به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، سازمان سینمایی طی روزهای اخیر از طرحی برای سیاست‌های اکران سال آینده پرده‌‌برداری کرده که به‌زعم آنچه «پخته» می‌‌خواند، نظرات مخالف بسیاری را هم متوجه خود کرده است.  این طرح همان «قرعه‌‌کشی» است؛ فرآیندی که قدیمی‌‌ها با چارت اکران دهه 60 و جدیدی‌‌ها با جشنواره فیلم فجر، آشنایی کاملی با آن دارند. فرآیندی که طی آن کمدی‌‌ها در یک سبد، فیلم‌‌های عام بفروش در سبد دیگر و آثار فرهنگی کم‌‌ مخاطب‌‌تر در سبد سوم قرار گرفته و به این ترتیب، تکلیف اکران یک سال سینمای ایران در حضور نمایندگانی از سینمادارها، کارگردانان، تهیه‌کنندگان و پخش‌کنندگان مشخص می‌‌شود.  فارغ از اشکالات اجرایی این طرح که برای ایام سال در نظر گرفته شده، برخی اکران‌‌های مناسبتی نظیر نوروز و احتمالا عید فطر، از این چارچوب مستثنی قرار گرفته‌‌اند.  در‌حال‌حاضر به مانند ابتدای اسفند ماه‌‌های دو دهه اخیر، بازار فیلم‌‌های خواهان اکران نوروزی حسابی داغ شده و رسانه‌‌ها، هر روز از فیلم‌‌هایی به‌عنوان گزینه‌های نهایی طلایی‌‌ترین اکران سال رونمایی می‌‌‌کنند. اما باید بدانیم که سازوکار اکران نوروزی امسال به مانند سال گذشته، یک تفاوت آشکار با مابقی سال‌‌های دیگر دارد و آن اینکه فیلم‌‌هایی می‌‌توانند در نوروز 99 نمایش داده شوند که متقاضی شرکت در جشنواره فیلم فجر شده باشند! بندی که در قانون، هیچ اشاره‌‌ای به آن نشده و حاصل سیاست‌‌ حضور حداکثری فیلمسازان در این فستیوال ملی است.

  طرح خامی که پذیرفتنی نیست

این بند عجیب، که سال گذشته به‌صورت نصفه‌‌ونیمه و گویا امسال به‌صورت محکم اجرایی می‌‌شود، چند مورد مهم دارد که به همین دلایل، نمی‌‌تواند قابلیت اجرایی داشته باشد:

1. همه می‌‌دانیم که شاکله اکران نوروزی، از آن فیلم‌‌های کمدی است. حال آنکه تنها فیلم کمدی حاضر در جشنواره امسال، «خوب، بد، جلف 2» بود که هم‌‌اکنون به‌عنوان نخستین فیلم اکران نوروزی روی پرده رفته است. با توجه به عدم انتشار فیلم‌‌های متقاضی حضور در جشنواره فجر، بعید است به جز این فیلم، کمدی‌‌های دیگری فرم حضور در جشنواره فجر را پر کرده باشند. چون اساسا جشنواره‌‌های سینمایی جهان و از جمله فجر، اقبالی به کمدی نداشته و به‌همین‌دلیل، کمدی‌‌سازان سینمای ما، تلاشی برای ورود به جشنواره از خود نشان نمی‌‌دهند.ضمن اینکه کمدی‌‌های متعلق به سینمای بدنه و مبتذل‌‌تر از آن که به «شانه تخم‌‌مرغی» معروف است و هرساله چند نماینده در اکران نوروزی دارد، اصلا میانه‌‌ای با جشنواره نداشته که بخواهند فرم حضور در این رویداد را پر کنند تا از این طریق برای اکران نوروزی انتخاب شوند. بنابراین وقتی از 7 فیلم نوروزی، سه تا چهار مورد آن کمدی است بنابراین چالش بزرگ انتخاب آثار نوروزی امسال که بدون قرعه‌‌کشی است، وفور آثار کمدی‌‌ای است که فرم جشنواره را پر نکرده و از سوی دیگر قرار است بدون قرعه‌‌کشی برای اکران نوروزی انتخاب شوند!

2. فرم حضور در جشنواره فجر باید تا اواخر پاییز تحویل دبیرخانه جشنواره شود، بنابراین فیلم‌‌هایی که پروسه ساخت آنها طول می‌کشد یا هنوز کلید نخورده‌‌اند، قطعا نمی‌‌توانند فرم حضور در جشنواره را پر کرده و به‌همین‌دلیل از گزینه‌‌های اکران نوروزی حذف می‌‌شوند. این طرح، سبب توزیع ناعادلانه‌‌تر محصولات سینمایی است.

