دانشگاه‌های ویژه معلـولان چگـونه اداره می‌شوند؟

به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، اگر دختر یا پسر معلولی دارید که به دلیل معلولیتش نیازهای خاصی دارد، کار کمی دشوارتر می‌شود و چنانچه قصد ادامه تحصیل در دانشگاه را داشته باشد، باید به دنبال جایی باشید که مجهز بوده و بتواند نیازهای چنین افرادی را تامین کند. چند روز گذشته خبری منتشر شد مبنی‌بر اینکه در دانشگاه هال اقدامی توهین‌آمیز نسبت به یک دانشجوی معلول صورت گرفته و این مساله اعتراض‌های گسترده‌ای را به دنبال داشت. در این حرکت، یک دانشجوی معلول به دلیل اینکه نتوانسته بود سخنرانی خود را به‌خوبی ارائه دهد، جدا از دیگر دانشجویان نگه داشته شده و حتی میزی در اختیار او قرار ندادند تا بتواند روی آن بنویسد. این دختر جوان دانشجوی سال اول جانورشناسی است و به دلیل معلولیتی که دارد، از ویلچر برای رفت‌وآمد استفاده می‌کند. این دانشجو در مصاحبه‌ای ادعا کرده که از دانشگاه به خاطر این رفتار غیراخلاقی شکایت می‌کند. البته این اولین‌باری نیست که دانشگاه هال در رابطه با دانشجویان معلول خود چنین رفتارهای غیراخلاقی را نشان می‌دهد. این سوءرفتارها با دانشجویان معلول استثناست، با وجود دانشگاه‌هایی که در دنیا مخصوص این دسته از دانشجویان در راستای بهبود شرایط آموزشی‌شان طراحی شده است. تنها نمونه‌ داخلی این دانشگاه‌ها، واحد بین‌المللی فرشتگان دانشگاه آزاد اسلامی است که روز گذشته افتتاح شد.

   افزایش تمایل معلولان به ادامه تحصیل در انگلیس

مرکز خدمات پذیرش دانشگاه‌ها و کالج‌های انگلیس در گزارشی، شمار دانشجویان معلول این کشور را در سال 2016 در مقطع کارشناسی حدود 40 هزار نفر اعلام کرده است. این تعداد در نوع خود یک رکورد به شمار رفته و انتظار می‌رود این روند رو‌به‌رشد افزایش یابد. حدود 11 درصد از دانشجویان دانشگاه منچستر دارای نوعی معلولیت هستند.درحال حاضر، دیگر رفتن به دانشگاه تنها شناسایی شماری از دانشجویان ممتاز نیست. در پی تحولاتی که به‌عنوان مثال در بهبود سیستم‌های مالی انگلیس ایجاد شده، هر کسی بخواهد می‌تواند وارد دانشگاه شود و به این آرزو دست یابد. دانشجویان با هر پیشینه و شرایطی می‌توانند پتانسیل حضور در دانشگاه را داشته باشند و افق دید و آرزوهای خود را گسترده‌تر کنند. البته این مورد شامل حال دانشجویان معلول هم می‌شود. به گزارش guardian، نمودارهای جدید نشان می‌دهند بیش از 94 هزار دانشجوی جدید دارای معلولیت در سال تحصیلی 2018- 2017 در دانشگاه‌های انگلیس ثبت‌نام کرده‌اند که تنها در مقایسه با سال قبل از آن، بیش از 6 هزار دانشجو بیشتر شده؛ علاوه‌بر آن، اگر این تعداد دانشجوی معلول را با سال تحصیلی 2014-2013 قیاس کنیم، حدود 26 هزار نفر رشد داشته است. مقامات انگلیسی این پیشرفت را نشانه افتخار سیستم آموزشی این کشور می‌دانند. اما با وجود این، تعداد دانشجویان معلول از کارکنان بزرگسالی که دچار معلولیت هستند، بیشتر است.

