قانون شهروندی و خطر فروپاشی هند

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، پیرمحمد ملازهی،کارشناس شبه‌قاره طی یادداشتی در روزنامه «فرهیختگان» نوشت: دولت هند لایحه اصلاح قانون شهروندی این کشور را چهارم دسامبر 2019 (13 آذر 98) به پارلمان تقدیم و یک‌ هفته بعد هم پارلمان آن را تصویب کرد. مسلمانان هندی معتقدند این مصوبه پارلمان علیه آنهاست، چراکه پناهجویان غیرمسلمان کشورهای بنگلادش، افغانستان و پاکستان که بدون اوراق معتبر پیش از سال ۲۰۱۵ میلادی وارد هند شده‌اند، می‌توانند شهروندی این کشور را دریافت کنند اما مسلمانان از این قاعده مستثنی هستند. با این مصوبه در بعضی مناطق، مسلمانان هویت ملی‌شان را از دست می‌دهند. آنها باید ثابت کنند پیش از سال 1947 که شبه‌قاره هند استقلال پیدا کرده است، در این منطقه زندگی می‌کردند؛ اما مشکل اینجاست که آنها فاقد مدارک شناسایی هستند.

منطقه بنگال که تا زمان استقلال در سال 1947 آن زمان راجو نشین بوده، به دو بخش مسلمان‌نشین پاکستان شرقی (بنگلادش امروز) و بنگال هند که الان هم به‌عنوان یک ایالت هند به‌شمار می‌رود، تقسیم می‌شود. تعدادی از مسلمانان حاضر نشدند به بخش هندی بنگال بروند. در همان زمان دولت هند مدعی شد اینها بنگالی هستند و باید به پاکستان شرقی و بنگلادش بروند. با وجود این اما حزب کنگره هند خیلی روی این مساله سختگیری نکرد ولی به مسلمانان شناسنامه و کارت شناسایی نداد.

این موضوع باعث شده در حال حاضر که دولت هند می‌گوید ثابت کنید هندی هستید و قبل از سال 1947 در هندوستان زندگی‌ می‌کردید، مشکل به وجود بیاید. مسلمانان باید مدارک داشته باشند؛ مدارکی هم که دولت قبول می‌کند، مدارکی همچون شناسنامه و پاسپورت است. طبیعی است که دولت در تمام این سال‌ها این مدارک را به این دلیل که معتقد است اینها بنگالی هستند و باید به بنگلادش بروند به مسلمانان نداده است. از سوی دیگر بنگلادش هم حاضر نیست تحت هیچ شرایطی چند میلیون مهاجر را بپذیرد. ضمن اینکه آبا و اجداد این مسلمانان هم در همان منطقه زندگی می‌کردند و نمی‌توان به‌دلیل اینکه فاقد مدارک شناسایی هستند، به آنها گفت چون مسلمانید باید به بنگلادش بروید.

مسلمانان هند با درک این شرایط، در زمان تصویب این مصوبه اعتراض کردند زیرا معتقد بودند هویت هندی‌شان زیر سوال رفته است. آنها در آستانه سفر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای دومین ‌بار علیه این قانون به خیابان آمدند. این اعتراضات سبب شد گروه‌های رادیکال و خیلی ناسیونالیست هندو که به‌دنبال تبدیل هندوستان به یک کشور هندو و مخالف سایر اقلیت‌ها هستند، حمله به مسلمانان را آغاز و آنان را مجبور به سکوت کنند. در این شرایط، متاسفانه نیروهای دولتی و پلیس که باید مانع از خشونت این افراطیون شوند، به‌دلیل نفوذ گروه‌های افراطی در ساختار قدرت، تنها ایستادند و نظاره‌گر کشتار مسلمانان شدند و هیچ اقدامی نکردند. این اقدام پلیس، وضعیت را بدتر کرد. حالا اگر دولت هند نتواند این موضوع را حل‌وفصل کند، احتمال اینکه مسلمانان دست به مقاومت بزنند و هند درگیر یک بحران اجتماعی داخلی بشود، خیلی دور از ذهن نیست.

