درس‌هایی از مقایسه پاندمی کووید- ۱۹ با خطر جهانی سایبری

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، بسیاری از مفاهیم و بسیاری از زبان‌های امنیت سایبر از نبرد مستمر جهان پزشکی علیه تهدیدات میکروبی وام گرفته‌اند. شبکه‌های دیجیتال ممکن است توسط ویروس‌های بدخیمی مورد حمله واقع شوند که می‌توانند تکثیر یافته و آلودگی و به اصطلاح عفونت گسترده در شبکه را ایجاد کنند. برای دفاع، سعی می‌کنیم نرم‌افزار یا دستگاه آلوده را شناسایی کنیم و سپس آن را از بقیه شبکه خود جدا کنیم. ما به شهروندان خود یاد می‌دهیم که با نرم‌افزار ضدویروس از خود محافظت کنند. تأکید داریم که هنگام لمس الکترونیکی(کلیک کردن) همه‌چیز، بسیار مراقب باشند، زیرا می‌توانند آلوده شوند. ما روی انعطاف‌پذیری شبکه و بازیابی داده‌ها تأکید زیادی می‌کنیم.

 همه‌گیری سایبری جهانی

اگرچه واژه «همه‌گیری» در موضوع سایبری استفاده نشده است، اما همه‌گیری سایبری در جهان از 20 سال پیش آغاز شده است. از آن زمان، جرایم سایبری به‌طور تصاعدی و چشمگیری افزایش یافته و به سراسر جهان گسترش یافته است. ماهیت جرایم سایبری به‌طور مداوم در حال جهش است، با وجود حملات فعلی باج‌افزارها(جایی که داده‌های کلیدی شما هک شده، قفل شده و یا باج گرفته می‌شود) جدیدترین انواع را شاهد هستیم. به‌گونه‌ای که در بسیاری از کشورها، جرم آنلاین به‌راحتی منبع اصلی درآمد جنایی با جرم و جنایت در دنیای واقعی پیشی گرفته است و مبالغ سرسام‌آور آن به‌صورت دیجیتالی از اقتصاد جهانی سرقت می‌شود. این همه‌گیری سایبری جهانی توسط ایالات متحده بسیار سرعت بخشیده شده است.

طی 20 سال گذشته، تجهیزات و توانایی‌های سایبری به ابزار مهم و جدید قدرت ملی تبدیل شده‌اند. کشورها از این تجهیزات برای سرقت اسرار دولتی از یکدیگر، توسعه اقتصاد خویش از طریق سرقت مالکیت معنوی، تهدید یا اخلال در موسسات مالی و صنایع نفتی، نیروگاه‌های هسته‌ای، شبکه‌های برق و ارتباطات مخالفان خود و همچنین مداخله در فرآیندهای دموکراتیک داخلی کشورها، کمک به پیروزی در میدان نبرد و جلوگیری از توسعه ظرفیت تسلیحات هسته‌ای کشوری دیگر استفاده کرده‌اند.

برخی عملیات‌های سایبری دولت‌ها علیه یکدیگر در رسانه‌ها منتشر و آشکار شده است. به‌نظر می‌رسد برخی از آنها با استفاده از آسیب‌پذیری‌های گسترده جهانی در نرم‌افزار به روش‌های کنترل‌نشده بی‌پروا هستند. در نتیجه شاهد هستیم که ویروس‌ها فراتر از اهداف موردنظر گسترش می‌یابند و باعث خسارت گسترده‌ای می‌شوند. به‌عنوان مثال سیستم بهداشت ملی اوکراین قربانی ناخواسته حمله کره‌شمالی به سیستم بانکی جهانی بوده است. با این حال، گزارش‌های رسانه‌ها تنها بخش کوچکی از این داستان را نقل می‌کنند. عملیات‌های سایبری دولتی برای شناسایی و حضور در شبکه‌های «دشمن» در هر ثانیه اتفاق افتاده و حالا یک ویژگی همیشگی و دائمی فضای مجازی و سایبری محسوب می‌شود. خطر اشتباه محاسباتی بسیار زیاد بوده و به‌راحتی منجر به بروز تنش می‌شود.