3. شورای اکران نوروزی با شورای قرعه‌‌کشی برای ایام عادی سال متفاوت است. در شورای قرعه‌‌کشی نمایندگانی از چهار صنف سینمایی (سینماداران، تهیه‌‌کنندگان، کارگردانان و پخش‌‌کنندگان) حضور دارند اما چیدمان اکران نوروز، متشکل از مدیرعامل خانه سینما (منوچهر شاهسواری)، رئیس شورای صنفی نمایش (محسن امیریوسفی)، مدیرعامل نظارت و ارزشیابی (محمدمهدی طباطبایی‌‌نژاد)، مدیرکل نمایش حرفه‌‌ای (محمدرضا فرجی) و نماینده رئیس سازمان سینمایی (محمود اربابی) است و خبری از حضور نمایندگان اصناف سینمایی نیست. این غیبت جبری نمایندگان اصناف، آن‌هم در طلایی‌‌ترین بازه اکران، قطعا حواشی متعددی را در ادامه متوجه این شورا و البته سازمان سینمایی در راستای عدم‌‌شفافیت برنامه‌‌ها و انتخاب‌‌ها خواهد کرد.

  فیلم‌‌هایی که با این الگو، شانس بیشتری دارند

 البته باید در همین ابتدا عنوان کنیم که با توجه به تنوع گونه‌‌هایی که در جشنواره امسال شاهد بودیم، دست مجریان برای انتخاب آثار اکران نوروزی امسال، بازتر از سالیان اخیر است بنابراین در ادامه به بهترین گزینه‌‌ها برای اکران نوروزی امسال خواهیم پرداخت.با توجه به اکران پیش از موعد «خوب، بد، جلف 2» که سابقا هم با هدف جان گرفتن اکران مرده اسفند اعمال می‌‌شد و تاریخ شروع هفته‌‌های آن از 28 اسفند لحاظ خواهد شد، 6 فیلم دیگر می‌‌توانند مدعی جدی اکران نوروزی باشند.

  «لامینور»

بلافاصله پس از پایان جشنواره فیلم فجر، رضا درمیشیان اعلام کرد بیست‌وهفتمین ساخته داریوش مهرجویی، متقاضی اکران نوروزی است.اینکه مهرجویی به‌رغم پر‌کردن فرم حضور در جشنواره، از نمایش فیلمش در این رویداد خودداری کرد، به احتمال قوی، به اتفاق‌‌های «سنتوری» برمی‌‌گردد. فیلمی که در سال 85 و در بیست‌‌وپنجمین دوره جشنواره فجر موفق به دریافت دو سیمرغ بهترین بازیگر مرد و بهترین فیلم از نگاه مردم شد اما درنهایت، تا به امروز رنگ پرده را به خود ندید.شاید مهرجویی این‌گونه تصور کرد که نمایش فیلم در جشنواره، حواشی اکران آن را بیشتر می‌‌کند. آن هم پس از چند دوره‌‌ای که جشنواره فجر، بی‌‌اعتنایی کاملی نسبت به آثار این کارگردان داشته، بنابراین وقوع حواشی بعدی به نمایش خشک‌و‌خالی فیلم در جشنواره نمی‌‌ارزد و بنابراین تصمیم گرفت با توجه به شرط عجیب مدیران سینمایی، تنها فرم حضور در جشنواره را پر کند و در ادامه از دادن فیلمش به دبیرخانه امتناع ورزد.با توجه به نبود هیچ منعی برای نمایش نوروزی ساخته جدید مهرجویی، دوری 6 ساله مهرجویی از پرده سینما و آن‌‌چه می‌‌تواند جبران اتفاق‌‌های تلخ سنتوری باشد، شاید بتوانیم «لامینور» را به‌عنوان یکی از اصلی‌‌ترین گزینه‌‌های اکران نوروز 99 پیش‌بینی کنیم.

