عضو هیات علمی دانشگاه آزاد تحلیل کرداستاد دانشگاه تصریح کرد: «مجموعه تضادهایی از این دست و شرایط فعلی حاکم بر بازار نفت، فضایی را پدید آورده که اگر اوپک در آن حفظ شود باید خیلی خوشحال باشیم. کمااینکه حتی خطر فروپاشی اوپک نیز وجود دارد و حتی زمانی صحبت از این به میان بود که یک اوپک جدید تاسیس شود.»
اوپک درآستانه فروپاشی؟!
به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، محمدعلی خطیبسمنانی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی در تحلیل ریشههای افت بیسابقه قیمت نفت به «فرهیختگان» گفت: «بهطور کلی آنچه در حال حاضر وجود دارد این است که کشورهای عضو اوپک تلاش میکنند بیش از این قیمت نفت پایین نیاید و آن را ثابت نگه دارند. اگرچه این خواسته زمانی عملی خواهد بود که روسیه با اعضای اوپک همگام شود.»
وی با بیان اینکه هماینک عرضه نفت بیش از تقاضا است، گفت: «برای برونرفت از وضع موجود طبیعی است که اعضای اوپک باید عرضه را محدود کنند، کمااینکه در کنفرانسهای گذشته نیز اوپک چنین تصمیمی را اتخاذ و مصوب کرد که میزان عرضه نفت را بین 24 تا 28 میلیون بشکه در روز نگه دارند. بهنحوی که زمانی که قیمت نفت پایین میآید آن را به 24 میلیون بشکه رسانده و وقتی قیمت افزایش پیدا میکند عرضه را اضافه کرده و آن را تا سقف 28 میلیون بشکه برسانند.»
خطیب ادامه داد: «این توافقی است که در یکی از جلسات بهعنوان تصمیمی اصولی اتخاذ شد، ولی روسیه تابع این جریانات نیست، چون اساسا در اوپک عضویت ندارد و بر همین اساس بیش از هر چیز منافع خود را در نظر میگیرد، لذا کشورهای اوپک هم نمیتوانند از روسیه توقع همراهی داشته باشند.»
این اقتصاددان با بیان اینکه دفاع از منافع ملی امری طبیعی است، ادامه داد: «با این حال روسیه قدری سختگیرانهتر با این موضوع مواجه میشود، از این رو وقتی میبیند که به سودش نیست عرضه نفت اضافه شود، به آن تن نمیدهد، چراکه به هر ترتیب با این اقدام درآمد روسیه کاهش یافته و بسیاری از برنامههای آن با مشکل روبهرو میشود.»
وی یادآور شد: «درون اوپک نیز کشورهایی همچون عربستانسعودی هستند که با توجه به توان تولید خود قادرند روزانه بین 9 تا 14 میلیون بشکه نفت تولید کنند.»
خطیب اضافه کرد: «در حال حاضر عربستانسعودی نیز از این وضعیت و تقید به تبعیت از تصمیمات اوپک ناراضی است چراکه محدود به 9میلیون بشکه نفت شده درحالیکه میتواند 14میلیون بشکه نفت تولید و بسیاری از برنامههای نظامی و غیرنظامی خود را با درآمد ناشی از فروش بیشتر نفت عملیاتی کند.»
این استاد دانشگاه تصریح کرد: «مجموعه تضادهایی از این دست و شرایط فعلی حاکم بر بازار نفت، فضایی را پدید آورده که اگر اوپک در آن حفظ شود باید خیلی خوشحال باشیم. کمااینکه حتی خطر فروپاشی اوپک نیز وجود دارد و حتی زمانی صحبت از این به میان بود که یک اوپک جدید تاسیس شود.»
وی در توضیح اقداماتی که ضروری است وزارت نفت در شرایط کنونی در دستور کار خود قرار دهد، افزود: «وزارت نفت ایران در این شرایط باید حداکثر تلاش خود را به کار بندد تا مشتریان خود را برای حدودا 700-600 هزار بشکه نفتی که میتواند به تولید برساند، حفظ کند.»
خطیب با اشاره به سهمیه یک میلیون و 400 هزار بشکهای در نظر گرفته شده برای ایران در اوپک یادآور شد: «بهدلیل شرایط خاص بینالمللی و فقدان توانمندی لازم برای استخراج این میزان نفت در طول روز و عدم سرمایهگذاری مشخص برای این موضوع در سالهای اخیر، کشور نمیتواند این سهمیه را پاسخگو باشد.»
به گفته این اقتصاددان در چنین شرایطی بهتر است ایران تلاش کند تا همراه با سایر کشورها سهم خود را حفظ کند و سیاستهای خود را با این سهمیه همراه سازد.
وی یادآور شد: «درحالیکه عربستان تلاش میکند ایران در بازارهای نفت تضعیف شود اگر ایران بتواند به سطح صادرات 800 هزار بشکه در روز برسد به موفقیت چشمگیری دست یافته است.»
خطیب با اشاره به تبعات این افت قیمت بر درآمدهای نفتی کشور و چالش کسری بودجه در سال آینده گفت: «از سالها قبل و از اوایل برنامه پنجم توسعه باید استراتژی کاهش وابستگی به نفت را عملیاتی میکردیم، ولی متاسفانه این امر تحقق نیافت و اگر برنامهها را نگاه کنید کاملا وابسته به نفت شده و این وابستگی نهتنها کاهش نداشته، بلکه افزایش نیز داشته است.»
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در شرایط تحریمها، وابستگی کشور به نفت بهطور طبیعی ضربهپذیری ما را افزایش داده است، ادامه داد: «هماینک باید تلاش کنیم آهستهآهسته وابستگی خود به نفت را کاهش دهیم، چراکه منابع دیگری که بتواند برای کشور تا این حد درآمد ایجاد کند و از این وابستگی کم شود، وجود ندارد.»
وی با اشاره به ضرورت تقویت همکاریهای بینالمللی بهمنظور سرمایهگذاری مشترک در بخشهایی که از مزیت رقابت نسبی برخوردار هستیم، ادامه داد: «برای جبران کسری بودجه نیز باید به سمت خامفروشی محصولاتی غیر از نفتخام نظیر محصولاتی که در پایه پتروشیمی قرار دارند، حرکت کنیم؛ کاری که درمورد گاز طبیعی هم انجام میدهیم.»
خطیب اضافه کرد: «این قضیه هم نیاز به آن دارد با کشورهایی که امکان همکاری با آنها وجود دارد، همکاری داشته باشیم. مضافبر آنکه باید تلاش کرده و سرمایهگذاری خارجی را جذب کنیم.»
این استاد دانشگاه در توضیح سایر راهکارهای پیش رو برای جبران کسری بودجه به موضوع اصلاح نظام مالیاتی اشاره کرد و گفت: «سیستم مالیاتی ما تاکنون نتوانسته انتظارات را محقق کند و ما نتوانستیم مالیات بر ارزش افزوده را عملیاتی کنیم. بنابراین سهم مالیاتها در تامین هزینههای بودجه بسیار پایین است و این مسالهای نیست که درعرض دو یا سه سال آینده بتوان کمبود یا کسری بودجه را با آن جبران کرد.»
مطالب پیشنهادی
.gif?v=0)
