«فرهیختگان» در گفت‌وگو با معاونان آموزشی دانشگاه‌ها وضعیت آموزش مجازی و برگزاری امتحانات دانشجویان را بررسی کرد
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، تغییر شیوه زندگی اجباری است که این روزها کووید-19 برای تمام مردم دنیا به ارمغان آورده و این مساله شامل همه جنبه‌های زندگی می‌شود؛ از تغییر رفتار در مناسبات اجتماعی گرفته تا نحوه درس خواندن و سرکار رفتن و... همگی میراث کروناویروس منفور به شمار می‌روند؛ میراثی که حالا جوامع هم خودشان را با آن سازگار کرده‌اند و دانشگاه‌ها از پیش از آغاز سال 99 زندگی مسالمت‌آمیز با این ویروس را در پیش گرفته‌اند. آموزش دروس نظری با استفاده از بستر فضای مجازی را می‌توان مهم‌ترین راهکار دنبال کردن امور توسط دانشگاهیان در شرایط فعلی دانست. مسیری که این روزها توسط تمامی مسئولان دانشگاهی دنبال می‌شود و علی‌رغم ماه پایانی سال قبل و حتی تعطیلات نوروزی که شرکت در این‌گونه کلاس‌ها به صورت اختیاری توسط دانشجویان دنبال می‌شد، حالا قید اجبار گرفته و دانشجویان مجبور به شرکت در این کلاس‌ها هستند. البته مسئولان دانشگاهی در کنار الزام‌آور بودن شرکت در این کلاس‌ها، تسهیلاتی را نیز در نظر گرفته‌اند تا آن دسته از دانشجویانی که به دلایل محکمه‌پسند نمی‌توانند آموزش‌های برخط را دنبال کنند، بتوانند نسبت به حذف درس و حتی ترم‌شان اقدام کنند. راهکارهایی که در عمل موثر افتاده و حالا اغلب قشر دانشگاهی کشور در حال آموزش دروس نظری از خانه‌هایشان هستند. تا جایی که خاکی صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم 23 فروردین از ارائه بیش از ۹۰ درصد دروس نظری به صورت الکترونیکی در دانشگاه‌های کشور خبر داده و گفته بود: «تا ۱۵ فروردین‌ماه بیش از ۶۰ درصد اساتید کلاس‌های جبرانی خود را به صورت الکترونیکی برگزار کرده‌اند و موارد دیگری ازقبیل افزایش پهنای باند، طراحی محیط‌های نرم‌افزاری و آموزش‌های لازم در این خصوص، تهیه فیلم‌های چندرسانه‌ای و متن‌های آموزشی نیز به انجام رسیده و به طور متوسط از سوی دانشگاه‌ها امکان استفاده از بستر آموزش الکترونیکی برای افزون بر ۹۰ درصد دانشجویان فراهم شده است.» چگونگی نحوه برگزاری کلاس‌های الکترونیک، میزان مشارکت دانشجویان، برخورد دانشگاه‌ها با دانشجویان غایب و همچنین وضعیت برگزاری امتحانات پایان ترم سوالاتی بود که در گفت‌وگو با معاونان آموزشی 6 دانشگاه مختلف کشور پیگیری کردیم که در ادامه آن را می‌خوانید.
معاون آموزشی دانشگاه امیرکبیر:
ارائه آنلاین بیش از 88 درصد دروس دانشگاه امیرکبیر
سیدمحمدحسین کریمیان، معاون آموزشی دانشگاه امیرکبیر با بیان اینکه در حال حاضر حدود 88درصد از دروس ما به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود، گفت: «خوشبختانه میزان مشارکت دانشجویان در این کلاس‌ها بسیار خوب است و حتی در برخی کلاس‌ها بیش از 90درصد دانشجویان در کلاس‌ها شرکت می‌کنند، از سوی دیگر اکثر دانشجویان‌مان از شیوه برگزاری کلاس‌ها راضی هستند و شکایت جدی در این زمینه نداشته‌ایم.»