  «شنای پروانه»

اگر از اکران دوم نوروزی «برف روی کاج‌‌ها» در اردیبهشت و اکران پاییزی «مغزهای کوچک زنگ‌‌زده» بگذریم، باید بگوییم که تمام فیلم‌های برگزیده مردمی جشنواره یک دهه اخیر توانسته‌‌اند اکران نوروزی داشته باشند. البته اینکه فیلم برگزیده مردمی، در اکران نوروزی قرار دارد، جمله‌‌ای است که بارها از زبان مدیران مختلف سینمایی اعلام رسانه‌‌ای شده و باید با سندیت همین حرف‌‌ها و البته تجارب سالیان گذشته، «شنای پروانه» را که امسال توانست سیمرغ مردمی را از آن خود کند، یکی از مسجل‌‌ترین گزینه‌‌های اکران نوروز 99 محسوب کنیم.فارغ از این، نخستین ساخته بلند سینمایی محمد کارت توانست چه در زمان تولید و چه پس از آن در زمان جشنواره، حسابی سروصدا به پا کرده و خبرسازی‌‌های بسیاری داشته باشد. فیلم، بیشترین سانس فوق‌‌العاده جشنواره امسال را از آن خود کرد و به همراه «روز صفر»، رکورددار سیمرغ‌‌های جشنواره امسال باشد و البته که پخش‌‌کننده‌‌ای چون علی سرتیپی دارد بنابراین به‌‌ظاهر، هیچ مانعی بر سر راه اکران نوروزی این فیلم وجود ندارد.

  «خروج»

تمام ساخته‌‌های نمایش‌‌ داده‌‌ شده ابراهیم حاتمی‌‌کیا طی یک دهه اخیر، در نوروز اکران شده‌‌اند. بنابراین در تمامی فهرست‌‌های گمانه‌زنی اکران نوروز 99، نامی از «خروج» دیده می‌‌شود.بعد از اعتراض‌‌های حاتمی‌‌کیا نسبت به نادیده گرفته شدن فیلم‌‌هایش در جشنواره و اینکه فیلم‌‌هایش برای مردم است، بی‌‌دلیل نیست که برای به‌دست آوردن دل کارگردان دوست‌‌داشتنی، برای خروج، اکران نوروزی در‌نظر گرفته شود. ضمن اینکه با توجه به خداحافظی فرامرز قریبیان از دنیای سینما با این فیلم به‌دلیل نارضایتی از تصمیمات سینمایی مدیران، انتخاب نوروزی خروج، رنگ‌‌وبوی قاطعانه‌‌تری نیز به‌خود خواهد گرفت. مگر اینکه هیات اکران نوروز 99 که از قضا رابطه بسیار خوبی با حاتمی‌‌کیا دارند، بخواهند خارج شدن زودهنگام فیلم از چرخه آرای مردمی جشنواره را ملاک قرار داده و فیلم را از اکران نوروزی منع کنند که درصد وقوع این رویداد، خیلی ضعیف است.آن‌‌چه درصد قوی‌‌تری برای عدم نمایش خروج در نوروز 99 محسوب می‌‌شود، پخش‌‌کننده آن است. علی سرتیپی، با دو فیلم مهم شنای پروانه و خروج، متقاضی حضور در اکران نوروز 99 است. پیش‌تر سابقه داشت که یک پخش‌کننده می‌‌توانست بیش از یک فیلم در اکران نوروزی داشته باشد اما این مهم، چند سالی است که دیگر ممنوع شده است؛ حال باید دید با توجه به حتمیت بیشتر اکران نوروزی شنای پروانه، آیا شورای اکران نوروزی، به علی سرتیپی با برندی چون خروجِ حاتمی‌‌کیا، چراغ سبز نشان می‌‌دهند یا در راستای سیاست جدیدشان برای هر پخش‌‌کننده، بیش از یک فیلم درنظر نخواهند گرفت؟ با وجود این موانع، بسیار بعید است که خروج در اکران نوروزی امسال نباشد.

  «بازیوو»

هم‌‌اکنون چند سالی می‌‌شود که سهم سینمای کودک در اکران نوروزی، حداقل یک و حداکثر دو فیلم است. با توجه به اقبال سال‌‌های اخیر انیمیشن، ترکیب اکران نوروزی سینماها، علاوه‌بر یک فیلم کودک، شامل یک انیمیشن هم می‌بود اما با توجه به نبود انیمیشن قدرتمند در‌حال‌حاضر، این‌طور به‌نظر می‌رسد که سهم سینمای نوروز 99 کودک، تنها یک اثر باشد.‌‌«بازیوو» نخستین‌بار در جشنواره کودک امسال رونمایی شد و توانست چهار جایزه مهم این رویداد را از آن خود کند. فیلم با توجه به فضای شاد خود و البته حجم جلوه‌‌های ویژه که برای نخستین‌بار در سینمای کودک رونمایی می‌شود، بهترین گزینه برای اکران نوروزی است.فارغ از تهیه‌‌کنندگی غلامرضا موسوی، وفور بازیگران شناخته‌‌شده در این کار که می‌‌تواند به گیشه‌‌ای پررونق بینجامد، تقریبا هیچ‌ شکی باقی نمی‌گذارد که نماینده سینمای کودک در نوروز 99، «بازیوو»ی امیرحسین قهرایی است.

