به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مواجهه دونالد ترامپ با توئیتر مساله تازه‌ای نیست و او در آستانه هر انتخاباتی، به‌دلایل نامشخص، حملات به رسانه‌های اجتماعی را پرحجم دنبال می‌کند. درباره تصمیم جدید او برای شبکه‌های اجتماعی، با پوریا استرکی، کارشناس رسانه‌های اجتماعی گفت‌وگو کردیم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.

یکی از سوالات مهم، چرایی زدن برچسب صحت‌سنجی به توئیت ترامپ از سوی توئیتر آن هم 6 ماه مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری است؟ با توجه به اینکه سال 2016 ایوان ویلیامز، یکی از بنیانگذاران توئیتر، از کمک شبکه اجتماعی‌اش به رای آوردن دونالد ترامپ، ابراز تاسف کرده بود، این شائبه به وجود آمده که توئیتر بیش از اینکه بخواهد دنبال حقیقت باشد، این است که ترامپ را در ژانویه 2021 در کاخ سفید نبیند.

حدود یک سال پیش، جک دورسی، مدیرعامل توئیتر با جو روگان یکی از مطرح‌ترین ویدئوسازها در یوتیوب مصاحبه‌ای انجام داد. آنجا یک سوال جنجالی مطرح شد. سوال این بود که در توئیتر، تهدید ممنوع است ولی چطور ترامپ اجازه دارد سیاستمداران و کشورها را تهدید کند؟ جک دورسی گفت در توئیتر به سیاستمداران و رهبران کشورها اجازه می‌دهیم نظرات خود را مطرح کنند تا گفت‌وگو در فضای سیاسی و دیپلماتیک شکل بگیرد و جامعه نسبت به نظر و منویات سیاستمداران آگاه شود. این پاسخ با واکنش اعتراضی مواجه شد، چراکه این حق برای سایر کاربران توئیتر وارد نیست و فقط ترامپ می‌تواند کشورها را تهدید به استفاده از بمب اتم کند و... اعتراضات تا جایی بود که جو روگان ناچار به معذرت‌خواهی یا توضیح در ویدئوی دیگر شد. بااین‌حال استانداردهای توئیتر برای رهبران، متفاوت از کاربران عادی است. توئیتر وقتی ترامپ کسی را تهدید می‌کند، واکنشی نشان نمی‌دهد و درواقع به نفع ترامپ کار کرده است. توئیتر براساس تغییرات جدیدش، می‌گوید اگر به‌عنوان رهبر کشور یا کاندیدای ریاست‌جمهوری، ادعای دروغی را مطرح کردی، من پاکت نمی‌کنم، اما برچسب صحت‌سنجی می‌خوری تا مشخص شود این ادعا که در پلتفرم من مطرح می‌کنی، درست یا غلط است. توئیتر فقط حرف ترامپ را راستی‌آزمایی نمی‌کند و چندروز پیش حرف سخنگوی وزارت خارجه چین درباره تاثیر آمریکا در بحران کرونا را نیز برچسب صحت‌سنجی کرد. منتها برای ترامپ این قضیه خیلی سنگین است، چون او در هفته چندین دروغ می‌گوید. من پیش از اینکه این اقدام توئیتر را تهاجمی بدانم، یک کار تدافعی می‌بینم.

چرا؟

ترامپ تکنیکی دارد و از آن استادانه استفاده می‌کند. در انتخابات 2016، ترامپ رسانه‌های رسمی مثل CNN، نیویورک‌تایمز و... را بی‌آبرو کرد تا خود را مطرح کند. این سری آمده سراغ توئیتر. ترامپ در توئیتر ساخته و پرداخته شد و قبل از اینکه رئیس‌جمهور شود، یک کاربر مجرب و قهار توئیتر بوده است. ترامپ سراغ ابزاری آمده که بیش از هر چیزی از آن استفاده برده است. توئیتر هم سازنده این پلتفرم است و به کلان‌داده‌ها دسترسی دارد و می‌تواند جریان‌سازی و موج‌ها را پیش‌بینی کند. توئیتر به‌راحتی انتهای مسیر ترامپ را می‌فهمد و می‌داند او در این انتخابات می‌خواهد کاری که سری قبل با رسانه‌های جریان اصلی کرد، با شبکه‌های اجتماعی بکند. توئیتر به ترامپ سیگنال می‌دهد که اگر قرار باشد پلتفرم را بزنی و به‌خصوص پلتفرمی مثل ما را که رسانه‌ای‌ترین رسانه دنیا هستیم، بزنی، واکنش نشان می‌دهیم. توئیتر وارد این بازی شده و یک‌جور چیکن‌گیم بین ترامپ و توئیتر و معادله‌ای از تهدید و وحشت است.

این حمله و زدن به چه دلیل است؟ توئیتر در 2016 موثرترین رسانه برای ترامپ بود و الان اصلی‌ترین سخنگوی ترامپ، توئیتر است.

متد ترامپ همین است. او یک رسانه را تخریب می‌کند تا در افکار عمومی برای خود اعتبار بسازد. دعوا راه‌انداختن در جامعه انسانی کار بزرگی است. ترامپ دعوا راه می‌اندازد که هیجان راه بیندازد و محبوبیت کسب کند. او از این طریق رای می‌گیرد. سری قبل با رسانه‌های جریان اصلی این کار را کرد و الان با شبکه‌های اجتماعی. فیسبوک در این زمینه، خیلی در برابر جریان قدرت کرنش کرد و زاکربرگ حتی از توئیتر انتقاد کرد. فیسبوک به‌دلیل نقض حریم خصوصی، فروش دیتای مردم و الگوریتم تجاری، به اندازه توئیتر اعتبار ندارد و حتی در سال‌های گذشته چندبار دیلیت فیسبوک ترند توئیتر شده است. فیسبوک اصولا کرنش می‌کند، زیرا می‌داند بخش فعال سیاسی و روزنامه‌نگار و رهبران دنیا را نمی‌تواند به دست بیاورد. توئیتر می‌داند که توئیتر بودنش به‌واسطه اعتباری است که بین جامعه رسانه‌ای سیاسی و فعال اجتماعی دارد و اگر این جامعه از او رویگردان بشود، دیگر رسانه اول نخواهد بود.