او با تاکید بر اینکه کمیت شرکت دانشجویان در کلاس‌های آنلاین بسیار خوب است، ادامه داد: «با این حال نباید این مهم را فراموش کرد که تعریف کلاس فیزیکی با کلاس برخط متفاوت است و نمی‌توان از هر دو کلاس یک انتظار را داشته باشیم.»
معاون آموزشی دانشگاه امیرکبیر گفت: «هیچ‌کدام از دانشجویان را برای حضور در این کلاس‌ها تحت فشار قرار نداده‌ایم و دانشجویان در صورتی که ادله محکمی داشته باشند می‌توانند نسبت به حذف درس و حتی ترم اقدام کنند؛ با این حال اگر دانشجویی بنا داشته باشد تا در این کلاس‌ها شرکت کند، باید حضوری مستمر داشته باشد و درصورتی‌که یک روز نتواند در کلاس‌های آنلاین شرکت کند، باید دلیلش را به استاد مربوطه اعلام کند.»
کریمیان اظهار داشت: «با توجه به اینکه در کشور ما مشکل اتصال اینترنت وجود دارد و ممکن است گاهی دانشجویی نتواند در کلاس‌هایش شرکت کند، بحث حذف کلاس‌ها را برای دانشجویان غایب دنبال نمی‌کنیم و مشکلی از این بابت برای دانشجویان ایجاد نخواهد شد.»
او به بارگذاری فایل‌های آموزشی توسط اساتید اشاره و تصریح کرد: «درست است که 88درصد کلاس‌ها به‌صورت برخط ارائه می‌شود، اما اساتید مباحث آموزشی خود را به‌صورت آفلاین نیز دنبال می‌کنند و طبیعتا دانشجویان نیز از این فایل‌ها بهره‌مند می‌شوند و روند آموزشی دانشگاه به‌صورت برخط و آفلاین دنبال می‌شود.»
معاون آموزشی دانشگاه امیرکبیر درباره نحوه برگزاری امتحانات گفت: «هنوز در این باره تصمیم نهایی را نگرفته‌ایم و با توجه به اینکه در صورت برپایی آنلاین امتحانات، عملا دسترسی به دانشجویان غیرممکن است، این شیوه غیرممکن خواهد بود و در حال رایزنی برای رسیدن به شیوه‌ای برای برگزاری امتحانات هستیم.»
معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف:
برگزاری امتحانات میان‌ترم به‌صورت غیرحضوری در دانشگاه شریف
داوود رشتچیان، معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه در حال حاضر حدود 80درصد دروس را به‌صورت مجازی ارائه می‌دهیم، گفت: «8درصد مابقی نیز به‌صورت بارگذاری اسلاید و جزوه توسط اساتید دنبال می‌شود، البته هنوز نحوه آموزش یکی، دو درصد تعیین تکلیف نشده که به‌زودی در این زمینه نیز برنامه‌ریزی‌های نهایی را انجام می‌دهیم.»
او تصریح کرد: «دانشجویان ما از روش آموزش برخط استقبال کرده‌اند، تا جایی که خودشان پیگیر ادامه و اتمام ترم به همین شیوه فعلی هستند و نارضایتی خاصی بین دانشجویان ما وجود نداشته است، همچنین شورای صنفی و تشکل‌ها نیز از این کار دانشگاه حمایت کرده‌اند، امیدواریم بتوانیم با کیفیت خوب این نیمسال را به پایان برسانیم.»
معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف درباره وضعیت دانشجویانی که نتوانند در این کلاس‌ها شرکت کنند، تصریح کرد: «این دسته از دانشجویان باید درخواست حذف ترم و یا درس‌شان را به دانشگاه ارائه کنند که قطعا مورد بررسی قرار می‌گیرد، اما با توجه به اینکه زیرساخت‌های لازم در دانشگاه شریف فراهم شده، انتظار می‌رود که دانشجویان از این فرصت استفاده کرده و امور آموزشی را دنبال کنند.»
