به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، رهبر کشور اسرارآمیز در مدار 38درجه، آنطورکه رسانهها ادعا میکنند، در بستر بیماری است و هر چندساعت یکبار یک رسانه از درگذشت او خبر میدهد، اما هیچ خبر تائیدشدهای از پیونگیانگ به بیرون درز نمیکند. نه مقامات کشورهای همسایه و نه سایر دنیا نمیدانند باید از مرگ احتمالی کیم جونگ اون خوشحال باشند یا ناراحت. ساختار بهشدت بسته کرهشمالی، تقریبا پیشبینی آینده و احتمالا سیاستهای رهبر بعدی را از آنها گرفته و هیچ کورسوی امیدی را به آنها نشان نمیدهد. با اینحال همه منتظرند تا احتمالا آن مجری معروف در تلویزیون ظاهر شود و با چشمانی پر از اشک، سر مگوی این روزها در پیونگیانگ را اعلام کند. تا لحظه نگارش این گزارش، برخلاف رسانههای دنیا، همهچیز در رسانههای کرهشمالی، با همان نظم کمونیستی درحال حرکت است و رسانههای این کشور گزارشهایی از اعتمادبهنفس، اقتصاد خودکفا و اقدامات مبارزه با ویروس کرونا منتشر میکنند.
اولین خبرها از وضعیت نامناسب جسمی کیم جونگ اون را یک سایت خبری در همسایه جنوبی پیونگیانگ رسانهای کرد و نوشت که رهبر کرهشمالی عمل جراحی قلب داشته است. اضافهوزن، دیابت و استعمال بیشاز اندازه دخانیات، احتمال صحت این خبر را تقویت میکرد. این خبر پس از آن منتشر میشد که رهبر کرهشمالی برخلاف رسم گذشته، 15 آوریل، در مراسم سالروز تولد «کیم ایلسونگ»، بنیانگذار این کشور که مهمترین رویداد تاریخی کره بهشمار میرود، حضور پیدا نکرد. بهدنبال این خبر، سیانان آمریکا در 21 آوریل (دوم اردیبهشت) در گزارشی با استنادبه مقامات اطلاعاتی گفت که رهبر کرهشمالی بعد از عمل جراحی در وضعیت وخیمی قرار دارد. کمی بعد خبرگزاری یونهاپ کرهجنوبی وخامت حال رهبر کرهشمالی را تکذیب و سخنگوی ریاستجمهوری کرهجنوبی نیز این را تایید کرد. با این حال اما رسانهها به گمانهزنیها ادامه داده و حتی از احتمال «مرگ مغزی» اون خبر دادند.
با اینحال خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از سهمنبع خود از وضعیت بحرانی سلامتی رهبر کرهشمالی و اعزام تیم پزشکی و سیاسی چینی به این کشور خبر داده است. منابع خبری رویترز فاش کردهاند که یک عضو بلندپایه کمیسیون ارتباطات بینالملل حزب کمونیست چین سرپرستی این تیم پزشکی را بهعهده دارد و قرار است این هیات به مقامات کرهای مشورت بدهند. این کمیسیون که زیرنظر کمیته مرکزی حزب کمونیست چین فعالیت میکند، اصلیترین نهاد رسمی چین در ارتباط با کرهشمالی است. سفر هیاتپزشکی روز پنجشنبه انجام شده است و مقامهای رسمی چین در دو روز گذشته به سوالات درمورد این رخداد پاسخی ندادهاند تا مشخص نشود آیا اعزام این هیات ارتباطی با اخبار منتشرشده درباره وضعیت جسمانی رهبر جوان کرهشمالی دارد یا خیر. رسانههای پیونگیانگ که این خبرسازیها را رد یا تایید نمیکنند، دیروز اعلام کردند رهبر کرهشمالی از کارگرانی که در ساختن شهر «سامجیون» مشارکت داشتهاند، قدردانی کرده است.
