به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، صبح روز گذشته و همزمان با ایام سالروز تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اتفاق بزرگی درعرصه صنایع دفاعی و نظامی کشور رخ داد و نیروی هوافضای سپاه توانست اولین ماهواره نظامی ایران را با موفقیت به‌فضا پرتاب کرده و درمدار تعیین‌شده قرار دهد. اتفاقی که باعث شد نیروهای نظامی کشورمان جزو معدود نیروهای نظامی قرار گیرند که یگان‌های تخصصی فضایی و ماهواره‌ای دارند.  ماهواره نور، ساخته شده به‌دست متخصصان جوان نیروی هوافضای سپاه، دیروز درحالی از کویر مرکزی ایران و سایت تازه‌تاسیس شاهرود به‌مدار 425 کیلومتری پرتاب شد که عملیات انتقال آن به‌مدار 250 و سپس 425 کیلومتری توسط یک پرتابگر پیشرفته با فناوری نوین جهانی به‌نام قاصد انجام شد. این پرتابگر توانست با استفاده از موتور بومی و صددرصد ایرانی سلمان طی دو مرحله ابتدا نور را به‌مدار کم‌ارتفاع و سپس 425 کیلومتری برساند.

طبق آنچه سپاه پاسداران درخصوص عملکرد این پرتابگر پیشرفته منتشر کرده است، موشک مورد استفاده در این پروژه علمی با‌عنوان «ماهواره‌بر قاصد» دارای عملکرد سه‌مرحله‌ای بوده و ترکیبی از سوخت جامد و مایع را مورد استفاده قرار داده است. اتفاقی که گفته می‌شود ازجمله میراث‌های سردار شهید حسن طهرانی‌مقدم بوده و حالا عملیاتی شده است. سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران درباره ویژگی‌های این دستاورد علمی روز گذشته گفت: «این یک فناوری جدید بود و تفاوتی با کارهای گذشته دارد و آن تفاوت ‌هم این است که در پیشران آن از سوخت ترکیبی جامد و مایع استفاده شده بود. این پیشران همان پیشران با بدنه غیرفلزی و کامپوزیتی (موتور فضایی سلمان) است که چندی قبل رونمایی شده بود.»

اما زمانی می‌توان به ارزش واقعی این دستاورد پی‌برد که اولا بدانیم ایران سال‌هاست ذیل شدیدترین تحریم‌ها به‌ویژه تحریم‌های علمی و فناوری ازجمله فناوری‌های نظامی قرار دارد و ثانیا اینکه این فناوری تنها در دست چند کشور معدود و محدود بوده و به‌واقع یک امکان عادی و قابل دسترس برای عمده کشورهای جهان نیست.

از سوی دیگر باید به چند اتفاق مهم ذیل این موضوع اشاره کرد، اول اینکه در دوران صلح این ماهواره‌ می‌تواند به‌سادگی احتمال وقوع سیل، توفان و دیگر اتفاقات و بلایای طبیعی را رصد و در پیشگیری و مواجهه با آنها به کشور یاری رساند. همچنین تحولی که با این اقدام صورت گرفته است، می‌تواند زمینه‌ساز ارسال ماهواره‌های مخابراتی و پیشرفته‌ای به‌فضا شود که با ارسال آنها زمینه‌های گسترده‌ای از علوم جدید و پژوهش‌های فناورانه در مقابل کشور باز می‌شود. علاوه‌بر این می‌توان از پیشران این پرتابگر برای انتقال ماهواره‌هایی چون ظفر که پرتاب ناموفقی داشته‌اند، استفاده کرد.