   برترین دانشگاه‌های معلولان در انگلیس

دانشگاه برونل لندن

به گزارش fenews، خدماتی که در دانشگاه برونل به دانشجویان معلول ارائه می‌شود، یکی از برترین تجربه‌هایی است که این دانشجویان دارند. این مرکز آموزشی خدمات متعددی را برای راحتی حال آنها فراهم می‌کند. اتاق حسی، قسمتی از این دانشگاه است که در سال 2018 از آن رونمایی شد. در این اتاق می‌توانند حواس خود را محدود یا تقویت کنند. درواقع، قرار گرفتن در این اتاق فرصت مناسبی را برای ظرفیت یادگیری آنها فراهم می‌کند. این پروژه نوآورانه از دو سال قبل از راه‌اندازی آغاز شد. علاوه‌بر آن، شرایط مناسب برای ورزش و فعالیت بدنی دانشجویان معلول هم مهیا شده؛ به‌عنوان مثال ویلچرهایی مخصوص بازی بسکتبال تهیه شده که توانمندی‌های فیزیکی آنها را در کنار یادگیری دروس تئوری تقویت می‌کند.

دانشگاه ووستر

این دانشگاه خدمات خاصی به دانشجویان معلول خود ارائه می‌دهد، ازجمله تعیین افرادی برای کمک به دانشجویان معلول در نت‌برداری از کلاس‌های درس، مدرسان پشتیبان آموزشی، دستیاری برای استفاده از کتابخانه و حضور یک مترجم یا فردی که بتواند حرف‌های دانشجویانی که در تکلم خود دچار مشکل هستند، بیان کند. همچنین برگزاری کارگاه‌های افزایش آگاهی و کلاس‌های فوق‌العاده، سیستم‌های حمایت مالی، ارائه وام‌های محدود و فناوری‌های کمکی از این دست خدمات محسوب می‌شوند.

دانشگاه لیدز

خدماتی که در دانشگاه لیدز به دانشجویان معلول ارائه می‌شود نیز در راستای بهبود شرایط آموزشی و زندگی اجتماعی آنهاست. علاوه‌بر این، دانشگاه شرایط مساعدی را برای تردد دانشجویان معلول در دانشگاه فراهم کرده و حتی سرویس‌های بهداشتی سیار هم برای آنها در نظر گرفته است. در فضای دانشگاه رمپ‌هایی برای تردد ویلچرها و سیستم‌های بالابری روی پله‌ها تعبیه شده است تا دانشجویان راحت‌تر بتوانند در فضای دانشگاه رفت‌وآمد کنند. به‌طور قطع استفاده از چنین امکاناتی در تمام دانشگاه‌ها می‌تواند ‌انگیزه معلولان را به ادامه تحصیل افزایش دهد.

   معلولان در دانشگاه‌های هندوستان

به گزارش timesofindia، کل دانشگاه‌های هند تنها حدود 1614 دانشجوی معلول دارند که تنها 0.48 درصد از کل دانشجویان هند را به خود اختصاص می‌دهند. زنان تنها سهم 28.19 درصدی از کل دانشجویان معلول این کشور را دارند و سهم مردان 71.8 درصد است. البته این وضعیت و کیفیت آموزشی که در هند برای معلولان در نظر گرفته شده، روی اشتغال آنها نیز تاثیر گذاشته است.  Jagadguru Rambhadracharya تنها دانشگاه اختصاصی برای معلولان است که حتی استادانش هم دچار معلولیت هستند و به همین دلیل وضعیت دانشجویان خود را درک می‌کنند. این مرکز آموزشی از سال 2001 آغاز به‌کار کرد و در تمام مقاطع دانشجو جذب می‌کند. تمرکز این دانشگاه روی آموزش زبان‌های سانسکریت، هندی و انگلیسی و دروسی چون جامعه‌شناسی، روانشناسی، هنرهای زیبا، آموزش‌های خاص، تاریخ، فرهنگ و باستان‌شناسی، علوم کامپیوتر و اطلاعات، آموزش حرفه‌ای، حقوق، اقتصاد، اندام‌های مصنوعی و ارتوپدیک است و چند سالی می‌شود که رشته‌های طب آیورودا و علوم پزشکی هم به آن اضافه شده است. ثبت‌نام این دانشگاه محدود به دانشجویانی با معلولیت‌های خاص شامل نقص بینایی، شنوایی، اندام حرکتی و مشکل مغزی می‌شود. تمام تجهیزات این دانشگاه ازجمله کلاس‌های درس، خوابگاه، آزمایشگاه و... مطابق با نیاز این معلولان طراحی شده‌اند. هزینه‌هایی هم که دانشجویان در قبال دریافت این خدمات باید بپردازند، مناسب است تا بتوانند از عهده آن برآیند. دروس خاص برای دانشجویان نابینا و دارای نقص بینایی در قالب خط بریل ارائه می‌شود. این دانشگاه برای سهولت کار، سیستم آموزش آنلاین را هم طراحی کرده که عده‌ای از آنها که در رفت‌وآمد مشکل دارند، بتوانند از راه دور آموزش‌های خود را دنبال کنند. هدف از راه‌اندازی این دانشگاه، آماده کردن دانشجویان معلول برای ورود به جامعه است.

