به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، مقطع دکتری از بالاترین مدارج دانشگاهی است که فرد پس از گذراندن دوره آن به این مقام نائل می‌شود و علاوه‌بر ارتقای جایگاه اجتماعی، از نظر آکادمیک هم می‌تواند موقعیت شغلی مناسب‌تری کسب کند. در تمام کشورهای دنیا برای اینکه فردی بتواند وارد مقطع دکتری شود باید دوره فوق‌لیسانس یا همان کارشناسی‌ارشد را پشت‌سر بگذارد. از طرف دیگر، برای اینکه افراد به‌عنوان پروفسور در دانشگاه استخدام شده و در پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه‌های مختلف مشغول فعالیت شوند باید مقطع دکتری را به پایان برسانند. به‌طور قطع شرایط جذب دانشجویان دکتری در کشورها و دانشگاه‌های مختلف در سطح دنیا متفاوت است.

  استرالیا

مقطع دکتری در استرالیا دانشجویان را در حوزه‌های تحقیقاتی، تدریس و ارائه مقاله توانمند می‌کند. این مقطع بالاترین مقطعی است که در دانشگاه‌های این کشور در رشته‌های مختلف ارائه می‌شود. بیشتر دانشگاه‌های استرالیا برای پذیرش دانشجو آزمون ورودی برگزار نمی‌کنند اما ازجمله شرایط لازم برای پذیرش در این مقطع، گذراندن کارشناسی‌ارشد است؛ علاوه بر این  اخذ تاییدیه از دانشگاهی که فرد دوره کارشناسی‌ارشد را در آن گذرانده، ارائه پروپوزال تحقیق و بیانیه فردی که شامل ارائه پروپوزال توسط فرد است، جزء شرایط دیگر به شمار می‌رود.  از دیگر الزاماتی که برای این دانشجویان وجود دارد، تسلط به زبان انگلیسی و داشتن مدرک زبان آیلتس یا تافل است. یکی از مهم‌ترین مراحلی که دانشگاه‌های استرالیا برای پذیرش دانشجو برای مقطع دکتری دارند، مصاحبه است. درواقع، رسیدن فرد به این مرحله بیانگر آن است که مدارک لازم را برای ورود به این مقطع داراست.

  آمریکا

پذیرش در مقطع دکتری در آمریکا مستلزم پشت‌سر گذاشتن چند فاز است. در فاز نخست، دانشجو باید دوره‌ مقدماتی یک تا سه ساله را بگذراند و فاز دوم شامل گذراندن امتحانات جامع است. بسته به رشته تحصیلی‌ای که دانشجو قرار است در دانشگاه آن را پشت‌سر بگذارد، باید دوره چهار تا هشت ساله دکتری را پشت‌سر بگذارد. دانشجو برای پذیرش در دانشگاه‌های آمریکا باید این مراحل را بگذراند: افراد متقاضی باید علاوه‌بر گذراندن یک مجموعه تست‌های عمومی، در تست زبان انگلیسی مانند آیلتس و تست عمومی موضوعی هم نمره حد نصاب را کسب کنند. همچنین دانشجو باید هدف از تحصیل در مقطع دکتری را برای دانشگاه موردنظر خود در قالب نامه‌ای بنویسد و ارسال کند.

 انگلیس

مقطع دکتری در انگلیس هم بالاترین درجه علمی است که یک دانشجو می‌تواند به آن دست پیدا کند. این دوره به دنبال انجام تحقیقات علمی به انتها می‌رسد. دکتری در انگلیس یک دوره سه‌ساله است و دانشجویان باید 12 ماه مانده به پایان دوره، گزارش پایان‌نامه خود را به دانشگاه ارائه دهند. دارا بودن مدرک لیسانس حداقل مدرکی است که برای تحصیل در مقطع دکتری در این کشور موردنیاز است که برخی دانشگاه‌ها با این شرط هم دانشجو می‌پذیرند اما بیشتر دانشگاه‌های انگلیس تنها با مدرک فوق‌لیسانس اقدام به جذب دانشجو می‌کنند. جذب دانشجو معمولا براساس ارائه پروپوزال تحقیقاتی به دانشگاه صورت می‌گیرد. دانشجو در پروپوزالی که ارائه می‌دهد باید طرح کلی تحقیق را مشخص کند و روش‌هایی را که در فرآیند کلی تحقیق از آنها استفاده کرده، به وضوح بیان کند. علاوه‌بر آن، تسلط بر زبان انگلیسی و ارائه تاییدیه گذراندن آزمون زبان انگلیسی از دیگر ملزومات پذیرش دانشجو در مقطع دکتری است.