  «روز صفر»

فضایی که در اولین ساخته سعید ملکان ترسیم شده، سال‌هاست در سینمای ایران کمیاب است. فیلمی اکشن با درونمایه ملی که شکل تازه‌ای از یک قهرمان را ترسیم می‌کند. اگرچه حواشی اختتامیه جشنواره فیلم فجر و عدم حضور عوامل این فیلم برای دریافت جوایزشان، باعث شده مدیران دولتی دلخوشی از سازندگان این اثر نداشته باشند و ممکن است تخصیص فصل اکران مناسب برای این فیلم هم تحت شعاع این حواشی قرار گیرد، ولی فرصت اکران نوروز برای «روز صفر» می‌تواند، آزمون جدی برای سینمای ایران جهت رفتن به سمت تولید آثار اکشن و امنیتی باشد. همان‌طور‌که اکران موفق متری شیش‌و‌نیم در نوروز 98، نشان داد که فیلم‌های اجتماعی هم می‌توانند مخاطبان زیادی را به سینما بکشانند.

  «انفرادی»

سیدمسعود اطیابی طی دو سال اخیر، با دو سری «تگزاس»، دو تجربه اکران نوروزی را از سر گذراند. اطیابی که این روزها مشغول سریال‌‌سازی برای سیماست، دو فیلم «دینامیت» و «انفرادی» را آماده نمایش دارد. با توجه به عدم صدور مجوز نمایش دینامیت، اکران نوروزی انفرادی بسیار بالاست. فیلمی که تصویربرداری آن تا اواخر تابستان به طول انجامید و صاحبان آن، فیلم را برای اکران نوروزی در آب‌‌نمک خواباندند و حتی پروانه نمایش آن نیز در اواخر دی‌ماه صادر شد تا به احتمال خیلی زیاد، رونمایی از گریم جالب رضا عطاران در این فیلم، در نوروز امسال باشد.

  «طلا»

جدیدترین ساخته پرویز شهبازی، در جشنواره سال گذشته فجر رونمایی شد و توانست تا حدودی، نظرات را به خود جلب کند. این فیلم پربازیگر که به‌تازگی متقاضی حضور در اکران نوروزی شده، یکی از گزینه‌‌های اصلی اکران در نوروز 99 است تا تعادل فیلم‌‌های اجتماعی در نوروز 99 با این فیلم حفظ شود. با توجه به اقبال بسیار بالای چند سال اخیری که خانواده‌‌ها در نوروز از آثار اجتماعی به‌عمل آوردند، شانس موفقیت «طلا» با تیم بازیگران شناخته‌‌شده‌‌اش (نگار جواهریان، هومن سیدی، طناز طباطبایی و مهرداد صدیقیان) بسیار بالا ارزیابی می‌‌شود.

  فیلم‌‌های دیگری که می‌‌توانند اکران شوند

7  فیلمی که در بالا به آنها اشاره شد، از شانس به مراتب بالاتری به نسبت سایر نامزدهای اکران نوروز برخوردارند، اما با این حال ترکیب اکران نوروزی، همه‌ساله با فیلم یا فیلم‌‌های عجیبی هم روبه‌رو بوده که حواشی بسیاری از جمله سقوط آزاد در گیشه را تجربه کرده‌‌اند. با این حال، علاوه‌بر فهرست بالا، چند فیلم دیگری که می‌‌توانند با اکران در نوروز 99، شگفتی‌‌هایی را به‌وجود بیاورند عبارتند از:

«زن‌‌ها فرشته‌‌اند 2» (محمدحسین فرح‌‌بخش)، «پیشی‌میشی» (حسین قناعت)، «لاله» (اسی نیک‌‌نژاد)، «دیدن این فیلم جرم است» (رضا زهتابچیان)، «گربه سیاه» (کریم امینی)، «مردن در آب مطهر» (برادران محمودی) و «دوزیست» (برزو نیک‌‌نژاد).

* نویسنده: مجتبی اردشیری، روزنامه‌نگار