   دانشگاه‌های کانادایی برای معلولان

معمولا دانشگاه‌های بزرگ در کانادا بخشی را به ارائه خدمات به دانشجویان معلول اختصاص می‌دهند. این قسمت، خدمات خاصی را به معلولانی ارائه می‌دهد که دچار نقص بینایی، مشکل حرکتی، نقص شنوایی، اختلال در حرکت هماهنگ دست‌ها، ناتوانی‌های پزشکی، یادگیری و اختلالات تمرکزی هستند. یکی از خدماتی که در رابطه با دانشجویان معلول ارائه می‌شود، آموزش و آگاهی اعضای هیات‌علمی و کارکنان دانشگاه در برخورد با آنهاست. علاوه‌بر این، کارگاه‌های تخصصی هم در این زمینه‌ها برگزار می‌شود. جاگذاری مناسب دانشجویان معلول هنگام امتحانات، نت‌برداری توسط فردی تعیین‌شده و اختصاص فضایی اجتماعی و مخصوص برای آنها و ارائه برنامه‌های آموزش خصوصی برای برخی دانشجویان که معلولیت‌های خاص دارند، ازجمله امکانات ارائه‌شده است.  همچنین امکانی برای حضور آنها در جلسات سخنرانی‌ پروژه‌های مختلف شامل طراحی محیط‌های شهری اختصاص داده می‌شود.

دانشگاه تورنتو

این دانشگاه یکی از بهترین و مجهزترین مراکز برای ارائه خدمات به معلولان است. بیش از دو هزار دانشجو در این دانشگاه مشغول تحصیل هستند. بیشتر این دانشجویان دارای اختلالاتی چون نابینایی، مشکلات مغزی، مزمن جسمی، ناتوانی در یادگیری یا عدم تمرکز هستند. در قسمت ورودی کتابخانه این دانشگاه، آسانسوری تعبیه شده که فرد را به داخل منتقل می‌کند. درهای ورودی، سرویس‌های بهداشتی و اتاق‌های مطالعه گروهی مجهز به درهای اتوماتیک هستند. در کتابخانه، تجهیزات مختلفی برای راحتی حال دانشجویان تعبیه شده است. ذره‌بین تلویزیونی مداربسته، صندلی و میز قابل‌تنظیم، هدفون‌های حذف‌کننده صداهای مزاحم و زوم متن روی تمام کامپیوترها جزء امکانات کتابخانه است.

دانشگاه آلبرتا

این دانشگاه از قدیم به‌عنوان یکی از دانشگاه‌های برتر در زمینه کار با دانشجویان معلول شناخته ‌شده و خدمات حمایتی خوبی دارد. در این مرکز آموزشی، بسته به وضعیت دانشجویان، تغییراتی در حجم برنامه‌های درسی، روند آزمون‌ها و دیگر موارد ایجاد می‌شود. علاوه‌بر خدماتی که به آنها ارائه می‌شود، هر ساله کمک‌هزینه‌ای به دانشجویانی اعطا می‌شود که معلولیت دائمی دارند. افرادی که شامل دریافت این کمک‌هزینه می‌شوند، در هر سال تحصیلی حدود دو هزار دلار برای تحصیل خود در مقاطع کارشناسی و دکتری دریافت می‌کنند. سال 2014 دانشگاه آلبرتا به دنبال پروژه آیپد، فناوری‌ها و اپلیکیشن‌هایی را به‌عنوان ابزارهای یادگیری برای دانشجویان معلول در نظر گرفت، آنها از طریق کار با این فناوری‌ها ‌راحت‌تر مراحل یادگیری را پشت‌سر گذاشته و از نظر اجتماعی رشد کرده و رابطه بهتری با دیگر دانشجویان برقرار می‌کردند.

    برترین دانشگاه‌های آمریکا

دانشگاه‌های آمریکا هم مانند بسیاری از دانشگاه‌های دنیا خدمات خاصی را به دانشجویان معلول خود ارائه داده و تلاش می‌کنند محیطی را برای آنها فراهم کنند که با کمترین دغدغه به تحصیل بپردازند.
 