 چین

چین دومین اقتصاد جهان است که این را مدیون توسعه سیستم آموزشی خود در سال‌های اخیر است و این فرصت خوبی برای دانشجویان به‌ویژه تحصیلات تکمیلی و دکتری است تا بتوانند توانمندی‌های خود را در عرصه‌های آکادمیک و صنعتی نشان دهند. رشد سیستم آموزشی این کشور بیشتر به دلیل سرمایه‌گذاری بیشتر دولت در دانشگاه‌ها اتفاق افتاد و نتیجه آن ایجاد دانشگاه‌هایی در کلاس جهانی شد. ارتباط نزدیک‌تر دانشگاه با صنعت از طریق پروژه‌های مقاطع دکتری بیشتر احساس می‌شود، به همین دلیل دانشجویان در این مقطع باید با حساسیت بالاتری گزینش شوند تا بتوانند مشکلی را از دوش صنعت بردارند. ساختار دوره دکتری در چین مشابه انگلیس و دیگر کشورهای دنیاست. امتحان ورودی برای گزینش دانشجویان دکتری در تمام دانشگاه‌های چین وجود ندارد و تنها برخی دانشگاه‌ها این شرط را برای پذیرش دانشجو دارند. دانشجویان متقاضی ابتدا با انتخاب استادراهنما، موضوع پیشنهادی برای پروپوزال پایان‌نامه خود را ارائه می‌‌دهند. دوره دکتری برای دانشجویانی که تمام‌وقت ثبت‌نام کنند، یک دوره سه یا چهار ساله است اما در این میان، دوره پاره‌وقت هم برای دوره دکتری وجود دارد. به دلیل تعدد دانشگاه‌ها در چین، به دو طریق، یکی مرکز جذب دانشگاهی و دیگری سیستم پذیرش دانشگاه‌های چین جذب دانشجو در مقطع دکتری صورت می‌گیرد. داشتن مدرک فوق‌لیسانس، گذراندن آزمون‌های ورودی و آزمون زبان بسته به شرایط دانشگاه، انتخاب استادراهنما برای پروژه دکتری و در انتها نامه تاییدیه از استاد‌راهنما جزء شرایط لازم برای پذیرش دانشجو در مقطع دکتری است.

 آلمان

آلمان یکی از کشورهای مهم در عرصه آکادمیک دانشگاهی است و از نظر تحقیقاتی جایگاه تاثیرگذاری در دنیا دارد؛ از این‌رو، تحصیل دانشجویان در مقطع دکتری می‌تواند آنها را در زمینه‌های تحصیلی و حتی شغلی ارتقا دهد. دانشگاه‌ها و موسسات آلمانی فرصت خوبی را برای دانشجویان دکتری فراهم می‌کنند تا بتوانند توانمندی‌های علمی خود را عملیاتی کنند. شرایط لازم برای پذیرش در دانشگاه‌های آلمان در مقطع دکتری بسته به هر دانشگاه متفاوت است اما به‌ طور کلی، همه آنها شرط کسب قبول در مقطع فوق‌لیسانس را دارند. علاوه‌بر این، برخی دانشگاه‌های آلمان آزمون ورودی را هم جزء شرایط پذیرش دانشجویان مقاطع دکتری گذاشته‌اند که در ادامه، پذیرفته‌شدگان در آزمون ورودی باید یک مرحله مصاحبه را هم با موفقیت پشت‌سر بگذارند. اگر می‌خواهید در دوره دکتری پذیرش بگیرید، بستگی به انتخاب‌تان در شیوه پذیرش سنتی (فردی) یا شیوه پذیرش ساختاری دارد. در شیوه پذیرش ساختاری، شما باید به‌طور مستقیم برای دانشگاهی که قصد تحصیل در مقطع دکتری را دارید، درخواست پذیرش ارسال کنید. اما اگر برای پذیرش به شیوه سنتی (فردی) درخواست داده‌اید، ابتدا باید استادی را به‌عنوان استادراهنما برای خود انتخاب کنید. سپس کمیته دکتری بسته به موضوعی که برای دوره دکتری انتخاب کرده‌اید شما را تایید می‌کند. در این فرآیند، باید فرمی تکمیل کنید که استادراهنما هم آن را تایید کرده باشد. در انتها دانشگاه انتخاب‌شده، مدارک ارائه شده به دانشگاه را بررسی کرده و اجازه تحصیل دانشجو را در مقطع دکتری صادر می‌کند. برای آغاز مراحل ثبت‌نام، ابتدا دانشگاه باید پذیرش شما را برای تحصیل در مقطع دکتری قبول کرده باشد. یکی از مدارک لازم برای ثبت‌نام در دوره دکتری ارائه رزومه‌ کاری و تحصیلی با ذکر دانشگاه‌های محل تحصیل و ارائه تاییدیه آن مراکز است. وقتی دانشجو درخواست تحصیل در مقطع دکتری را در دانشگاهی در آلمان ارائه می‌دهد، همراه آن باید فهرستی از موضوعاتی را که قرار است به‌عنوان پروژه دکتری روی آنها کار کند، ارائه دهد. هدف از این فهرست، علاوه‌بر سوالاتی که قرار است در پروژه پاسخ داده شود، تحقیق، تشریح پرسش‌های تحقیق، روش کار تحقیقاتی، علت انتخاب موضوع و روشن کردن اثر تحقیق است تا دانشگاه براساس آن هم نسبت به پذیرش دانشجو اقدام کند.

