سلامت شهروندان آمریکایی، قربانی نظامی‌گری ترامپ

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، نزدیک به سه‌ ماه ‌و نیم است که ایالات‌متحده آمریکا مانند همه کشورهای دیگر جهان درگیر ویروس کرونا شده است. 21 ژانویه نخستین فرد مبتلا در واشنگتن شناسایی شد، یعنی حدود سه هفته قبل از تحویل بودجه پیشنهادی 8/4 تریلیون‌دلاری سال 2021 دولت به کنگره که سهم بخش بهداشت در آن اتفاقا با تصمیم دولت با کاهش 10درصدی نسبت به بودجه قبلی پیش‌بینی شده بود.

همان زمان که آمار مبتلایان و مرگ‌ومیرها در جهان به‌شدت رو به افزایش بود، ترامپ با دست‌کم گرفتن قدرت این ویروس آن را یک آنفلوآنزای فصلی معرفی کرده بود و گفته بود چیزی تعطیل نخواهد شد و زندگی و اقتصاد درجریان است. تا زمان نگارش این مقاله (20آوریل) بیش از 760هزار آمریکایی به این ویروس مبتلا شده و بیش از 40هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.

این به معنای آن است که تاکنون نزدیک به یک‌سوم مبتلایان جهان و یک‌پنجم جان‌باختگان، شهروندان ثروتمندترین کشور جهان یعنی ایالات‌متحده آمریکا هستند. تعداد مبتلایان در دو کشوری که آمریکا با صرف تریلیون‌ها دلار حضور نظامی در آنها دارد یعنی افغانستان و عراق به ترتیب 996 و 1539 نفر و جان‌باختگان نیز به ترتیب 36 و 82 نفر است.

بودجه سال آینده آمریکا 35برابر بیش از بودجه عراق است که زیرساخت‌های بهداشتی آن ضعیف و نگران‌کننده است اما فاجعه‌آمیز این است که ایالات‌متحده با این توان مالی و ثروت هنگفت، بسیار ضعیف‌تر از آن دو کشور دیگر عمل کرده است و وضعیت عمیقا نگران‌کننده‌تری دارد.

براساس پژوهش‌های برایان موناهان که نتایج تحقیقات و پیش‌بینی‌های خود را به سنا تحویل داده است، بیم آن می‌رود که 150میلیون آمریکایی درمعرض ابتلا به این ویروس قرار بگیرند، درحالی‌که به‌روشنی آشکار شده زیرساخت‌های آمریکا برای مواجهه با چنین تهدیدی علیه سلامت شهروندان آماده نبوده است. فراوانی مبتلایان به‌قدری بالاست که ایالات مختلف در انجام تست‌های تشخیص کرونا اظهار ناتوانی می‌کنند. گفته‌های اخیر مایک دیواین، فرماندار اوهایو و انتقادات و نگرانی‌های مکرر شهردار نیویورک تنها نمونه‌های کوچکی از حجم نگرانی‌های واقعی مقامات محلی ایالات‌متحده است.
در این میان و براساس سند منتشرشده بودجه سال آینده دولت، سهم بخش بهداشت اندکی بیش از 94میلیارد دلار پیش‌بینی شده است که 10درصد کاهش را نسبت به بودجه 2020 نشان می‌دهد.

درمقابل، همچون گذشته، سهم بخش نظامی ایالات‌متحده، بخش سرسام‌آور هزینه‌کردهای بودجه را شامل می‌شود که در بودجه آینده 55 درصد کل آن است. بودجه‌ بخش‌های کشاورزی و آموزش که به‌ترتیب 22 میلیارد و 66 میلیارد دلار است را نیز نباید از نظر دور داشت.

بودجه آینده بخش بهداشت حدود یک‌دهم بودجه بخش نظامی خواهد بود و در این بین حتی سهم مرکز کنترل و مقابله با بیماری CDC نیز کاهش داده شده است. موضوعی که از دید منتقدان ترامپ و فعالان اجتماعی دور نمانده است.

علاوه‌بر اینها باید قطع شدن کمک بودجه سازمان بهداشت جهانی توسط ترامپ که بالغ بر 400میلیون دلار است را نیز افزود تا احتمالا نگرانی‌ها نسبت به تضعیف نقش‌آفرینی سازمان بهداشت جهانی در کشورهای فقیر و اقدامات درمانی و بهداشتی آن شدید‌تر شود.

درمقابل همه این اقدامات کاهشی و بی‌توجهی رئیس‌جمهور، بودجه بخش نظامی 55 درصد کل بودجه جدید را شامل می‌شود. این عدد بزرگ به‌تنهایی 3.4 درصد از سهم تولید ناخالص داخلی آمریکا را به خود اختصاص داده است. با نگاهی دقیق‌تر باید گفت بودجه امسال بخش نظامی 705میلیارد دلار بوده است. علاوه‌بر اینکه 69 میلیارد دلار نیز به عملیات اضطراری خارجی وزارت دفاع (عراق، افغانستان و برنامه مبارزه با تروریسم) اختصاص داده شده است.

به نوشته سایت «ذ بالانس»، مجموع بودجه واقعی اختصاص داده‌شده به بخش نظامی را باید 934 میلیارد دلار در نظر گرفت. مقایسه این عدد با 94میلیارد دلار سهم بخش بهداشت از بودجه، عمق فاجعه را به‌خوبی بیان می‌کند.