دانشگاه گالودت

این دانشگاه خصوصی یکی از دانشگاه‌های اختصاصی برای ناشنوایان و کم‌شنوایان است که در ایالت واشنگتن واقع شده است. این دانشگاه فعالیت خود را از سال 1864 میلادی آغاز کرده و درواقع، نخستین دانشگاه برای آموزش پیشرفته به ناشنوایان و کم‌شنوایان در دنیا به شمار می‌رود، به‌طوری که تمام برنامه‌های درسی مطابق شرایط دانشجویان معلول طراحی شده‌ است. دانشگاه بین‌المللی فرشتگان دانشگاه آزاد با الگو برداری از دانشگاه گالودت طراحی شده است. تعداد دانشجویان شنوا و سالم در این دانشگاه تنها به دوره‌های دکتری و کارشناسی محدود می‌شود. در سال‌های بعد، جذب دانشجویانی که نقص بینایی هم دارند به برنامه‌های این دانشگاه اضافه شد. اغلب کلاس‌های درس این دانشگاه با تمرکز روی علائم بصری برگزار می‌شوند که مناسب با فضای ناشنوایان است. میزهای کلاس‌ دایره‌ای شکل است، به‌طوری که دانشجویان و استادان می‌توانند یکدیگر را ببینند و اگر استاد بخواهد توجه دانشجویان را به خود جلب کند، از چراغ‌قوه استفاده می‌کند. این دانشگاه فناوری‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای سهولت کار دانشجویان خود در نظر گرفته است تا راحت‌تر با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کرده و اطلاعات موردنیاز خود را به دست آورند. JAWS برنامه نرم‌افزاری قدرتمندی است و طوری طراحی شده که با ترکیب‌کننده صدا کار می‌کند و برای دانشجویانی کاربرد دارد که نقص بینایی دارند. آنها با فرمان‌های صوتی اتوماتیک، حذف تکرار و کار با دکمه‌های کیبورد با این نرم‌افزار کار می‌کنند. اطلاعات از طریق نمایشگر با صدای بلند خوانده یا به صورت خط بریل نمایش داده می‌شود. ZoomText فناوری نرم‌افزاری دیگری برای بزرگ کردن حروف و متن است و به دانشجویانی که کم‌بینا هستند، کمک می‌کند تا راحت‌تر اطلاعات نوشتاری را بخوانند.

به گزارش gallaudet، فناوری Kurzweil readers هم از متون نوشتاری پرینت گرفته و با استفاده از فناوری صوتی، آن را تشخیص می‌دهد و با ابزار حساس و با استفاده از نمایشگر خط بریل، آن را برای نابینایان قابل استفاده می‌کند. فناوری تلویزیون مدار نزدیک هم مجهز به دوربین ویدئویی است که تصاویر بزرگ‌شده‌ای را روی نمایشگر نمایش می‌دهد. این فناوری برای بزرگ‌تر کردن متن و خواندن و مشاهده کتاب و جزوه به کمک دانشجویان کم‌بینا می‌آید. کتاب‌های الکترونیکی هم امکان دیگری است که مواد آموزشی را برای مطالعه دانشجویان در اختیار آنها قرار می‌دهند.

دانشگاه میشیگان

بخش ارائه‌کننده خدمات به دانشجویان معلول در این دانشگاه از سال 1973 به بعد آغاز به‌کار کرد که حتی به دانشجویان بین‌المللی هم ارائه خدمات دارد. میشیگان اولین دانشگاهی بود که آزمایشگاه فناوری کامپیوتری تطبیقی و نیز خدمات اسکان را ارائه می‌داد که بعد از آن در دیگر دانشگاه‌های دنیا هم رواج یافت. خدماتی چون مشاوره، استفاده از یک نفر کمکی برای جابه‌جایی دانشجوی معلول در کلاس، تعیین فردی که به خواندن و نت‌برداری به دانشجوی معلول کمک کند، مفسر زبان اشاره و کلامی، ضبط‌صوت و استفاده از ابزارهای کمکی در خواندن متن مانند خط بریل و دروس پرینت‌شده روی کاغذهایی در ابعاد بزرگ، فناوری کامپیوتری تطبیقی و ابزارهای ارتباط از راه دور برای دانشجویانی که نمی‌توانند در کلاس درس حاضر شوند. سرویس‌های حمل‌ونقل این دانشگاه برای دانشجویان، استادان و اعضای هیات‌علمی دارای معلولیت رایگان است.

*  مترجم: ندا اظهری