 هندوستان

از چند سال گذشته تاکنون به دلیل افزایش مشاغل مختلف و رشد نیاز کشور به تخصص‌های بالاتر، اقبال به شرکت در مقاطع دکتری در هندوستان چند‌برابر شده است. این دوره درواقع، شامل ارائه برنامه‌ای تحقیقاتی است که دانشجویان را آماده می‌کند تا به محققی قابل تبدیل شوند و بتوانند تحقیقاتی را در زمینه‌های تخصصی مختلف انجام دهند. دانشجویانی که قرار است در هند دوره دکتری را سپری کنند باید ابتدا نسبت به ارائه کار تحقیقاتی خود اقدام کرده و گزارش‌های فرآیند تحقیق خود را ثبت کنند. یکی از الزامات تحصیل در مقطع دکتری در هند داشتن مدرک فوق‌لیسانس است. اگر دانشجویی بخواهد در دانشگاه‌های معروف این کشور تحصیل کند، باید تمام آزمون‌های دانشگاهی شامل آزمون‌های ملی هند را با موفقیت پشت‌سر بگذراند. اما علاوه‌بر این آزمون‌ها، پذیرش نهایی براساس مصاحبه با دانشجوی متقاضی تکمیل می‌شود. همچنین در صورت نیاز، یک آزمون کتبی هم می‌تواند مکمل مصاحبه باشد. دانشجویانی که قصد تحصیل در دکتری رشته‌های مهندسی و فناوری را دارند باید آزمون معتبر استعدادهای تحصیلات تکمیلی در رشته مهندسی را پشت‌سر بگذرانند. به‌طور کلی، پذیرش دانشجوی مقطع دکتری و تحصیلات تکمیلی در هند براساس آزمون‌های ورودی صورت می‌گیرد که معمولا هر دانشگاهی آزمون جداگانه‌ای برگزار می‌کند. کسب نمره حد نصاب در این آزمون‌ها و پس از آن قبولی در مصاحبه اولیه از شروط اساسی پذیرش به شمار می‌رود. برخی دانشگاه‌ها هم شرط ارائه پروپوزال را جزء مدارک لازم برای جذب در مقطع دکتری عنوان می‌کنند. فرآیند پذیرش هم به صورت آنلاین و هم به صورت آفلاین صورت می‌گیرد. متقاضیان تحصیل در این مقطع تحصیلی می‌توانند دوره‌های پاره‌وقت یا تمام‌وقت را طبق شرایطی که دارند، انتخاب کنند. پیش‌شرط ارائه تقاضا برای تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاه‌های هند داشتن مدرک کارشناسی‌ارشد است. دوره دکتری در هند یک دوره دوساله است که در آن دانشجویان دروس مختلفی را به صورت تئوری و عملیاتی پشت‌سر می‌گذارند تا تخصص لازم را در آن حوزه‌ها پیدا کنند.

* مترجم: ندا اظهری