پرسشی که مطرح می‌شود این است که ایالات‌متحده آمریکا چه نیازی به این حجم بزرگ از اختصاص بودجه برای بخش‌های نظامی خود به‌ویژه در خارج از خاک ایالات‌متحده دارد، درحالی‌که می‌شد با تقویت و توجه بیشتر به بخش بهداشت و اختصاص بخش قابل‌توجهی از بودجه کلان نظامی به آن، مانع شکل‌گیری فاجعه‌ای بزرگ مانند آنچه امروز در آمریکا شاهدش هستیم، شد.

براساس نتایج پژوهش‌های نظامی، ایالات‌متحده از سال 2001 تاکنون حدود 6.4 تریلیون دلار صرف هزینه‌های جنگ با تروریسم در افغانستان، عراق، سوریه و پاکستان و... کرده است. این مبلغ نزدیک به 5/1 برابر بودجه سال جاری این کشور است که بخش قابل‌توجه آن از درآمد ناشی از مالیات شهروندان تامین می‌شود.

براساس تحقیقات پروژه «هزینه‌های جنگ» متعلق به انستیتو واتسون دانشگاه براون، ایالات‌متحده از سال 2015 تا 2017 در چارچوب برنامه «مبارزه با تروریسم» در 76 کشور جهان عملیات نظامی داشته است. افزون بر اینکه بیش از 600 پایگاه نظامی در پنج قاره جهان دارد.

تصمیمات، رفتارها و هزینه‌کردهای نظامی ایالات‌متحده و رئیس‌جمهور آن حتی در چارچوب توازن قوا نیز دیگر معنا پیدا نمی‌کند و بیشتر به یک عطش سیری‌ناپذیر بی‌معنا شبیه شده است. مقایسه بودجه نظامی آمریکا با قدرتمندترین رقیبان آن در دنیا یعنی روسیه و چین نیز نشان می‌دهد بودجه نظامی دولت، به‌طور سرسام‌آوری غیرطبیعی و تجاوز به حقوق شهروندان آمریکایی است که در تامین بخش مهمی از نیازهای مهم خود در مواجهه با کرونا در فشار هستند.

براساس گزارش انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک بریتانیا، درحالی‌که بودجه نظامی دولت ترامپ در سال 2019 مبلغ 684 میلیارد دلار بوده، چین با 181 میلیارد و روسیه با 61 میلیارد دلار، با فاصله معناداری پس از آمریکا قرار داشتند. در عرصه حضور نظامی خارجی نیز روسیه 21 پایگاه نظامی در کشورهای دیگر دارد و براساس گزارشی که گاردین در سال 2019 منتشر کرد، چین رقیب قدرتمند دیگر آمریکا یک پایگاه نظامی خارجی در جیبوتی دارد.

دولت ترامپ بدون‌توجه به حجم بالای اختصاص‌یافته به بودجه نظامی خود که آن را به‌شدت از سایر رقیبان خود متمایز کرده است، در بودجه سال آینده 1.5 میلیارد دلار را برای مقابله مستقیم با چین و 788 میلیون دلار را برای مقابله با روسیه پیش‌بینی کرده است. به‌طور طبیعی این موضوع به تشدید رقابت میان این کشورها کمک خواهد کرد و منجر به افزایش مستمر بودجه‌های نظامی در سال‌های بعد خواهد شد.

ترامپ پس از قطع کمک بودجه سازمان بهداشت جهانی گفته بود اکنون بررسی خواهد کرد که با همه این پولی که دراختیار سازمان بهداشت جهانی بود چه کند!

تردیدی نیست که قطع کمک‌های این سازمان جهانی، توان این مجموعه بین‌المللی در مواجهه با کووید-19 و کمک‌رسانی به کشورهای کم‌برخوردار را تضعیف خواهد کرد و ترامپ باید پاسخگوی عواقب انسانی اقدام خود باشد اما مطمئنا تا زمانی‌که توجه به حوزه بهداشت و سلامت توسط دولت ترامپ این‌گونه ضعیف باشد، تهدیدات احتمالی آینده، باز هم می‌تواند تبدیل به فجایعی در ایالات‌متحده شود.

بدون‌تردید در چالش کووید-19 ناتوانی مدیریتی برخی کشورهای جهان به‌ویژه در اروپا به وضوح دیده شد اما آنچه آمریکای دوران ترامپ را از دیگران متمایز می‌کند ویژگی‌های قابل‌توجه ایالات‌متحده نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر جهان است که باعث می‌شود دامنه انتقادات در این شرایط بحرانی، از آن بیشتر شود. ایالات‌متحده به‌عنوان ثروتمند‌ترین کشور جهان که بزرگ‌ترین بودجه سالانه را در میان همه کشورها نیز دارد، به‌جای توجه ویژه به بهداشت، آموزش و کشاورزی، این ثروت هنگفت را صرف مسابقه‌ای تسلیحاتی و غیرمتوازن در دنیا کرده است و براثر سوءمدیریت ترامپ، شهروندانش را در یک فاجعه انسانی فرو برده است؛ فاجعه‌ای که علاوه‌بر آثار انسانی‌اش، آثار اقتصادی آن نیز تا مدت‌ها در پیکره آن حضور خواهد داشت و نشان خواهد داد که توجه برابر به نیازمندی‌های اولیه زندگی شهروندان و تامین بهتر زیرساخت‌ها، از اقدامات ضروری برای امنیت داخلی یک کشور است.

* نویسنده: سیدرضا الغرابی، پژوهشگر