مساله مهم دیگر در این زمینه امکانی است که این ماهواره می‌تواند درزمان مواجهه نظامی با مهاجمان و دشمنان کشور ازجمله گروه‌های تروریستی برای نیروهای نظامی فراهم آورد. این ماهواره می‌تواند با دقت بسیار بالایی نسبت به اسکن تحرکات نظامی در سطح منطقه با دقت بالایی اقدام کند و اساسا همان‌طورکه سردار سلامی، فرمانده کل سپاه عنوان کرد، تحولی در صنعت دفاعی کشور ایجاد شده که می‌تواند نقشه دفاعی کشور را کامل کند. این موضوع خود نویدبخش افزایش قابل‌توجه توان‌دفاعی کشور و ایجاد یک بازدارندگی بسیار سطح بالا در مقابل دشمنان ایران خواهد بود.

عضو اتحادیه صنایع هوایی‌و‌فضایی ایران درباره پرتاب موفق ماهواره نور عنوان کرد

یک دستاورد استراتژیک در حوزه موشکی و هدایت-کنترل

ایرج ابراهیمی، کارشناس و عضو اتحادیه صنایع هوایی‌وفضایی ایران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» پرتاب موفق ماهواره نور به‌عنوان اولین ماهواره نظامی ایران و قرار گرفتن آن در مدار 425 کیلومتری از زمین را مورد ارزیابی قرار داد و ارزش‌های علمی و استراتژیک آن را بررسی کرد.

وی در ابتدای این گفت‌وگو با قابل‌تقدیر دانستن چنین دستاوردی در نیرو‌های مسلح، گفت: «رسیدن به این فناوری برای اولین‌بار در سپاه پاسداران قابل‌تقدیر و تحسین است که البته پیش‌ازاین با تبلیغات جدی هم همراه نشد و برای آن تبلیغات رسانه‌ای هم نداشتند. این دستاورد می‌تواند از نظر علمی برای کل کشور و نه‌تنها برای نیرو‌های مسلح، به‌عنوان یک موفقیت و پیشرفت قابل‌توجه علمی مورداستفاده قرار گیرد. ازاین‌رو باید این دستاورد را به نیرو‌های نظامی کشور ازجمله سپاه پاسداران تبریک گفت.»

ابراهیمی افزود: «در همه کلاس‌‌های ماهواره، نظامی‌‌ها دارای ماهواره‌‌های تخصصی خود هستند، در مخابراتی‌ها، سنجش از دور و... که البته در هریک از اینها ماهواره‌‌های مختلفی اعم از علمی، نظامی و تجاری وجود دارد، اما با توجه به ارتفاع 425 می‌توان این‌گونه استنباط کرد که این یک ارتفاع مداری است که بیشتر ماهواره‌‌های سنجشی در آن قرار می‌گیرند و هدف آنها نیز برای عکسبرداری از زمین، مطالعه سطح زمین و شناخت عوارض و... است. البته در ماهواره‌‌های تجاری کیفیت تصاویر پایین‌تر است و معمولا برای کشاورزی مورداستفاده قرار می‌گیرد.»

عضو اتحادیه صنایع هوایی‌وفضایی ایران با اشاره به برتری‌‌های علمی ماهواره‌‌های نظامی نسبت به ماهواره‌‌های تجاری خاطر نشان کرد: «ماهواره‌‌های نظامی معمولا از دقت‌‌ بیشتری برخوردار هستند، این ماهواره‌‌ها معمولا با جزئیات بیشتری سطح زمین را رصد می‌کنند و تبعا اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری هم در اختیار قرار می‌دهند. رسیدن به این فناوری حتما هزینه‌‌های بیشتری هم در پی دارد و البته توان و تلاش علمی بیشتری هم نیاز خواهد داشت.»

وی با توضیح اینکه ایران پیش‌ازاین نیز وارد عرصه تولید و ارسال ماهواره‌‌های سنجشی به فضا شده بود، گفت: «تفاوت ماهواره نظامی نور با دیگر ماهواره‌‌هایی که ایران پیش‌ازاین اقدام به تولید آنها کرده، دقت و کیفیت کاری آن است، چراکه اساسا کاربرد‌های نظامی نیازمند دقت و فناوری‌‌های پیشرفته‌تری است تا جوابگوی نیاز‌های دستگاه‌‌های نظامی کشور باشد.»

