اتفاق جدیدی برای نرخ ارز نخواهد افتاد

به گزارش «فرهیختگان آنلاین» میثم رادپور،کارشناس بازار ارز در پاسخ به این سوال که پس از قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF وضعیت بازار ارز چگونه خواهد بود پاسخ داد: «به هر حال قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه FATF در مجموع خبر خوبی نیست، اما اینکه در عمل چه اتفاقی می‌افتد، جای قضاوت دارد. در این زمینه باید توجه داشته باشیم بانک‌های دنیا و به‌ویژه بانک‌هایی که تجار ایرانی با آنها کار می‌کردند، پس از تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه کشورمان، حداکثر تلاش خود را کردند تا به همکاری با ایرانی‌ها متهم نشوند و در لیست تحریم‌های ثانویه قرار نگیرند. بر این اساس این بانک‌ها حداکثر تلاش خود را به کار گرفتند تا با تجار ایرانی کار نکنند، اما در سوی دیگر، تجار ایرانی نیز که تجربه تحریم‌های قبلی (سال‌های پایانی دولت احمدی‌نژاد) را داشتند، پس از تحریم‌های جدید آمریکا، با انواع و اقسام ترفندها پول را جا‌به‌جا ‌می‌کنند.

در حال حاضر که ایران در لیست سیاه FATF قرار گرفته، منطقی است بانک‌هایی که با ایرانی‌ها کار می‌کردند، محافظه‌کاری بیشتری برای همکاری با طرف‌های ایرانی داشته باشند، اما در عمل اعمال محدودیت‌های بیشتر از قبل برای آنها بسیار سخت است، زیرا قبلا بیشترین محدودیت‌ها اعمال شده و تجار ایرانی هم سعی خود را کرده‌اند اسنادی آماده کنند که تفکیک آنها برای بانک خارجی سخت باشد. لذا در حال حاضر اگر بانک‌های خارجی بخواهند بیشتر از این در حساب‌ها سختگیری کنند، چون تمایز قائل شدن بین اینکه این حساب‌ها برای طرف ایرانی است یا طرف غیرایرانی باعث می‌شود بقیه حساب‌ها نیز دچار مشکل شوند، ادامه آن برای بانک‌ها ریسک دارد، لذا بانک‌ها اقدام جدیدی بیش از تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان انجام نخواهند داد.

بالاخره بانک‌ها هم مشتری خاص خود را دارند و اگر سختگیری بیش از حد داشته باشند ریسک کار برای بقیه مشتری‌های غیرایرانی بالا خواهد رفت و از این منظر می‌توان گفت اتفاق جدیدی در هاب‌های ارزی که با ایران کار می‌کنند، نخواهد افتاد. البته توجه داشته باشیم این مساله- که ایران ACTION PLAN اف‌ای‌تی‌اف را اجرا نکرده، در شرایط عادی (بدون تحریم)  ما را در دردسر جدی می‌انداخت- موضوع قابل‌انکاری نیست، به عبارت دیگر با شروع تحریم‌های ایالات متحده بخش مهمی از آن مشکلاتی که ممکن بود از محل FATF به ایران تحمیل شود کشورمان تجربه کرده است؛ بنابراین ظرفیت ایجاد محدودیت جدید برای بانک‌های خارجی کم شده است.

تصور من این است که نرخ ارز در بهار سال آینده در همین کانال فعلی 14هزار تومان باقی خواهد ماند، اما مساله و مشکلی در بازار ارز ایران هست که اتفاقا ارتباط چندانی با شاخص‌های کلان اقتصاد و همچنین FATF ندارد، این مساله محدودیت‌های جابه‌جایی پول است که بانک مرکزی اخیرا اعمال کرده و به نظر می‌رسد این مولفه بیش از سایر مولفه‌ها در افزایش نرخ ارز اثرگذار بوده است. در این زمینه تحلیل‌ها نشان می‌دهد تاثیر FATF بر بازار ارز از نوع جو روانی است که در کوتاه‌مدت اثر آن تخلیه و خنثی خواهد شد.

به نظر من، بعد از آن جابه‌جایی جدی که در نرخ ارز طی دو سال اخیر اتفاق افتاد، ما پس از دوره التهابات ارزی باید وارد دوره ثبات شویم. به صورت تجربی هم تاریخچه بازار ارز را بررسی کنیم، عموما بعد از جهش‌های ارزی، بازار یک دوره ثبات بلندمدت را تجربه کرده است، چراکه بعد از جهش ارزی قدرت خرید نقدینگی کاهش یافته، تورم شدید ایجاد شده، از قدرت خرید بودجه خانوار به‌طور چشمگیری کاسته شده، لذا تا این قدرت خرید بازسازی شود و بیاید به بازار ارز فشار وارد کند، زمان می‌برد.

در هر حال تاکید بنده این است که جهش نرخ ارز جز جو روانی ناشی از FATF که تاثیر آن مقطعی است، تنها یک دلیل دارد آن هم مربوط به دستورالعمل بانک مرکزی مبنی‌بر اعمال محدودیت برای جا‌به‌جایی پول است. در این زمینه پیشنهاد این است که بانک مرکزی محدودیت‌های مذکور را که اتفاقا قانونی بوده و در راستای مبارزه با پدیده پولشویی است، به صورت تدریجی اعمال کند؛ زیرا این محدودیت را در شرایطی اجرا می‌کنیم که کشور ما در انتقال ارز دچار مشکلات بزرگی است.»