عفونت و نیز نجات جان افراد بسیار کارآمد عمل می‌کند.  این سیستم همچنین روشی برای خودتشخیصی بیماری به‌شمار می‌رود و درصورت نیاز، آزمایش‌های تاییدی بعدی هم از کاربر به عمل می‌آید. محققان، این اپلیکیشن را روی منطقه‌ای با یک‌میلیون سکنه آزمایش کرده و دریافتند کاربران اپلیکیشن با استفاده از آن، یک‌سوم کمتر دچار عفونت کرونایی شدند. اگر فرد آلوده به کرونایی که از این اپلیکیشن استفاده می‌کند، با آن پیامی را مبنی‌بر آلوده بودن خود به دوستان و همکاران خود بفرستد، شیوع بیماری به مرور کاهش می‌یابد.

 تنفس از بینی به عنوان دروازه ورود ویروس به بدن در دانشگاه کارولینای شمالی کشف شد

تاکنون محققان معتقد بودند ویروس کرونا از هر منفذی از بدن می‌تواند وارد آن شود. از این‌رو، محققان از همان ابتدا تاکید داشتند که از تماس دست‌ها با سروصورت، دهان، بینی، گوش‌ها و چشم‌ها خودداری کنید، چراکه منبعی برای ورود ویروس کرونا به بدن هستند. براین اساس، پزشکان مدام توصیه می‌کردند افراد مدام دست‌های خود را با آب و صابون بشویند. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد بینی درمقایسه با دیگر اندام‌های بدن، اصلی‌ترین راه ورود ویروس به‌شمار می‌رود. در گزارشی که در مجله نیچر منتشر شده، محققان در مطالعات اخیر خود مجاری تنفسی را از بالا تا پایین بررسی کردند و دریافتند سلول‌هایی که بیش از هر نقطه دیگری و به آسانی آلوده می‌شوند، در ناحیه بینی قرار گرفته‌اند که ویروس را مستقیم به اعماق ریه می‌رسانند. ویروس‌ها با ورود به بینی، هنگام تنفس به سمت قسمت تحتانی مجاری تنفسی می‌روند و وارد راه‌های هوایی می‌شوند. این یافته، لزوم استفاده از ماسک و اجرای دقیق اقدامات پیشگیرانه را بیشتر نشان می‌دهد.

آزمایش بازدارنده‌های کرونا در دانشگاه آکسفورد

بخش آزمایش‌های دیابت دانشگاه آکسفورد به‌تازگی روی موضوع مواد بازدارنده و محافظت‌کننده دربرابر ویروس کرونا مطالعاتی انجام داده‌اند. مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد داروهایی چون کلروکین و هیدروکسی‌کلروکین در درمان و پیشگیری از بروز کرونا درافراد درمعرض خطر و کادر درمان بیمارستان‌ها موثر هستند. اما برای اطمینان بیشتر از این فرضیه، بررسی میزان تاثیر این داروها در دانشگاه آکسفورد روی حدود 40هزار کارمند مراکز درمانی در اروپا، آفریقا، آسیا و آمریکای جنوبی آغاز شده که تماس نزدیکی با بیماران کرونایی داشتند. تاکنون هیچ دارو یا واکسنی در دنیا اعلام نشده که بتواند از بروز این بیماری ویروسی در افراد جلوگیری کند و محققان با این آزمایش به‌دنبال آن بودند که اثربخشی این دو دارو را مشخص کنند.  درست است که برخی کشورها موج نخست بیماری کرونا را پشت‌سر گذاشته‌اند اما اطمینانی بر نبود موج دوم و حتی سوم این بیماری وجود ندارد و باید با آمادگی کامل در برابر موج‌های بعدی ایستاد و این مساله اهمیت بالایی دارد. در ابتدای این آزمایش این دو دارو یا شبه‌دارو را به‌مدت سه ماه به داوطلبان تزریق می‌کنند. درواقع، نیمی از افراد داروها و نیمی دیگر هم شبه‌داروها را دریافت می‌کنند. آزمایش این دو دارو در مقیاس کوچک نتایج مثبتی به‌همراه داشته اما باید مقیاس بزرگ‌تری برای تایید نهایی این داروها و استفاده روی بشر وجود داشته باشد.

*  مترجم: ندا اظهری