رادیو دولتی DPRK کرهشمالی هیچ توضیحی درمورد وضع سلامتی وی یا فعالیتهای عمومی رهبر کرهشمالی ارائه نکرده است. روز پنجشنبه نیز آژانس خبری مرکزی کره در پیونگیانگ گزارش داد کیم جونگاون در سالروز سفر نخستین رهبر این کشور به روسیه، نامهای از گنادی زوگانوف، رئیس حزب کمونیست روسیه دریافت کرده است. همچنین این آژانس خبری در ۲۲آوریل گزارش داد کیم جونگاون با ارسال پیامی از بشار اسد، رئیسجمهور سوریه تشکر کرده بود. اسد پیشتر در نامهای روز تولد کیم ایلسونگ، پدر رهبر کرهشمالی را تبریک گفته بود. برآیند رسانههای کرهشمالی و غربی نشان میدهد نه میتوان خبر درگذشت کیم جونگاون را تایید و نه میتوان تکذیب کرد. با اینحال در این گزارش به بررسی چگونگی به قدرت رسیدن کیم جونگ اون و احتمال تغییرات در سیاست های پیونگ یانگ پس از او پرداخته شده است.
اون با موشک میآید؟
پس از چهارسال جنگ در شبهجزیره کره بین بخش جنوبی شبهجزیره (کره جنوبی) و بخش شمالی (کره شمالی) که اولی حمایت آمریکا و دومی حمایت شوروی را همراه داشت، دوطرف که داعیه تسلط بر تمام شبهجزیره را داشتند، در سال 1953 ناچار به تقسیم کشور حول مدار ۳۸درجه شدند. بخش جنوبی شبهجزیره، سبک لیبرال آمریکایی را پذیرفت و بخش شمالی هم با تکیهبر شوروی، حکومتی بر پایه سوسیالیسم و ایدئولوژی بومی خود (جوچه) با محوریت رهبر حزب کمونیست شکل داد. در سالهای پس از استقلال، سهنفر بر کرهشمالی حکومت کردهاند که نسبت پدر و فرزندی داشتهاند؛ کیم ایل سونگ، کیم جونگ ایل و کیم جونگ اون. کیم جونگ اون، رهبر فعلی کره از سال 2012 رهبری پیونگیانگ را برعهده گرفته است. البته قرار بود برادر ناتنی بزرگتر او یعنی کیم جونگ نام جانشین پدر شود، اما او در سال ۲۰۰۱ قصد داشت با یک پاسپورت جعلی وارد توکیو شود و به دیزنیلند برود که بازداشت و به همین دلیل از جانشینی پدر محروم و کیم جونگ اون جانشین پدر شد و در سال 2012 بهقدرت رسید.
اطلاعات منتشرشده درباره او میگوید که در دهه 90 همراه با برادر و خواهرش برای تحصیل به سوئیس رفت و با زبانهای آلمانی و فرانسوی آشنا شد. در کرهشمالی مردم وقتی با او آشنا شدند که در مراسم تدفین پدرش، کنار تابوت او در پیونگیانگ حرکت میکرد. اون در همان ماههای اول دست به حذف بسیاری از مقامات بلندپایه نظامی و سیاسی زد و حتی دستور اعدام داییاش را صادر کرد که در آن زمان قدرتمندترین فرد در کره شمالی محسوب میشد. در این سالها کیم جونگ اون، توجه بسیاری به توسعه توانمندی نظامی پیونگیانگ کرده است. او توانسته از کرهشمالی یک قدرت نظامی هستهای بیبازگشت بسازد. درباره او و خانوادهاش، اطلاعات زیادی در دست نیست، چراکه در کره شمالی جرم سرک کشیدن و کسب اطلاع از زندگی شخصی رهبران، اگر اعدام نباشد حتما حبس و کار در اردوگاه اجباری است. بههمین دلیل هم هیچکس دنبال دانستن این سوالات نیست. کسی نمیداند او چند فرزند دارد و آنها کجا و چگونه زندگی میکنند، بااینحال در ۲۵جولای۲۰۱۲، رادیو دولتی کره شمالی برای اولینبار تایید کرد که کیم جونگ اون، همسری به نام ری سل جو دارد. کسی از فرزندان اون خبر نداشت تا اینکه دنیس رادمن، بازیکن سابق بسکتبال در انبیای به کره سفر کرد.