رشتچیان به برگزاری امتحانات اشاره و خاطرنشان کرد: «با توجه به اینکه دروس با یکدیگر متفاوت هستند، درحال تعیین روش‌های مختلفی برای گرفتن امتحانات هستیم و بعد از نهایی شدن، اساتید می‌توانند هرکدام از روش‌هایی را که برای آموزش قابل قبول است انتخاب کرده و نسبت به برپایی امتحانات اقدام کنند، البته اساتید درحال حاضر نیز امتحانات میان‌ترم برخی دروس را به‌صورت غیرحضوری انجام می‌دهند، اما قطعا برای امتحانات پایان ترم، دستورالعمل‌های لازم را منتشر می‌کنیم.»
معاون آموزشی دانشگاه تهران:
هنوز تصمیمی درباره امتحانات پایان ترم گرفته نشده است
سیدحسین حسینی، معاون آموزشی دانشگاه تهران گفت: «قطعا در شرایط فعلی تمام کلاس‌های نظری‌مان باید به‌صورت الکترونیکی برگزار شود و به‌هیچ‌عنوان جایگزین دیگری برای آن وجود ندارد و به همین دلیل عملا تمامی کلاس‌هایمان به این شیوه برپا می‌شود، با این حال ممکن است به‌صورت موردی کلاسی را داشته باشیم که هنوز برگزار نشده باشد، اما به طور قطع بیش از 90درصد کلاس‌هایمان در شرایط فعلی به‌صورت برخط برپا می‌شود.»
او با بیان اینکه متاسفانه هنوز دروس عملی ما ارائه نشده است و منتظر بازگشایی دانشگاه‌ها هستیم تا بتوانیم در این زمینه اقدام کنیم، اظهار داشت: «البته در ابتدای برپایی کلاس‌ها طبیعتا فراز و فرودهایی را در روند برگزاری این کلاس‌ها شاهد بودیم، اما الان دیگر وضعیت به ثبات رسیده و تمام کلاس‌ها با حضور دانشجویان به‌صورت برخط برگزار می‌شود.»
معاون آموزشی دانشگاه تهران اظهار داشت: «قطعا شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که باید ملاحظات دانشجویان را برای شرکت در این کلاس‌ها درنظر بگیریم؛ چرا که احتمال دارد تعدادی از دانشجویان به دلیل شرایط اینترنتی نتوانند در زمان کلاس‌ها به صورت مستمر حضور داشته باشند، اما این بدان معنی نیست که غیبت دانشجویی را همانند گذشته لحاظ کنیم. همچنین اساتید نیز فایل‌های آموزشی را در سامانه بارگذاری می‌کنند و دانشجویان هر زمانی که بخواهند می‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند.»
حسینی با بیان اینکه قطعا دانشجویان برای عدم شرکت در کلاس‌ها با مشکل مواجه نمی‌شوند، اظهار داشت: «البته اگر دانشجویانی اصلا تمایلی به شرکت در این کلاس‌ها نداشته باشند، طبیعتا وضعیت متفاوتی نسبت به دانشجویانی که به دلیل مشکلات نمی‌توانند در این کلاس‌ها شرکت کنند، خواهند داشت.»
او خاطر نشان کرد: «هنوز درباره امتحانات تصمیمی گرفته نشده اما فعلا بنای‌مان این است که تقویم آموزشی را طبق روال قبل ادامه دهیم مگر اینکه اتفاق ویژه‌ای در آینده رخ دهد و طبیعتا زمان بازگشایی دانشگاه‌ها نیز در این زمینه بسیار موثر است؛ چرا که باید دروس عملی‌مان را نیز به دانشجویان ارائه دهیم و بعد از آن برای امتحانات تصمیم‌گیری کنیم.»
