به‌جای درخواست وام، برای آزاد شدن پول‌های بلوکه‌شده تلاش کنید

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مهدی طغیانی اقتصاددان، عضو هیات‌علمی دانشگاه اصفهان و منتخب مردم این شهر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» حواشی اقتصادی بحران کرونا را بررسی کرد و به ارزیابی برخی اقدامات دولت پرداخت.

ارزیابی شما از نوع مواجهه و مدیریت دولت با بحران کرونا چیست؟ فارغ از بعد درمانی، بعد اقتصادی چه از منظر داخلی و چه مراودات خارجی مد نظر است؟

در جریان بحران کرونا برخی کسب‌وکارها خسارت‌‌های سنگینی را متحمل شدند. برآورد برخی مطالعات خسارت 55‌درصدی به بخش خدمات به‌طور متوسط و خسارت 25درصدی  در بخش صنعت است. از این‌رو دولت باید برای بعد از این جریان برنامه اعلام‌شده مشخصی داشته باشد، برنامه‌ای که براساس مبنای تئوریک قوی تنظیم شود. این برنامه را هنوز از دولت ندیده‌ایم. درمورد برآورد میزان خسارت اقتصاد کشور هم چیزی اعلام نشده است. درمورد کشورهای دیگری که الان درگیر بیماری هستند شاهد بودم این برآوردها به‌روز می‌شود. مثلاً آمریکایی‌ها از 8‌ میلیارد شروع کردند و این رقم تا 600 میلیارد دلار بالا رفت و الان به بیش از یک تریلیون دلار رسیده است. حرف از دو تریلیون و حتی 6 تریلیون دلار هم هست. این یک وجه ماجراست، یعنی باید مشخص شود خسارت به چه میزان است و از چه طریقی قرار است در کوتاه‌مدت و بلند‌مدت جبران شود. هم‌اکنون دولت در‌حال اعلام یک سری سیاست‌ها و برنامه‌های غیرمنسجم در حوزه اقتصاد است. مثلاً اعلام می‌شود به 4 میلیون نفر بین 400 تا 600 هزار تومان پرداخت خواهیم کرد. یا اینکه 75‌هزار میلیارد تومان وام می‌خواهند بدهند. اگر دقت کنیم خواهیم دید که اینها اقدامات منسجم و هماهنگی نیستند. از این‌رو نیاز است که دولت بسته‌های منسجمی ارائه دهد. برای این کار ابتدا باید کسب‌وکارها رده‌بندی شوند. مثلاً رده A‌، B‌، C و‌... متناسب با میزان خسارت ناشی از کرونا.

پس نکته اول برآورد خسارت بود و نکته دوم بررسی یا دسته‌بندی کسب‌وکارها از نظر زیان و معرفی بسته‌های منسجم حمایتی برای هر دسته‌.

نکته بعدی مربوط به خارج از کشور است. ما بازارهایی در دنیا، مخصوصا در کشورهای همسایه داشته‌ایم. سهم ما در این بازارها باید حفظ شود. اتفاقاً باید دنبال این برویم که از این وضعیت بحرانی، فرصتی برای خود بسازیم تا بازارهای جدید پیدا کنیم. امروز همه کشورها ضربه خورده‌اند و لذا می‌توان از این فرصت بهره بیشتری هم برد. همه رقبای ما  در بازارهای هدف خود ضربه خورده‌اند و لذا هرکسی زودتر خود را جمع کند در آن بازار تثبیت شده است. کشورهای اطراف ما اغلب یک فاز عقب هستند. چین از چه چیزی استفاده می‌کند؟ اینکه از یک فاز بیماری، جلوتر عبور کرده است. الان از این موقعیت استفاده می‌کند. بازارها را تامین می‌کند و این به نفع چین است. ما باید خود را برای چنین شرایطی آماده کنیم. در این میان یک بخش مهم دیپلماسی اقتصادی است و صرفاً به گرفتن وام از صندوق بین‌المللی پول خلاصه نمی‌شود. بخشی از این دیپلماسی اقتصادی این است که از این فشار اقتصادی که روی دولت آمریکا است استفاده کرده و آن را با پویش‌های سراسری جهانی تقویت کنیم. چقدر الان وزارت خارجه ما از سازمان‌های مردم نهاد داخلی و بین‌المللی استفاده می‌کند تا به دولت آمریکا فشار وارد کند؟ ما چند یا چندین برابر این رقمی که هم‌اکنون از صندوق بین‌المللی وام درخواست شده، پول‌های مسدود در کشورها داریم. یعنی فروش نفت، فروش میعانات و فرآورده داشتیم و دارایی ما مسدود است. گفته می‌شود (گزارش سفر اعضای کمیسیون انرژی مجلس به کره جنوبی)  رقمی حدود 70 میلیارد دلار در کره‌جنوبی مسدودی داریم.   کشوری همانند ایران که در کشوری همانند کره‌جنوبی 70‌میلیارد دلار مسدودی دارد، نباید خود را به آب و آتش بزند تا 5 میلیارد دلار از صندوق بین‌المللی پول وام بگیرد. همین کار دیپلماسی که انجام می‌دهیم تا وام بگیریم را اگر تلاش کنیم وجوه را آزاد کنیم، سریع‌تر به نتیجه می‌رسیدیم.

بحثی آقای عبدی مطرح کرد که خیلی بازخورد داشت. اینکه  دولت از این فرصت استفاده می‌کند تا تحریم‌ها را بردارد و بعد مذاکره کند تا برجام را نجات دهد.

به‌نظر من برجام تمام شده است. نمی‌دانم آقای عبدی در چه فضایی فکر می‌کند. طرف‌های ما هم این میزان که ما به برجام فکر می‌کنیم، به برجام فکر نمی‌کنند. برجام تمام شده است. غیر از چند نفری که دست آنها در کار بوده، فکر نمی‌کنم بقیه کارشناسان ما اساساً به برجام فکر کنند. برجام تجربه تلخ سیاسی و دیپلماتیک در کشور‍‍‍ ما بود که متاسفانه دوره‌ای مردم و کشور را معطل آن کردیم. دولت باید بداند که برجام تمام شده است. ما از الان باید به این فکر کنیم که چطور روابط تجاری و اقتصادی خود را با دنیا احیا کنیم. بالاخره فرصتی فراهم آمده که همه درگیرند و برخی رقبای ما بیشتر.

در این میان نکته دیگری هم وجود دارد. در هفته‌های اخیر برخی مرزهای ما به‌دلیل این بیماری بسته شد و همان اندک صادرات ما هم دچار مشکل است. این روزها برخی ضروریات واردات ما دچار مشکل است و از این‌رو می‌طلبد که با کار شبانه‌روزی در عرصه دیپلماتیک این مشکلات را مرتفع کنیم. سفرای ما ‌باید با برنامه و همت جدی تمام توان خود مصروف رفع مشکلات مرزی و افزایش حجم مبادلات اقتصادی بالاخص با کشورهای همسایه کنند. دو هدف اصلی این است که هم از این فرصت برای به‌دست آوردن بازار استفاده شود و هم این که سهم بازارهای کنونی کشور از دست نرود. اینها دیپلماسی اقتصادی است. نماینده‌های ما در خارج از کشور باید شبانه‌روز تلاش کنند تا برای بعد از کرونا در حوزه اقتصاد بتوانیم از بازارهای کشورهای همسایه و کشورهای هدف خود استفاده کنیم.