بهدلیل علاقه اون به بسکتبال، دنیس با او دیدار کرد. رادمن در مصاحبه با گاردین گفت که اون صاحب فرزند دختری به نام جوئه شده است. گفته میشود او یک پسر 10ساله نیز دارد. کیم رفتارهای بهخصوص خودش را دارد؛ او بیش از اندازه سیگار میکشد و توجهی هم به توصیههای پزشکی نمیکند. وقتی قرار است تصمیم بسیار مهم یا عجیبی اتخاذ کند، به سامیجیون، مرتفعترین منطقه شبهجزیره کره یعنی جایی که پدرش کیم جونگ ایل در آن متولد شده، میرود. او بیش از پدر و پدربزرگش به صنایع نظامی علاقه دارد و آزمایشهای شلیک موشک را از نزدیک رصد میکند. در شرایط فعلی که اخبار ضدونقیضی درباره سلامت او منتشر میشود، اخباری تاییدنشده از تحرک موشکی کره شمالی و استقرار قطار ویژه کیم جونگ اون حکایت دارد، این ادعایی است که منابع اطلاعاتی آمریکایی دارند. آنها شبانگاه شنبه بهوقت تهران مدعی برخی تحرکات موشکی و استقرار قطار ویژه رهبر کره شمالی در یک ایستگاه راهآهن نزدیک یکی از اقامتگاههای وی شدهاند. آنطور که این منابع گفتهاند سکوی پرتاب موشک کره شمالی در منطقه «سونداک» در شرق این کشور مستقر شده است.
مذاکرات هوشمندانه
کیم جونگ اون، اولین مقام کرهای است که مذاکرات در بالاترین سطح و بهویژهترین شکل را با بالاترین مقام آمریکایی داشته است. در دوره او، کرهشمالی در سال 2017 دست به یک آزمایش مهم موشکی زد و توانست قدرت خود را برای ساخت موشکی قارهپیما با توان رسیدن به خاک اصلی آمریکا اثبات کند. تمام این اتفاقات یعنی دستیابی به کلاهک هستهای قابل حمل و موشکهای بالستیک قارهپیما در دوره او به دست آمد. آزمایش موشکی کره، آمریکا را ناچار کرد پای میز مذاکره بنشیند. کیم جونگ اون فکر میکرد میتواند با ابزار سلاح اتمی، آمریکا را به کاهش تحریمها وادار کند. بسته پیشنهادی کرهشمالی در مذاکره با آمریکا تخریب برخی از تاسیسات هستهای بود. این اقدام البته شامل خلعسلاح نمیشد و پیونگیانگ قصد داشت بعد از تولید مواد مورد نیاز برای چند کلاهک هستهای، تاسیسات خود را تعطیل کند زیرا به سلاحهایی بیشتر از آن نیاز نداشت. برای پیونگیانگ 60 کلاهک هستهای ساختهشده میتوانست امنیت را تامین کند. آنچه آمریکا در این مذاکرات بهدنبال آن بود، خلعسلاح هستهای از طریق نابودی کلاهکها و تلاش برای استفاده از زمان مذاکرات برای ایجاد تاخیر در پیشرفت برنامه موشکی کرهشمالی بود. ابزاری که واشنگتن را در پیشبرد سیاستهایش کمک میکرد، تحریمها بودند.