معاون آموزشی دانشگاه یزد:
دانشگاه یزد در اول تابستان نسبت به برگزاری امتحانات اقدام خواهد کرد
محمدتقی صادقی، معاون آموزشی دانشگاه یزد گفت: «ما صددرصد دروس نظری‌مان را به صورت برخط ارائه می‌دهیم، اما در مقابل دروس عملی یا نظری-عملی را هم داریم که نمی‌توان این دروس را به‌طور کامل به‌صورت آنلاین تدریس کرد، با این حال از اساتید و دانشکده‌ها درخواست کرده‌ایم که مشخص کنند چنددرصد از این دروس را می‌توان به‌صورت مجازی ارائه داد. به‌طور مثال دروسی را که ذیل کارگاه‌های کامپیوتر تعریف شده‌اند و ماهیت برنامه‌نویسی دارند، می‌توان از طریق مجازی به دانشجویان آموزش داد و روند حل تمرین توسط دانشجویان و اساتید مربوطه هم دنبال شود، به همین دلیل برخی دروس نظری-عملی‌مان را نیز به صورت مجازی ارائه می‌دهیم.»
او ادامه داد: «با این حال بخش عمده دروس عملی امکان ارائه مجازی ندارند و قطعا برای این دروس بعد از عادی شدن شرایط اقدام به برگزاری کلاس‌ها به‌صورت فشرده خواهیم کرد تا دانشجویان با مشکلی روبه‌رو نشوند.»
معاون آموزشی دانشگاه یزد درباره میزان مشارکت دانشجویان در کلاس‌های برخط تصریح کرد: «برآوردم این است که استقبال بسیارخوبی از سوی دانشجویان وجود داشته است، هرچند هفته گذشته کمی با مشکل قطعی شبکه همراه شدیم، اما از اواخر هفته گذشته تا امروز این کلاس‌ها با کیفیت بالایی برگزار شده است. باید اشاره کنم که پیش از شروع این کلاس‌ها، جدا از اینکه نگران بسترهای اینترنتی بودیم، در حوزه فرهنگ‌سازی برای آموزش الکترونیکی چه در میان اساتید و چه دانشجویان نیز با نگرانی‌هایی روبه‌رو بودیم که خوشبختانه استقبال بسیارخوبی صورت گرفته است.»
صادقی گفت: «نمی‌توان عنوان کرد که صددرصد دانشجویان در این کلاس‌ها حضور دارند، اما اگر بخواهیم درباره میزان مشارکت دانشجویان در یک هفته بعد از نوروز امسال نسبت به سال‌های قبل مقایسه‌ای داشته باشیم اگر میزان مشارکت بیشتر نبوده باشد قطعا کمتر از سال‌های پیش نبوده است و همین مساله نشان‌دهنده مشارکت بالای دانشجویان است.»
او تصریح کرد: «اخیرا اطلاعیه‌ای را منتشر و اعلام کرده‌ایم دانشجویانی که ادله محکمی برای عدم حضور در این کلاس‌ها داشته باشند؛ می‌توانند نسبت به حذف برخی دروس و حتی ترم بدون احتساب سنوات اقدام کنند. البته توصیه کرده‌ایم دانشجویان از شرایط فعلی ایجادشده استفاده کنند و بدون دلیل نسبت به حذف ترم و دروس اقدام نکنند، با این حال برنامه‌ای برای سختگیری نسبت به حذف ترم و درس نداریم.»
معاون آموزشی دانشگاه یزد با بیان اینکه تقویم آموزشی ترم را پیش از تعطیلات نوروز به‌روزرسانی و دوهفته به این تقویم اضافه کرده‌ایم، خاطرنشان کرد: «امتحانات پایان ترم تا پیش از این قرار بود در نیمه خردادماه آغاز شود، اما عملا با تقویم فعلی به ابتدای تابستان منتقل شده است و برنامه کلاسی براساس همین تقویم در بستر مجازی برگزار می‌شود، با این حال بازهم زمان نهایی برگزاری امتحانات به شرایط کشور بستگی دارد و احتمال اینکه امتحانات به مرداد یا شهریورماه منتقل شود، وجود دارد.»