حزب بهاراتیا جاناتا (بی.جی.پی) یک حزب مذهبی راست است. مودی، نخست‌وزیر کنونی هند، زمانی که سروزیر وقت گجرات بود، همین سیاست‌ها را پیگیری می‌کرد. در سال 2002 او تلویحا اقدامات هندوهای افراطی را که منجر به کشته شدن دوهزار نفر شد تایید کرده بود؛ اما در شرایط کنونی که او نخست‌وزیر و حزبش حاکم است، نباید به‌دنبال ایجاد تنش باشد چون جمعیت مسلمانان 200 میلیون نفر است. خیلی سخت است پذیرش اینکه سیاست رسمی دولت، درگیری با این جمعیت باشد به‌خصوص اینکه گروه‌هایی در هند و بنگلادش حضور دارند و اگر در این کشورها بحران ایجاد شود، این گروه‌ها توان مسلح‌کردن مردم و ایجاد یک جنگ داخلی را دارند. دولت هند به‌دنبال این است که مشکل را به‌نوعی حل کند اما از آنجایی که لایحه اصلاح قانون شهروندی تبدیل به قانون شده، امکان لغو آن وجود ندارد مگر اینکه لایحه‌ای جدید به پارلمان تقدیم شود. اما پارلمان در دست هندوهاست، بنابراین مساله پیچیدگی پیدا کرده است. دولت به‌دنبال راهی است که نه برای آنها آبروریزی و عقب‌نشینی تلقی شود و نه اینکه مسلمانان در موقعیتی قرار گیرند که تنش‌ها افزایش پیدا کند. ممکن است دولت این مصوبه را کنار نگذارد ولی نشانه‌هایی از تسامح درمورد بودایی‌ها دیده شده است.

این اصلاحیه شامل بودایی‌ها هم می‌شد ولی دولت با یک عقب‌نشینی اعلام کرد درمورد بودایی‌ها سیاست دیگری اعمال می‌کند. بودایی‌ها وضعیتی مثل مسلمانان دارند. در هند ایالت‌هایی وجود دارد که بودایی‌مذهب هستند، همچنین ایالت‌هایی که بودایی‌ها در آن اقلیتند. در هر دوی این ایالت‌ها تجزیه‌طلبی وجود دارد و بودایی‌ها می‌گویند ما باید کشور مستقل خودمان را داشته باشیم. در هند ایالت‌هایی به‌دنبال تجزیه هستند؛ مثلا پنجاب که سیک‌ها در آن زندگی می‌کنند و حتی دولت در تبعید دارند.

نگرانی دولت هند این است که ممکن است تحولی که مسلمانان با مقاومت‌شان ایجاد کردند، به سایر قومیت‌ها هم کشیده شود. اگر این اتفاق بیفتد، خطر فروپاشی هند وجود دارد. این وضعیت برای هند بسیار خطرناک است. آنها با ارزیابی نادرست، اقدامی کردند و در آن ماندند. اگر هم بخواهند عقب‌نشینی کنند طرفداران‌شان را از دست می‌دهند به‌خصوص اینکه حزب کنگره این حرکت را محکوم کرده و گفته همه هندی‌ها باید از حق و حقوق‌شان برخوردار باشند. اگر این‌طور باشد و حزب کنگره از دولت انتقاد کند، در انتخابات آینده مردم به حزب کنگره رای می‌دهند که حداقل تنش قومی درست نمی‌کند. شاید بهترین راه‌حل در شرایط فعلی این باشد که هندی‌ها جلوی این گروه‌های افراطی را بگیرند و نیروهای پلیس به وظیفه قانونی خودشان عمل کنند. مودی و حزبش هم باید تمام این محاسبات را انجام دهند و بدون اینکه رسما لغو مصوبه مجلس را اعلام کنند، آن را نادیده بگیرند.