کیم سه دور با ترامپ دیدار کرد ولی در هیچ دیداری حاضر به توافق برای نابودکردن سلاحهای هستهایاش نشد. نخستین مذاکرات در ماه ژوئن 2018 در سنگاپور انجام شد. در این دیدار کیم جونگ اون و دونالد ترامپ سندی غیرالزامآور را برای ادامه روند ارتباطات امضا کردند که تضمین اجرای آن توسط کارشناسان در همان روز مورد تردید قرار گرفت. ناکامی در سنگاپور، رهبره کرهشمالی و رئیسجمهور آمریکا را برای دومین دیدار در فوریه 2019 به هانوی پایتخت ویتنام کشاند. در این دیدار هیچ سندی به امضای طرفین نرسید اما بهجای آن عدم تفاهم میان دو کشور باعث اتمام سریع و ناگهانی این مذاکرات شد. اون و ترامپ یکبار دیگر با هم دیدار داشتند؛ دیداری که در منطقه غیرنظامی میان دو کره بود و ترامپ به دعوت اون، در اقدامی بیسابقه وارد خاک کرهشمالی شد. با این حال این دیدارها و خوشوبشها باعث نشد اون، اصلیترین ابزار خود یعنی سلاح هستهای را در مذاکرات به طرف آمریکایی تقدیم کند. او بهخوبی به ابزار بقایش آگاه بود.
خواهر بهجای برادر
درصورت فوت رهبر کرهشمالی، چه کسی قرار است جانشین او شود؟ اینهم یکی از ابهامات درباره رازآلودترین کشور روی زمین است. رسانههای رسمی کرهشمالی که اجازه پرداختن به این مسائل را ندارند ولی رسانههای خارجی این محدودیت را ندارند و بر همین اساس، گمانهزنیهایی میکنند. اولین گزینه بهطور حتم، فرزند رهبر کرهشمالی است. در کره هیچکس اطلاعی از خانواده رهبر این کشور ندارد و این جزئی از سرهای مگو در این کشور بهشمار میرود. با این حال رسانههای کرهجنوبی مدعی هستند او یک فرزند 10 ساله دارد. مشخص نیست آیا او این شانس را خواهد داشت که اکنون با مشاورت رهبران حزب بر بالاترین کرسی در پیونگیانگ بنشیند یا باید بهدنبال افراد دیگری بود. یکی از این افراد «کیمجونگ چول»، تنها برادر زنده رهبر کرهشمالی است. تسنیم گزارش داده او بیش از سیاست به گیتار علاقه دارد، بنابراین برای یک کشور با محوریت نظامی، او گزینه مناسبی نیست. اون یک برادرزاده 25 ساله هم دارد که با توجه به اینکه پدر این فرد به ماکائو تبعید و در سال 2017 با دستمال آغشته به گاز اعصاب، به قتل رسید، این احتمال کمی ضعیف است. اما یک گزینه است که با قدرت فعلی، احتمال بهقدرت رسیدن او بیش از سایرین است.
آنطور که روزنامه ژاپنی Yomiuri نوشته، «کیم یونگجونگ» خواهر رهبر کرهشمالی احتمالا جانشین او خواهد شد. این روزنامه بهنقل از منبعی ناشناس نوشته که از سال 2019 کرهشمالی در حال تهیه برنامه اضطراری برای انتقال قدرت است که طبق آن درصورت ضرورت بهجای کیم جونگ اون، رهبر فعلی، خواهر کوچکتر وی کیم یونگجونگ در رأس رهبری این کشور قرار خواهد گرفت. او گفته پس از این تصمیم، دستورالعملهای بسیاری به رهبران حزب و ارتش از طرف خواهر کوچک کیم جونگ اون صادر شده است. مناصبی که در چند سال گذشته به کیم یونگجونگ واگذار شده، تا حدودی این گمانه را تقویت کرده است. او که در سوئیس تحصیل کرده، سال 92، یکماه پس از اینکه برادرش دستور اعدام «جانگ سونگتائک» شوهرعمه جوانشان و مرد شماره 2 کرهشمالی را داد، بر صندلی شوهرعمه نشست و خزانهدار پیونگیانگ شد. کوچکترین خواهر رهبر کرهشمالی که پیش از آن مسئولیت بانک تائهسونگ، بانک اتحاد مجدد و توسعه و تعدادی پروژه توریستی و خطآهن را برعهده داشت، با این سمت اختیار اداره 54 که وظیفه تامین زغالسنگ، برق، سوخت، لباس و سایر ملزومات را برای ارتش کرهشمالی دارد نیز در دست گرفت.