معاون آموزشی دانشگاه اصفهان:
85 درصد دانشجویان در کلاس‌های آنلاین شرکت می‌کنند
یوسف شاقول، معاون آموزشی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه حداقل 90 درصد دروس نظری ما به‌صورت اینترنتی ارائه می‌شود، گفت: «ما از 10 اسفندماه برگزاری کلاس‌ها را به این شیوه آغاز کردیم، اما بعد از توصیه و تاکید مسئولان از 16 فروردین‌ماه آموزش را از طریق فضای مجازی را در دستورکار اساتید و دانشجویان قرار دادیم و برنامه جامعی را برای تمامی دروس نظری‌مان پیش‌بینی کردیم تا با مشخص کردن ساعات ارائه دروس، تداخلی در روند برگزاری کلاس‌ها ایجاد نشود.»
او ادامه داد: «کلاس‌های برخط ما از 8 صبح آغاز می‌شود و تا 21:30 ادامه دارد و به جرات می‌توانم بگویم بیش از 90 درصد کلاس‌هایمان به‌صورت آنلاین ارائه می‌شود. البته ما برنامه‌ریزی‌هایمان را برای برپایی صد درصد کلاس‌ها به این شیوه انجام داده‌ایم که قطعا در روزهای آینده این اتفاق خواهد افتاد و در نظر داریم تمامی کلاس‌هایمان به این شیوه برگزار شود.»
معاون آموزشی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: «میزان مشارکت دانشجویان در حال حاضر نسبت به پیش از نوروز 99 کاملا متفاوت است؛ چراکه در اسفندماه سال گذشته الزامی برای حضور دانشجویان نبوده، اما الان با توجه به اجبار برای شرکت در این کلاس‌ها بیش از 85 درصد دانشجویان در این کلاس‌ها شرکت کرده‌اند و حضور آنها در این کلاس‌ها نیز به‌صورت مداوم مورد رصد قرار می‌گیرد.»
شاقول اظهار داشت: «باید به این مساله اشاره کنم که در حال حاضر آموزش‌های ما به‌صورت آنلاین و غیرآنلاین ارائه می‌شود و طبیعی است که تنها برای کلاس‌هایی که به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود، ساعت برگزاری مشخص کرده‌ایم، اما درمورد کلاس‌های غیرآنلاین مساله متفاوت است و خوشبختانه با توجه به ترمیم زیرساخت‌ها شرایط خوبی را در زمینه آموزش‌های برخط داریم و امیدواریم این شرایط حفظ و ادامه داشته باشد.»
او گفت: «نباید فراموش کرد که در حوزه برگزاری کلاس‌های آنلاین مشکلاتی نیز وجود دارد که گاه به اینترنت دانشجویان بازمی‌گردد و به همین دلیل نمی‌توان گفت روند برگزاری این کلاس‌ها صددرصد بدون مشکل بوده و خواهد بود، اما باید بگویم مشکل سامانه و زیرساخت دانشگاهی وجود ندارد.»
معاون آموزشی دانشگاه اصفهان درباره دانشجویانی که در این کلاس‌ها شرکت نمی‌کنند، گفت: «به دانشجویان اعلام شده که اگر بخواهند درسی را با احتساب ترم حذف کنند، شرایط سختی را پیش‌رو خواهند داشت، اما اگر تصمیم به حذف بدون احتساب ترم بگیرند، باید درخواست کتبی‌شان را ارائه کنند و اگر به‌خاطر شرایط کرونا با مشکل مواجه شده‌اند، در صورت اثبات مشکل، درخواست‌شان در چارچوب کمیته موارد خاص مورد بررسی قرار می‌گیرد و زمان بررسی درخواست‌هایشان نیز در کمترین زمان انجام می‌شود، البته تاکیدمان این است که دانشجویان بتوانند این نیمسال را با همین وضعیت فعلی به پایان برسانند.»
شاقول درباره روند برگزاری امتحانات خاطرنشان کرد: «هنوز تصمیم نهایی در این زمینه گرفته نشده و دانشگاه‌های مختلف در حال رایزنی برای این مساله هستند و طبیعتا در روزهای آینده در این زمینه تصمیم‌گیری خواهد شد.»