اگرچه ممکن است ما بتوانیم این فعالیت سایبری را یک بیماری «همه‌گیر» عنوان کنیم، اما نمی‌توان تهدید علیه سلامت انسانی نظیر کووید-19 را با آن یکسان تلقی کرد. با این وجود، قابل تصور است که در صورت عدم بررسی، عملیات سایبری هم می‌تواند یا به‌طور تصادفی یا با طراحی منجر به مرگ و نابودی شود. اگرچه تهدید سایبری برخلاف کووید-19 باعث رکود اقتصادی جهان نشده است ولی کشورها به این نتیجه رسیده‌اند که رونق اقتصادی آینده آنها(امنیت ملی و نفوذ ژئواستراتژیک آنها) به چگونگی مدیریت ریسک در فضای سایبری وابسته است. همچنین، کشورها می‌دانند که با وابستگی هرچه بیشتر زندگی روزمره شهروندان و کسب‌وکارهای آنها به اینترنت و اصطلاحا «اینترنت اشیا» (خانه‌های هوشمند در شهرهای هوشمند با ماشین‌های بدون راننده و یخچال‌هایی که غذا سفارش می‌دهند) امنیت سایبری بیش از پیش حیاتی است.

مسلما با افزایش فعالیت‌های دیجیتال، فعالیت‌های مخرب سایبری نیز به تناسب افزایش یافته و استفاده از اپلیکیشن‌های اجتماعی، تجاری شبکه‌ای نظیر زوم هشدارآمیز است. کووید-19 به‌طور بی‌سابقه‌ای نیاز به ارتباطات اینترنتی بین خانه و محل کار را افزایش داده است، اما این امر برای تبهکاران و جاسوسان نیز فرصت محسوب می‌شود، اگرچه اقدامات محدودکننده جهانی، فرصت سرقت، فریب و جاسوسی را از آنها سلب کرده است. به‌طور خلاصه، بحران بهداشتی جاری باعث تشدید همه‌گیری سایبری جهانی شده است. متاسفانه، برعکس این امر نیز محتمل است، به‌طوری‌که آلودگی دیجیتالی خدمات بهداشت ملی، بالقوه فاجعه‌بار است.
 
 آیا رویکردهای راهبردی ما در مقابله با همه‌گیری بهداشتی می‌تواند برای همه‌گیری سایبری آموزنده باشد؟

در امنیت سایبری، سیستم‌های ملی برای همکاری‌های معمول بین بخش‌های خصوصی و دولتی، بین بخش نظامی و غیرنظامی و با مشارکت دانشگاه و شهروندان توسعه یافته است. هدف این است که کل این اکوسیستم برای تامین دفاع چندلایه و همچنین برای ایجاد ظرفیت و توانمندی مورد استفاده قرار گیرد. توسعه این اکوسیستم سایبری در بسیاری از کشورهای پیشرفته 20 سال طول کشیده است.

اگرچه تلاش‌ها برای برقراری قوانین رفتاری مورد قبول جهانی برای فضای سایبری چندان پرحرارت نیست، اما دولت‌ها برای ایجاد ظرفیت سایبری با هم رقابت کرده و هر یک سعی می‌کنند تا اکوسیستم ملی خود را با نزدیک‌ترین متحدان خود توسعه بخشند. این چنددستگی و منطقه‌بندی اکوسیستم‌ها، تهدید سایبری جهانی را کمتر نکرده بلکه موجب تشدید و تغییر شکل آن شده است.

مقابله با کووید-19 در جاهای مختلف به‌صورت اشتراک‌گذاری «دی‌ان‌ای» این ویروس برای تحقیق و یافتن واکسن جهانی و همکاری در محدودیت‌های عبور و مرور شروع شده است. دولت‌ها می‌توانند این درس‌ها را در امنیت سایبری نیز به‌کار گیرند. همکاری برای مقابله با جرایم سایبری جهانی برای همه کشورها سودمند است. این همکاری احتمالا مستلزم آن است که حتی کشورهای متخاصم نیز دی‌ان‌‌ای تهدیدهای مهم سایبری را به اشتراک بگذارند، سیستم دادگستری مربوطه آنها در پیگرد مجرمان همکاری بیشتری داشته باشد و در مقابله با جرایم سایبری به کشورهای ضعیف در زمینه سایبری، کمک بیشتری ارائه شود.

از سوی دیگر، خطر رویکرد بین‌المللی درقبال کووید-19 این است که انزوای فزآینده اجتماعی ممکن است به انزوای فزآینده ملی منجر شود. رقابت در دستگاه‌های تنفسی و مواد آزمایشی و علاقه‌مندی وافر به جایگاه ملی در «جدول لیگ» نرخ- تلفات، از علائم اولیه انزوای ملی است. همانند ویروس‌های دیجیتال، ویروس‌های واقعی نیز از درزها و ابهامات ناشی از چنددستگی رویکرد جهانی بهره‌برداری می‌کنند. این درس مهم بحران بهداشتی جاری برای امنیت سایبری است.

نویسنده: مارکوس ویلت، مشاور ارشد سایبر در انگلستان