  این کارشناس هوا فضا افزود:« در کشورهای پیشرفته، ماهواره‌های متعدد نظامی در حوزه مخابرات، سنجش از دور و مباحث مربوط به موقعیت‌یابی وجود دارند و فعالیت می‌کنند. این ماهواره‌ها در شرایط  جنگی کاربرد خاص نظامی را دنبال می‌کنند ولی در زمان صلح نیز می‌توانند مانند ماهوارهای پشتیبان فعالیت‌های ماهواره‌ای دیگر دستگاه‌ها را حمایت کنند‌.»

ابراهیمی با تاکید بر اینکه این دستاورد سپاه از نظر علمی قابل‌توجه به‌نظر می‌رسد، گفت: «در چندماه گذشته تلاش‌‌هایی در برخی دستگاه‌‌های دیگر با وظایف مربوط به حوزه هوافضا در کشور برای ارسال ماهواره صورت گرفته بود که البته همان‌طور که در اخبار آمد، متاسفانه به مقصود نهایی نرسید و ماهواره‌‌ها نتوانستند در مدار مدنظر قرار بگیرند. این درحالی است که از نظر ارتفاع، برخی از این ماهواره‌‌ها قرار بود در مداری پایین‌تر از 425 کیلومتر قرار بگیرند و لذا با توجه به همین نکته باید توضیح داد که دستاورد سپاه یک موفقیت علمی قابل‌توجه نیز به‌حساب می‌آید. مشخصا درخصوص ماهواره‌بر قاصد ‌باید موتور موشک پیشرفته‌ای به‌کار گرفته شود که این اتفاق رخ داده و با موفقیت هم به سرانجام رسیده است.» 

عضو اتحادیه صنایع هوایی‌وفضایی همچنین توضیح داد که چنین دستاوردی به‌عنوان یک فناوری قابل‌توجه هم در حوزه‌‌های موشکی و هم در حوزه مباحث مربوط به هدایت و کنترل قابل‌شناسایی است و از این لحاظ دارای ارزش استراتژیک برای کشور است.

این کارشناس صنایع هوایی‌وفضایی با اشاره به اینکه فناوری ساخت و پرتاب ماهواره به مدار 425 کیلومتری در سطح منطقه نیز پیشرو به‌حساب می‌آید، ابراز کرد: «این دستاورد نه در ایران که در سطح منطقه هم به‌عنوان یک دستاورد ویژه قابل‌ارزیابی است، چراکه کشور‌های منطقه امکان دستیابی به چنین دستاوردی را تاکنون نداشته‌اند، هرچند کشور‌هایی مثل هند و چین پیش‌ازاین توانسته بودند به چنین موفقیت‌‌هایی دست یابند و حتی امروز دارای فناوری‌‌های پیشرفته‌تری هم هستند، اما درقیاس با توانمندی‌‌های علمی و نظامی کشور‌های منطقه این فناوری حتما یک دستاورد ارزشمند و پراهمیت ارزیابی می‌شود.»

  وی در پایان با اشاره به اینکه در روز‌هایی که فشار‌های مختلف، کشور را احاطه کرده و مردم گرفتاری‌‌های اقتصادی دارند و بعضا اخبار دلسرد‌کنند‌ه‌ای هم به مردم می‌رسد، افزود که این پیشرفت علمی می‌تواند موجب دلگرمی و خوشحالی مردم و هموطنان شود.

مهدی محمدی، کارشناس مسائل سیاسی:

سطح اشراف ایران و دسترسی سیگنالی و تصویری  به محیط دشمن کاملا متحول شد

مهدی محمدی، کارشناس مسائل سیاسی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره اهمیت پرتاب اولین ماهواره نظامی ایران به فضا، اظهار داشت: «این اقدام یک تحول بزرگ در فناوری دفاعی ایران محسوب می‌شود و به‌معنای وارد شدن بعد فضا به ابعاد صنعت و راهبرد دفاعی ایران است.»