فضای توئیتر به‌گونه‌ای است که بیش از محافظه‌کارها و راست‌ها، دموکرات‌ها در آن اثر قوی‌تری دارند. آیا نمی‌توان گفت ترامپ این حمله را کرد تا توئیتر او را آزادتر بگذارد؟ یا اینکه نگرانی ترامپ به‌خاطر احتمال حمایت این شبکه از دموکرات‌ها به‌صورت خیلی هدفمند است؟

هیچ‌کدام از این دو نیست. ترامپ فقط می‌خواهد دعوا راه بیندازد و الا او و طرفدارانش در توئیتر آزادی دارند. البته مثال‌هایی هست که اکانت طرفداران ترامپ حذف شدند اما توئیتر آخرین پلتفرمی بود که اکانت را بعد از یوتیوب و فیسبوک حذف کرد.

در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای 2018، در عرض چندروز ترامپ 2 بار به فیسبوک و توئیتر حمله کرد. این حملات را هم باید در همان قالب ببینیم؟

اینکه انگیزه‌اش دعواست، شکی نیست. اما اینکه چرا فضای توئیتر به‌سمت چپ و فمینیسم رفته، شما به مقررات توئیتر هم توجه کنید، متوجه می‌شوید که مثلا تهدید کردن، حرف جنسیتی زدن، علیه گرایش‌های جنسی حرف زدن جدی جریمه دارد ولی مخالفت با سقط جنین ممکن است با واکنش مواجه شود و صفحه احتمالا بسته شود. توئیتر غیر از چارچوب قوانین آمریکا، پشتوانه فکری لیبرال دارد و به‌همین‌دلیل جناح‌های محافظه‌کار و راست‌ها با آن مساله دارند و در آن ضعیف‌تر هستند.

اخیرا یک کارشناس در گفت‌وگویی از اقدام توئیتر دفاع کرده و گفته بود که توئیتر یک شبکه خصوصی است و اقدامش نقض آزادی بیان به شمار نمی‌رود. اما بااین‌حال این شبکه‌ها از قوانین آمریکا به‌طور کامل پیروی کرده و صفحات ایرانی را مسدود می‌کنند.

اولا حقوق یک کاربر ایرانی در پلتفرم آمریکایی با یک آمریکایی متفاوت است. یکی از قوانین ناظر بر شبکه‌های اجتماعی آمریکا، قانون تجارت است و چون تجارت با ایران ممنوع است، بخشی از فعالیت‌های ما ممنوع می‌شود. یک قسم دیگر بحث‌های ضدتروریستی از نظر آنهاست و آنها مثل داعش با ما برخورد می‌کنند. اینها همه باید ما را متوجه کند که آزادی بیان مطلق در آمریکا هم وجود ندارد و به چنددلیل با ما برخورد می‌شود، یکی اتهامات تروریستی و دیگری تحریم است تا ما را روزبه‌روز محدودتر کنند. یک دلیل دیگر کارهایی است که جریان‌های اپوزیسیون انجام می‌دهند. آنها ارتباطاتی دارند و با شناسایی کاربران شاخص و ریپورت آن صفحات را می‌بندند. یک دلیل دیگر الگوریتمیک است. ممکن است تعداد زیادی اکانت فیک و ربات، هشتگ بزنند. توئیتر این هشتگ را اسپم تشخیص می‌دهد و طبعا اکانت‌هایی که این هشتگ را زده‌اند هم می‌بندد. در کل وقتی قانون کشورشان به ما تروریست می‌گوید، شبکه‌های اجتماعی با ما مثل تروریست برخورد می‌کنند.

با دستور ترامپ، رسانه‌ها شدیدتر تحت نظارت دولت قرار می‌گیرند. آیا احتمال دارد محدودیت‌ها بیشتر هم بشود؟

بله. این گزاره که با اقدامات ترامپ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی محدود می‌شوند، گزاره درستی است و شبکه‌های اجتماعی خیلی بیشتر تحت نظارت دولت قرار می‌گیرند. اما این محدودیت درصورت اعمال هم آنچنان زیاد نیست. ترامپ خواسته قانونی برای این موضوع تصویب شود ولی فضای آمریکا قطعا اجازه نمی‌دهد آزادی بیان و استقلال پلتفرم‌ها، از یک حدی بیشتر محدود شود. اینجا بحث سیاسی و اجتماعی نیست و از نظر اقتصادی جامعه و بازار آمریکا زیر بار نمی‌رود.

با این حساب احتمال به نتیجه رسیدن این خواسته ترامپ کم است؟

فکر نکنیم هدف ترامپ اصلاح فضای توئیتر است او فقط دنبال دعوا و برانگیختن یک عده است. من فکر نمی‌کنم به‌صورت عملی دادگاهی تشکیل شود یا قانون عجیبی تصویب شود. فکر می‌کنم در حد دعواهای استادیومی است. باز هم ترامپ آدم قابل پیش‌بینی‌ای نیست. ممکن است حتی اقدام عملی انجام دهد ولی اگر اقدام عملی انجام دهد مثلا جک دورسی را دستگیر کند یا سرورهای توئیتر را خاموش کند، باز هم هدفش ساخت جنجال است و نانش در این شلوغی است.