کرونا و جامعه ایرانی

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، رضا سهرابی، فارغ التحصیل جامعه شناسی از دانشگاه فرای برلین طی یادداشتی نوشت: فراگیری شیوع بیماری کرونا در ایران و جهان تغییرات اجتماعی و فرهنگی متعددی را به همراه آورده است. همانگونه که جامعه امروز ایران یک جامعه ترکیبی و تکثرگرا می باشد، مواجه مردم و جامعه با آن نیز بسیار متنوع و ناهمگون شده است. روایت های مختلف از علت بروز بیماری کرونا تا راه های متنوع مقابل با آن توسط گروه های اجتماعی نشان از رویکرد های موازی و متفاوت در نگاه به بحران کرونا است. این ناهمگونی و انباشت روشی و فکری در مواجه با کرونا بار دیگر یکی از مهمترین خصیصه جامعه ایرانی یعنی "چند مرجعی " آن را به نمایش می گذارد. جامعه ایران یک جامعه چند مرجع گرا، غیر متمرکز و منعطف می باشد که در برخورد با بحران های متعدد اجتماعی، سیاسی و اقتصادی چهره دیگر خود را همواره به نمایش می گذارد.

گرچه جامعه ایران در دهه های اخیر به سمت تکثر و فردیت پیش رفته است، اما می توان در موقعیت های حساس جمعی روی آن حساب باز کرد و بر صفت های تاریخی و تمدنی آن تمرکز کرد. به نظر نگارنده از مهمترین ویژگی های ایرانیان که در مواجه با بحران بیماری کرونا موثر می باشد، اراده جمعی و ایثار اجتماعی است که همواره ایران معاصر را در مواجه با بی ثباتی و بحران ها در امان نگه داشته است.

جامعه ایران همواره راه های بدیل و متنوعی در واکنش به سیاست گذاری ها ایجاد می کند و مذاکره و اقناع آن به راحتی صورت نمی گیرید. در رابطه با کرونا بخشی از جامعه همچنان توصیه ها و قواعد فردی و اجتماعی را در مقابله با کرونا جدی نمی گیرید و این پدیده تاریخی صرفا مربوط به بحران اخیر نمی باشد و اقناع همه گروه های اجتماعی بر سر یک موضوع واحد امری دشوار می باشد

در مقابل، جامعه ایران در عین همگام شدن در دنیای مدرن امروز بر ریشه های فرهنگی و جمعی خود پافشاری دارد و همین موضوع از ایران یک جامعه ترکیبی ساخته که می تواند در مواجه با بحران کرونا کلیه گروه های اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، و سیاسی در کنار یکدیگر هم افزایی(Synergy ) داشته باشند و بسیج اجتماعی (Social Mobilisation )رخ دهد. گرچه این امر هنوز به معنی تاریخی آن در مواجه با کرونا رخ نداده است ولی با تشدید شیوع بیماری امکان بسیج اجتماعی و اراده جمعی حداکثری وجود دارد و این شناخت و درک اجتماعی می تواند باعث کاهش تماس های اجتماعی و سکونت حداکثری مردم در خانه ها شود.

جامعه ایران توانسته طبق تجارب مهم سیاسی اجتماعی و اقتصادی خود در نیم قرن اخیر، راه های متنوع تاریخی و جمعی برای مقابله با بحران های بزرگ در پیش بگیرد. تجربه جنگ تحمیلی هشت ساله و فشار های اقتصادی سیاسی مانند تحریم های ظالمانه که در بیست سال اخیر تشدید یافته باعث افزایش استحکام اجتماعی و تاب آوری جمعی شده است.

جامعه ایران با وجود وقایع متعدد اجتماعی سیاسی توانسته خود را در یک بالانس و ثبات جمعی حفظ کند و این مهم ترین ویژگی ایران می باشد که در مواقعی مانند بروز بحران کرونا قابل اتکا می باشد.در نتیجه، ترکیبی بودن جامعه و وجود صفت های منحصر بفرد تاریخی و اجتماعی در ایران معاصر می تواند امید اجتماعی ما را افزایش دهد و همزمان با تشدید شیوع بیماری کرونا افزایش بسیج اجتماعی و اراده جمعی را به همراه داشته باشد. جامعه ایران می تواند بحران کرونا را با انسجام اجتماعی و اراده جمعی منحصر بفرد خود کنترل بکند و این امر نیاز به درک مشترک همه گروه های اجتماعی از اهمیت و تاثیر بیماری در زندگی جمعی دارد. در مقابله با کرونا باید ما بر صفت های مهم تاریخی و جمعی خود تاکید کنیم تا تجربه های معاصر تاریخی جامعه ایران تکرار شود و گسست ها و تغییرات نسلی تاثیری در بسیج اجتماعی و اراده جمعی جامعه نداشته باشد.