محمدی تصریح کرد: «در گام اول این فناوری باعث خواهد شد سیستم جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات نظامی ایران متحول شود.»

این کارشناس مسائل سیاسی همچنین اضافه کرد: «از سوی دیگر سطح اشراف ایران و دسترسی سیگنالی و تصویری آن به‌محیط دشمن نیز به‌طور اساسی تغییر خواهد کرد.»

وی درعین‌حال تأکید کرد: «البته این یک فرآیند زمان‌بر است، ولی ایران حرکت سریع خود در این مسیر را آغاز کرده که بسیار مهم است.»  محمدی با بیان اینکه آمریکا باید بداند که سطح توانمندی نظامی ایران در مواجهه با این کشور تغییر راهبردی کرده است، ادامه داد: «یکی از مسائل اساسی در جنگ‌های آینده این است که یگان‌های عمل‌کننده بتوانند با استفاده از زیرساخت‌های فناوری سطح بالا با یکدیگر کاملا هماهنگ عمل کنند.» 

این کارشناس مسائل سیاسی در همین زمینه گفت: «نحوه توزیع و تجمیع کار میان یگان‌های عمل‌کننده زمانی می‌تواند به حداکثر کارآمدی برسد که متکی به زیرساختی باشد که داده‌های نظامی را میان بخش‌های عملیات و اطلاعات به‌سرعت به چرخش دربیاورد و نهایتا به کارآمدی حداکثری انهدام یگان‌های دشمن بینجامد.»

وی با بیان اینکه این امر بدون پلتفورم اطلاعات ماهواره‌ای امکانپذیر نیست، خاطرنشان کرد: «سپاه اکنون درحال حرکت به سمتی است که از هواپیمای روی هوا تا رزمنده منفردی که روی زمین می‌جنگد، بتواند در یک چشم‌انداز معقول در آینده، با‌هم هماهنگ عمل کنند.»

رئیس پژوهشگاه هوافضا در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تشریح کرد

3 دستاورد منحصربه‌فرد «ماهواره نور»

فتح‌الله امی، رئیس پژوهشگاه هوافضای ایران با اشاره به پرتاب اولین ماهواره نظامی ایران توسط سپاه پاسداران درباره نتایج علمی و استراتژیک آن اظهار کرد: «ماهواره‌ای که توسط سپاه پاسداران همزمان با سالروز تاسیس این ارگان مقدس پرتاب شد، ماهواره «نور یک» بود که در پرتاب این ماهواره سه دستاورد ارزشمند برای فناوری فضایی ایران عزیز به‌وقوع پیوست.»

امی ادامه داد: «اول اینکه پرتاب این ماهواره از پایگاه جدیدالتاسیس شاهرود که به‌همت سردار شهیدحسن طهرانی‌مقدم تاسیس شد، برای اولین‌بار صورت گرفت.» رئیس پژوهشگاه هوافضای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به دستاورد دیگر این ماهواره تصریح کرد: «حامل‌هایی که این ماهواره را به مدار بردند، دارای سوخت جامد بودند و از آنجایی این اقدام ارزشمند است که بدانیم تاکنون پرتابی با چنین حامل‌هایی نداشته‌ایم.»

وی درباره سومین دستاورد پرتاب اولین ماهواره نظامی ایران نیز گفت: «این ماهواره با تراستر گاز سرد تغییر مدار داد و توانست از مدار کم‌ارتفاع (لئو) 250 کیلومتر به مدار 425 کیلومتر تغییر مدار دهد که این نیز موفقیت سوم محسوب می‌شود.»

امی همچنین تاکید کرد: «این ماهواره در طول فعالیت خود به سیستم دفاعی کشور خدمات فنی و تخصصی نظامی ویژه‌ای ارائه می‌دهد.»