معاون آموزشی دانشگاه محقق اردبیلی:
برگزاری امتحانات دانشگاه محقق اردبیلی با یک ماه تاخیر در تابستان
ترحم مصری، معاون آموزشی دانشگاه محقق اردبیلی با بیان اینکه ما قبل از نوروز 99 آموزش برخط را آغازکردیم، گفت: «چون آن زمان الزامی برای آموزش به این شیوه در دانشگاه ما وجود نداشت، اساتید به‌صورت اختیاری این کار را انجام می‌دادند و با این حال بیش از 200 کلاس را برگزار کردیم و در ایام تعطیلات نیز باز به شکل اختیاری بیش از 250 کلاس به‌صورت برخط برگزار شده بود.»
او ادامه داد: «از 16 فروردین ظرفیت سامانه را با استفاده از تجربیات همین مدت کوتاه 10 برابر افزایش دادیم و از ابتدای هفته تمامی کلاس‌هایمان آمادگی برگزاری کلاس‌ها به‌صورت آنلاین را دارند و بیش از 90 درصد و حتی در برخی دانشکده‌ها بیش از 95 درصد کلاس‌ها به‌صورت برخط برگزار شده است.»
معاون آموزشی دانشگاه محقق اردبیلی تصریح کرد: «با وزارت علوم و فناوری نیز هماهنگی‌هایی انجام دادیم تا استفاده از سرورهای دانشگاه رایگان شود و در حال حاضر یکی از سرورهای ما از طریق یکی از اپراتورها به‌صورت رایگان درآمده است و برای رایگان شدن مابقی سرورها نیز در حال رایزنی هستیم تا دسترسی به اطلاعات برای دانشجویان به‌صورت رایگان یا با حداقل هزینه صورت بگیرد.»
مصری گفت: «ما در حال رصد کلاس‌ها هستیم و تمام تلاش‌مان این است که بتوانیم برگزاری کلاس‌ها را به‌صورت صددرصد برخط برگزار کنیم و با توجه به اینکه به دانشجویان اعلام شده که این ترم الزامی است، بیش از 70درصد در کلاس‌های برخط شرکت کرده‌اند و به دانشجویان نیز طی دو هفته گذشته اعلام کردیم شرکت در این کلاس‌ها از 23 فروردین به‌صورت الزامی خواهد بود و این مساله نیز مورد استقبال قرار گرفته است.»
او با بیان اینکه در هفته‌های قبل مشارکت دانشجویان حدود 50 درصد بوده است، اظهار داشت: «خوشبختانه مشکلی از بابت عدم دسترسی دانشجویان به سامانه‌های دانشگاهی وجود نداشته است و مشارکت خوبی را شاهد بوده‌ایم.»
معاون آموزشی دانشگاه محقق اردبیلی درباره برگزاری امتحانات پایان ترم اظهار داشت: «نگاه خوشبینانه این است که تا پایان اردیبهشت وضعیت کشور از حالت فعلی خارج شده و کلاس‌ها به حالت عادی بازگردند که در این صورت وضعیت طبق روال قبل انجام خواهد شد، اما اگر بخواهیم بدبینانه به این مساله نگاه کنیم و تا پایان خرداد کلاس‌ها تعطیل باشند، وضعیت متفاوت خواهد شد. البته برنامه‌ریزی‌ها برای حالت بدبینانه انجام شده و امتحانات با یک ماه تاخیر انجام می‌شود.»
مصری گفت: «البته تاخیر در برگزاری کلاس‌ها به‌معنی تعطیل شدن کلاس‌های درس نخواهد بود. امسال به‌رغم سال‌های گذشته پایان کلاس‌ها را برای دهم تیرماه در نظر گرفته‌ایم و شروع امتحانات نیز از حدود 15 تیرماه آغاز خواهد شد. با این حال باید بگویم تصمیمات را مبتنی‌بر تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا تنظیم خواهیم کرد.»
* نویسنده: زهرا رمضان، روزنامه‌نگار
مطالب پیشنهادی
